"Ano bang nangyari sa'yo kanina? Bigla mo na lang nilayasan parishioners mo," tanong ni Ate Isabel. Nasa loob sila ng kuwarto ni Father Mer. Dumating na pala ito sa Villapureza galing Malolos apat na araw na ang nakararaan, pero hindi niya ito sinabi sa kapatid dahil balak niya sana itong surpresahin.
"I'm okay. Nahilo lang ako dahil hindi ako nakapag-almusal kanina." Pa-simpleng inaayos ni Father Mer ang mga kalat niya sa kuwarto. Ayaw kasi ng Ate Isabel niya ang burara."Are you sure? Puwede kitang samahan sa duktor para magpa-check up. Just tell me when para ma-set aside ko na iba kong schedule." Dinampot ng ate niya ang isang puting t-shirt na parang basahang nakasuksok sa isang sulok. "Ano 'to?""Ah, akin na Ate. I'm sorry." Hinablot ni Father Mer ang damit at saka inilagay sa hamper sa likod ng pinto ng banyo.Naglibot-libot pa si Isabel. Kuntento naman siya sa hitsura ng kuwarto. Malaki, marangya at bukod sa naka-kalat na t-shirt kanina, mukha namang nasa ayos. Hanggang sa may nakita niya ang isang kulay brown na kumpol ng balahibo ng aso sa ibabaw ng side table katabi ng kama. "Pinapapasok mo pa rin ba ang mga aso mo dito? 'Di ba napag-usapan na natin 'to. Ang mga aso ay dapat nasa labas, nakatali. Bawal sila sa loob. Pampadumi lang 'yang mga yan ng bahay. At itong mga bintana mo, lakihan mo ng bukas para maglabas-masok ang hangin. Hindi 'yung maghapon kang naka-aircon."Hinawi ni Isabel ang kurtina at binuksan ang sliding glass window. Pumasok ang preskong hangin galing sa hardin. "See? See the difference?"Tama naman si Ate Isabel Mas naging maaliwalas ang paligid. Pero, hindi na siya kinibo ni Mer. Kahit gaano kasi kaaliwalas ang lahat mas gusto na lang ng pari na magkulong sa dilim dahil sa nakakahiyang nangyari kaninang umaga sa misa.Hindi pa tapos ang nakakasakal na litanya ng kanyang ate. "Kumakain ka ba ng sapat dito? Ang payat mo na. Gusto mo ihanap kita ng bagong katulong? 'Yung pinakilala mo sa akin kanina, si Manang Conrada, that's her name, right? Matanda na masyado. Kailangan na sigurong mag-retire."Ang ate niyang si Isabel ang isa sa mga rason kung bakit nagpakalayo-layo noon si Mer. Hindi na kasi maatim ang pangingialam nito kahit sa pinakamaliliit na detalye ng kanyang buhay. Nakaka-pressure. Parang hindi siya puwedeng magkamali. Kung ituring siya ay masahol pa sa isang tatlong taong gulang na bata."Ate, it's fine. Matagal na siyang nagtatrabaho dito at siya lang ang inaasahan ng pamilya niya. Just let her be." Sa ganito nagpatuloy ang tono ng kanilang pag-uusap. May pupunahin si Ate Isabel sa kapatid at dedepensa naman si Father Mer. Paulit-ulit.Umalis din si Isabel bandang alas-sais na ng gabi. Hindi na siya naghapunan sa Casa dahil baka hindi raw niya magustuhan ang luto ni Nana Conrada.+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+Pagkatapos maghapunan, kinuha na ni Father Mer ang mga alaga na pansamantala muna niyang ikinulong sa may kural sa hardin habang nariyan ang Ate. Ipinasok niya ang mga ito sa kanyang silid at pagkatapos ay nilutuan sila ng simpleng chicken dog food recipe para sa kanilang hapunan.Nang mabusog na ang mga aso, sama-sama silang humimlay sa kanilang mga puwesto. Sina Kape at Ulan sa ilalim ng kama at si Father Mer naman ang sa ibabaw.Akala ni Father Mer ay madali siyang makakatulog pagkatapos ng disaster na nangyari sa kanya kaninang umaga. Malamang pinagtatawanan na siya ng mga parokyano niya. Baka hindi na sila sumipot sa susunod niyang misa. Nagmukha lang siyang tanga sa harap ng napakaraming tao.Nagtalukbong siya sa ilalim ng kumot. Ipinikit niya ang mga mata at nagbilang ng hanggang isandaang tupa. Pero