5 คำตอบ
ตั้งแต่ครั้งแรกที่ได้อ่านงานของมัฆวาน ผมมักตามหาสัมภาษณ์เก่า ๆ เพื่อเข้าใจแรงจูงใจเบื้องหลังบทเขียน หนึ่งในช่องทางที่เขาใช้บ่อยคือสื่อสิ่งพิมพ์ เช่น คอลัมน์สัมภาษณ์ใน 'นิตยสารวรรณกรรมสยาม' และบทความยาวในวารสารวรรณกรรมท้องถิ่น อ่านแล้วรู้สึกว่าเขาใช้การเล่าเรื่องชีวิตประจำวันที่ไม่หวือหวาเป็นเชื้อเพลิง นอกจากนี้ยังมีรายการวิทยุท้องถิ่นอย่าง 'FM 96.5' ที่เชิญเขาไปพูดคุยแบบสบาย ๆ ตอนฟังรายการวิทยุผมได้ยินมุมเล็ก ๆ ที่ไม่น่าจะลงในบทความยาว เช่น เพลงหรือหนังที่เขาบอกว่าเป็นจุดเริ่มต้นของฉากหนึ่ง มันทำให้การตีความงานเขียนของผมมีมิติมากขึ้นและอยากกลับไปอ่านบทหนึ่งใหม่ด้วยมุมมองที่ต่างออกไป
ในวงเสวนาทางวิชาการที่ผมเคยเข้าฟัง มัฆวานเคยไปเป็นผู้ร่วมอภิปรายเกี่ยวกับวรรณกรรมร่วมสมัย เขาพูดตรง ๆ ว่าแหล่งแรงบันดาลใจของเขาไม่ได้มาจากที่เดียว แต่จากการเดินทาง งานศิลป์ และการอ่านบทความเก่า ๆ การฟังในเวทีแบบนี้ทำให้ผมเห็นมุมที่แตกต่างจากบทสัมภาษณ์แบบสื่อมวลชนทั่วไป เพราะมีการตั้งคำถามเชิงวิเคราะห์และผมได้ยินคำตอบเชิงทฤษฎีผสมกับประสบการณ์จริง นั่นทำให้ผลงานของเขาดูมีทั้งความเป็นปัจเจกและความเชื่อมโยงกับกระแสวรรณกรรมกว้าง ๆ
เจอคลิปสัมภาษณ์หนึ่งที่ทำให้ผมตาโตคือรายการสั้นบนเพจของสำนักพิมพ์ชื่อ 'Behind the Page' คลิปนั้นไม่ยาว แต่น้ำเสียงและภาพประกอบทำให้เรื่องเบื้องหลังงานเขียนของมัฆวานชัดขึ้นมาก เขาพูดถึงภาพยนตร์สารคดีเรื่องหนึ่งที่ส่งผลต่อโครงเรื่อง และยังเล่าถึงบันทึกวันเดินทางที่เขาเก็บไว้เป็นแรงบันดาลใจอีกหลายหน้า อีกครั้งที่เห็นเขาเปิดใจคือในพอดแคสต์ 'คุยลึกกับนักเขียน' ซึ่งรูปแบบการสัมภาษณ์เป็นการถามเชิงลึก ทำให้มีการพูดถึงเทคนิคเล็ก ๆ ของการเขียนด้วย เช่น วิธีจัดจังหวะบทสนทนา ผมรู้สึกว่าการได้รับฟังจากหลายแพลตฟอร์มช่วยต่อภาพรวมของแรงบันดาลใจจนเป็นแผนที่ที่อ่านงานของเขาได้ชัดเจนขึ้น
ผ่านช่องทางโซเชียลที่ผมติดตามบ่อย ๆ ผมได้เห็นเขาไลฟ์พูดคุยเรื่องแรงบันดาลใจแบบเป็นกันเองบน 'Instagram Live' และเคยเข้าฟังการสนทนาสดบน 'X Spaces' ด้วย ในไลฟ์เหล่านี้มัฆวานมักตอบคำถามจากคนดูแบบทันที ทำให้ได้ยินคำตอบที่ไม่ปรุงแต่ง เช่น หนังสือเล่มเล็ก ๆ หรือภาพธรรมชาติในทริปเดินป่าที่จุดประกายฉากหนึ่ง ผมชอบความเปราะบางของการตอบแบบสด ๆ เพราะมันให้ความรู้สึกใกล้ชิดและจริงใจ ซึ่งทำให้ผมเข้าใจแรงขับดันในการเขียนของเขามากขึ้นและรู้สึกอบอุ่นทุกครั้งที่คิดถึงงานเขียนเหล่านั้น
ในฐานะคนที่ติดตามงานเขียนร่วมสมัยอยู่บ่อย ๆ ผมจำได้ว่ามีหลายครั้งที่มัฆวานพูดถึงแรงบันดาลใจของเขาในเวทีสาธารณะต่าง ๆ
หนึ่งในที่ที่ชัดที่สุดคือในงาน 'มหกรรมหนังสือแห่งชาติ' และเวทีเทศกาลวรรณกรรมที่จัดในเมืองใหญ่ เช่น 'เทศกาลวรรณกรรมกรุงเทพ' ซึ่งเขามักขึ้นเวทีร่วมเสวนาเกี่ยวกับกระบวนการสร้างงาน บรรยากาศตอนนั้นเป็นกันเองมาก นักเขียนเล่าถึงบาดแผลและความทรงจำที่กลายเป็นวัตถุดิบทางอารมณ์ ผมชอบที่เขาไม่อ้างทฤษฎียิ่งใหญ่ แต่เล่าถึงฉากในชีวิตจริงเป็นตัวขับเคลื่อน
นอกจากงานสด เขายังให้สัมภาษณ์เชิงยาวในช่องยูทูบของวงการหนังสืออย่าง 'LitTalk' และบนพอดแคสต์ชื่อ 'ปลายปากกา' ซึ่งทำให้เราเห็นรายละเอียดเล็ก ๆ ของแรงบันดาลใจมากขึ้น การฟังสัมภาษณ์ทั้งสองแบบทำให้ภาพงานเขียนของเขาชัดขึ้นในความคิดผม — เหมือนเห็นแหล่งน้ำที่ค่อย ๆ ไหลมาเป็นแม่น้ำเรื่องราว