Chapter 06
Habang naglalakad kami palabas ng simbahan, sinalubong kami ng mga saksi at bisitang masiglang bumabati. "Congratulations sa inyong dalawa," bati sa isang ginang. Habang iba ay ang kanilang mga ngiti ay parang mga liwanag na bumalot sa akin, ngunit sa kabila nito, ang bigat sa aking dibdib ay hindi mabawasan. Si Crisanto "Cris" Montereal, ang lalaking ngayon ay asawa ko, ay hindi pa rin bumibitaw sa mahigpit na pagkakahawak sa aking baywang. Pilit kong hinanap si Mrs. Montereal upang maki-usap ko ito ngayon pero hindi ko nahagilap man lang ito. Ang bawat hakbang ko ay parang isang paglipat sa ibang mundo—isang mundo na hindi ko kailanman inakala na magiging bahagi ako. Naririnig ko ang masasayang hiyawan ng mga bisita, ngunit tila nagiging malabo ang mga tunog na iyon sa aking pandinig. Nang makalapit kami sa nakaparadang sasakyan, mahigpit pa rin ang pagkakahawak ni Cris sa akin. Wala siyang sinasabi, ngunit ramdam ko ang bigat ng kanyang presensya. Binuksan ng driver ang pinto, at maagap na inalalayan ako ni Cris papasok sa loob. Sa loob ng sasakyan, naramdaman ko ang tensyon sa pagitan naming dalawa. Nakaupo kami sa magkatabing upuan, ngunit parang may isang pader na naghihiwalay sa amin. Hindi ko maiwasang mapansin ang kanyang seryosong mukha habang nakatingin siya sa bintana. "Pwede mo na sigurong bitawan ang baywang ko," sabi ko, halos pabulong, habang nakatingin sa mga kamay niyang mahigpit pa rin ang pagkakahawak. Bahagya siyang napangiti, ngunit hindi niya ako binitiwan. "Hindi ko kayang bitawan ang asawa ko. Baka bigla kang tumakbo," biro niya, ngunit ang kanyang tono ay may bahid ng sinseridad. Napailing na lang ako, pilit na pinipigilan ang pamumula ng aking mukha. Hindi ko alam kung paano haharapin ang ganitong klaseng sitwasyon. Habang umaandar ang sasakyan papunta sa reception, ang katahimikan sa loob ng sasakyan ay nagbigay-daan sa aking isipan para mag-isip ng mga tanong na hindi ko kayang itanong nang diretso. Bakit ba niya ako pinakasalan? Anong iniisip niya ngayon? At higit sa lahat, ano ang magiging papel ko sa buhay niya? Nang makarating kami sa reception, agad kaming sinalubong ng mga bisita. Ngunit kahit pa napapalibutan kami ng maraming tao, hindi pa rin bumibitaw si Cris sa akin. Hinapit niya pa ako nang mas mahigpit habang pumapasok kami sa venue, parang sinasabing ako ay kanya na ngayon, at wala nang makakakuha sa akin. "Smile, wife," bulong niya habang tumutok ang mga camera sa amin. Napilitan akong ngumiti, kahit na sa kaloob-looban ko ay puno ako ng kaba at pag-aalinlangan. Ang mga tanong sa isip ko ay patuloy na nagdudulot ng takot at pagkalito, ngunit sa pagkakataong iyon, wala akong ibang magagawa kundi sundin ang agos ng nangyayari. Habang pumapasok kami sa reception hall, ang lahat ng mata ay nakatutok sa amin. Ang ngiti ni Cris ay nananatili sa kanyang mukha, ngunit sa likod ng ngiting iyon, hindi ko mawari kung ano ang kanyang iniisip. Ano na ang susunod? tanong ko sa sarili ko habang umuupo sa upuang nakalaan para sa amin. Ang mga ngiti at pagbati ng mga bisita ay tila isang maskara na nagtatakip sa tunay na layunin ng kasalang ito. Ngunit sa kabila ng lahat, isang bagay ang malinaw—ako na ngayon ang asawa ni Crisanto Montereal, at ang buhay ko ay hindi na kailanman magiging katulad ng dati. Habang nakaupo kami sa harap ng lahat ng bisita sa reception, ramdam ko ang bigat ng tingin ni Crisanto "Cris" Montereal sa akin. Parang sinasabi ng kanyang mga mata na huwag akong gumalaw o magtangkang tumakas. Ngunit sa kabila ng lahat ng atensyong nakatuon sa amin, ang isip ko ay nagtatrabaho ng mabilis, nag-iisip ng paraan upang makaalis. 