Pakasal?
Parang umalingawngaw ang salitang iyon sa paligid. Hindi ito tanong. Hindi rin ito pakiusap. Isa itong proklamasyon. Mula sa bibig ng isang lalaking sanay makuha ang gusto niya. Si Leonardo Verano. Ang lalaking pinaniniwalaang walang nararamdaman. Pero ngayon, inaalok siya ng kasal. Hindi dahil mahal siya. Hindi rin dahil kailangan siya. Dahil gusto siyang angkinin nito. “Hindi ito biro,” bulong ni Ysabel, halos hindi makatingin sa lalaki na nasa harapan niya. “I never joke about things I want,” malamig ngunit matatag na sagot nito. “At gusto kita, Ysabel.” “Hindi ‘to normal,” bulalas niya. “Hindi ito love story. Hindi ito fairytale.” “Hindi nga.” Tumayo si Leonardo, lumapit sa kanya, hanggang sa maramdaman niya ang init ng katawan nito kahit magkalayo pa sila ng isang hakbang. “Pero ito ang realidad ng buhay.” “I’m not for sale,” aniya, pinipigilan ang nanginginig na tinig. Ngumiti ang lalaki. Bahagyang mapait. Bahagyang... possessive. “I never said I was buying you. I’m offering you a position no one else will ever hold.” “Aling posisyon? Ang maging tagong babae mo?” “Ang maging Verano.” Tumigil siya saglit. “Ang maging asawa ko. Legal. Lantaran. Protektado sa lahat.” Nakatitig lang si Ysabel sa tanawin sa labas ng glass balcony ng mansion. Tanaw mula roon ang kabuuan ng Tagaytay, ang mapayapang lawa sa malayo at ang mga bituin sa kalangitan. Tahimik lang si Leonardo. Hinahayaan siyang mag-isip. Hindi siya minamadali. Hindi siya pinipilit. Pero ang presensya nito ay sapat na upang siya'y mabalot ng takot sa kanyang puso. Ang mundo ba na ito ang gusto niyang pasukin? Yaman. Kapangyarihan. Seguridad. Kapalit ng kanyang puso? Kapalit ng kalayaan? Bigla siyang binalikan ng alaala si Marco. Kung paano siya nito pinasaya noon, pinaniwalaang totoo ang mga pangarap na binuo nilang dalawa. Pero sa dulo? Ipinagpalit siya. Ginawang laruan. At ito ngayon si Leonardo. Walang pangakong pagmamahal. Pero may kasiguraduhang hindi siya iiwan. Hindi siya babalewalain kahit kailan. Mas totoo pa ang lalaking ito sa lahat ng lalaking minahal niya. Ang tanong lang... Kaya ba niyang pakasalan ang isang lalaking hindi niya mahal? O... hindi pa niya aminadong mahal? Hindi siya makatulog buong gabi. Pagbalik sa Maynila, inabutan niya ang inang may matinding ubo, halos hindi makahinga. Tinakbo nila ito sa ospital. Halos mapaiyak siya sa pakikipag-usap sa doktor. "Kung hindi natin maagapan, puwedeng lumala ito. Kailangan ng regular na gamutan ng nanay mo at medyo mahal ang magiging presyo ng bawat gamot niya." Wala siyang trabaho. Wala silang ipon. Wala siyang pwedeng sandalan. Pero may isang taong nag-aalok ng tulong, kapalit ng kanyang sarili. Pag-uwi nila mula ospital, hindi na siya nakapagsalita. Nakaupo lamang siya sa kama ng kanyang ina, pinagmamasdan ang paghinga nitong mas mabigat pa kaysa dati. Kinabukasan, isang text ang natanggap ni Leonardo. “Gusto ko kayong makausap. Pumapayag na ako pero may kondisyon.” Hindi siya sigurado kung tama ang desisyon niya. Pero isa lang ang alam niya. Hindi na siya ang Ysabel na iniwan. Hindi siya ang babaeng ginawang tanga, niyurakan at kinalimutan. Ngayon, siya na ang babaeng pipili ng sarili niyang kapalaran. Kahit pa ito’y umabot na sa kasalanan. Pagdating niya sa opisina ni Leonardo, seryoso ang mukha nito. Walang bakas ng ngiti, pero may kakaibang ningning sa kanyang mga mata. “Sigurado ka ba sa desisyon mo?” tanong nito. Tumango si Ysabel. “Oo. Pero gusto kong malinaw ang lahat