SAHARA’S POV
Tahimik lang akong naglakad pauwi mula sa bahay ni Elian. Mabigat ang pakiramdam ko. Hindi ko maipaliwanag kung anong klaseng lungkot ‘to—parang pinaghalong pagod, guilt, at pangungulila. Pakiramdam ko, kahit anong gawin ko, mali pa rin sa paningin niya. Pagdating ko sa tapat ng bahay namin, napansin ko agad—wala na ang sasakyan. Wala na si Dr. Calyx. Parang biglang may umigting sa dibdib ko. Bakit ba parang may kung anong hinahanap ako? O baka dahil hindi ko pa rin nasasabi kay Elian ang totoo—na oo, guwapo nga ‘yung lalaking nabangga. Maayos ang tindig, malinis, at ‘yung mga mata niya… para bang kahit may sugat siya, matalas pa rin ang titig. Umiling ako. Hindi, Sahara. Hindi iyon mahalaga. Wala kang karapatang mag-isip nang gano’n. Pumasok ako sa bahay, at naamoy ko agad ang nilutong ulam ni Mama—tinolang manok. Nakahain na sa mesa. Naroon siya, nagsasalin ng sabaw sa mangkok. “O, nandiyan ka na pala,” nakangiti niyang bati. “Maghugas ka na’t kumain ka na.” Tahimik akong lumapit, pero bago ako tuluyang makaupo, nagsalita ulit si Mama. “Alam mo ba, ‘yung lalaking natulungan natin kanina—nag-iwan ng pera.” Napalingon ako sa kanya, gulat. “Ha? Anong pera?” “Inabot niya ‘tong sobre. Bente mil. Sabi, pasasalamat lang daw kasi tinulungan natin siya. Hindi raw niya nakakalimutang tumanaw ng utang na loob.” “Bente mil?” Halos hindi ako makapaniwala. “Mama, tinanggap mo?” “Oo naman. Anak, mukhang may kaya talaga ‘yung lalaking ‘yon. Tsaka hindi naman niya ito inabala. Siya pa nga ang nahirapan. Kahit pa doktor siya, hindi ibig sabihin wala siyang puso.” Tahimik akong napaupo. Doktor siya. Dr. Calyx. Pumapasok sa utak ko ang mukha niya, ang sugat sa sentido niya, at kung paano pa rin siya nagpakumbaba kahit halatang sanay siya sa marangyang buhay. “Binigay niya rin ‘yung calling card niya,” dagdag pa ni Mama, iniabot sa akin ang maliit na card. Nasa pangalan nito ang apelyidong kanina pa bumabagabag sa akin—Dr. Calyx Montañez. Pinagmasdan ko iyon. Pinaglaruan ng daliri ko ang makinis na card habang lumulutang sa isip ko ang mga mata ng lalaking ilang oras pa lang naming nakilala. At sa kabila ng lahat ng emosyon ko—ang bigat ng relasyon namin ni Elian, ang panghihinayang, ang pagkalito—may bagong tanong na unti-unting umuusbong sa puso ko. Bakit parang hindi ko siya makalimutan? Pagkatapos naming kumain, si Mama na ang nagligpit ng pinagkainan. Kita sa kilos niya ang pagod, pero sanay na siyang gumalaw nang walang reklamo. Ilang saglit pa ay umakyat na siya sa silid para magpahinga. Ako naman, inayos ko muna ang sarili ko. Nagpalit ng damit, naghugas ng mukha, at nang masigurong maayos na ang lahat, dahan-dahan akong nahiga sa kama. Tahimik ang paligid, pero sa loob ko, parang may bumubulong na tanong na hindi ko matakasan. Dapat ko ba siyang tawagan? Kinuha ko ang calling card na iniabot ni Mama kanina. Pinagmasdan ko ulit ang pangalan: Dr. Calyx Montañez. Napalunok ako ng bahagya, sabay pindot sa numero. Hindi ko alam kung bakit ako kinakabahan, pero naroon na ako, at hindi na puwedeng umatras. “Hello?” Sandaling katahimikan. “Ah... hello po. Ako po si Sahara... ‘yung tumulong kanina sa inyo. Gusto ko lang po sanang magpasalamat sa binigay niyong tulong. Sobrang laki po niyon para sa amin.” “Ah, ikaw pala,” sagot niya, mahinahon ang boses. “Walang anuman. Ako nga dapat ang magpasalamat. Hindi ko alam kung ano'ng mangyayari sa’kin kung hindi kayo dumating.” Napangiti ako kahit hindi niya ako nakikita. “Sana po okay na po kayo. Kumain na rin po kayo?” “Oo, nagpadala na ng pagkain si Lolo. At susunduin ako bukas ng umaga para dalhin sa bahay nila.” “Ah... okay po. Ingat po kayo, ha.” “Thank you