Chapter Two

IKA-APAT na araw na mula nang mailibing ang ama ni Anastasia at ngayong gabi gaganapin ang misa para sa huling gabing makakasama niya ito. At ngayon gaganapin ang eulogy ng ama.

Sa apat na araw na lumipas, nagpuntahan ang mga taong nagmamahal sa kanyang ama, ang mga taong hindi niya akalain na ganoon pala karami ang mga natulungan nito.

Sa apat na araw na ring iyong, lagi lang nasa likod niya si Craig. Hindi man siya nito kinakausap pero palagi lang itong nakaalalay sa kanya. Ito rin ang palaging sumasalubong at umaasikaso sa mga nakikiramay sa kaniyang ama

Habang nagmimisa ang isip niya ay wala roon, naiisip niya ang mga maling nagawa niya sa buhay at naiisip niya kung gaano kalaki ang pagkukulang niya bilang anak sa kaniyang ama. Ever since, she never did her part for being his good daughter. Wala siyang ibang binigay dito kundi sakit ng ulo.

Sa loob ng limang taon na umalis siya sa poder nito ay hindi niya naisip ang maaari nitong maramdaman. Ganito pala kasakit ang iwan ng minamahal... No, higit palang masakit kung alam mong hindi na babalik ang taong iyon. Her Dad is never coming back.

"Alfonzo is a loving person, dahil kung hindi wala kayong lahat dito ngayon para makiramay. Kung hindi niya ipinadama ang pag-ibig niya sa inyo, hindi ninyo rin ipapakita rito kung paano kayo nasasaktan ngayon," sni ng pari na nagpatulo sa mga luha niya.

Namimiss niya ang pagmamahal sa kaniya ng ama, kung paano siya nito protektahan at pangalagaan. Parang gusto niya ulit bumalik sa pagkabata at maramdaman muli ang mainit nitong mga yakap.

"Can I call, Alfonzo's daughter? Mrs Navarro, can you share your last messages for your father?" Tawag pansin sa kanya ng pari.

Inalalayan siya ni Noona Maria papunta sa harapan. Inabot sa kanya ng pari ang mikropono. Tinuyo muna niya ang basang pisngi at malalim na nagbuntong-hininga bago nag-umpisang magsalita.

"My father is my king. He build a castle for me and he was my first knight..." Muli siyang humugot ng hangin dahil ano mang sandali ay alam niyang nagbabadya na muling tumulo ang kaniyang mga luha. "...and I'm his only princess. He gave everything I need and everything I want. He did everything to make me happy. Makita lang niya akong umiiyak, parang siya pa ang higit na nasasaktan. Wala akong gusto na hindi niya ibinigay, kahit noong hiniling ko sa kaniya na ibigay sa'kin ang knight in shining armor ko..." Pumiyok ang boses niya sa huling sinabi.

"Wala siyang hindi ibinigay sa akin. He will do everything to make me happy, kahit pa ang kapalit nu'n ay ang kaligayanhan ng iba." Sinapo niya ang bibig para pigilan ang kaniyang paghagulhol. Naninikip ang dibdib niya sa sobrang sakit.

"Dad, I'm sorry! I'm really sorry! Please, forgive me," she cried. "I'm sorry for not be a perfect daughter to you. I-I'm sorry, Daddy!"

Isang matipunong braso ang yumakap kay Anastasia na lalong nagpaiyak sa kanya. Kung nandirito lang ang kaniyang ama tiyak ganito rin ang gagawin nito sa kaniya.

"If I can turn back the time, hinding-hindi na ako aalis sa tabi mo. Pero tulad ng sinabi mo, hindi na maibabalik pa ang maling nagawa ko. Ang importante meron akong natutunan sa mga pagkakamaling nagawa ko. Sa kabila ng mga nagawa kong kasalanan, nagawa mo pa rin akong patawarin. Maswerte ako na ikaw ang naging ama ko. Kung bibigyan ako ng pagkakataon na muling mabuhay, hihilingin ko na sana ikaw ulit ang maging ama ko." Humugot siya ng hangin bago muling magsalita.

"Dad, my king, my knight, thank you for everything. Thank you for the love you give to me. T-thank you... Nunca te olvidaré. Hasta la proxima vez." (I will never forget you. Until next time.)

