Chapter 4 – Leave Her

Hindi maalis ang tingin ko sa lalaking mabagal ang lakad papunta sa mesa. Habang papalapit sila, parang may humihigpit na lubid sa dibdib ko.

Kahit parang ang bigat ng katawan ko, tumayo ako, at agad kumapit si Ferly sa braso ko.

“Jyrone, this is my stepdad, Papa Daniel,” sabi ni Ferly.

Naglahad si Daniel ng kamay. Napatingin ako sa kamay niya, hindi ko alam kung hahawakan ko o hindi.

“Jyrone…” Hinaplos ni Ferly ang braso ko.

Ngumiti ako. Nakipagkamay sa kanya, sinusubukang maging normal ang pakikitungo ko.

“Good morning po…” bati ko, pero agad akong umiwas ng tingin. Ibinalik ko ang tingin kay Ferly na napapatingin sa Mama at Lola niya.

“Sit down…” Sumenyas ni Daniel.

Inalalayan ko si Ferly na umupo, at umupo na rin ako. Pero palihim kong pinahid ang palad ko sa pants ko.

Gusto kong maalis ang kahit anong bakas ng kamay ni Daniel sa palad ko.

Tumikhim siya. Napaangat ako ng ulo at napalingon sa kanya. Pero napalingon kay Ferly nang tumunog ang phone niya.

“Excuse me, po… sasagutin ko lang ‘to.” Hinaplos ni Ferly ang hita ko bago siya tumayo.

Sinundan niya ng tingin si Ferly, saka muling tumingin sa akin. “What’s your name again?” tanong niya. Diretso, madiin, parang pulis na ini-interrogate ako.

“Jyrone Winston Carte Policarpio po.” Walang kurap akong tumitig sa kanya habang sinasabi ang buo kong pangalan.

Gusto kong makita kung may mababago sa mukha niya, kahit anong ekspresyon na may bahid ng nakaraan… pero wala.

Bakit ba ako nag-expect na makilala niya? It’s been nineteen years…

Nakuyom ko na lang ang kamao ko. ‘Yong dismaya ko, parang sumingaw sa tuktok ng ulo ko.

“Carte?” sabi ng tito ni Ferly. Nakatingin siya sa akin. “Do you know someone named Jena Carte?”

Napatitig ako sa kanya, pero mabilis kong ibinalik ang tingin kay Daniel nang malaglag ang kutsara niya. Kumalansing iyon nang malakas.

“Daniel, what happened?” tanong ng mama ni Ferly, halatang nag-aalala. “Are you okay?”

Napatingin sa kanya ang lahat. At muntik ko nang hindi mapigil ang ngiti ko. Ang reaksyon na gusto kong makita kanina, ngayon ko nakikita. Parang nagmistulang tunog ng kampana para sa kanya ang pangalang binanggit ni Arlan.

Umiling si Daniel. “Nothing. I’m alright.” Pero nakatutok na sa akin ang mata niya. Nang sinalubong ko ang tingin niya, agad siyang umiwas.

“Yes po,” sagot ko sa tito ni Ferly, “Jena Carte is my mother—”

Napaubo nang malakas si Daniel. Parang nabilaukan talaga. Tumayo ang mama ni Ferly para haplusin ang likod niya.

“Daniel… are you sure na okay ka lang? Baka tumaas na naman ang presyon mo…”

“Ma, what happened?” saktong bumalik si Ferly, bakas din ang pag-aalala sa mukha. Hinaplos din niya ang likod ni Daniel.

“I’m fine,” sagot nito, pilit na ngumiti. “Just choked a little.” Tinapik niya ang kamay ni Ferly. “Sige na, Anak… sit down.”

“Anak…” tahimik kong inulit ang salitang ’yon. Ang pait ng lasa. Halos napangiwi ako.

Hinaplos niya rin ang kamay ng asawa niya, at ngumiti ito. Hindi siya nagsalita, pero parang naintindihan agad ng mama ni Ferly ang ibig sabihin ng ngiti ni Daniel.

Umupo na rin si Ferly sa tabi ko.

“Kain na…” sabi niya at nilagyan ng kanin ang plato ko habang nakangiti.

Tumikhim ang lola ni Ferly. Napaupo nang maayos si Ferly at napatingin sa lola niyang walang ka-ngiti-ngiti, para bang may malaking kasalanan siyang nagawa.

“Ilang buwan ka pa lang sa Manila, pero nawala na ang manners mo. Nakalimutan mo na ang mga nakagawian mo,” sabi ng lola niya, mahigpit ang tono. Umangat-angat ang mga kilay.

Napayuko si Ferly. “Sorry po, Lola Paz.”

Matalim at seryosong tingin ang sagot nito sa kanya.