hindi pa rin siya makatulog. Baka dahil sa bedside lamp. Papatayin niya na sana ito nang mahagip ng kanyang mga mata ang cabinet na pinagpapatungan nito. At sa isa sa nga tukador nito, naalala niyang nakatago ang diary ni Padre Mauricio Espejo."Puwede sigurong pampa-antok."Bumangon si Father Mer. Binuksan niya ang main light ng silid at kinuha ang notebook. Umupo siya sa kanyang study table at ipinagpatuloy ang pagbabasa sa mga nilalaman nito.Bagaman nababahala siya sa mga nakaguhit na imahe rito noong una, hindi pa rin maalis ni Father Mer ang mga mata mula rito. Mas marami pang imahe ng mga demonyo na may paikot na sungay, demonyo na may tuwid at patusok na sungay, demonyong may pakpak, demonyong may katawan ng ahas, Star of David, mga ulap, malaking kawan at kung ano-ano pa.At sa bawat pahina nakasulat ang mga saloobin at iniisip ni Father noong mga panahong iyon na hindi niya maunawaan ang kahulugan at hindi magkaka-ugnay. Mas marami pang pangungusap gaya ng:"Kami ay manananghalian sa plaza.""Ang mga bituin ay magsisipaghulugan na parang mga hinog na prutas upang tayo ay parusahan.""Ang pighati ng paglisan sa akin ay isang matamis na pulot na kailangan kong malasahan.""Hindi sa iyo ang balaraw."Pero mayroon din namang mga gaya nito na parang bugtong na gusto niyang pahulaan sa makakabasa."Isang anghel ang sumuway. Pakpak ay hindi na naikampay. Siya ay inihagis sa malayong lupain. Upang doo'y sariling kaharian ang kanya'y tatagin.""Hindi pantay na mga ngipin. Minsan diretso pero madalas bako-bako. Pero ito ay kailangan para makapasok sa kandadong pinto.""Ilog na dumadaloy, nagbibigay buhay.Pero minsan ay kinakatakutan, madalas pinandidirihan dahil sa pula nitong kulay."Naaaliw na sana si Father Mer sa pagbabasa at pagsagot sa mga bugtong na nakakalat sa mga pahina ng notebook. Ang kaso, bigla siyang inistorbo nang malakas na kalabog mula sa ikalawang palapag.Huminto siya sa ginagawa at napatingala. Isa pang malakas na kalabog at yabag ng mga paa. Bahagyang naalog ang chandelier."Ano 'yun?"'Di ba walang tao sa second floor? Lumabas si Father Mer para puntahan ang hagdanan. Selyado na ito pagdating niya roon. Tinapos na ni Manong Jerry ang pagtatakip dito noong isang araw pa. May tao ba sa taas?"Hello, may tao ba d'yan sa loob?" Kinatok-katok ni Father Mer ang harang. Inilapat rin niya ang kaliwang tenga dito. Wala naman siyang narinig na kakaiba maliban na lamang sa napansin niyang mainit ang plywood.Ipinagpalagay na lang ni Father Mer na baka nahulog lang yung isa sa mga gamit na nakatambak doon. Tama. Baka ganoon nga. Pumasok na lang siya ulit sa kanyang kuwarto at saka ini-lock ang pinto."Good morning, Minggay. Magaling ka na ba?" bati ni Father Mer sa dalaga. Alas siyete 'y medya pa lang pero naabutan na niyang naglalampaso na ito ng sahig.Gumanti rin ito ng bati. "Good morning, Father. Medyo sumasakit pa rin po yung pilay ko, pero bumubuti na siya." Alam naman ni Father Mer na nagsisinungaling ang isang 'to sa kanya. May pilay bang kumakandirit? May benda pa rin ang paa ni Minggay pero kung oobserbahan, mukhang naigagalaw na niya ito nang maayos. Maayos na maayos na parang hindi naman talaga ito nabalian. Pero pinalampas na lang niya ito."Kanino 'yan?" Ang tinutukoy ng pari ay ang pulang bayong na nasa tabi ni Minggay. "Anong laman n'yan?""Wala pong laman. Pinakuha lang po ni Lola dahil lalagyan daw po ng mga pinamili niya mamaya. Uuwi siya sa kanila... Ummm sa amin mamaya. Pero babalik din daw po siya agad dito."Hindi napansin ni Father Mer ang pagkadulas ni Minggay. "Ah gano'n ba. Uuwi lang pala. Akala ko aalis na siya nang tuluyan. As in iiwan na niya rito.
