บทสัมภาษณ์ผู้สร้างปูเปรี้ยว พูดถึงเรื่องสำคัญอะไรบ้าง?

เพลงธีมหลักจาก 'The Last Emperor' เป็นชิ้นที่เด่นที่สุดในความทรงจำของคนดูหลายคน เพราะมันรวมทั้งเมโลดี้จีนโบราณกับออร์เคสตราแบบตะวันตกไว้ด้วยกันอย่างละมุน ในมุมผม เพลงนี้ไม่ใช่แค่ทำนองสวย แต่เป็นการเล่าเรื่องของตัวละครด้วยดนตรี—ตั้งแต่ความไร้อำนาจของเด็กบนบัลลังก์ ไปจนถึงความโดดเดี่ยวตอนท้ายที่ถูกปิดกั้นไว้ในโลกใหม่ เสียงเครื่องดนตรีจีนแบบดั้งเดิมถูกใช้เป็นธีมตัวละคร ขณะที่ซิมโฟนีขยายความรู้สึกให้รู้สึกใหญ่และเศร้าขึ้น การร่วมงานของผู้แต่งอย่าง Ryuichi Sakamoto, David Byrne และ Cong Su ทำให้ซาวด์แทร็กชิ้นนี้ได้รับรางวัลและเป็นที่จดจำทั่วโลก ซึ่งก็สะท้อนว่าดนตรีของภาพยนตร์สามารถสื่อความหมายเชิงประวัติศาสตร์และอารมณ์ส่วนตัวของ 'Pu Yi' ได้อย่างทรงพลัง

สมัยของการเปลี่ยนแปลงในจีนมักทำให้ผมนึกภาพเด็กตัวเล็ก ๆ ในพระตำหนักต้องกลายเป็นสัญลักษณ์ของระบบที่กำลังล่มสลายไปอย่างรวดเร็ว ผมชอบเริ่มต้นจากวันที่ชัดเจนที่สุด: วันที่ 12 กุมภาพันธ์ ค.ศ.1912 นั่นคือวันที่จักรพรรดิปูยี (พระนามฮ่องเต้เสวียนทง) ทรงสละราชสมบัติ เหตุผลหลักไม่ใช่เพียงคำสั่งของปุถุชนคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นผลลัพธ์จากการปะทุของการปฏิวัติซินไฮ่ซึ่งเริ่มในปี 1911 เสียงเรียกร้องเรื่องการล้มล้างระบบราชวงศ์จากชนชั้นกลาง ทหาร และนักปฏิวัติรวมตัวกันจนทำให้ราชสำนักสูญเสียอำนาจการควบคุม แถมราชสำนักยังต้องเผชิญความอ่อนแอภายใน เช่นการเมืองราชสำนักที่มีการทุจริตและการปกครองที่ไม่สามารถปรับตัวเข้ากับโลกสมัยใหม่ได้ การลงพระปรมาภิไธยครั้งนั้นเป็นผลจากการต่อรองทางการเมืองอย่างเข้มข้น ระหว่างผู้นำฝ่ายปฏิวัติอย่างซุนยัตเซ็นและนายพลหยวนซื่อไค ความจริงหยวนซื่อไคเป็นบุคคลกลางที่ใช้สถานะและอำนาจในกองทัพเพื่อบีบให้ราชสำนักยินยอมยอมถอย แลกกับเงื่อนไขการยอมรับสิทธิพิเศษบางอย่างสำหรับราชวงศ์ การเจรจานั้นก่อให้เกิดข้อตกลงที่เรียกว่า 'Articles of Favorable Treatment' ซึ่งอนุญาตให้ฮ่องเต้ยังคงชื่อราชอิสริยยศ อาศัยอยู่ในพระราชวังต้องห้าม และได้รับเงินอุดหนุนเพื่อแลกกับการสละอำนาจอย่างเป็นทางการ การตัดสินใจเช่นนี้สะท้อนถึงความพยายามหลีกเลี่ยงสงครามกลางเมืองที่รุนแรงและการยอมแลกเพื่อให้การเปลี่ยนผ่านเกิดขึ้นโดยมีความเสียหายน้อยที่สุด เมื่อคิดถึงภาพเด็กฮ่องเต้ซึ่งเพิ่งมีอายุราวหกขวบในขณะนั้น ความพิลึกของสถานการณ์ยิ่งชัดเจนขึ้น—ผู้ปกครองและชนชั้นนำกำลังต่อรองชะตากรรมของชาติ สุดท้ายการสละราชสมบัติจึงเป็นทั้งการยอมจำนนต่อแรงกดดันภายนอกและการเลือกทางการเมืองเพื่อป้องกันการลุกฮือที่อาจทำลายล้างมากขึ้น เหตุการณ์นี้สอนให้ฉันเห็นว่าสมจริงของการเมืองคือการผสมผสานของอำนาจ ความประนีประนอม และความไม่แน่นอน ซึ่งบางครั้งคำว่า 'การยอมถอย' กลับเป็นหนทางเดียวที่จะรักษาชีวิตของผู้คนและโครงสร้างบางอย่างให้รอดพ้นไปได้