'Paano ako makakatakas? Paano ko iiwan ang sitwasyong ito nang hindi nakakalikha ng eksena?' tanong ko sa aking sarili habang palihim na tumitingin sa paligid. Habang patuloy ang mga programa sa reception, hindi ko maiwasang mapansin si Liza, ang inutusan ni Mrs. Montereal na maging gabay ko sa pagtakas sa mga susunod na oras. Naroroon siya sa isang sulok, tahimik ngunit alerto, at sa kanyang mga kamay ay hawak ang isang maliit na bag—ang bag na may laman ng mga personal kong gamit. Nang magtagpo ang aming mga mata, marahan siyang tumango, parang sinasabing may plano na siya. Subalit ang problema ay si Cris, na tila hindi ako binibitawan kahit saglit. Ang kanyang kamay ay nasa baywang ko pa rin, at ang bawat galaw ko ay pinapansin niya. "Liza," bulong ko sa sarili ko, umaasang makahanap siya ng paraan. Sa gitna ng kasiyahan, nagpasya akong magpanggap na gusto kong magpunta sa restroom. Humarap ako kay Cris at sinubukang maging kalmado. "Pwede bang pumunta muna ako sa restroom?" tanong ko, pilit na nagpapakita ng kaswal na tonotono upang hindi mahalata na may plano akong tumakas. Sumulyap siya sa akin, tila pinag-aaralan ang bawat galaw ko. "Sasamahan kita," aniya, at ang kanyang sagot ay nagpatibay sa hinala ko—hindi niya ako bibitawan nang ganoon kadali. Ngunit bago pa siya makatayo, agad na sumulpot si Liza. "Sir Cris, hayaan n'yo na po ako ang sumama kay Ma’am Merlyn. Babae po ang restroom, at mas magiging komportable siya kung ako ang sasama sa kanya," sabi niya dito. Saglit siyang tumingin kay Liza, na may tiwala at determinadong ekspresyon. Pagkatapos ng ilang sandaling katahimikan, tumango si Cris. "Sige, pero huwag kang magtatagal," sabi niya, ngunit ang boses niya ay puno ng pagdududa. Tumayo ako at sumama kay Liza. Habang papalayo kami sa reception hall, naramdaman ko ang unti-unting pagkalma ng dibdib ko. "Merlyn, mabilis tayo. Nasa kotse ko ang mga gamit mo. May sasakyan na rin akong inihanda," bulong ni Liza habang naglalakad kami sa isang tahimik na pasilyo. "Salamat, Liza," sagot ko, ramdam ang pasasalamat sa kanyang tulong. Hindi ko alam kung paano natapos ang gabing iyon, ngunit ang alam ko, kailangang makaalis ako sa lalong madaling panahon. Puno ang isip ko ng mga tanong at takot, ngunit sa kabila ng lahat, isang bagay ang sigurado—hindi ko kayang manatili sa buhay na ito nang walang kasiguraduhan sa kung ano ang hinaharap ko.Chapter 07Agad akong nagpahatid sa bahay namin—ang lugar na minsang itinuring kong kanlungan pero ngayo'y puno ng sakit at galit. Hindi ko na napigilang balikan ang mga alaala ng hirap ko bilang OFW. Sa bawat araw na pinili kong magtiis, tiniis ko ang pangungulila sa pamilya, ang init ng araw, at ang malamig na gabi para lang maipadama sa kanila na mahalaga sila sa akin. Ngunit ang lahat ng iyon ay parang nawalan ng halaga.Pagbukas ko ng pinto, bumulaga sa akin ang mga mukha nila Mama at Papa, ngunit hindi ang mga mukhang inaasahan kong makita. Wala akong nakitang pagsisisi o kahit bahid ng pagkakahiya sa ginawa nila. Sa halip, malamig at matalim ang tingin nila sa akin.“Bakit ka nandito?” tanong ni Mama, ang boses niya’y puno ng pagkasuya.“Bumalik ako para kunin ang mga gamit ko,” sagot ko nang diretso, pilit pinipigil ang pamumuo ng luha sa mga mata ko. “Hindi na ako magtatagal dito.”“Kung aalis ka, mabuti,” sagot ni Papa. “Sa tingin mo ba, obligado pa kaming makinig sa mga rek
