Sa kabilang dako naman muling bumalik si Isabella sa normal niyang routine—pagrereview para sa LET at pag-iwas sa anumang hinala mula sa kanyang pamilya. Hindi niya lubos maisip kung paano siya nakaeskapo noong gabing iyon, pero ang mas ikinabahala niya ngayon ay ang kakaibang nararamdaman ng kanyang katawan.
Madaling mapagod, parang wala sa sarili, at ang pinakamasama—nagsusuka siya tuwing umaga. Isang umaga, habang nakaupo siya sa kama, nakaramdam siya ng matinding hilo. Agad siyang tumakbo sa banyo at isinuka ang laman ng kanyang sikmura. Napahawak siya sa kanyang tiyan, napapikit, at doon na siya kinabahan. "Hindi kaya..." bulong niya sa sarili. Hindi niya kayang isipin. Hindi siya pwedeng mabuntis. Isa lang iyon—isang gabing hindi dapat mangyari. Pero habang tumatagal, mas lalo siyang natatakot. Kaya napagdesisyunan niyang magpa-check-up nang palihim. Ayaw niyang malaman ito ng kanyang pamilya, lalo na’t kakagraduate pa lang niya. Wala pa siyang trabaho, wala pa siyang lisensya, at higit sa lahat… hindi pa siya handa. Habang nakaupo sa waiting area ng clinic, hindi niya mapigilan ang malakas na kabog ng kanyang dibdib. Hindi pa siya sigurado, pero may kutob na siyang mali ang lahat ng ito. "Miss Zamora?" tawag ng nurse. Tumayo siya nang dahan-dahan at pumasok sa consultation room. Matapos ang ilang tests at pagsusuri, hindi na niya kailangan marinig pa ang resulta. Kitang-kita niya sa mata ng doktor ang sagot. "Congratulations, Miss Zamora. Buntis ka." Parang bumagsak ang mundo niya. Wala siyang nagawa kundi ang hawakan ang kanyang tiyan. Pilit niyang tinatanggap ang katotohanan, pero parang hindi niya kayang paniwalaan. Paglabas ng clinic, nanginginig ang kanyang mga kamay habang tinatawagan si Erica. “Hello? Bella, bakit ka tumawag?" sagot ng bestfriend niya, halatang nagtataka. “Erica…" mahina ang kanyang boses. "Hindi ko alam ang gagawin ko."* "Hala, anong nangyari? Bakit parang ang hina ng boses mo? Ayos ka lang?" "Buntis ako." Saglit na katahimikan. Tila nag-rehistro pa kay Erica ang sinabi niya bago ito sumigaw. "WHAT?!" "Shhh! ‘Wag kang maingay! Nasa labas ako!" taranta niyang sabi habang palinga-linga sa paligid. "Nasaan ka?!" "Nasa labas lang, galing akong clinic."* "Omg! Sinong ama? Wait, seryoso ka ba? Ilang buwan na?!" Napabuntong-hininga siya at napaupo sa isang bench. "Two weeks na daw… Erica, anong gagawin ko?" "Syet, Bella! Two weeks?… So ibig sabihin, ‘yung gabing ‘yun?!" Hindi makapaniwala na wika ni Erica. "Huwag mo nang banggitin, Erica, please," mahinang sagot niya. "Syet. Syet. Syet. Bella, alam mo bang napakalaking problema nito? Hindi ito biro!" Ang sabi pa ni Erica na tila problema nito ang problema niya. "Kaya nga litong-lito ako! Ayokong malaman ng pamilya ko. Hindi pa ako handa, wala pa akong trabaho, hindi ko pa nga na itutuloy ang LET review ko! Paano ko bubuhayin ang batang ‘to?" "Ikaw? Wala ka pang sinasabi sa pamilya mo pero iniisip mo na agad ‘yan? Bella, seryoso ka ba? Sinong ama? Alam na ba niya?" "Wala, Erica. Ni hindi ko nga alam kung alam niya ang pangalan ko. Wala akong number niya, wala akong ideya kung saan siya nakatira. Wala akong clue kung ano ang plano niya sa buhay," napapikit siya at pinigilan ang pagpatak ng luha. "Wait, wait. Kanina lang iniisip mo kung paano mo maitatago ‘to sa pamilya mo, tapos ngayon iniisip mo na agad kung paano mo palalakihin mag-isa? Isa-isa lang, Bella. Hindi mo ‘to kayang itago nang matagal, pero may paraan!" Napabuntong-hininga si Bella at tumingala sa langit. “Ano’ng gagawin ko, Erica? Magagalit talaga sina Mama at Papa. Ang inaasahan nila, matutulungan ko ang pamilya namin, hindi ang magpalaki ng bata!" "Kaya nga. Kung ayaw mo pang sabihin sa kanila, siguraduhin mong may kakampi ka. Hindi ko sinasabi na itago mo ‘to habambuhay, pero kung hindi mo pa kaya ngayon, huwag mong pilitin. Pero girl, kailangan mo ng suporta." Napatahimik siya. Suporta. Pero kanino? Si Erica lang ang meron siya ngayon. At isang bagay ang alam niya—hindi niya kayang itago ito nang matagal. Pero para sa ngayon, isa lang ang sigurado. Hindi siya pwedeng magpatalo sa takot. Pagkauwi ni Bella mula sa clinic, pakiramdam niya ay pagod na pagod siya, hindi lang pisikal