Chapter 2

Eanna Beatrix

“Ba’t ginabi ka naman yata?”

Pahakbang pa lang papasok sa aming bahay ay malagom na boses na ang aking narinig. Sumalubong sa akin ang nakakunot na noo ni Kuya Arthur.

“Kuya! Anong ginabi? Nauna ka lang kamo sa akin umuwi,” pagbibiro ko.

“Eana naman, alam mo naman delikado riyan sa labas kapag ganitong oras ‘di ba? Mainit pa ang mata ng mga kriminal dito sa barangay natin kaya pabalik-balik sila rito,” sermon niya.

“Kuya naman, syempre nga kasi inubos ko na ‘yung paninda ko. ‘Di ba nga magpapa-check-up si Mama bukas? Sayang naman ‘yun kung matitira, dagdag kita rin.”

“Oh siya sige. Magbihis ka na ro’n. nagpaluto ako kay Mama ng sinigang. Malaki ang tip na nakuha ko sa talyer kaya. Mamaya iaabot ko sa’yo ‘yung ambag ko.

Nag-thumbs up sign ako sa kaniya at tumuloy na papasok. Pagkakita sa akin ng dalawa ay tumakbo sa akin agad si Miko at nagmano.

“Auntie! Sabi po ni Kuya Artemis, may pasalubong ka raw po sa’min?” naeexcite na tumalon-talon pa ang bata.

“Meron, pero kailangan ninyo munang kumain ng maraming gulay mamaya, okay?” pang-uuto ko sa mga ito.

“Yehey! Promise po, Auntie, kakain po kami ng gulay!” at para itong kiti-kiting bumalik sa pagkakaupo. Ako naman ay lumapit kay Artemis at humalik sa noo nito.

Pagkabihis ko ng pambahay ay tumungo na ako sa kusina. Nagmano ako kay Mama at tinulungan na siyang maghain. Pansin ko ang pananahimik nito habang naglalagay siya ng sabaw sa mangkok.

“Ma, ayos ka lang po?”

“O-oo ‘nak. Medyo naiinitan lang ako sa panahon.”

“Sigurado po kayo? Mainit nga po ang panahon kanina, kaya dapat po palagi kayong umiinom ng tubig. Hindi po ba naninikip ang dibdib mo?” nag-aalala kong saad.

“Hindi naman ‘nak. Sige na, tawagin mo na sila ng makakain na tayo.”

Sumunod ako sa kaniyang utos at pumunta sa sala. Nakita kong niwre-wrestling ni Miko si Artemis ngunit ang huli ay wala man lang karea-reaksiyon. Hindi ko tuloy alam kung mag-aalala ba ako dahil baka magkasakitan sila o matatawa sa itsura ng dalawa.

“Kakain na po, tayo na!”

Mabilis na tumakbo si Miko at parang hangin na dumaan lang sa aking gilid. Sumunod din naman ako sa kaniya at iniayos ang kanilang mga plato.

Nagsimulang magdasal si Kuya at taimtim lang kaming nakinig. Segundo lamang ang itinagal no’n at nagsimula na kaming magsandok.

Inuna ko muna ang dalawa bago ko lagyan ang aking plato. Tahimik pa rin si Mama sa mga oras na ‘yun. Maging si Kuya ay napansin din, nagkatinginan kaming dalawa at nag-uusap gamit ang mata kung sino ang unang magtatanong kay Mama.

Sa huli, nagwagi ako at siya ang bumaling kay Mama.

“Ma–”

“Mga anak–”

Nagulat ako sa sabay nilang pagsalita. Hindi ko mapigilan ang mumunting pagtawa at patuloy sa pagsubo ng aking pagkain.

“Kumain muna tayo. Mamaya ay mayroon tayong pag-uusapan.

Anunsiyo niya gamit ang kaniyang seryosong boses. Sa pagkakataon na ‘yun, alam namin na hindi lang basta ang pag-uusapan.

Tumahimik na kami ni Kuya at tanging dalawang bata na lamang ang panaka-nakang nag-uusap.

Hanggang sa matapos kami ay hindi na muling nagsalita si Mama. Hindi man mapakali sa inaakto nito ay nanatili na lang kaming tahimik ni Kuya.