Chapter 08 Habang nakaupo ako sa isang sulok ng simbahan, napuno ng tahimik na dasal ang paligid. Pero sa loob ko, tila isang kaguluhan ang nagaganap. Ang bigat ng lahat ng nangyari—mula sa pagtaksil ng pamilya ko hanggang sa pagiging isang substitute bride—ay parang mga alon na pilit akong dinadala sa malalim na bahagi ng aking isipan. Napatingin ako sa altar. Ang seremonya ay natapos na, ngunit ang epekto nito sa akin ay tila nagsisimula pa lamang. Ang pakiramdam ng pagiging nakatali sa isang kasal na hindi ko pinangarap ay nagpabigat sa aking dibdib. Sa kabila ng lahat, ang natitira na lang sa akin ay ang tanong na, "Ano ang dapat kong gawin ngayon?" gulong tanong ko sa aking sarili habang nakatingin sa krus. Bigla kong naalala ang tawag ni Mrs. Swan. Ang kanyang alok ay parang liwanag sa isang madilim na daan—isang pagkakataon upang muling magsimula. Isang paraan upang takasan ang sakit at gulo na iniwan ng kasalukuyang sitwasyon ko. Napabuntong-hininga ako habang iniisip
Chapter 09Cris POV "Find my wife!" malakas kong utos sa mga tauhan ko, halos pumutok ang ugat sa aking sentido. Parang hindi ko matanggap na bigla na lang siyang nawala sa kalagitnaan ng kasiyahan matapos ang kasal. 'Paano niya nagawang umalis nang walang pasabi?' inis at galit kong sabi sa aking isipan habang inuutusan ko ang mga tauhan. Kanina lang, sinabi niyang pupunta siya sa restroom kasama si Liza, isa sa mga katiwala ng mansion. Ngunit makalipas ang ilang minuto, bumalik si Liza mag-isa, mukhang balisa. "Nasaan siya?" tanong ko agad. "Sir, hindi ko po alam," sagot ni Liza, halatang nag-aalangan. "Sabi niya babalik agad siya, pero hindi ko na po siya nakita," sabi niya sa akin. Parang bumaligtad ang sikmura ko sa inis. Asawa ko siya, kahit na isang substitute bride lamang! Alam kong hindi maipagkakaila na pilit ang sitwasyon namin, pero hindi iyon sapat na dahilan para bigla siyang mawala nang parang bula. Lumapit sa akin ang isa sa mga bisita, ang best man ko, si Leo
Chapter 10 Kinabukasan "Mr. Montereal, natagpuan na namin siya," sabi ng isa sa mga tauhan ko, ang boses niya ay puno ng kumpiyansa. "Kasulukuyan siyang sumakay ng eroplano papunta sa Canada," pagbibigay ng impormasyon nito sa akin. Natigilan ako sa sinabi niya. Canada? Biglang bumalik sa isip ko ang mga kwento ni Mommy tungkol sa pagiging OFW ng babaeng iyon. May koneksyon ba siya roon? O plano niyang magtago sa bansang iyon upang tuluyang iwasan ang lahat ng nangyari sa amin? "Sigurado ka ba diyan?" tanong ko habang pinipigil ang halong inis at kaba. "Opo, Sir. May na-trace kaming flight booking gamit ang pangalan niya. Paalis na ang eroplano isang oras mula ngayon," tugon nito. Mabilis akong tumayo at kinuha ang coat ko. "Ihanda ang sasakyan. Pupunta tayo sa airport!" utos ko sa isa kong tauhan. Habang nasa daan, pakiramdam ko ay umiikot ang mundo ko. Bakit siya umalis? Bakit hindi niya sinabi sa akin? Sa kabila ng lahat ng nangyari, alam kong may karapatan siyang gumawa