Muli siyang napahagulhol. Inalalayan siya ni Craig na bumalik sa pagkakaupo. Sa mga oras na iyon, ramdam niya na may malaking nawala sa parte ng buhay niya. Wala na siyang mga magulang ngayon. Nag-iisa na lang siya sa buhay.

Para kay Anastasia, ito na yata ang pinaka mahabang gabi sa kanya. Hindi niya kayang matulog, ang gusto lang niya ay titigan nang titigan ang ama. Gusto niyang alalahanin ang gwapo nitong mukha dahil ito na ang huling gabi na masisilayan niya ito.

Pagkatapos ng eulogy ng ama ay isa-isa na rin na nagpaalam ang mga taong nakiramay, kaya ang maingay na kapaligiran kanina, napalitan na ng nakakabinging katahimikan.

"You should rest," tinig iyon ni Craig mula sa kaniyang likuran.

Marahas siyang nagbuga ng hangin. "Dito lang ako. Babantayan ko si Dad, sa ganitong paraan man lang may magawa ako para sa kanya."

Naupo ito sa tabi niya. "Knowing your Dad, hindi niya gugustohing mapagod ka,"

Mapait siyang napangiti na tiningnan si Craig. "Naaalala mo ba noong gusto kong matutong magluto? Natalsikan ako ng mantika sa braso."

Bahagya itong nguniti nang maalala rin ang tagpong iyon. "Oo, at ikinagalit iyon ng daddy mo," tuloy nito sa kwento niya. "Imbis na ikaw ang pagalitan niya, si Noona Maria ang napagalitan."

"Naalala mo rin ba noong pinilit kong sumakay sa kabayo?"

"Nahulog ka at nilagnat kinabukasan. Dahil doon, pinatanggal ng daddy mo ang lahat ng kabayo sa hacienda."

Nakuyom niya ang kamao. "That's how Dad protects me. H-hindi niya gustong nasasaktan ako," Her tears streamed down on her cheeks.

"Pero pinili ko pa rin na iwan siya dahil sa pansarili kong kagustuhan. Thank you Craig."

Nangunot ang noo nito. "For what?"

"For not leaving my father." Binalik niya ang tingin sa kanyang ama. "Hindi mo siya iniwan katulad ng ginawa kong pag-iwan sa kanya."

"Hindi ko kayang gawin iyon sa kaniya."

"Nakakahiya dahil nakaya ko siyang iwan." Kinagat niya ang ibabang labi. "I'm sorry Craig." Muli niyang binaling ang tingin sa asawa. "I know it's too late, pero hayaan mo akong humingi ng tawad sayo. Forgive me."

Umiwas ito ng tingin sa kanya kuway nagbuga ng hangin. "Aaminin ko, nagalit ako sa'yo nang basta ka na lang umalis, at hindi ko ikakaila na hanggang ngayon hindi iyon nawawala."

"I know. But I will do everything to make it up to you, Craig."

Muli itong nagbuga ng hangin. "Let's not talk about this. Not now."

"I understand." Sinundan lang niya ng tingin ang asawa nang umalis ito sa tabi niya at sinalubong ang bagong dating na mga makikiramay.

Susubukan niyang ayusin ang relasyon nilang mag-asawa ni Craig, tulad ng ipinangako niya sa ama. Gagawin niya ang lahat ng makakaya niya para maging maayos ang pagsasama nila.

Habang pinagmamasdan niya ang asawa, masasabi niyang higit itong naging gwapo kahit pa halata na nag-matured ang mukha nito dahil sa maninipis na bigote at palbas. Higit din na lumaki ang pangangatawan nito kumpara noong huli niya itong nakita. Kung titingnan niya ito ay parang hindi na niya ito kilala. Alam niyang marami na rin ang naging pagbabago nito at hindi na ito tulad ng dati na basta na lang oo sa mga sasabihin niya at isa sa nagbago rito ay hindi na siya nito tinatawag na prinsesa.

Inalis niya ang tingin dito at itinuon na lang sa kaniyang ama. Sasamahan niya ito hanggang sa huling oras na makakapiling niya ito.

KINABUKASAN, alas-nueve ng umaga ay sakay ng karwahe ang kaniyang ama papunta sa paglilibingan nito. Habang hinahatid niya ang ama sa hulinnitong hantungan ay hindi mapatid ang pagpatak ng mga luha niya.

Sa huling pagkakataon ay muling binuksan ang kabaong nito bago ito tabunan ng lupa. Hirap na inihakbang niya ang mga paa palapit dito at kahit masakit, ibinigay niya ang huling pamamaalam dito.

