Chapter 7

Cacai POV

Muli kong naalala ang nangyari, walong taon na ang nakalipas. 

Kasama ko si lola na naghahanap ng iba’t ibang  halamang gamot sa gubat. Ordinaryong araw lang dapat yun at wala kaming makamalay malay sa mangyayari.

Kabisado ko ang kagubatan kaya kahit humihiwalay ako kay Lola sa paglalakad ay kampante lang siya kahit mawala ako sa kanyang paningin. Kung si Lola ay naghahanap ng halamang gamot, ako naman ay naghahanap ng pagkain. 

Pagdating talaga sa pagkain, nakakalimutan ko ang lahat. Siguro dahil sa kakapusan namin sa buhay. Kaya kahit simpleng pagkain ay napaka-importante sa akin. 

Kanina pa ako naghahanap ng saging ng unggoy pero wala akong makita. Yun ang tawag ng mga kababaryo ko sa saging na ligaw at may malalaking buto.

Kaya naman naisip ko na lang na maghanap ng singkamas basahan. Yun naman ang tawag namin sa  singkamas na ligaw. Halos kamukha yun ng ordinaryong singkamas na nabibili sa palengke  pero mas magaspang at medyo tabingi ang hugis. May konting pait pero pwede nang pagtyagaan lalo na sa kagaya kong laging gutom.

Naglakad ako malapit sa batis dahil doon ako laging nakakahanap ng singkamas basahan. May nakita akong  dahon na pamilyar sa akin kaya alam kong singkamas na yun. Gamit ang tangkay ng kahoy na nalimot ko lang sa daan, hinukay ko ang lupa kung nasaan ang singkamas.

Ngunit habang naghuhukay, parang may mga boses akong naririnig. 

Nakakainis.., baka narito na naman ang mga batang uhugin na lagi na lang nang-aaway sa akin. Sisilipin ko muna at kung sila nga yun ay aalis na lang ako para iwas sa gulo.

Patago at mula sa malayo ay may natanaw ako. Kumunot ang noo ko dahil hindi mga pamilyar na tao ang nakita ko. Dahan dahan akong bumaba sa ilog hanggang sa medyo malinaw at tanaw ko na yung mga tao. 

Nanlaki ang mga mata ko dahil sa nakita.

Maingat akong umakyat palayo sa ilog para hindi makagawa ng ingay, saka ako kumaripas ng takbo para puntahan si Lola. Alam ko naman kung saan siya pupuntahan.

Ilang sandali pa ay nakita ko na siya.

“Lola!” malakas kong tawag sa kanya. 

Nagulat si Lola nang makita ang itsura kong parang hinahabol ng aso. Sobrang init ng hininga ko at hindi agad nakapagsalita. 

Nilapitan ako ni Lola at pinakalma niya. Nang makabawi, saka ako nagsumbong sa kanya.

“May tao po! May dugo!” sabi ko habang habol ang hininga at nakaturo sa direksyon ng ilog.

Kumunot ang noo ni Lola.

“Ano? Saan?” aniyang parang nag-aalala.

“Sa ilog po.” tugon ko.

Nagmamadaling nilisan ni Lola ang lugar,, Sa halip na matakot at umuwi na ay nagtungo siya sa ilog bitbit ang mga halamang gamot na nakuha niya. Ako naman ay nakasunod lang sa kanya.

“Dyan po.” turo ko sa kanya sa eksaktong lugar kung saan ko nakita yung mga tao.

Mabilis na nagtungo dun si Lola, pababa sa ilog.  

Malayo pa lang ay tanaw na agad namin yung mga tao. Habang papalapit kami ay nakikita kong dalawang lalaki pala ang mga yun. Nakahiga ang isa, habang ang isa naman ay nakaluhod at parang nakahawak sa braso ng kasama.

“Dito ka lang.” utos sa akin ni Lola saka patuloy na nilapitan ang mga estranghero.

