ชื่อนี้ชวนให้คิดถึงภาพของคนที่ใจสว่างและคิดลึก
เมื่อผมอ่านชื่อ 'ชาย มโนภาส' เป็นครั้งแรก สิ่งที่กระพริบเข้ามาในหัวคือคำว่าแสงจากความคิด — นั่นเป็นเพราะส่วนหลังของชื่อคือคำว่า 'มโนภาส' ซึ่งประกอบด้วย 'มโน' หมายถึงจิตใจหรือความคิด และ 'ภาส' สื่อความหมายใกล้เคียงกับแสง ส่องสว่าง หรือประกาย ในเชิงสัญลักษณ์มันจึงแปลได้ว่าเป็นคนที่มีใจฉายแสงหรือความคิดที่
เปล่งประกาย ส่วนคำว่า 'ชาย' แม้จะตรงตัวแปลว่าเพศชาย แต่ในเชิงชื่อมักให้ความหมายถึงความเรียบง่าย ความตรงไปตรงมา หรือภาพลักษณ์แบบชายดั้งเดิมที่แข็งแรงและไม่ซับซ้อน
รากศัพท์ของคำว่า 'มโน' มาจากบาลี-สันสกฤตที่เกี่ยวข้องกับคำว่าใจ ความคิด และการรู้ ส่วน 'ภาส' ก็มีรากที่สื่อถึงแสงหรือการส่องสว่าง การนำสองคำนี้มาต่อกันในชื่อเป็นรูปแบบที่คุ้นเคยในชื่อไทยสมัยใหม่และเก่าที่ต้องการสื่อความหมายเชิงคุณสมบัติ คนตั้งชื่ออาจอยากสื่อถึงความฉลาด มีปัญญา สงบ หรือมีความคิดที่ส่องประกายไม่ต่างจากการให้พร
ในมุมสังคม เหตุผลที่ครอบครัวเลือกชื่อนี้อาจผสมทั้งความเชื่อทางพุทธ-บาลี ความต้องการให้ชื่อฟังดูมีศักดิ์ศรี และความชอบ
สุนทรียภาพของคำ อันเป็นเหตุผลที่เรามักเห็นชื่อไทยหลายคำนำคำบาลีหรือสันสกฤตมาใช้เพื่อให้ความหมายลึกและไพเราะ เมื่อนึกถึงชื่อแบบนี้แล้ว ผมมักยิ้มเพราะมันทั้งเรียบง่ายและเต็มไปด้วยภาพลักษณ์ — เหมือนคำอวยพรที่ถูกใส่ลงในตัวตนของคนคนนั้น