"Gremlins, matagal pa ba kayo? Inaantok na kasi ako." Mag-a-alas nuwebe na ng gabi at sampung minuto nang palakad-lakad sina Kape at Ulan sa hardin pero hanggang ngayon hindi pa sila nakakapagbawas. Nakaupo siya sa bench at nakatingala sa langit. Walang kahit isang bituin siyang makita. Natabunan siguro ng mga ulap, baka uulan ngayong gabi.Hindi maalis sa isip ni Father Mer ang narinig na mga iyak at boses kanina sa may hagdan. 'Yung iba parang nagmamakaawa, humihingi ng saklolo. Galing ba 'yon sa second floor? Imposible naman yata. Walang tao roon. Napakadilim pati. Saka parang nasa malayo galing ang mga boses na kanyang narinig. Pero bakit niya naririnig kung totoong nasa malayo nga ito? Isa pa, bakit gano'n na lang ang inasta nila Kape at Ulan? Unang beses na nakita niyang ganoon ang mga alaga niya. Maaamo ang mga ito. Ni hindi mo nga maaasahang maging bantay sila ng bahay dahil siguradong kakaibiganin lang nila ang magnanakaw. Ano kaya kung akyatin niya ang ikalawang palapag? Wa
Sa loob ng tricycle, seryoso si Father Mer. Ni hindi man lang niya magantihan ng kahit maiksing ngiti ang driver na nakikipagbiruan sa kanya sa sasakyan. Nagpupuyos kasi siya sa galit. Paano ito nagawa ng dalawang matanda sa tahanan ng Diyos pa man din? Isang 'di katanggap-tanggap na krimen.Ibinayad ni Father Mer ang natitirang singkwenta pesos sa kanyang bulsa. Hindi na niya hinintay ang sukli. Basta nagmamadali siyang bumaba ng tricycle para makapasok na siya sa compound ng simbahan at magkulong na lang sa kanyang kuwarto buong araw sa sobrang inis. Pero napahinto siya sa may gate. Bakit bukas 'to? Sinarado niya 'yung gate bago umalis kanina, iyon ang pagkaka-alala niya. May narinig siya sa kanyang kaliwa. Parang mahinang iyak ng pinalong tuta. Nilingon niya iyon at nakita si Ulan ilang metro lang ang layo sa kanya. May inaamoy-amoy ito sa damuhan. Tinawag niya ang alaga pero hindi siya nito pinansin kaya siya na lang ang lumapit."Ulan, anong ginagawa mo dito sa labas? Nasa'n si.
Halos hindi na maidilat ni Father Mer ang mga mata sa sobrang mugto ng mga ito. Bumangon siya at muling napahiga dahil sa sakit ng kanyang ulo na para bang tinadyakan ito ng tatlong kabayo. Inabot niya ang isang baso ng tubig na nakapatong sa lamesitang katabi ng kama para basain ang nanunuyo niyang lalamunan. Pakiramdam niya ay naubos na ang lahat ng tubig sa kanyang katawan sa ilang oras na pag-iyak noong nagdaang gabi.Nakatingin siya sa kisame. Kumurap-kurap para alisin ang agiw ng antok at pagod. Kahit na bigat na bigat ang buo niyang katawan, pinilit pa rin niyang umupo sa gilid ng kanyang kama para magdasal ng pasasalamat para sa panibagong araw na ipinagkaloob sa kanya. Noong una ay puro pa siya papuri sa Diyos hanggang sa napalitan ito ng pagsusumbong sa kanya at pagmamaktol. Bakit ayaw mawala ng bigat ng kalooban niya? Ng sakit niya sa pag-iisip? Bakit ba siya tina-traydor ng mga taong itrinato at pinakitaan naman niya ng kabutihan? Bakit kailangan niyang kunin si Kape? Hind
