"At saan ka pupunta?" tinig na nagpahinto sa dahan -dahang paghakbang ni Jia., nilingon ang kaibigan na nakataas ang kaliwang-kilay. Para talagang kabute ang bestfriend niyang si Jeyzel.
"Uuwi na," pinihit niya ang seradura ng pinto. Nameywang si Jeyzel at inis na umikot ang eyeball. "Jia, nasa ospital ka." "Alam ko, at wala naman akong swero kaya ibig sabihin pwede na akong umuwi." Ngunit bahagya siyang natigilan. Ang panaginip niya? Bigla ang pagflashback ng mga pangitain sa isip niya, ang pagpatay sa lalake ng mga sundalong Espanyol. Ang lumang kapaligiran. "Pinagpapahinga ka pa ng Doktor, Jia. Overfatigue ka at kulang sa tulog." paliwanag ni Jeyzel sa kaibigang natitigilan. "Besh, m-may nakita ako." Inalalayan ni Jeyzel ang kaibigan na makabalik sa bed. "P-parang totoong-totoo," patuloy ni Jia. "May lalakeng duguan na may matatag na paninindigan na hindi magmakaawa, pinatay siya." Naiiling na inayos ni Jeyzel ang buhok ng kaibigan. "Magpahinga ka muna sa pagsusulat, Jia. Naghahallucinate ka na." "Magpahinga ka muna, Babe." saad ng kararating lang na si Liam. May dala itong basket ng prutas. "Mamayang hapon, pwede ka ng umuwi." "Hindi kayo naniniwala?" dismayadong ipinikit na lang ni Jia ang mga mata. Sino naman kasi ang maniniwala sa isang fiction-writer? Oo nga naman, magaling siyang bumuo ng kwento na kathang-isip. Nagkatinginan na lang sina Jeyzel at Liam. Alam nila ang dedikasyon ni Jia sa larangan ng pagsusulat. Ang husay nito ay marami ng pinatunayan. Naging Top-rated Author ito sa online platform na kinabibilangan. At sa dami ng naisulat nitong libro, alam nilang sobrang pagod na ang utak nito. Nakatulog na si Jia, tinawagan na rin ni Liam ang pamilya nito upang ipaalam na nasa ospital ang dalaga, malaki naman ang tiwala sa kaniya ng mga ito na hindi niya pababayaan ang kasintahan. Ang mga magulang ni Jia ay nakatira sa Quezon City kasama ang dalawa pa nitong kapatid. Si Jia lang ang piniling tumira sa Lola Corazon nito sa Bataraza, Palawan. Hindi mag-isa si Jia sa poder ng Abuela, may dalawa pa itong pinsan na pinili ring samahan ang lola nila para may makasama ito. Ayaw kasi nitong iwan ang lumang bahay na nagsilbing alaala ng kanilang Lolo Emmanuel. "Dapat na talagang magpahinga muna si Jia sa pagsusulat," ginagap ni Liam ang palad ng nobya. Tumango lang si Jeyzel. Alam niyang imposible iyon. Mahal na mahal ni Jia ang writing career nito. NAGING abala si Jia sa sumunod na mga araw para sa nalalapit na pagpapakasal. Naging laman ng newsfeed ang nakatakdang kasal nila ni Liam. Walang tutol sa magkabilang-panig palibhasa'y nasa tamang edad na rin naman sila. Twenty-seven na si Jia at trenta'y dos na ang binata. Successful na rin naman na businessman si Liam na nasa Rice Industry. Bagamat politiko ang ama nito, umiba ito ng landas. Mabilis na tinapos ni Jia ang huling chapter ng isinusulat na Nobela. Napangiti ang dalaga at nakahinga ng maluwag. Hndi madali ang magsulat ng Fanta-Serye. Umabot na sa limang book ang fiction-stories series na "Kabilang-buhay" na unti-unti na ring minahal ng mga mambabasa ng kaniyang mga akda. Ipinagpapasalamat niya na may malaking fan-base na si Author Mariya Sofia at ayaw niyang biguin ang mga ito. Umikot ang paningin niya sa mataas at may kalakihang Book-Shielf sa silid. Puno ng iba't ibang libro. Organisado ito, ayon sa Genre. Karamihan ay Dark Romance na ang iilan ay mga librong siya mismo ang nagsulat. Pero nagsawa na siya sa Dark Romance, na puro kilig. Gusto niya na ng thriller at fantasy, historical. Mas malawak na mundo para sa malawak niyang imahinasyon. Tumayo siya at pinagsalikop ang mga braso, napatitig sa mga libro ng Pambansang Bayani-wala na yatang gagaling pa sa dakilang nobelista. Saludo siya rito. Malalim, makahulugan at makabuluhan. Ano siya kumpara rito? Ngunit nakakalungkot lang na sa makabagong henerasyon ay kaunti na lang ang tumatangkilik rito. Marahil nga kung hindi ito tinatalakay sa eskwelahan ay hindi na mapapansin ang mga isinulat nito. Huminga ng malalim si Jia, naalala ang pangitain. Bakit pakiramdam niya ay tila napunta