Sino Ang Mga Kilalang Artista Mula Sa Biringan City Samar?

Naku, kung pag-uusapan ang ‘Biringan’, sigurado akong marami ang napapaisip dahil sa alamat — pero diretso muna ako sa punto: wala talagang regular na ferry o bangka papunta sa isang siyudad na tinatawag na Biringan dahil hindi ito nakalista sa mga opisyal na mapa o port directories. Maraming Samareno ang nagkwento tungkol sa mistikal na lugar na iyon — nawawalang ilaw, nawawalang tao, at iba pang kwentong bayan — kaya madalas nagkakamali ang mga turista at naghahanap ng sinasabing destinasyon na parang konkretong pier o terminal. Ako mismo ay nakaririnig ng mga ganoong kwento sa kainan at handaan, at hanggang ngayon, wala akong nakikitang opisyal na ruta patungo sa isang 'Biringan City'. Kung ang intensyon mo ay makarating sa Samar para mag-explore o mag-hanap ng mga lugar na konektado sa alamat, mas practical na magplano para sa mga totoong pantalan: may mga RORO at ferry routes na nagdadala sa iba't ibang bahagi ng Samar mula Matnog-Allen (mula Luzon papuntang Northern Samar) o mga usong barko mula Leyte at Cebu papunta sa Tacloban at iba pang coastal towns. Para sa lokasyon na pinaniniwalaang pinanggagalingan ng mga kwento ng 'Biringan', kadalasang kailangan pang bumiyahe sa loob ng isla gamit ang land transport o lokal na bangka para sa mga baybayin at malalayong barangay. Bilang pangwakas, kung plano mong magpunta at talagang interesado sa folkloric trail, maganda ring makipag-ugnayan sa local tourism office ng provincial government o sumali sa mga community groups sa social media na dedicated sa Samar travel. Ako, kapag naghahanap ng ganitong kakaibang destinasyon, palagi kong sinusuri ang weather advisories at port schedules para maiwasan ang aberya — at syempre, handa rin sa posibilidad na mas marami kang marinig na kwento kaysa sa aktwal na siyudad na maaaninag.

Tila bawat baryo sa Samar may kanya-kanyang bersyon ng alamat ng 'Biringan', kaya kapag nag-uusap ang mga tao, paulit-ulit na lumilitaw ang ilang lugar na sinasabing madalas puntahan o makita ng mga naghahanap. Una, maraming kwento ang nag-uugnay ng 'Biringan' sa mga lumang sementeryo at makalumang simbahan—parang pinto sa nakaraan na pinaniniwalaang daanan ng mga nilalang o kaluluwa. Madalas din na nababanggit ang mga liblib na kakahuyan at batis kung saan may mga sinasabing naglalaho o nag-uumpisang magliwanag ang kapaligiran sa gabi. Pangalawa, ang mga baybaying-dagat at malalayong islang hilaga at silangan ng Samar ay laging kasama sa mga usapan—dahil maraming ulat ng kakaibang ilaw o bangka na nawawala. Hindi naman literal na ang isang mapa ng turista ang makikita mo sa alamat; sa halip, ang mga tao ay naglalakbay sa mga talon, bangin, at lumang tulay dahil dito nila nararamdaman ang atmospera ng kuwentong-biringan. May mga lokal na tour guides na nag-aalok ng ghost walks o folklore trail na pumupunta sa mga lugar na ito, lalo na tuwing hapon hanggang gabi. Bilang payo, kung balak mong mag-explore, makipag-usap muna sa matatanda at sa barangay para malaman ang tamang landas at respeto na dapat ibigay; marami ring magagandang aktwal na tanawin sa Samar na hindi naman tulisan ng alamat—beaches, mga talon, at limestone formations. Sa huli, para sa akin ang paghahanap ng 'Biringan' ay hindi lang paghahanap ng lugar kundi pakikipag-usap sa kasaysayan at sa mga taong nagkuwento nito.