ng kondisyon na ibibigay ko sa’yo.” “Sige. Papakinggan kita.” “Una, walang halong physical na obligasyon ang magiging relasyon natin. Hindi tayo mag-aasal na mag-asawa sa una.” “Okay.” “Pangalawa, pantay tayo. Hindi mo ako palalayasin. Hindi mo ako ilalagay sa kahon to the point na hindi na ko makakahinga.” “Kung ako ang kahon, hindi kita kailanman ilalagay roon.” “Tapos…” huminga siya nang malalim. “Kung sakaling dumating ang araw na maramdaman kong hindi ko na kaya ang sitwasyon natin, gusto kong may paraan para lumaya ako sa’yo.” Tumahimik si Leonardo, para bang nag-iisip ng malalim. Pagkatapos ng ilang segundo... “Tatanggapin ko ang lahat ng mga sinabi mo,” sagot nito. “Pero tandaan mo ‘to, Ysabel…” Lumapit ito at dahan-dahang hinawakan ang kanyang mukha, hindi agresibo, kundi parang pinaparamdam ang bigat ng bawat salita. “Kapag pinasok mo ang mundong ko, hindi ka na basta makakaalis.” At doon nagsimula ang kasunduang walang pwedeng umatras. Isang kasunduang puno ng lihim. Ng tensyon.Madalas na ang pagpunta ni Clarisse sa mansion. Sa umpisa’y kasama pa niya ang iba nilang kaibigan, pero kalaunan, solo na lang siyang dumadalaw. Palaging may dalang pagkain o kung anu-anong pasalubong para kay Ysabel, pero hindi maikakaila ni Leonardo na tila siya ang tunay na dahilan ng pagbisita ng babae. Isang hapon, habang abala si Ysabel sa pag-aayos ng nursery room, naabutan ni Leonardo si Clarisse sa veranda, nakatayo at tila may hinihintay. “Hi, Leonardo,” malambing na bati ni Clarisse, sabay flip ng buhok. Nakasuot ito ng fitted dress na masyadong maiksi para sa casual na dalaw. “Nagkataon lang na malapit ako dito, so I thought I’d drop by. Baka gusto mong sabayan kita ng kape, you know.” Nag-angat ng kilay si Leonardo, malamig ang titig. “Ysabel’s upstairs. Tatawagin ko siya para sabay na kayo uminom ng kape.” Bahagyang nainis si Clarisse pero ngumiti pa rin. “Ay, hindi na. Busy siya sa taas, sabi ng kasambahay. Eh baka gusto mong may makausap habang wala siya. Pwede na
Isang hapon, habang nakaupo si Ysabel sa veranda at nagbabasa ng libro tungkol sa pregnancy, narinig niya ang busina ng isang kotse sa labas ng gate ng mansion. “My love, may bisita ka,” sabi ni Leonardo habang papalapit, hawak ang isang tray ng hiwa-hiwang prutas at fresh juice. Napatingin si Ysabel at agad na ngumiti nang makita ang matalik niyang kaibigan na si Clarisse na bumaba ng kotse, may dalang paper bag na halatang may mga regalo. “Clarisse!” masayang sigaw ni Ysabel, agad na bumangon kahit medyo mabigat ang tiyan. “Dahan-dahan lang,” paalala agad ni Leonardo, mabilis na inalalayan ang asawa. “Huwag kang bigla-bigla, Ysabel.” Napangiti si Clarisse sa eksenang nakita niya. “Wow. Kung makapag-alaga ka naman, parang baby mo na rin si Ysabel, Leonardo,” biro niya habang papasok sa veranda. Nag-blush si Ysabel at napailing. “Ganyan talaga siya, Clarisse. Hindi na ako makagalaw ng maayos sa sobrang pag-aalaga niya sa akin. Teka, nasaan pala si Jo? Hindi ba siya sumama?” “Go