siya sa panahon ng mga kastila? Baka nga tama sina Jeyzel at Liam, kasusulat niya ng nobela. Naisip niyang lumabas na ng silid nang maramdaman ang pagkalam ng sikmura ngunit nakakailang hakbang pa lang siya nang mabilis ding mapalingon. Tila kasi may mahagip ang kaniyang paningin na tila anino na nakakubli sa likod ng kurtina mula sa glass-window ng kaniyang silid. Kinakabahan man ay mabibilis ang hakbang na nilapitan niya ito para tingnan. Ngunit wala namang kahit ano mang naroon. Naiiling na tumalikod na ang dalaga. Tama si Jeyzel, nababaliw na yata siya. Ngunit nang makalabas na siya ng silid ay umihip ang malakas na hangin gayong tirik na tirik naman ang araw sa labas. Kinilabutan si Jia, sa halip na magluto sa kusina ay pinili niya na lang lumabas ng ng bahay at tinungo ang pinakamalapit na fastfood. Umorder siya ng pagkain saka natutulalang inisip ang mga kakaibang nangyayari sa kaniya. Bahagya pa siyang napaigtad nang tumunog ang cellphone niya. Ngunit bago pa niya ito masagot ay napagkit na ang tingin niya sa babaeng nakasuot ng lumang blusa't saya na nakatayo sa labas ng fastfood habang matamang nakatitig sa kaniya. "Ma'am! Ma'am, okey lang ho kayo?" untag ng waitress. Napaawang ang bibig na napatingin rito si Jia. "K-kilala mo ba siya?" itinuro niya ang babaeng nananatili pa ring nakatingin sa kaniya, nilingon naman ito ng waitress saka napakunot-noo. "Sino ho?" tanong nito. "Yung nakatayo sa may pinto, nakasuot ng baro't saya?" nakaramdam na ng takot si Jia. Pakiwari niya ay sinusundan siya nito. "Ho?! Wala naman ho akong nakikita Ma'am." "g-ganun ba, sige." Nang muli itong tingnan ni Jia ay naglaho na nga ito. Baka gutom lang siguro siya dahil mag ala-una na ay mag aalmusal pa lang siya. Pilit niya na itong kinalimutan. Baka kailangan niya na ngang magpahinga sa pagsusulat kahit tatlong-linggo lang tutal naman ay ikakasal naman siya at natapos niya na ang huling book niya. Mabilis niyang tinext ang Manager-Editor niya at humingi ng bakasyon, idinahilan niya ang nalalapit na kasal at naintindihan naman nito. Kung siya ang masusunod, hinding-hindi siya magpapahinga. Pero tila minumulto na siya ng kasipagan, at ipinapaalala na hindi siya immortal.Hindi ang sariling silid kundi ang katamtamang laki na bakuran ng kaniyang Lola Corazon ang tumambad kay Jia. Inilinga niya ang paningin. Bakit ba pakiramdam niya ay hindi naman siya nawala sa lugar na iyon? Naririnig ng dalaga mula sa kinatatayuan ang mahihinang pagtawa sa loob ng tahanan ng abuela. Nagmadali siyang pumasok, tumambad sa kaniya ang pamilyar na bulto ng kausap ng kaniyang Lola Corazon. Sabay pang lumingon ang kaniyang lola at ang kaniyang ex-boyfiend na si Liam. Iniwas niya ang paningin sa mga mata ng binata saka lumapit sa abuela at humalik sa kamay nito. "Kanina ka pa hinihintay ni Liam," saad ng kaniyang lola. "Maiwan ko muna kayo." Langhap niya ang paboritong men's cologne ni Liam. Ang mabangong awra nito na dati ay gustong-gusto niya ay tila wala ng epekto sa kaniya. Pinagsalikop niya ang mga braso saka tiningnan ito. "N-nandito ako para makipag-ayos, sorry babe." ani Liam na masuyong tinitigan ang dalaga. Nakaupo na silang pareho sa magkaharap na up
Sa isang masukal na bahagi ng Pugad Lawin, nagtungo ang daan-daang mga Katipunero sa pangunguna ni Andres Bonifacio. Dama sa hangin ang bigat ng desisyong kanilang haharapin — ang wakasan ang pananahimik at simulan ang armadong pakikibaka. "Panahon na!" sigaw ni Bonifacio habang hawak ang kanyang cedula. "Hindi na tayo alipin. Dito sa lupaing ito, tayo ang magtatakda ng ating kapalaran!" Isa-isang nilapitan ng mga Katipunero ang gitna ng pulutong. Buo ang loob. Mararahas ang kilos. Pinunit nila ang kanilang mga cedula — sagisag ng kanilang pagkakabit sa ilalim ng pamahalaang Espanyol. "Mabuhay ang Katipunan! Mabuhay ang Kalayaan!" sabay-sabay na sigaw ng mga rebolusyonaryo. Pormal nang sisimulan ang himagsikan laban sa kolonyalismong Espanyol. "Natatakot ako, Macario." pabulong na saad ni Jia kay Macario. "Ang puso ng handang lumaban ay batong di nadadama ang pangamba, tinibok ito ng pagnanasa, hindi ng budhi.”makabuluhang wika naman ni Macario. Sa pagkakataong iyon, hindi na maga