again, Sahara. You have a good heart. Rare ‘yon ngayon.” Para akong napako sa kinahihigaan ko. Bihira akong makarinig ng papuri na gano’n... lalo na mula sa isang estranghero. Pero bago pa ako makasagot, trin-trin! — may pumasok na tawag. Napakunot noo ako nang makita ang pangalan sa screen. Elian is calling… Agad akong bumalikwas ng upo. “Ah, Doktor... pasensiya na po, may tawag ako. Thank you again—” Pinutol ko na ang tawag kay Dr. Calyx at sinagot ang isa pa. Pero nagulat ako nang hindi agad nagsalita si Elian. Nang buksan ko ang inbox ko, may natanggap akong mensahe mula sa kanya: “Buti pa ‘yung ibang lalaki, nagagawan mong tawagan. Ako? Hindi mo man lang naisip tawagan o kamustahin. Wala na talaga akong halaga sa’yo, Sahara?” Napapikit ako, hinawakan ang sentido ko habang hinahabol ang buntong-hininga. Eto na naman. Eto na naman kami. Sa tuwing gumagaan ang pakiramdam ko, parang laging may hilang pabalik sa sakit. Hanggang kailan ba, Elian? Hanggang kailan ko kailangang saluhin ang galit mo, kahit hindi mo ako kayang intindihin? Kinabukasan, nagpasya akong gumising nang mas maaga kaysa karaniwan. Hindi pa man sumisikat nang husto ang araw, ay bumangon na ako sa higaan. May pasok pa rin ako mamaya sa botika, pero gusto kong dumaan muna kay Elian. Kahapon kasi, hindi ko siya nadaanan kaya nagalit na naman. Pagbaba ko sa kusina, naabutan ko si Mama na naglalagay ng mainit na champorado sa mesa. “Nagmamadali ka na naman?” tanong niya habang inaayos ang tasa ng kape. “Dadaan lang po ako kay Elian bago pumasok,” sagot ko habang isinusukbit ang bag sa balikat. “Kumain ka muna, hija,” sagot ni Mama, medyo may himig ng paalala ang boses niya. “Hindi puwedeng puro ‘yung Elian na ‘yan ang iniisip mo. May trabaho ka. At saka, hindi mo naman siya asawa para ikaw ang obligadong mag-alaga.” Napahinto ako. Alam kong may punto si Mama. Si Elian, oo, mahal ko siya. Pero minsan naiisip ko rin: ako lang ba ang nag-aadjust palagi? “May mga magulang pa siya, ‘di ba?” dagdag ni Mama. “May mga kapatid din siya. Hindi lang ikaw ang tao sa mundo niya, Sahara.” Tumango na lang ako habang naupo sa mesa. Tahimik akong kumain kahit mabigat ang pakiramdam ko. Gusto kong magsakripisyo para kay Elian, pero sa tuwing ako lang ang nagbibigay, parang unti-unti rin akong nauubos. Pagkaubos ko ng pagkain, nagpaalam ako kay Mama. “Mauna na po ako.” “Mag-iingat ka. Huwag mong kalimutan ang sarili mo, anak.” Habang tinatahak ko ang daan papunta sa bahay ni Elian, paulit-ulit ang mga salita ni Mama sa isip ko. Hindi ko siya asawa. Hindi ako obligadong alagaan siya. Pero bakit ganito kabigat sa puso ko ang bitawan siya, kahit sandali lang? Pagdating ko sa bahay nila Elian, sinalubong ako ng mahinang ihip ng hangin at liwanag ng umagang bagong gising. Nadatnan ko sa may gate ang kapatid niyang babae—si Aimee—na halatang nagmamadaling pumasok sa trabaho. “Oh, Ate Sahara. Pasok ka na. Paalis na rin ako,” bati niya sabay ngiti bago tuluyang tumalilis papalayo. Pagkapasok ko sa bakuran, nakita ko naman si Aling Mercy, ang ina ni Elian, na abalang nagwawalis ng mga tuyong dahon. “Magandang umaga po, Nay Mercy,” bati ko habang papalapit. “Uy, Sahara. Maaga ka ngayon, ha,” sagot niya. “Nauna ka pa sa araw.” Ngumiti ako. “Dadaan lang po ako sandali kay Elian bago pumasok.” “Pumasok ka na sa loob. Nasa garden siya, nagpapahangin. Medyo masungit ang gising niyan kanina,” pahabol pa niya. Agad akong nagtuloy sa likuran, dala ang isang maliit na lalagyan ng mainit na lugaw na niluto pa ni Mama bago ako umalis. Pagkarating ko sa garden, nakita ko si Elian na nakaupo sa bangkong kahoy sa ilalim ng lilim ng santol. Nakakunot noo siya, parang hindi pa rin nawawala ang