อยากเล่าในมุมมองหนึ่งที่รู้สึกเหมือนเป็นคนดูหน้าใหม่แต่ไม่ได้ไร้เดียงสาเกี่ยวกับภาพยนตร์เรื่องนี้เลย — 'The Last Emperor' ถูกเล่าเหมือนนิทานสำหรับผู้ใหญ่ที่เต็มไปด้วยความงามและความโหดร้ายพร้อมกัน ฉากการสวมมงกุฎของพระเจ้าหนูน้อยในพระราชวังต้องห้ามยังติดตาอยู่เสมอเพราะหนังใช้สเกลใหญ่โตเพื่อเน้นความเล็กของมนุษย์ ผู้กำกับวางตัวเอกไว้ท่ามกลางพิธีกรรมและสิ่งของหรูหรา ส่งสัญญาณว่าทุกอย่างที่ล้อมรอบเขาคือหน้ากาก — หน้ากากที่รับบทแทนอำนาจแต่ปิดบังความโดดเดี่ยวเอาไว้ การสำมะโนบทภาพยนตร์ของผมมักจะหยุดที่การใช้ภาพและแสง: มีความเป็นภาพจิตรกรรมสูง สีทอง สีแดง และเงาทอดยาวที่ทำให้ชีวิตในพระราชวังดูเหมือนความฝัน ผมชอบการเก็บรายละเอียดในฉากนิ่ง ๆ อย่างการแต่งพระองค์หรือการเดินผ่านห้องโถง เพราะในความเงียบเหล่านั้นหนังสื่อสารว่าอำนาจไม่ใช่สิ่งที่ควบคุมได้ง่าย ๆ แต่คือโครงสร้างที่ขังคนเอาไว้ นักแสดงที่รับบทเป็นพุ่ยีถ่ายทอดความสับสนระหว่างการอยากเป็นเด็กธรรมดากับการถูกบังคับให้เป็นสัญลักษณ์ได้อย่างละเอียดอ่อน — เงาของอดีตและอนาคตชนกันจนตัวละครกลายเป็นวัตถุมากกว่ามนุษย์ อีกมุมหนึ่งที่ผมให้ความสนใจคือการเล่าประวัติศาสตร์ผ่านสายตาที่เป็นมนุษย์มากกว่าการสอนบทเรียนเดียว หนังจงใจทำให้ผู้ชมรู้สึกเห็นใจคนที่ทำผิดพลาดหรือร่วมมือกับฝ่ายที่โหดร้าย แต่มันก็มีความซับซ้อนตรงที่หนังไม่ได้หลีกเลี่ยงการชี้ให้เห็นถึงหน้าที่และความรับผิดชอบ เช่น ชีวิตที่อยู่ภายใต้การครอบงำของญี่ปุ่นและการเป็นหุ่นเชิดในรัฐหุ่นยนต์ย่อมมีบทบาททางการเมืองที่ไม่เล็ก นักเขียนบทและผู้กำกับเลือกที่จะให้ความสำคัญกับความเปราะบางของจิตใจมนุษย์เท่ากับเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ ซึ่งในมุมผม ทำให้เรื่องราวมีเสน่ห์และน่ากังขาพอกัน — ชวนให้คิดต่อว่าการให้อภัยหรือการตัดสินควรทำอย่างไรกับคนที่ถูกสร้างมาเป็นสัญลักษณ์มากกว่าตัวเอง