Hoy, sumama ka sa chika ko—pero bago ang tips, kailangan kong linawin: ang ‘Biringan City’ ay kadalasang tinutukoy bilang isang alamat o mistikal na lugar sa Samar, hindi isang opisyal na lungsod o munisipyo na makikita sa mapa. Madalas itong lumalabas sa mga kuwentong-bayan at urban legends ng Visayas, kaya kung ang hangarin mo ay literal na puntahan ang ‘Biringan’, wala kang konkretong destinasyon na pupuntahan dahil ‘invisible’ o kathang-isip ang konsepto. Kung ang gusto mo naman ay bisitahin ang totoong mga lugar sa Samar mula Tacloban, may praktikal na paraan: umalis ka mula sa Tacloban bus/multicab terminal at tumawid sa San Juanico Bridge papuntang Samar via Pan-Philippine Highway (Madaliang tawag: Maharlika Highway). May mga V-hire at bus na umaakyat papuntang Catbalogan, Calbayog, o Borongan depende sa direksyon mo. Ang byahe sa lupa papuntang Catbalogan o mga pangunahing bayan sa Samar kadalasang tumatagal ng ilang oras dahil sa distansiya at road conditions, kaya maghanda ng tubig, snacks, at charger. Bilang tip: kung gusto mo ng mas mabilis o komportableng biyahe, mag-book ng private van o magmaneho nalang kung may kotse. Kung plano mo rin mag-explore ng mga legendarilyong lugar sa Samar, magplano ng itinerary na naglalaman ng Catbalogan (kanlurang bahagi), Borongan (silangan), at Calbayog (hilaga-kanluran) — mas maganda upang maramdaman mo ang kultura at natural na ganda ng isla kesa sa paghahanap ng di-nakikitang lungsod. Sa dulo, treat ‘Biringan’ as bahagi ng folkloric charm ng Samar: magandang kwento, pero hindi isang literal na destinasyon na madaanan sa Tacloban to Samar route.

Sobrang curious ako sa tanong mo—habang nakakatuwa ang ideya ng ‘Biringan City’ bilang alamat, kailangang linawin muna na iyon ay bahagi ng folklore ng Samar at hindi makikita sa mga mapa bilang lehitimong bayan o lungsod. Kapag ang mga tao ay nagbabasa o nagbabanggit ng Biringan, madalas itong inuugnay sa mga kwento ng nawawalang lugar o mahiwagang komunidad. Kaya kung ang goal mo talaga ay humanap ng budget stay, mas praktikal na tumingin sa mga totoong lungsod sa Samar na accessible at may maraming opsyon na mura. Sa personal, kapag nagba-backpack ako sa Visayas, hinahanap ko muna ang pinakamalapit na city hub — halimbawa, Borongan (Eastern Samar), Catbalogan o Calbayog (Samar), at Catarman (Northern Samar). Doon kadalasan may mga transient houses, guesthouses, at maliit na budget hotels na naglalaro sa 300–1,200 PHP kada gabi depende sa panahon at amenities. Ang ginagawa ko ay: buksan ang Google Maps, i-type ang ‘hotel’, ‘inn’, o ‘transient house’, basahin ang pinakabago at detailed reviews sa Google at Facebook, at tumawag o mag-message para i-confirm availability at presyo. Tip pa: kung gabi ka darating, humanap ng lugar malapit sa bus terminal o pantalan para hindi ka maligaw; humingi ng directions sa mga local sari-sari store o driver — palaging helpful. At kung budget traveller ka rin, magtanong ng rate kapag magtatagal (weekly discount), humingi ng fan room na malinis, at i-check kung may hot water o hindi para hindi magulat. Sa huli, kahit nasa mood ako para sa mga alamat, mas safe at komportable pa rin ang mag-book sa totoong lungsod na may aktwal na reviews at contact details.

Alitaptap ang pakiramdam tuwing naisip ko ang sigla ng 'Biringan Festival' sa Calbayog City, Samar — isa itong taunang selebrasyon na kadalasang ginaganap tuwing Mayo. Karaniwan itong sumasaklaw sa isang linggo ng mga aktibidad: street dancing, cultural presentations, tradisyunal na pagkain, at mga paligsahan na nagbabalik-tanaw sa alamat ng Biringan, ang tinaguriang mahiwagang bayan ng Samar. Bagama’t may partikular na araw para sa grand parade at opening ceremonies, ang eksaktong petsa ay nag-iiba-iba kada taon dahil iniaayon ito sa opisyal na iskedyul ng lungsod at iba pang lokal na pagdiriwang. Personal, napamahal sa akin ang ideya na ang festival ay hindi lang isang araw kundi isang buong linggo ng pagkakaisa: pamilya at magkakaibigan nagtitipon, kalye puno ng kulay at musika, at madalas na may temang històrya o folklore na binibigyang-buhay. Kung naga-attend ka, asahan mong iba-ibang community groups ang magpapakitang-gilas at may makukulay na kostyum at tradisyonal na sayaw. Sa pangkalahatan, kung balak mong pumunta, planuhin mo ang pagbisita sa Mayo at i-check ang official city announcements para sa eksaktong araw ng parade at mga highlight ng programa.