“Eana, sumunod ka na lang sa sala kapag tapos ka na riyan.

Tumango ako at binilisan ang paghuhugas. Matapos ko ro’n ay agad akong pumanhik sa sala, nadatnan kong nanunuod ang tatlong lalaki habang si Mama naman ay tagos ang tingin sa tv.

Tumikhim ako upang kunin ang kanilang atensyon. Si Kuya Arthur ay saglit na nagpaalam upang ihatid sa silid ang dalawang bata. Umupo ako sa tabi ni Mama at hinaplos ang braso nito.

Tila’y nagising siya sa ginawa ko at bumaling sa akin ang kaniyang tingin.

“Ma, ano po bang meron? Kanina pa kayo tahimik. Nag-aalala na kami. May masakit po ba sa inyo?”

Sakto naman na pagdating ni Kuya ay umupo ito sa aming kaharap na sofa. Humawak ang kamay ni Mama sa akin at napabuntong-hininga.

“Ang lalim po no’n, Ma. Ano po bang problema?” si Kuya Arthur na ang unang  nagsalita.

“Pumunta rito ang Attorney ng Papa ninyo. Hinatid niya sa akin ang balitang gusto na raw bawiin sa atin itong lupa at bahay,” panimula nito at mahihimigan ang kalungkutan sa kaniyang tinig.

"P-po?!” nabibiglang saad ko.

“Hindi ko alam kung anong problema ni Ernesto at gusto niya ito. Samantalang noon naman na naghiwalay kami, ipinaubaya niya na sa akin ito,” dagdag niyang wika.

“Baka naman po hindi pa nakakamove-on, Ma? Tapos kunyari gusto lang kunin itong lupain, pero dapat kasama kayo?” pabiro ko na ani upang mabawasan ang tensiyon sa paligid.

“Hindi anak, sinabi sa akin ni Attorney na gusto ng Papa mo na umalis na tayo at magpakalayo. Tayo na raw ang bahala kung saan tayo pumunta, basta raw ibalik natin ang lupa sa kaniya. Wala tayong laban doon mga anak, may titulo at patunay na sa Papa ninyo ito,” mababakas ang kaguluhan sa mukha niya at makikitang nag-aalala sa kung ano man ang mangyayari.

“Ma, paano po iyon? Si Papa po ba talaga ang may gusto no’n o ang asawa niya?” ani Kuya Arthur.

“Oo nga naman Ma, ‘di ba nga po sabi mo, siya ang nagsabi na ikaw na ang bahala sa kung ano man ang gagawin mo rito. Ma, sa tingin ko naman, wala ng pakialam ‘yun dito lalo na at ang laki naman ng bahay nila sa Bulacan,” pagsang-ayon ko kay Kuya.

“Walang nabanggit sa akin si Attorney tungkol diyan. Pati ako’y nalilito at palaisipan sa akin ito. Hindi ugali ng Papa ninyo na magpaalis o mang-angkin lalo na kung sa kaniya mismo nanggaling na ayos lang sa kaniya kung ikaw na gumamit ng bagay na dati’y sa kaniya."

“Kung siya po talaga ang nag-utos no’n, bakit hindi po siya ang humarap sa atin? Kung talagang gusto niya tayong paalisin at angkinin ang lupa na ito, aba’y pumunta siya rito Ma. Hindi iyong sa abogado niya lang inuutos, hindi natin sigurado kung siya o ang magaling niyang asawa ba ang nag-utos,” naiimbyerna ko na sambit.

“Sa makalawa ay babalik dito si Attorney, kailangan daw kasi natin magbigay kasagutan tungkol dito. Mga anak, ang mabuti pa’y magsimula na tayong maghanap ng malilipatan. Hindi na ako komportableng gumalaw lalo na sa kaisipan na gusto na itong kunin sa atin,” malungkot na suhestiyon niya pa.

“Ma, ganoon na lang ba 'yun? Matapos tayong iwanan at ipagpalit sa iba, ngayon naman kukunin sa atin ito na parang wala lang? Mayaman na siya Ma, bakit hindi na lang sila bumili ng ibang lupain,” galit na turan ni Kuya.