init ng ulo. “Elian,” tawag ko sa kanya. Lumingon siya agad, at halatang hindi natuwa. “Bakit hindi mo ako tinawagan kagabi?” agad niyang tanong, hindi pa ako halos nakakaupo. Umupo ako sa tabi niya, dahan-dahang inilapag ang lugaw. “Sorry, may kausap lang kasi ako sa phone kagabi. Hindi ko sinasadya na hindi masagot 'yung tawag mo.” “Sino 'yon?” tanong niya, hindi pa rin nawawala ang iritasyon sa boses niya. “Ang tagal kong tumatawag, Sahara. Dalawang beses. Hindi ka sumagot.” Pinilit kong ngumiti at iwasang mag-init ang ulo. “Wala lang. Yung lalaking nabangga kahapon, nagpasalamat lang sa tulong. Siya lang ang kausap ko, Elian. Wala na 'yon.” “Guapo ba siya?” sunod na tanong niya, nakatitig sa akin, para bang hinuhukay ang katotohanan. “Hindi na mahalaga kung guapo siya o hindi. Hindi naman ako mahilig sa guapo,” sagot ko, pilit na pabiro. Hindi siya tumawa. “Ang dali mong kausapin ng iba. Pero ako, ni hindi mo natawagan man lang.” Napabuntong-hininga ako. Binuksan ko ang lalagyan at iniabot sa kanya ang kutsara. “Kain ka muna. Mainit pa 'yan. Niluto ni Mama.” Tahimik siyang tumanggap ng lugaw at nagsimulang kumain, pero halatang may tampo pa rin. Tahimik kaming dalawa sa loob ng ilang minuto. Pinapanood ko lang siyang kumain habang iniisip kung hanggang kailan ko pa kakayaning intindihin siya, kahit sa tuwing may maliit na bagay ay laging ako ang mali sa paningin niya. “Papasok na ako,” paalam ko kay Elian habang inaayos ang sling bag sa balikat ko. Hindi siya sumagot. Tumango lang, hindi man lang ako tiningnan. Hinayaan ko na lang. Lumapit ako sa kanya at bahagyang yumuko para halikan siya sa pisngi. Saglit lang 'yon, pero sapat para maipadama ko na kahit madalas kaming hindi magkasundo, mahal ko pa rin siya. Kahit masungit siya. Kahit paulit-ulit siyang nagdududa. Lumakad na ako papalabas ng bahay nila. Diretso na sa kanto at sumakay ng tricycle papuntang bayan. Habang nasa biyahe, tinatanaw ko ang kalsada. Mataas na ang araw, mainit na, at sumisiksik na naman ang mga alalahanin ko. Iniisip ko pa kung makakarating ba ako sa oras sa trabaho. Pero mukhang hindi, dahil— Krrrk! Biglang tumigil ang tricycle sa gitna ng kalsada. “Patay. Nasiraan yata,” bulong ng isa sa mga pasahero. Bumaba ang driver at sinilip ang makina. Sumunod naman ang ibang pasahero. Ako rin, napilitan na ring bumaba. Ilang minuto na kaming nakaistambay sa tabing-kalsada. Wala namang masakyan at wala ring signal para makatawag ako. Napabuntong-hininga ako at napilitang maglakad. Habang naglalakad, may narinig akong sigawan ng ilang babae sa unahan. Hindi sigaw na may sunog o gulo—kundi 'yung kilig na kilig na tili ng mga teenage girls. “AAAAHHH! Mga pogi, grabe!” Napakunot-noo ako. Pagtingin ko sa unahan, may tatlong lalaking nagjo-jogging. Pawisan pero parang galing sa commercial ng energy drink. Matangkad, may muscles, pawisan in a good way. Pero hindi 'yon ang nagpahinto sa paglalakad ko. Dahil ang isa sa kanila… Shutek. Napatigil ako. Napatitig. Anong ginagawa ng lalaking 'to dito? Siya nga. Si Doctor Calyx. At may kasama pa siyang dalawang lalaki—parehong guwapo rin, parang mga modelo. Pero ang atensyon ko, kay Doctor Calyx lang. Nakasuot siya ng gray dri-fit shirt at jogging pants, buhok niyang medyo basa sa pawis, pero mas lalong naging mukhang fresh. Napalunok ako. Oh God, bakit parang mas guwapo pa siya ngayon? At bakit parang may eksena na naman akong papasukin?SAHARA'S POV Kumunot ang noo ko nang dumaan lang si Doctor Calyx sa harapan ko na parang wala lang. Hindi man lang siya tumingin, ni hindi ako pinansin. Mukhang hindi niya ako nakilala. Sabagay, sino ba naman ako para lingunin pa niya? Eh 'yung itsura ko nga ngayon, parang nilamon ng lupa at niluwa lang. Naka-ponytail na kulang sa buhol, may mantsa pa ng mantika 'yung blouse ko dahil sa nilutong longganisa kagabi. Samantalang siya? Diyos ko! 