ความยิ่งใหญ่ของฉากเปิดใน 'เทรนทูปูซาน' ทำให้ฉันอยากพูดถึงตัวละครหลักอย่างละเอียด — พวกเขาไม่ได้เป็นแค่รายชื่อบนโปสเตอร์ แต่เป็นแรงขับเคลื่อนของเรื่องราวทั้งเรื่อง ซอก-วู เป็นแกนหลักของนิยายภาพนี้ เขาเริ่มเรื่องในฐานะพ่อที่มุ่งแต่เรื่องงานและเห็นความสัมพันธ์กับลูกเป็นภาระ ยิ่งเล่าไปยิ่งเห็นการเปลี่ยนแปลงเมื่อแรงกดดันของเหตุการณ์บนรถไฟบังคับให้เขาต้องเลือกระหว่างชีวิตส่วนตัวกับความรับผิดชอบ ซูอัน ลูกสาวของเขา คือหัวใจของเรื่อง เธอเป็นตัวแทนของความบริสุทธิ์และความหวัง ทำให้การกระทำของซอก-วูมีความหมายขึ้นมา ซังฮวา และซองคย็อง ทำหน้าที่เป็นเสาหลักอีกมุมหนึ่ง — คนธรรมดาที่กล้าลุกขึ้นปกป้องผู้อ่อนแอ สองคนนี้ให้ภาพสะท้อนว่าความกล้าหาญไม่ได้มาจากสถานะทางสังคม ในทางตรงกันข้าม ยอนซุก (ผู้ชายร่ำรวยและเห็นแก่ตัว) กลายเป็นตัวอย่างที่ตรงกันข้ามของสัญชาตญาณเอาตัวรอดเพียงอย่างเดียว ยังมีตัวละครสนับสนุนอย่างชายชรากับพนักงานบนรถไฟที่เติมเต็มฉากเล็ก ๆ แต่ทรงพลัง การเตรียมตัวละครทุกตัวทำให้ฉากวิกฤตบนรถไฟมีน้ำหนัก ฉากในอุโมงค์ที่ทุกคนต้องตัดสินใจแบบทันทีเป็นหนึ่งในจุดที่สะท้อนคาแรกเตอร์ได้ชัดเจน — ความเป็นมนุษย์ถูกย่อยออกมาให้เห็นอย่างไม่ปรานี ฉันชอบการที่เรื่องราวไม่ทิ้งตัวละครไว้เป็นเงา แต่ดันให้ทุกคนมีบทบาทสำคัญต่อการเดินเรื่อง เลยทำให้การเดินทางครั้งนี้ทั้งโหดและอบอุ่นในเวลาเดียวกัน

นาทีแรกที่นั่งอยู่หน้าจอแล้วเห็นฉากเปิดของ 'เทรนทูปูซาน' ฉันรู้ทันทีว่านี่ไม่ใช่หนังซอมบี้ที่เน้นแต่เลือดกับฉากไล่ล่าอย่างเดียว ความประทับใจแรกคือการทำให้ตัวละครเล็ก ๆ กลายเป็นหัวใจของเรื่อง ฉันค่อย ๆ ติดตามความสัมพันธ์ระหว่างพ่อลูก—ความไม่ลงรอยที่ค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นความเสียสละ—จนยากจะไม่ร้องตามในบางจังหวะ นี่แหละคือสิ่งที่ทำให้ฉากแอ็กชันทุกฉากมีน้ำหนัก เพราะเราแคร์ผู้คนในตู้รถไฟ ไม่ใช่แค่ศัตรูที่ไม่คิด ในเชิงงานภาพและการกำกับ ฉันชอบการใช้พื้นที่แคบ ๆ ของรถไฟเป็นกับดักทางอารมณ์ มุมกล้องและการตัดต่อดันให้ความตึงเครียดเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ โดยไม่ต้องอาศัยพล็อตซับซ้อน การแทรกตัวละครข้างเคียง เช่นสาวมีครรภ์และกลุ่มนักเรียน ทำให้สเปกตรัมของความเป็นมนุษย์กว้างขึ้น และฉันคิดว่าองค์ประกอบพวกนี้คือเหตุผลที่อยากแนะนำให้ดู 'เทรนทูปูซาน'—ไม่ใช่แค่คนที่ชอบซอมบี้ แต่สำหรับคนที่ต้องการหนังที่ผสมความมันเข้ากับอารมณ์ได้ลงตัว เรื่องนี้ให้ครบทั้งความหวาดกลัวและความอบอุ่นในเวลาเดียวกัน

'ปูเปรี้ยว' เป็นนิยายที่อ่านแล้วต้องยิ้มทั้งน้ำตา เพราะมันฉายภาพชีวิตในชุมชนริมทะเลแบบใกล้ชิดและอบอุ่นกว่าที่คิด นักเขียนถักทอเรื่องราวของตัวละครหลายเจเนอเรชั่นเข้าด้วยกัน โดยมี 'ปูเปรี้ยว' — ทั้งในความหมายของอาหารท้องถิ่นและเป็นฉายาของตัวละครสำคัญ — เป็นเสมือนแกนกลางที่เชื่อมอดีตกับปัจจุบัน โครงเรื่องหลักเล่าถึงการเติบโต การสืบทอดสูตรอาหาร ครอบครัวที่มีความลับเล็กน้อย และมิตรภาพที่ถูกทดสอบจากการเปลี่ยนแปลงของสังคม ฉากส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในตลาดริมท่าเรือ ตึกเก่าสีซีด และร้านอาหารที่กลิ่นเครื่องเทศยังคงคละคลุ้ง จังหวะนิยายไม่เร่งมาก แต่มีกิมมิคเล็ก ๆ อย่างบทสนทนาเกี่ยวกับรสชาติ ความทรงจำผ่านกลิ่น และการพบกันของคนที่คิดว่าหายไปนาน เนื้อหาทำให้ฉันนึกถึงงานเขียนแนววิถีชีวิตที่เน้นรายละเอียดประจำวันแบบ 'ส้มตำแห่งความทรงจำ' แต่มีโทนอบอุ่นกว่านิดหนึ่ง ฉากสะท้อนประเด็นสังคมเบา ๆ เช่น การทิ้งถิ่นฐานและการแสวงหาโอกาสใหม่ๆ โดยยังคงให้ความสำคัญกับรากเหง้าและของกินท้องถิ่นสุดท้ายนี้ ถ้าชอบนิยายที่มีทั้งกลิ่นไอทะเล ความทรงจำ และคนธรรมดาที่มีเรื่องเล่า 'ปูเปรี้ยว' น่าจะเป็นหนึ่งในหนังสือที่ทำให้คุณอยากเดินออกไปหาอะไรอร่อย ๆ กินหลังอ่านจบ