Chapter 11 Lumipas ang maraming buwan, ngunit hindi ko pa rin tinigilan ang paghahanap kay Merlyn. Parang nawalan ng direksyon ang buhay ko, at bawat araw na lumilipas ay tila nagiging mas mabigat ang bigat sa dibdib ko. Inupahan ko ang pinakamahuhusay na private investigators, ngunit iisa lang ang sinasabi nila: May humaharang sa imbestigasyon. Hindi ko matanggap ang sagot na iyon. Kaya, sa huli, ako mismo ang nagdesisyon na puntahan ang lugar kung saan siya dating nanirahan. Doon, kinausap ko ang ilang kapitbahay niya, nagbabakasakaling makuha ang mga sagot na matagal ko nang hinahanap. Ang mga salaysay ng mga kapitbahay ay unti-unting nagbigay-liwanag sa madilim na bahagi ng buhay ni Merlyn. "Alam mo, Crisanto," sabi ng isa sa mga kausap ko, isang matandang babae na tila alam lahat ng kwento sa lugar nila. "Si Merlyn, napakabait na bata. Ang tanging inisip lang niya ay ang kapakanan ng pamilya niya. Sinakripisyo niya ang kaligayahan niya para mapag-aral ang bunsong kapatid niya
Chapter 12Merlyn POVPagkababa ko ng eroplano sa Canada, isang malamig na simoy ng hangin ang sumalubong sa akin. Hindi ko alam kung dahil ba ito sa klima o sa bigat ng nararamdaman ko sa aking dibdib. Pero isang bagay ang sigurado—ito ang bagong simula ng buhay ko, malayo sa mga taong nagdulot sa akin ng sakit at pagkabigo."Welcome back, Merlyn!" bati ni Mrs. Swan habang nakatayo sa arrival area. Ang kanyang malapad na ngiti ay tila nagpapagaan sa bigat ng nararamdaman ko. Siya ang naging pangalawang ina ko sa mga panahong nagtrabaho ako sa kanilang pamilya bilang isang domestic helper."Mrs. Swan," sagot ko habang pinipilit na ngumiti, "Salamat po at tinanggap ninyo ulit ako.""Huwag ka nang mag-alala, iha. May lugar ka palagi sa amin. Narinig ko ang lahat ng pinagdaanan mo. Mas mabuti pang dito ka muna magpahinga at maghilom."Niyakap niya ako ng mahigpit, at sa unang pagkakataon matapos ang matagal na panahon, naramdaman ko ang init ng pagkalinga.---Sa mga sumunod na araw, nag
Chapter 13Ngayong araw, opisyal na akong magsisimula sa bago kong trabaho bilang accountant. Sa wakas, unti-unti ko nang natutupad ang mga pangarap ko. Ang lahat ng ito ay utang ko kay Mrs. Swan, na kahit kailan ay hindi ako iniwan at palaging nakaalalay sa akin.Siya ang naging daan upang magkaroon ako ng bagong simula dito sa Canada. Hindi lang siya tumigil sa pag-recommend sa akin sa mga posisyon na akma sa aking kakayahan, kundi ginawa pa niyang posible na maging permanent resident ako. Dahil sa kanya, nakaramdam ako ng pagtanggap at halaga na matagal ko nang hinahanap.Sa opisina, tinanggap ako ng mainit ng aking bagong boss na si Mr. William Carter, isang mabait at respetadong negosyante na kaibigan ni Mrs. Swan."Welcome to the team, Ms. Santiago. Narinig ko mula kay Mrs. Swan kung gaano ka kasipag at maaasahan. I'm excited to see you grow with us," aniya habang iniabot ang kamay para kamayan ako."Salamat po, Sir. Hindi ko po sasayangin ang oportunidad na ito," sagot ko, puno