Tila sinasabi ng puso ko na pumunta sa Samar kapag maganda ang panahon — personal kong favorite ay ang dry season mula Disyembre hanggang Mayo. Napakarami kong napuntahang baybayin at talon sa rehiyong ito, at pinaka komportable ang biyahe kapag hindi pa umaabot ang malalakas na hanging habagat at bagyo. Sa panahong ito mas kalmadong dagat, mas malinaw ang tubig para mag-snorkel o mag-island hopping, at hindi ka gaanong maaabala ng ulan kapag naglalakad sa mga kalye ng bayan o umaakyat papunta sa mga tanawin. Kung trip mo ang mas malamig at medyo festive na vibe, Disyembre at Enero ang may pinakakulayan dahil sa mga okasyon at malamig na gabi; pero maging handa sa pagdagsa ng turista tuwing Pasko at Bagong Taon. Para naman sa mas tahimik at mas mainit na beach days, Marso hanggang Mayo ang swak—magandang panahon para sa pagkuha ng malinaw na litrato ng rock formations at mga maliliit na isla. Isang praktikal na payo: i-book nang maaga lalo na kung peak season, magdala ng mga waterproof na bag at gamot para sa travel sickness, at laging mag-check ng local boat schedules dahil madali silang maapektuhan ng panahon. Bago mag-empake, tandaan ding irespeto ang lokal na kultura at kalikasan: huwag mag-iwan ng basura sa beach, at suportahan ang maliliit na tindahan at tour guides. Sa huli, ang pinakamaganda talagang oras para bumisita ay yung panahon na komportable ka at ligtas—para sa akin, anumang buwan sa dry season ay nagbibigay ng magandang kombinasyon ng accessibility at natural na ganda ng Samar.

Sorpresa: kapag una akong humakbang sa mga baryo ng Samar, ramdam ko ang halo ng kuryusidad at pag-iingat. Bilang isang odyssey-hungry na manlalakbay, palagi kong inuuna ang simpleng checklist—kopya ng ID, konting cash (maraming tindahan sa probinsya ang hindi tumatanggap ng card), at lokal na SIM para sa data at tawag. Mahalaga ring alamin ang panahon: Madalas may biglaang pag-ulan o pagbaha, kaya sinisigurado kong may waterproof na bag at light source tulad ng headlamp o powerbank, lalo na kung magbabalak mag-hike o sumakay ng bangka sa dapithapon. Kapag tungkol naman sa ‘Biringan’ at mga lokal na kwento, nirerespeto ko ang mga paniniwala ng residente. Hindi ako nagpupumilit pumunta sa mga sinasabing sensitibong lugar, at laging kumukunsulta sa barangay officials o lokal na guide kung may alingasngas na lugar. Ang pagkuha ng guide ay hindi lang para sa palabas—madalas mas alam nila ang tamang ruta, oras ng pag-alis ng bangka, at anong lugar ang delikado kapag mababaw ang tubig o malakas ang alon. Praktikal na paalala: i-share laging ang itinerary sa isang kaibigan o pamilya, alamin kung nasaan ang pinakamalapit na health center o police station, at magdala ng basic first-aid. Kung night travel ang plano, piliin ang mas maraming tao o sasakyan na may regular na ruta. Sa huli, enjoy mo ang malalim na kultura at tanawin pero may respeto at seguridad lagi akong inuuna bago ang lakbay.

Nakakatuwang isipin na ang mga kwento tungkol sa 'Biringan'—kahit alamat lang—ay laging kasama ang usapan ng pagkain pag napapadaan sa Samar. Lumaki ako na pinupuntahan ang mga palengke at kainan ng mga kababayan, kaya alam ko ang mga comfort food na madaling matagpuan kahit sa mga bayang pinaghahabi ng mga alamat. Una sa listahan ay ang 'kinilaw' — sariwang isda o seafood na niluluto sa suka at kalamansi, dagdag dahon ng sibuyas at luya, simpleng linis ngunit napakabonggang lasa. Kasunod nito ang 'tinolang isda' at 'laswa' — mga sabaw na puno ng gulay at laman-dagat, napapawi agad ang uhaw at pagod mo sa paglalakad. Hindi rin mawawala ang mga kakanin: 'suman' at 'kalamay' na madalas kainin sa almusal o pampalamig. Sa Eastern Visayas madalas ding makita ang 'binagol' at 'moron' — malagkit at matamis, pero may kakaibang texture at lasa dahil sa gata at kalo-kaloang sangkap. Isa pa: 'ginamos' (fermented fish) na karaniwang sahog o pantimpla ng ulam — hindi ito para sa lahat, pero kapag nasanay ka, sulit na sulit. At siyempre, sa kanto makikita mo ang mga pritong pagkain tulad ng 'ginabot' (deep-fried bituka o laman-loob) na perfect kasama ang malamig na inumin. Personal, mas naaalala ko ang pagkaing ibinebenta sa tabi ng dagat—simpleng inihaw na isda, bagoong at manggang hilaw—na parang pagkain ng bakasyon. Kahit alamat ang 'Biringan', ang lutuing Samar ay tunay, malasa, at puno ng puso; kapag nakatikim ka, ramdam mo ang dagat at ang lupa na bumubuo sa kultura ng lugar.