Naalimpungatan si Father Mer sa mga tilaok ng mga manok. Hindi niya namalayan na bente minutos na pala siyang naiidlip. Nakasandal siya sa isang kubling bahagi ng malaking aparador na nakapuwesto malapit sa tinakpang hagdanan, inaabangan ang paglabas ng magnanakaw sa sikretong pinto.Naiinis siya sa sarili. Baka kanina pa nakalabas ang magnanakaw nang 'di niya namamalayan. O baka nakatakas na ito sa isa sa mga bintana sa taas. "Napakatanga mo naman, Mer. Ang tanga-tanga mo. Nakatakas na tuloy 'yun," pinagalitan niya ang sarili, pero hindi pa rin siya umaalis sa kanyang pinagtataguan. Umaasa na hindi totoo ang kanyang hinala.Hinawakan niya nang maigi ang floor mop na kinuha niya kanina sa may kusina. Gagamitin niya iyong panghambalos sa ulo ng kawatan. Sampung minuto pa ang lumipas at susuko na sana siya nang unti-unting bumukas ang sikretong pinto. Ang tunog ng langitngit nito ay lumikha ng ingay sa Casa Del Los Benditos.Dahang-dahang tumayo si Father Mer mula sa madilim na sulok n
"Ang ganda naman ng kuwintas mo. Sino nagbigay sa'yo n'yan?" hahawakan sana ni Father Mer ang kuwintas para kilatisin pang maigi pero naunahan siya ni Minggay. Dagli niyang dinaklot ang pendant at saka itinago sa loob ng kanyang kuwelyo."Bi-bigay po siya ng Mama ko," pagsisinungaling ni Minggay.Ipinag-kibit balikat na lang ni Father Mer ang ginawang iyon ni Minggay. Baka kasi nahihiya lang ang bata. "Nasa'n na nga pala mga magulang mo? Bakit si Nana Conrada na ang nag-aalaga sa'yo?" "W-wala na po sila. Pa-patay na po," lumungkot ang mga mata at labi ni Minggay para mas magmukha siyang kapani-paniwala.Tumalab naman ito sa pari. "Ah, gano'n ba? Pasensya na kung matanong ko. Gusto lang kasi kitang makilala at maging kaibigan."Umiwas ng tingin si Minggay sa nakangiting mukha ng pari. Siguradong mapapalitan ng galit ang mga ngiting iyon kung malaman nito ang lihim ng Casa Del Los Benditos. Nakokonsensya tuloy siya sa ginagawa."Sige na't maligo ka na doon at galing ka pa sa pakikipagh
Simula noong gabing iyon, nang madiskubre ni Father Mer ang pagnanakaw ng dalawang matanda, lihim na niya silang minamanmanan mula sa malayo. Hangga't maaari, hangga't hindi pa siya nagpapahinga, inaalam niya muna kung saan nagsusuot o kung saan niya sila huling nakita bago niya gawin ang kanyang iba pang trabaho.Mahirap iyon para kay Father Mer dahil hindi siya ang tipo ng tao na kayang magpanggap kapag may nakikita na siyang mali at hindi magandang gingagawa ang kanyang kapwa. Pero kailangan muna niyang manahimik muna at mag-obserba bago siya gumawa ng anumang konklusyon tungkol kina Nana Conrada at Manong Jerry. Baka naman kasi mali lang ang pagkakaintindi niya sa nakita."Kain na po kayo, Father habang mainit pa yung kanin at sinigang." Kinatok siya ni Nana Conrada sa kanyang kuwarto. "May guyabano rin po akong nabili. Baka gusto niyo po at ipaghihiwa ko po kayo.""Ah, sige po. Ako na lang po ang bahala. Salamat po, Nana," nakangiting sabi ni Father Mer kahit na naglalaro sa isip
Tahimik lang si Nana Conrada habang kinakausap siya ni Father Mer. Nasa loob sila ngayon ng study room ng Casa kung saan noon tinuturuan ni Mr. Aragon si Minggay kasama ang dalawa pang kapwa niya ampon ng simbahan. Nakaupo sila sa magkabilang dulo ng isang mahabang lamesa."Kailan pa?" blangko ang mukha ni Father Mer, pero nagngingitngit ang kanyang kalooban sa galit. "Ang alin po, Father?" maang na sagot naman ng matanda. Pinabalik muna ni Nana si Minggay sa kanilang tinutulugan sa likod ng Casa. Usapang pang-matanda lang, sabi nito sa kanya.Napabuntong hininga si Father Mer. Wala na siyang oras magapaligoy-ligoy sa kasambahay kaya diniretso na niya ito. "Nakita ko sa bayong mo yung candelabra noong gabing sinabi mo na mamalengke ka. Hindi ka pa nakontento 'yung rebulto naman ng Birhen ng Fatima gusto mong nakawin. Baka gusto mo ring kunin yung korona ng birhen ng Villapureza sa altar natin sa simbahan. Tadtad ng diyamante 'yun. Siguro malaki-laki na kikitain mo du'n 'pag naibenta