Chapter 14Kinabukasan, muling tinawag ako ng CEO sa kanyang opisina para magbigay ng update sa isang mahalagang proyekto."Merlyn, you’ve been doing a great job so far. The board is impressed with your work ethic and attention to detail," sabi niya habang binabasa ang report na iniabot ko."Thank you, sir. I’m just doing my part," sagot ko, sinusubukang itago ang kaba sa likod ng aking propesyonal na tono.Ngunit hindi ko napigilan ang isipin ang sinabi ni Carla. Kaya’t matapos ang aming meeting, bago ako lumabas ng opisina, napabuntong-hininga ako at nagdesisyong magsalita."Sir, may I ask something unrelated to work?" tanong ko nang may pag-aalinlangan.Tumingin siya sa akin, halatang nagulat. "Of course. What is it?""I just want to clarify something… People have been talking about why I’ve been frequently called to your office. I just want to make sure that there’s no misunderstanding regarding our professional relationship," sabi ko, diretso sa punto.Saglit siyang natahimik bag
Chapter 085 Merlin POV "Nanay, bakit ka po magsinungaling sa mamà nang pangalan mo?" inosenteng tanong ni Mila habang hawak-hawak ang bag na kinuha ko sa kanya kanina. Tinitigan ko ang kanyang mga mata—malinaw, walang bahid ng pagdududa, punong-puno ng tiwala. Napangiti ako, pilit kong tinatago ang bigat sa dibdib. "Kasi po, ayaw kong magbigay ng dahilan upang makakuha ng atensyon ng iba," malumanay kong paliwanag sabay haplos sa kanyang pisngi. "Minsan kasi, anak, mas mabuting tahimik lang tayo para walang gulo." "Pero ‘Nay, parang kilala ka po nung mamà… yung naka-kotse," aniyang napakunot ang noo. "Tinitigan ka niya habang kausap mo si Tita Belen." Napatingin ako sa malayo. Tumibok nang mabilis ang puso ko—parang naramdaman kong hinahabol na ako ng nakaraan. "Siguro nagkamali lang siya ng tingin," sagot ko sabay kunwaring tawa. Pero sa loob-loob ko, alam kong hindi ‘yun basta pagkakamali. Ang tingin na ‘yon… ang pagkakatitig ng lalaking iyon… ay hindi ng isang estranghero.
Chapter 084Kinabukasan. Tulad ng sinabi ko kagabi, maaga kaming nagtungo ni Mang Rudy sa paaralan. Tahimik lang ako sa likod ng sasakyan habang pinagmamasdan ang tanawin sa labas ng bintana. Sa bawat metro ng kalsadang nilalakbay namin, mas lalong bumibilis ang tibok ng puso ko.Pagdating namin sa harap ng paaralan, agad akong napatayo sa kinauupuan nang makita ko ang mag-ina sa may gate.Napakapit ako sa pintuan ng sasakyan, hindi pa agad bumababa. Parang may humigpit sa dibdib ko.Siya 'yon. Ang bata. Kamukha ni Mila.Hindi ko maiwasang titigan siya. Parehong-pareho ng mata, ng ilong, ng ngiti… pero hindi ako puwedeng magpadala sa damdamin.At ang babaeng kasama niya—hindi si Merlin. Ibang babae. Mas bata, mas payat, at iba ang postura.“Puwede kayang... pamangkin lang ni Merlin? O anak ng kaibigan? O baka naman... anak niya talaga pero... paano kung hindi?”Napahawak ako sa dibdib ko. Huwag kang umasa, Cris... baka masaktan ka lang.Pero hindi ko rin mapigilang mapatingin muli. L