'Yung mukha niya parang nililok—matangos ang ilong, matitigas ang panga, tapos 'yung mga mata niya, parang sinasala ang kaluluwa mo sa titig. Nakaka-pressure. Nakaka-ilang. At higit sa lahat... nakaka-attract. Pero bakit ko nga ba siya iniisip? Tanong ko sa sarili ko habang napatigil ako sa gilid ng kalsada. Napailing ako. “Focus, Sahara,” bulong ko sa sarili. May trabaho pa ko! Napatingin ako sa relo. 7:52 AM. "Shit! Late na naman ako!" Para akong sinapian ng multo. Dali-daling tumakbo, halos mapatid sa sarili kong paa. Minsan iniis
SAHARA’S POV Tahimik lang akong naglakad pauwi mula sa bahay ni Elian. Mabigat ang pakiramdam ko. Hindi ko maipaliwanag kung anong klaseng lungkot ‘to—parang pinaghalong pagod, guilt, at pangungulila. Pakiramdam ko, kahit anong gawin ko, mali pa rin sa paningin niya. Pagdating ko sa tapat ng bahay namin, napansin ko agad—wala na ang sasakyan. Wala na si Dr. Calyx. Parang biglang may umigting sa dibdib ko. Bakit ba parang may kung anong hinahanap ako? O baka dahil hindi ko pa rin nasasabi kay Elian ang totoo—na oo, guwapo nga ‘yung lalaking nabangga. Maayos ang tindig, malinis, at ‘yung mga mata niya… para bang kahit may sugat siya, matalas pa rin ang titig. Umiling ako. Hindi, Sahara. Hindi iyon mahalaga. Wala kang karapatang mag-isip nang gano’n. Pumasok ako sa bahay, at naamoy ko agad ang nilutong ulam ni Mama—tinolang manok. Nakahain na sa mesa. Naroon siya, nagsasalin ng sabaw sa mangkok. “O, nandiyan ka na pala,” nakangiti niyang bati. “Maghugas ka na’t kumain ka na.”
SAHARA’S POV “Ma, siguro dalhin na lang natin siya sa pinakamalapit na clinic,” mungkahi ko habang pinipiga ang tuwalya at muling idinampi sa sugat ng lalaki. “Hindi ko na rin siya maaasikaso, may pasok pa ako mamaya.” Napatingin siya sa akin. Mahina pa rin ang kilos niya pero kita ko ang tangkang pagtutol sa mga mata niya. “Huwag na... huwag niyo na akong dalhin kahit saan,” mahinang sabi niya. “Magpapasundo na lang ako.” “Sigurado ka ba?” tanong ko habang inaayos ang pagkakaupo niya. “Mukhang matindi yung tama mo sa ulo.” “Wala ‘to. Sanay ako sa puyat at sakit,” ngumisi siya kahit halatang hirap. “Nakainom lang ako ng maraming kape, wala pang tulog. Galing kasi akong trabaho, tapos pinilit ko pang bumiyahe pauwi. Hindi ko napansin, antok na pala ako.” Sumabat si Mama, medyo kunot ang noo. “San ka ba talaga galing, iho? At saan ka ba dapat pupunta?” Napahikab siya saglit bago tumingin kay Mama. “Galing akong Manila, Tita. Pupuntahan ko sana ‘yung lolo ko dito sa probinsya
THIRD POV. Katatapos lang ng trabaho ni Sahara sa maliit na parmasya sa bayan. Gabi na, at ramdam niya ang pagod sa katawan—mga talampakang nananakit, likod na tila mababali, at mga mata na gusto nang pumikit. Pero hindi iyon mahalaga. Ang tanging nais niya ay makita si Elian. Tahimik siyang pumasok sa bahay ng nobyo. Wala siyang dala kundi ang kanyang sarili at ilang pirasong tinapay na binili pa niya sa huling baryang natira sa bulsa. Pagpasok niya sa sala, agad niyang nakita si Elian—nakaupo sa lumang sofa, nakatingin sa kawalan, tila malayo ang iniisip. “Love?” mahina niyang tawag habang lumalapit. “Kumusta ka ngayon?” Napalingon si Elian, bahagyang ngumiti ngunit mabilis din iyong naglaho. “Eto, gaya pa rin ng dati. Walang bago,” malamig niyang sagot. Hindi nagpakita ng sama ng loob si Sahara. Umupo siya sa tabi nito at maingat na hinaplos ang likod ng kanyang nobyo. “May dala akong tinapay, 'yung paborito mong may palamang coco jam. Gusto mo?” Umiling lang si Elian.