Hinaplos niya ang salamin. "Hanggang sa muli, Daddy. Mahal na mahal kita." Humakbang siya paatras at hirap na inalis ang tingin dito.

Humigpit ang pagkakayakap niya sa litrato ng ama habang unti-onti itong binababa. Isa-isang nagsilapitan ang mga taong sumama sa paghatid sa kaniyang ama at isa-isang inihulog ang dalang mga bulaklak.

Napatingin siya kay Craig nang abutan siya nito ng puting bulaklak. Tinanggap niya iyon at inihulog din iyon.

Walang patid ang luha niya sa pagpatak habang tinatabunan ang kaniyang ama. Ngayon masasabi niyang hindi na niya ito tuluyang makikita.

Makalipas ang ilang oras, tanging si Noona, si Craig at siya na lang ang natitira sa lugar na iyon. Pero wala pa rin siyang balak na umuwi. Gusto pa niya manatili rito kahit ilang sandali pa.

"Ana..." boses iyon ni Craig mula sa kaniyang likuran.

"Isang oras pa, Craig. Mauna na kayo."

"I can't leave you here, alone."

Muli na namang pumatak ang mga luha niya. Nakakailang iyak na siya, pero parang walang kapaguran ang mga mata niyang umiyak.

"Hindi mo ako kailangan na intindihin," aniya.

"Sasamahan ko na lang siya rito, Hijo. Ako na ang bahala sa kaniya," sabi ni Noona Maria.

"Sige ho. Mauuna na ako, may kailangan kasi akong asikasuhin sa hacienda."

Hindi ito nagpaalam sa kaniya. Narinig na lang niya ang yabag nitong papaalis. Nilingon niya ang binata na sumakay sa kabayo at tinanaw lang niya ito hanggang sa mawala ito sa kaniyang paningin.

"Mula nang magkasakit si Señor Alfonzo, ang asawa mo ang pinagkatiwalaan ng ama mo na mamahala sa hacienda at sa negosyo. Hindi 'yan mapakali kapag nagkaroon ng problema sa sakahan at sa mga alagang hayop."

Nilingon niya si Noona Maria. "Kailan ho nalaman ni Daddy na may sakit siya?"

"Dalawang taon na ang nakalilipas. Ang asawa mo mismo ang nakatuklas nang minsang makita niya na may gamot na iniinom ang ama mo. Doon namin nalaman na meron siyang liver cancer."

Hindi malabong magkaroon ng ganu'ng kalalang sakit ang ama niya dahil mula noong namatay ang kaniyang ina ay palagi na itong umiinom ng alak.

"Sinabi ni Craig sa ama mo na sabihin sa'yo ang tungkol doon, pero hindi ito pumayag. Halos araw-araw silang nagtatalo sa bagay na iyon."

"Alam niyo ho ba, Noona, kung bakit ayaw ni Daddy na ipasabi sa akin?"

"Ang dahilan ng ama mo, ayaw daw niya na saklawan ang mga gusto mong gawin sa buhay. Alam niyang masaya ka sa bagong buhay mo sa Manila kaya pinihilan niya si Craig na ipaalam sa'yo ang kalagayan niya."

Iniwas niya ang tingin dito at mahinang nagpakawala ng buntong-hininga. "Hanggang sa huli ako pa rin ang iniisip ni Daddy."

"Mahal na mahal ka ng iyong ama, Anastasia."

Mapait siyang ngunit. "Alam ko ho, Noona. Alam ko ho." Mahigpit siya nitong niyakap nang marinig nito ang muli niyang pag-iyak.

"Umuwi na tayo, Hija. Kailangan na rin nating makapagpahinga para bumawi sa mga raw na wala tayong tulog," anito nang kumalma na siya.

"Pero, Noona..."

"Gusto mo bang bumangon ang ama mo sa hukay para lang pagsabihan ka niya?"

"Noona, naman!"

"Alam mong hindi gusto ng ama mo na pinapabayaan mo ang sarili mo. Kailangan mo na rin magpahinga."

Nagbuntong-hininga siya. "Sige ho, umuwi na ho tayo."

Tumayo na ito at nauna ng lumakad papunta sa sasakyang naghihintay sa kanila.

"Babalik ho ako, Dad. I love you," paalam niya sa ama bago siya humakbang pasunod kay Noona Maria.