Chapter 083 Hindi na siya nagtanong pa. Agad siyang kumabig pakanan at huminto sa tabi. Bumaba ako ng sasakyan, lumapit sa matanda, at tahimik na tumingin sa mga nakalinyang kakanin. Kinuha ko ang ilang balot ng sapin-sapin, kutsinta, at puto. Ibinayad ko ang higit pa sa halaga, saka muling tumitig sa mga pagkain—parang nakikita ko si Merlin sa bawat kulay, sa bawat patong ng sapin-sapin. "Salamat po, sir!" masiglang sambit ng matanda. Ngumiti ako nang bahagya. "Salamat din po." Pagbalik ko sa sasakyan, tahimik kong pinatong sa kandungan ang mga binili. Sa isip ko, Merlin… kung buhay ka pa… baka ito ang paraan mo para ipaalala sa akin na hindi pa tapos ang kwento natin.Tahimik pa rin ang biyahe. Hawak-hawak ko ang plastic ng mga kakanin sa kandungan ko, habang nakatitig lang sa labas ng bintana. Paulit-ulit na bumabalik sa isip ko ang batang babae sa paaralan—ang mga mata niya… parang nakita ko na ‘yon dati. At ang babae na kasama niya—malumanay ang kilos, pamilyar ang paraan ng
Chapter 082 Cris POV "Magandang araw pagdating sa paaralan, Mr. Montereal!" bati sa akin ng isa sa mga guro habang bumababa ako ng sasakyan. Bahagya akong ngumiti at tumango bilang tugon, bitbit ang kumpiyansa ngunit may halong pag-iingat. Ito ang unang araw ng pakikilahok ko sa proyektong sinusuportahan ko para sa paaralan—isang programang nakalaan para sa mga batang may potensyal ngunit salat sa buhay. Tahimik akong naglakad papasok, sinusundan ng mata ang paligid. May ilang magulang pang palabas, kasabay ng ilang batang tumatakbo sa hallway. Ngunit sa isang gilid ng aking paningin, may isang batang babae akong nasilayan—at isang babaeng tila ina niya. Simple ang kanilang pananamit, ngunit may kakaibang liwanag sa mga mata ng bata. Napahinto ako sandali. Hindi dahil sa bata—kundi dahil sa babae. Parang may kakaiba sa presensya niya. Pamilyar? O baka dahil sa paraan ng kanyang pagyakap sa anak niya, na tila buong mundo niya ito. "Sir, dito po ang faculty room. Doon po tayo
Chapter 081KinabukasanMaaga akong nagising upang maihanda ang aming agahan at ang paboritong pagkain ni Mila—pritong itlog at sinangag na may konting tuyo. Habang nilalatag ko ang pagkain sa mesa, lumabas si Mila mula sa kwarto, hawak-hawak ang maliit niyang bag at nakasuot na ng malinis niyang uniporme."Good morning, Nay!" bati niya sabay halik sa pisngi ko."Good morning din, anak. Kumain ka na para may lakas ka mamaya," sabi ko habang inaabot sa kanya ang plato.Masaya kaming kumain. Habang kumakain, paulit-ulit siyang nagkukwento tungkol sa mga kaklase niya at kung gaano siya kasabik para sa homeroom meeting dahil ipapakilala daw nila ang mga magulang nila sa klase.Pagkatapos naming kumain, inayos ko ang gamit niya at hinatid siya sa paaralan."Anak, mag-behave ka ha. Mamaya, darating si Inay para sa meeting," paalala ko."Opo, Nay! Promise po!" sabi niya, sabay kindat at takbo papasok sa gate ng paaralan.Pagkatapos ko siyang ihatid, nagtuloy ako sa palengke para asikasuhin a
Chapter 080Paglipas ng mga buwan, sa kabila ng pagod at walang patid na pagtitinda, sa wakas dumating din ang araw na pinakahihintay namin—ang unang araw ng pasukan.Nasa Grade 1 na si Mila.Suot niya ang kanyang bagong uniporme na bahagyang maluwag pa, pero kita sa kanyang mukha ang tuwa at kaba. Inayos ko ang kanyang kwelyo habang nakaabang kami sa labas ng bahay, hinihintay ang traysikel na magsasakay sa amin."Inay, ang ganda po ng damit ko," sabik niyang sabi habang iniikot-ikot ang sarili."Bagay na bagay sa'yo, anak," sagot ko, hindi mapigilan ang ngiti. "Tandaan mo, ha? Magpakabait ka sa school, makinig sa teacher, at huwag kakalimutang mag-enjoy.""Opo, Inay!" tuwang-tuwa siyang humawak sa bago niyang bag na pinag-ipunan namin ng ilang buwan.Pagdating sa paaralan, napuno ako ng emosyon habang pinagmamasdan siyang nakapila kasama ng ibang bata. Napakaliit pa niya, pero puno ng tapang ang kanyang mga mata—parang sinasabi nilang kaya niya ito, para sa mga pangarap niya, para s
