นักวิเคราะห์การเมืองใช้งานตําราพิชัยสงคราม ซุนวู ในการวางแผนอย่างไร?

ในฐานะคนที่ติดตามทั้งการเมืองและประวัติศาสตร์เชิงกลยุทธ์มานาน จึงมองเห็นว่า 'ตำราพิชัยสงคราม' ถูกนำมาปรับใช้โดยนักวิเคราะห์การเมืองในหลายระดับ ทั้งเชิงทฤษฎีและเชิงปฏิบัติ ตัวอย่างแรกที่ชัดเจนคือการวางแผนเชิงสถานการณ์: นักวิเคราะห์ใช้หลักการของซุนวูในการทำแผนสำรองและประเมินความเป็นไปได้ของแต่ละเส้นทาง เหมือนการวาดสมรภูมิที่มีหลายทางเลือก โดยจะมองทั้งกำลังของตัวเอง คู่แข่ง สภาพแวดล้อม และเวลาที่เหมาะสม แนวคิดอย่าง ‘‘รู้เขารู้เรา’’ ถูกแปลงเป็นการหาข้อมูลเชิงประจักษ์ เช่น โพล สื่อสังคม และข้อมูลเชิงเศรษฐกิจ เพื่อประเมินความได้เปรียบหรือความเปราะบาง และนำไปสู่การแนะนำกลยุทธ์ที่เน้นการเพิ่มข้อได้เปรียบหรือการหาทางถอยที่ปลอดภัยเมื่อสถานการณ์เปลี่ยนแปลง

หลักการสำคัญอีกอย่างที่นักวิเคราะห์ยึดใช้คือการเน้นการชนะโดยไม่ต่อสู้ ซึ่งหมายถึงการใช้วิธีการทางการทูต เศรษฐกิจ หรือข้อมูล เพื่อบ่อนทำลายข้อได้เปรียบของฝ่ายตรงข้ามก่อนที่จะเกิดความขัดแย้งเต็มรูปแบบ ตัวอย่างเช่น การออกแบบกรอบการสื่อสารเชิงนโยบายให้สอดคล้องกับสาธารณะเพื่อลดแรงสนับสนุนของคู่แข่ง หรือการใช้มาตรการคว่ำบาตรแบบคำนวณเพื่อลดศักยภาพของคู่แข่งโดยไม่ต้องเปิดฉากทางทหาร แนวคิดการลวงและอำพรางจาก 'ตำราพิชัยสงคราม' ถูกประยุกต์เป็นเทคนิคการชี้นำสื่อ การรณรงค์ข้อมูล และการใช้สัญญาณที่ทำให้คู่แข่งประเมินสถานการณ์ผิดพลาด ซึ่งในโลกยุคข้อมูลข่าวสารเป็นดาบสองคม ทั้งมีพลังมากแต่ก็เสี่ยงต่อการถูกย้อนกลับได้ง่าย

มุมมองเชิงปฏิบัติการที่เห็นอยู่บ่อยคือการจัดลำดับความสำคัญของทรัพยากรและการเลือกสมรภูมิที่เหมาะสม นักวิเคราะห์จะช่วยกำกับนโยบายให้เน้นเรื่องที่ให้ผลสูงสุดจากทรัพยากรจำกัด เช่น เลือกเปิดประเด็นที่ประชาชนสนใจจริง ๆ แทนที่จะสู้ในประเด็นรอง นอกจากนี้ยังมีการใช้แนวคิดการแบ่งแยกพันธมิตรและสร้างพันธมิตรใหม่แบบค่อยเป็นค่อยไป เพื่อกระจายความเสี่ยงและเพิ่มอิทธิพลในพื้นที่สำคัญ การจำลองการตอบโต้ของฝ่ายตรงข้าม (red-teaming) ก็เป็นอีกเครื่องมือที่มาจากจิตวิญญาณของซุนวู—การลองคิดแทนคู่แข่งเพื่อลดความประมาทและเตรียมตอบโต้ได้รวดเร็ว

ท้ายที่สุด การใช้ 'ตำราพิชัยสงคราม' ในการวิเคราะห์การเมืองต้องมีความระมัดระวัง เพราะบริบทสมัยใหม่มีความซับซ้อนและมีข้อจำกัดทางศีลธรรมกฎหมายมากขึ้น ความสำเร็จไม่ได้ขึ้นกับกลยุทธ์ล้วน ๆ แต่ขึ้นกับการสื่อสารที่ชัดเจน ความชอบธรรม และการยอมรับของประชาชน การตีความซุนวูอย่างยืดหยุ่นและมีจรรยาบรรณทางวิชาชีพช่วยให้แนวคิดโบราณมีประโยชน์จริงในยุคปัจจุบัน ในมุมมองของเรา น่าสนุกที่ได้เห็นหลักคิดเก่า ๆ ถูกนำมาปรับใช้ให้เข้ากับโลกสมัยใหม่ แต่ก็มีความกังวลเล็ก ๆ ว่าถ้าประยุกต์แบบไม่รอบคอบ อาจทำให้การเมืองกลายเป็นสนามแข่งขันที่ไร้ความรับผิดชอบได้