เพลงเปิดของ 'ปูเปรี้ยว' มักถูกพูดถึงมากที่สุดในกลุ่มแฟนเก่าที่โตมากับซีรีส์นี้ เสียงกีตาร์คอร์ดแรกของเพลงนั้นยังคงติดหูฉันอย่างที่เพลงไม่กี่เพลงทำได้ ความเรียบง่ายของเมโลดีผสมกับท่อนฮุคที่ร้องตามได้ง่ายทำให้มันกลายเป็นเพลงที่คนเอาไปเล่นคัฟเวอร์และร้องในงานพบปะบ่อยที่สุด ฉากเปิดที่ใช้เพลงนี้ก็ดีไซน์ให้เห็นตัวละครหลักวิ่งผ่านฉากเมืองและแสงไฟพอดี ซึ่งช่วยย้ำความทรงจำจนเพลงกับภาพติดกันไปเลย พอมีคนเริ่มทำรีมิกซ์และอาร์เอ็กซ์ของเพลงนี้ จำนวนคลิปคัฟเวอร์บนโซเชียลก็เพิ่มขึ้นอีกขั้น และคุ้นตาฉันมากเวลาที่ได้เห็นคนรุ่นใหม่ร้องท่อนฮุคในวิดีโอสั้น ๆ สรุปว่าเสน่ห์ของเพลงมาจากความสามารถในการเชื่อมต่อกับชีวิตประจำวันของแฟน ๆ ไม่ว่าจะเป็นนักเรียน นักทำงาน หรือคนที่เติบโตมากับซีรีส์ มันไม่ใช่แค่เพลงประกอบ แต่กลายเป็นสัญลักษณ์ของความทรงจำบางช่วงวัย ซึ่งยังทำให้ฉันยิ้มได้ทุกครั้งที่ได้ยินท่อนคอรัสครั้งแรก

สิ่งหนึ่งที่ทำให้เรื่องราวของปูยีคมขึ้นคือความขัดแย้งระหว่างตำแหน่งกับอำนาจจริง — ภาพเด็กตัวเล็กบนบัลลังก์ที่ถูกยกให้เป็นจักรพรรดิแต่แทบไม่มีสิทธิ์ตัดสินใจอะไรเองเลย ช่วงนั้นในฉากที่เห็นการแต่งตั้งและการควบคุมจากข้าราชบริพารทำให้รู้สึกเหมือนเป็นการแสดงมากกว่าการปกครอง ผมเห็นความโดดเดี่ยวและความเย็นชาในโครงสร้างอำนาจที่ซ่อนอยู่หลังเครื่องราชภูษา ความหักมุมสำคัญอีกอย่างคือการเปลี่ยนจากสัญลักษณ์สูงสุดของอำนาจมาเป็นเพียงหน้ากากทางการเมือง เมื่อญี่ปุ่นสร้างรัฐหุ่นยนต์ในแมนจูเรียแล้วผลักดันให้เขาเป็นหัวหน้าหนึ่งในนั้น ความยิ่งใหญ่ที่เคยเป็นจริงกลับกลายเป็นข้ออ้างให้ชาติอื่นใช้เขาเป็นเครื่องมือ ฉากที่จักรพรรดิถูกนำไปร่วมพิธีการแต่ไม่ได้มีบทบาทเชิงนโยบายจริงๆ ทำให้ฉันตั้งคำถามว่าสถานะกับสิทธิ์ มักไม่ไปด้วยกันเสมอไป ปิดท้ายด้วยภาพความเปราะบางของบุคคลที่ถูกซ้อนทับด้วยประวัติศาสตร์ — นั่นแหละที่ทำให้เรื่องนี้ไม่ใช่แค่ชีวประวัติธรรมดา