Habang nasa sala ng mansion, nakatingin lang si Leonardo kay Marco na tahimik na nakaupo sa gilid. Kita sa mukha ng binata ang pag-aalala kahit pilit nitong tinatago. “Thank you,” malamig pero tapat ang tinig ni Leonardo. “Kung hindi dahil sa’yo, baka kung ano na ang nangyari.” Umiling si Marco, seryoso ang mga mata habang nakatingin kay Ysabel na nakasandal pa rin sa balikat ng tiyuhin nito. “Walang anuman, Uncle Leo. Alam mo namang… kahit ano pa ang nangyari, hindi ko hahayaang mapahamak si Ysabel.” Napatingin si Ysabel kay Marco, bahagyang nagulat sa sinabi nito. Gusto niyang magsalita, pero inunahan siya ni Leonardo. “Aalagaan ko siya,” mariing sambit ni Leonardo, malamig ang tono pero ramdam ang tindi ng emosyon. “Hindi ko hahayaan na masaktan ulit si Ysabel. Wala ka nang dapat ipag-alala sa kanya.” Sandaling natahimik ang buong paligid. Tumikhim si Marco, bahagyang ibinaling ang tingin sa sahig bago muling nagsalita. “Alam kong… mahal mo siya. Pero sana, tiyuhin man kit
Maliwanag ang umagang iyon sa mansion ng mga Verano. Maaga pa lang ay abala na si Leonardo sa pag-aayos. Suot na nito ang dark navy suit at hawak ang leather briefcase habang iniinspeksyon ang mga papeles na kailangan niya para sa isang biglaang board meeting sa kumpanya. “Ysabel,” tawag niya habang paakyat sa kwarto. “I’ll be out for a few hours. Call me if you need anything, alright?” Nakaupo sa kama si Ysabel, suot ang maluwag na pajama at may hawak na unan sa kandungan. Bahagya siyang ngumiti. “Oo na. Mag-iingat ka. Huwag mong kalimutan kumain.” Ngumiti si Leonardo at lumapit para halikan siya sa noo. “I’ll be back right after the meeting.” Ngunit bago pa man siya tuluyang makalabas ng kwarto, biglang napangiwi si Ysabel. “Leo…” mahinang tawag nito, kasabay ng paghawak niya sa tiyan. Agad na napalingon si Leonardo, ang noo agad na kumunot nang makita ang namumutlang mukha ng asawa. “Ysabel? What’s wrong?” “Masakit… masakit ang tiyan ko…” bulong nito, nanginginig ang
Tahimik ang umaga sa mansion. Ang tanging ingay na maririnig ay ang mahinang huni ng mga ibon mula sa hardin at ang paglipat ng pahina mula sa librong hawak ni Ysabel. Nasa veranda siya, nakaupo sa recliner chair, at may hawak na makapal na pregnancy guidebook habang sa kabilang kamay naman ay ang tablet na ginagamit niya sa pagre-research. Sa tabi niya, may nakahandang malamig na tubig at bowl ng prutas. “First trimester symptoms…” bulong niya habang binabasa ang naka-highlight na bahagi. “Mood swings, fatigue, morning sickness... Well, check na check ako dito.” Napasapo siya sa tiyan niya, napapangiti habang binubulong, “Hi, baby… behave ka lang ha. I'm just reading para alam ko kung ano ang mga possible na mangyari sa atin.” “Good morning,” basag ng tinig na pamilyar sa kanya. Napalingon si Ysabel at nakita si Leonardo, suot ang simpleng white shirt at pajama pants, bitbit ang dalawang tasa ng mainit na tsaa. “Morning,” bati niya, sabay abot sa tasa. “Ang aga mong gising. Ma
Simula nang ipatigil ni Leonardo ang pagpasok ni Ysabel sa opisina, halos araw-araw na lang itong nakakulong sa loob ng mansion. Una, okay lang kay Ysabel. Nakakapagpahinga siya, at mas panatag ang isip niya para sa bata. Pero habang tumatagal, ramdam niya ang pagkabagot. Hindi iyon nakalampas sa mga mata ni Leonardo. “Ysabel,” tawag ni Leonardo nang bumaba siya sa dining area, bitbit ang isang malaking kahon. “Come here. I have something for you.” Napatingin si Ysabel mula sa kanyang tasa ng gatas. “Ano na naman ‘yan?” may halong inis pero kita ang curiousity sa mga mata. Binuksan ni Leonardo ang kahon, at bumungad ang isang set ng watercolor paints at sketchpad. “You said you loved painting when you were younger,” kalmado nitong sabi. “So… we’re painting today.” Natawa si Ysabel, umiling. “Leo, seryoso ka ba? Hindi ako marunong—” “You don’t have to be good,” putol nito, sabay ngiti. “I just want you to enjoy. I’ll join you para mas maging masaya para sa iyo ang activit