“Kung gusto ninyo na masagot ang mga tanong na ganyan, iminumungkahi ko na lumiban muna kayo sa mga lakad ninyo upang makausap si Atty. Benito sa issue na ito, mga anak. Alam kong hindi ninyo basta bibitawan itong bahay at lupa, lalo na at kabawasan na ito sa gastusin natin sa araw-araw. Ang hiling ko lang sana ay huminahon kayo sa sitwasyon na ito at sa oras na kaharap natin ang abogado. Kailangan natin ng kasagutan sa agarang desisyon ng ama ninyo, kaya sana ay tuparin ninyo ang kahilingan ko,” isang tango ang isinagot namin ni Kuya Arthur at pagkatapos no'n ay pinapahinga niya na kami.

Tahimik na ang paligid at tulog na ang lahat ng tao sa kabahayan, pero ako gising na gising pa rin. Saan naman kami makakahanap ng bahay? Hindi man lang nagbigay ng konsiderasyon kahit sana sa mga apo niya na lang.

Kung sabagay, wala naman siyang pakialam sa’min. Nagawa niya nga pala kaming talikuran para lang sumama sa iba.

Bakit ganoon? Buong pagkabata ko, palagi kong tinatanong kung bakit niya kami iniwan. Ano namang kinalaman ko? ‘Di sanay hindi na lang nila ako ginawa kung may balak pala siyang umalis.

Ngunit malaking palaisipan talaga sa’kin ang biglaang desisyon niya. Sa halos dalawampung-pitong taon na wala siya, ngayon niya lang naisipan na bawiin ang lupa’t bahay?! May kutob talaga ako na may kinalaman dito ang magaling niyang asawa.

Dala ko sa aking pagtulog ang plano na hanapin at sadyain sila sa Bulacan. Kahit saan man ‘yan, makita ko lang ang mukha niya pati ang bago niyang pamilya.

-----

Kinabukasan tahimik si Mama sa hapag, hindi ito ang nakasanayan namin na asta niya lalo na kung walang mabigat na problema.

Si Kuya Arthur naman ay nauna ng umalis at pumasok sa talyer. Ngayong araw din na ito ay tutungo kami upang mapa-check-up ang kalagayan niya.

Napabuntong-hininga ako at agad na kinausap siya.

“Ma, 'wag mo na pong isipin itong bagong problema natin. Ipahinga mo po muna iyang sarili mo dahil pupunta pa tayo sa doktor ‘di ba?”

“Nag-aalala ako Eana, paano na kayo ng kuya mo? At ang dalawang bata? ‘Nak… magdodoble kayod kayo ni Arthur kung sakali man na mangupahan tayo. Ayaw ko na dumagdag pa sa hirap ninyo ang ipambabayad sa upa. Mas mabuti nga itong may sarili tayong bahay at lupa, gastusin na lang natin sa pang-araw-araw ang iisipin."

“Ma. Ayos lang po, kung mangyari man 'yun, edi maghahanap pa po ako ng dagdag pagkakakitaan para may pang-suporta tayo sa pambayad."

“Tutulong ako nak, magtatahi siguro o pwede rin labandera."

“Ma! Kami na po ang bahala ni Kuya Arthur do'n, hindi mo po kailangan magtrabaho."

“Kaya ko pa naman anak, tsaka sa bahay lang din naman ako. Habang nagbabantay ako sa dalawang bata, may iba rin ako na pinagkakaabalahan.”

“Hindi pa nga po natin sigurado kung si Papa talaga ang may gusto na paalisin tayo rito e. Huwag na po muna natin pag-usapan 'yan, hintayin na lang po natin ang bukas. Basta po, hindi na kayo magtatrabaho. Kami na ang bahala ni Kuya Arthur."

“Paano naman ang dagdag na iniipon mo para sa pag-aaral mo sana sa sunod na pasukan?” may pag-aalala sa boses niya

“Ako na po ang bahala doon. Pwede rin naman pong kahit sa susunod na taon na lang. Mas mahalaga po ang pangangailangan ninyo,” tugon ko sabay paghagod sa kaniyang likod at braso.

Nagpupuyos sa sama ng loob ang aking damdamin. Hindi matatawaran ang lubos na galit ko sa aming ama. Sisiguraduhin kong makakatikim sila sa akin!