NAGISING si Jia sa pagdampi ng malamig na hangin at kakaibang katahimikan. Naririnig niya ang mahihinang huni ng mga kuliglig at banayad na agos ng tubig sa ilog. Bumangon si Jia, at luminga sa paligid. Hindi tulad ng dati na nagising siya sa tahanan ng tiyahin ni Matilda, ngayon ay napapalibutan siya ng mga punong may makakapal na dahon. Napagtanto ni Jia na muling pinatunayan ng kwentas ang kapangyarihan nitong makapaglakbay pabalik sa lumang panahon. Huminga ng malalim si Jia, alam niyang tila sumusugal siya at may posibilidad na hindi na siya muling makabalik sa Taon na pinanggalingan.Ginusto niya 'to, bahala na! Aniya sa sarili. Tinanaw niya ang mga kabahayan na nasa di kalayuan. Pamilyar sa kaniya ang mga kubong yari sa kawayan at pawid, doon siya huling namalagi bago siya muling nakabalik sa hinaharap. At tulad ng mga kababaihan na naroon ay nakasuot na rin siya ng tradisyonal na kasuotan ng mga unang babaeng filipina. Kung paano nangyari ang mabilisang change outfit ay ayaw n
“Tempus et aeternum, per sanctum lumen transivi, Apertum sit ianua aevi, Ad praeteritum et futurum duce me. In nomine Veritas, Fiat Lux, Fiat Tempus. Amen.”“Tempus et aeternum, per sanctum lumen transivi, Apertum sit ianua aevi, Ad praeteritum et futurum duce me. In nomine Veritas, Fiat Lux, Fiat Tempus. Amen.”Sabay na binigkas nina Jia at Jeyzel ang nakaukit na Latin words sa locket. Sabay din silang pumikit, naghihintay ng kakatwang mangyayari. Ngunit makalipas ang mahigit kinse-minutos ay napadilat si Jeyzel dahil tila wala din namang ibang kakatwang nangyayari."Jia! Jia!" Natatarantang tumayo si Jeyzel, nawawala si Jia. Hinanap niya ito sa ilalim ng lamesa, sa ilalim ng kama. Nang hindi mahanap ang kaibigan ay saka nanghihinang dahan-dahang napaupo at nagsimulang humahagulgol. "Bakit mo 'ko iniwan? Sabi ko, sasama ako eh!" kasabay ng paghikbi ay saad ni Jeyzel. "Hindi ito pwede, Jia! Bakit? Bakit? Magkaibigan tayo!" Naiiling naman na natatawa si Jia na kalalabas lang n
"Kung hindi mo ako kayang intindihin, mag cool-off na muna tayo." nabiglang saad ni Jia, bugso ng inis dahil sa pag-aaburido ng nobyo. Ni hindi man lang daw kasi siya nagpaalam rito na luluwas siya ng Maynila. Masyadong mababaw para sa binata ang dahilan niya na nakalimutan niya lang. "Cool-off?" natigilan si William saka napabuntong-hininga. "Is that what you want?"may pait sa tinig ni Liam saka sarkastikong ngumiti. Saging-sagi ni Jia ang ego nito. "H-hindi naman sa ganon, baka kasi-"napahinto ang dalaga sa pagsasalita dahil may diin na ng muling magsalita si Liam. "Pwede ba Jia, deretsahin mo nga ako. Talaga bang tanggap mo ang buo kong pagkatao?" Mahinang bumuga ng hangin si Jia, nawalan ng imik. "M-mahal mo pa ba ako?" muling tanong ni Liam. Bago pa makasagot si Jia ay pinutol na ng binata ang linya. At nang subukang idayal ni Jia ang numero nito, naka-off na ang cellphone ng binata. Natutulalang napabuntong-hininga ang dalaga, nilalamon siya ng konsensya. Maging siy
Bigla ang pamumutla ni Jia. Natutulalang napatingin sa kaibigan saka muling ibinalik ang tingin sa grupo ng mga mananayaw na nasa gitna ng kalsada para sa Regada Festival. Ang Basayawan Dance ay bahagi na ng tradisyon at kultura sa nasabing lalawigan para sa fiesta ng Patron na si San Juan at taon-taon itong isini-celebrate ng mga Caviteño. Ang Bayan ng Cavite ay may malaking bahagi din sa kasaysayan ng Pilipinas at sa buhay ni Andres Bonifacio. Bagamat Tubong-Tondo ang Ama ng Katipunan, sa Cavite tumira ang Supremo sa panahon ng Himagsikan kasama ng iba pang mga katipunero na kaniyang pinamumunuan. "Nandito siya," bulong na saad ni Jia habang nakatingin sa babaeng matamang nakatitig sa kaniya na nakatayo sa di kalayuan, sa gitna ng karamihan. Sinundan naman ng tingin ni Jeyzel ang tinitingnan ng kaibigan saka napakuno't noo. "Sino?" nagtatakang hinanap ng paningin ni Jeyzel ang tinutukoy nito. "Yung babaeng nakablusa, nandito siya-nakatingin sa'kin." ani Jia na bumibilis