Hinawakan ko ang kamay niya. Tumingin siya sa akin at ngumiti, pero namumula ang mga mata na parang maiiyak. Bakas din sa mukha niya ang hiya.

Ngumiti rin ako. Hinaplos ko ang kamay niya sa ilalim ng mesa. Pinisil ko nang marahan para pawiin ang hiya at lungkot niya.

“Felicia…” Nakatingin ang matanda sa mama ni Ferly at ikinumpas ang kamay.

Napatingin silang lahat sa akin. Kabado akong napatingin sa kanila, parang kinakapos ng hininga.

Bakit ba nila ako tinitingnan? Magtatanong na sana ako, pero sabay-sabay silang yumuko.

Nag-sign of the cross at nagsimulang manalangin. Dahan-dahan kong pinakawalan ang naipong hangin sa dibdib ko. Akala ko gigisahin na nila ako sa tanong.

Nakayuko pa rin sila, nakapikit ang mga mata, pero hindi ako yumuko. Tiningnan ko lang sila, lalo na si Daniel na parang kung sinong maka-Diyos. Wala palang puso.

“Amen…” sabay-sabay nilang sabi matapos ang ilang minuto.

“Kain na…” sabi ni Felicia. Inilahad ang kamay sa mesa at sumulyap sa amin ni Ferly na may magaan na tingin.

Pinisil ko muna ang kamay ni Ferly bago ko siya binitiwan, at sabay na kaming kumain. Kaya lang, halos wala akong nalasahan.

Tahimik ang lahat habang kumakain; ang mahinang kalansing lang ng kubyertos ang maririnig.

Napasulyap uli ako kay Ferly, na halatang napipilitan lang ding kumain.

Sa nakikita ko ngayon, mas determinado akong ilayo si Ferly sa nakasasakal na pamilyang ’to.

Naiintindihan ko naman ang mga tradition, mga nakasanayan, pamahiin, o whatever… kaya lang, sobra na. Sa nakikita ko, parang bawal sumaya rito. Bawal maging taong malayang ipakita sa lahat ang totoong nararamdaman mo.

Ang mas nakakagalit… may isa ritong banal sa harap nila, pero demonyo pala.

Napakurap ako nang mapansing nakatingin sa akin ang tito ni Ferly. Hindi ko alam kung pansin niya bang mainit ang dugo ko sa bayaw niya, o may itatanong lang pero hindi alam kung paano simulan.

Nilapag ko ang kubyertos. Tumingin ako nang diretso sa kanya.

“May gusto po ba kayong itanong?” Bahagya akong ngumiti.

“Wala naman… I’m just happy for my niece. She’s lucky to be marrying a Policarpio.” Ngumiti rin siya, pinunasan ang labi. “’Yong alam naming sa mabuting tao makakasal ang Ferly namin, nakakapanatag ng loob.”

“Opo,” sagot ko. “Totoong maswerte po siya. Hindi dahil Policarpio ako o mabuting tao kami. Maswerte siya dahil mahal ko siya. Kahit kailan, kahit anong mangyari, hindi ko siya iiwan.”

Hinawakan ko ang kamay ni Ferly. Ngumiti ako ng matamis.

“Sila ng magiging mga anak namin…”

“Daniel…” bulalas ni Felicia habang mabilis na pinupunasan ang natapon na tubig sa mesa.

Hindi sumagot si Daniel. Nagpunas siya ng bibig. Pinipilit maging natural ang galaw, pero hindi nakatakas sa mata ko ang mga kamay niyang nanginginig.

Tumayo siya. Diretsong tumitig sa akin, wala ni katiting na ngiti.

“I need to speak with you,” sabi niya.

Humigpit ang hawak ni Ferly sa kamay ko. Tingin niya, parang natatakot, nag-aalala. Sumulyap din siya sa mama at lola niya.

Hinaplos ko ang kamay niya sa ilalim ng mesa.

“I’ll be fine,” bulong ko.

Tumango-tango siya at bumitiw sa kamay ko.

Sumunod ako kay Daniel. Tahimik ang hallway. Mga yabag lang namin ang maririnig.

Lumingon siya nang makarating sa pintuan nang kwarto at binuksan ’yon.

Pagkapasok ko, marahan niyang sinara ang pinto at humarap siya sa akin.

Hindi man lang nag-ayang umupo. Hindi ko rin nagawang igala ang paningin sa silid na pinasukan namin dahil sa tingin niya.

Kung kanina ay malamig at seryoso na ang tingin niya, mas lumala ngayon. May kasama nang talim at pag-igting ng panga.

“Leave Ferl,” diretso niyang sabi.

Umigting ang panga ko habang matiim siyang tinitigan.

“Leave her?” Umangat ang sulok ng labi ko at humakbang ng isang beses palapit sa kanya.

“Gusto mong iwan ko siya, gaya ng ginawa mo noon?”