Chapter 079 Habang hinihila ko ang kariton paalis sa palengke, napansin ko ang unti-unting pagdilim ng kalangitan. “Mila, bilisan natin nang kaunti. Mukhang uulan.” Sa daan pauwi, bagama’t may kabigatan ang kariton, hindi ko maramdaman ang hirap. Siguro dahil ramdam kong masaya ang araw namin—maraming nabenta, may dagdag ipon, at higit sa lahat, nandoon ang anak kong si Mila na hindi kailanman nagrereklamo. “Inay, ang saya po kanina sa palengke,” sambit ni Mila habang palundag-lundag pa sa gilid ng daan. “Ang dami pong bumili, tapos si Aling Rosa gusto raw ng pre-order tuwing linggo!” “Oo nga anak, salamat sa tulong mo ha. Kung wala ka, di ko kakayanin ‘to araw-araw.” Ngumiti siya, sabay sabing, “Gusto ko po talaga makatulong, Inay. Para makapag-aral po ako sa private school, gaya ng sabi niyo.” Napahinto ako sandali. Hinaplos ko ang buhok niya. “Oo, anak. Sa susunod na pasukan, papasok ka na sa private school. Desidido na ako. Kaya natin ‘yan. Basta magsipag lang tayo, ipon ng
Chapter 078Merlyn POVMaaliwalas ang umaga. Maaga kaming nagising ni Mila para magtinda ng suman sa palengke, pero ngayong tapos na ang gawain, nakaupo na kami sa balkonahe ng maliit naming bahay, may tasa ng mainit na tsokolate sa kamay.Tahimik lang si Mila habang sinusuyop ang mainit na inumin. Napatingin ako sa kanya—parang may iniisip.“Anak Mila,” mahina kong tawag.Napalingon siya sa akin, ngumiti. “Opo, Nanay?”Hinawakan ko ang kanyang kamay. “Sa susunod na pasukan, mag-aaral ka na sa private school.”Napakunot ang noo niya. “Ha? Bakit po, Nay? Eh, okay naman po ako sa public school. Mabait naman po si Teacher Agnes. At may mga kaibigan na rin po ako dun.”Hinaplos ko ang buhok niya. “Alam ko, anak. At hindi kita pipilitin kung ayaw mo talaga. Pero gusto ko lang sanang mabigyan ka ng mas maraming oportunidad. Mas maganda ang pasilidad doon, at may scholarship program na inalok sa'yo. Ibig sabihin, halos wala tayong babayaran.”Nanlaki ang mga mata niya. “May scholarship po ak
Chapter 077Kinagabihan, habang natutulog si Mila sa maliit naming papag na may kulambo, tahimik akong nakaupo sa tabi ng lamparang nakapatong sa lamesita. May hawak akong lumang diary—ang tanging alaala ng lumipas na buhay na pilit kong kinalimutan.Sa bawat pahina ay mga salitang isinulat ko noon—panahong hindi ko pa alam ang kahulugan ng katahimikan. Mga gabing umiiyak ako sa takot, sa sakit, at sa kawalang-kasiguraduhan kung makakabangon pa ba ako. Ngunit ngayon, habang binabasa ko ito, dama ko ang layo ko na sa dating ako. Parang ibang tao na ang nagsulat ng mga iyon.Kumatok ang alaala ni Cris. Hindi ko alam kung dahil ba sa diary o sa katahimikan ng gabi, pero bigla ko siyang naalala. Ang mga mata niyang mapangusap, ang tinig niyang minsang naging musika sa tenga ko—bago ito naging dahilan ng bawat luha.Napahawak ako sa dibdib ko. May kirot pa rin. Hindi na kasing tindi ng dati, pero andoon pa rin. Siguro dahil hindi ganun kadaling kalimutan ang taong minsang minahal mo ng buo