Napalingon pa yung lalaking nakaluhod nang marinig ang kaluskos. Parang nagulat pa ito at nakitaan ko ng takot sa mukha nang makita si Lola na palapit sa kanila. Ako naman ay nagpaiwan dito sa likod ng malaking bato at pasilip silip na nakamasid sa kanila.

Nakita kong kinakausap ni Lola ang dalawa. Maya maya pa ay nilapitan niya ang nakahiga. Tiningnan nito ang parteng balikat. 

Nakita ko yung lalaking naka-luhod  na biglang tumayo. Hinubad nito ang suot na pang-itaas tapos ay inabot kay lola. Pinunit yun ni Lola gamit ang gunting na palaging nakalagay sa basket niya. Ibinalot ni Lola ang pinunit na tela paikot sa braso ng lalaking nakahiga.

Ilang sandali pa ay magkatulong nilang itinayo ang lalaking sa tingin ko ay sugatan. 

“Iska!” sigaw ni Lola habang nakatingin sa direksyon ko.

Saka pa lang akong lumabas sa aking pinagtataguan at  mabilis na tumakbo palapit sa kanila. Ang mata ko ay nakatuon sa lalaking inaakay nila. Mukhang gising naman ito pero halatang pagod at nahihirapan.

“Hawakan mo muna itong basket ko para maalalayan ko siya ng maayos.” utos ni Lola na sinunod ko naman. Kinuha ko ang basket at sumunod sa kanila.

Habang papalayo ay nilingon ko pa yung pwesto nung hinuhukay kong singkamas basahan  kanina nang may panghihinayang.

Naglakad kami pabalik sa kubo namin. Pero malayo pa lang kami ay huminto muna sila dahil parang nahihirapan yung lalaking may sugat. 

“Tulungan nyo na lang po akong isakay siya sa likod ko.” sabi ni Kuya. 

“Sigurado ka bang kaya mo?” tanong ni Lola?

“Opo. Baka lalo siyang  mapahamak kung pipilitin niyang maglakad.” wika ng  lalaki saka yumuko para makasampa sa likod niya ang kasamang mukhang hirap na hirap talaga.

Nung una ay ayos lang pero habang papalapit kami ng papalapit sa kubo ay nakikita kong napapangiwi na si kuya,  mukhang nahihirapan na rin sa pagkarga sa kasama nito pero hindi man lang ito nagrereklamo at tuloy tuloy lang. 

Narinig ko pang sinabi nya na “Pinsan, wag kang bibigay.”

Kaya naman pala medyo hawig sila, dahil magpinsan sila.

Awa ng Diyos ay nakarating din kami sa kubo.  Agad na inasikaso  ni Lola ang lalaking sugatan. Yung kasama nito ay nanlalatang napahiga na lang sa sahig naming kawayan, at pagod na pagod.

Ako ay nakamasid lang at natutuwa dahil mukhang may kalaro na ako. Pwede na akong magpagawa sa kanila ng saranggola.

Maya maya pa ay nakita ko si Kuya na bumaba ng kubo. Sinundan ko siya dahil kating kati na akong kausapin siya para itanong kung marunong ba siyang gumawa ng saranggola.

Naabutan ko siya nakaupo sa putol na puno at malayo ang tingin. Napalingon siya sa direksyon ko nang maramdaman ang presensya ko.

Maluwang akong ngumiti saka kumaway sa kanya. 

Tumingin lang siya sa akin. Kita ko ang pamumula ng kanyang mga mata.

“Kuya, marunong ka pong gumawa ng saranggola?” masiglang tanong ko sa kanya.

Kaso, nadismaya ako nang bigla itong tumayo at talikuran ako. Saka siya muling bumalik sa loob ng kubo.

Napanguso ako dahil sa ginawa niya. Ang sungit.

“Panget!” sabi ko.

Nilakasan ko talaga para siguradong maririnig niya.