kundi pati emosyonal. Tulala siyang pumasok sa bahay, pinilit na huwag magpakita ng kahit anong emosyon na maaaring magdulot ng hinala sa kanyang pamilya. Pagpasok niya sa bahay, nadatnan niya ang kanyang ina na nag tutupi ng kanilang mga damit. "Oh, Bella? Kanina ka pa umalis, saan ka ba nagpunta?" tanong ni Carmena habang abala sa paghihiwa ng gulay. "Ah... ano kasi, Ma... dumaan lang ako sa apartment, inayos ko lang ‘yung mga gamit ko ro’n," sagot niya, pilit na pinapanatili ang normal niyang tono. Tumango ang kanyang ina pero halata sa mga mata nito na may iniisip pa itong iba. "Bakit parang ang tamlay mo? Masama ba pakiramdam mo?" "Ha? Hindi, Ma, pagod lang siguro," mabilis niyang sagot. Nilapitan siya ng ina at tiningnan ng mabuti. "Baka kailangan mong uminom ng vitamins. Baka naman nagpupuyat ka kakareview mo para sa LET?" "Medyo, Ma," sagot niya habang pinipilit na ngumiti. "Pero ayos lang ako, promise." Napabuntong-hininga si Carmena. “O siya, kung ganon. May ipapakiusap sana ako sa’yo. Hindi masusundo ng kuya mo si Kiera sa school niya kasi mag-o-overtime siya, tapos ang Papa mo may meeting pa. Ikaw na lang ang sumundo sa kanya, anak." "Ha? Ako?" Napakurap si Bella. "Eh, Ma—" “Wala nang kontra-kontra, Bella. Wala ka namang ginagawa ngayon, ‘di ba?" Wala siyang nagawa kundi ang tumango. "Sige po, susunduin ko si Kiera." Kahit gusto niyang magpahinga at mag-isip nang maayos, alam niyang wala siyang lusot dito. Kaya naman, nagpalit lang siya ng damit at lumabas na ng bahay para pumunta sa paaralan ng kanyang kapatid. Nag motor na lang siya para madali siyang makarating dun. Habang nasa gate ng eskwelahan, naupo si Bella sa isang bench at naghintay. Wala siyang ibang kasama maliban sa ibang mga magulang at guardian na naghihintay rin ng kanilang mga anak. Napasulyap siya sa paligid, tinatantiya kung gaano katagal bago lumabas ang kapatid niya. Dahil malalim ang iniisip, hindi niya agad napansin na may isang lalaking dumaan sa harapan niya. Isang matangkad na lalaki, naka-long sleeves at slacks, halatang hindi estudyante o guro kasi hindi naman ito naka uniform. Naglalakad ito patungo sa isang opisina malapit sa entrance ng paaralan. Nagkataong napalingon siya sa parehong oras na lumingon din ang lalaki. Saglit lang ang tagpong iyon, isang simpleng tinginan, na parang wala lang. Wala silang ideya na minsan na silang nagkatabi, nagyakap, at nagbigay ng init sa isa’t isa sa gabing hindi nila inakala na nagdudulot ng malaking pagbabago sa buhay ni Bella. Pero sa isang iglap, nagpatuloy lang sila sa kani-kanilang ginagawa. Pagpasok ni Rafael sa opisina, agad niyang tinawag ang kanyang secretary. "Mag-announce ka ng emergency faculty meeting in 15 minutes. May mahalaga tayong pag-uusapan." Utos ni Rafael dito. Mabilis na tumango ang secretary at lumabas ng opisina upang ipasa ang mensahe sa mga guro. Habang naghahanda si Rafael sa meeting, saglit siyang lumingon sa bintana. Natanaw niya ang ilang mga magulang na naghihintay sa labas, kasama ang ilang estudyante. Ngunit isang pigura ang bahagyang nakakuha ng atensyon niya—isang babae na nakaupo sa bench habang nakayuko at nag cecellphone. Hindi niya alam kung bakit parang pamilyar ito sa kanya. Napailing siya at tumalikod, bumalik sa kanyang lamesa. "Ano bang nangyayari sa'kin? Hindi ko naman siya kilala pero parang..." bulong niya sa sarili. Pinilit niyang iwaksi ang iniisip at nag-focus sa meeting, ngunit hindi niya alam na ang babaeng iyon ay may dalang sikreto na babago sa takbo ng buhay niya. Si Bella naman ay buntong-hininga, hindi alam kung bakit biglang bumilis ang tibok ng kanyang puso. "Parang ang pamilyar ng lalaking ‘yon..." bulong niya sa sarili. Pero mabilis din niyang inalis sa isip ang ideyang iyon. Wala namang rason para isipin pa niya ang isang estranghero na dumaan lang. Hanggang sa lumabas na si Kiera at agad siyang nilapitan. "Ate! Sorry di kami pinapalabas ng teacher namin ng di pa tapos mag sulat eh!" Sabi ng kapatid niya. "Ayos lang yun. Tara na," sagot ni Bella, pilit na tinatago ang bumabagabag sa kanyang isip. Sabay na silang lumabas ng paaralan, hindi alam ni Bella na ang lalaking muntik na niyang nakasalubong ay ang lalaking babago sa takbo ng kanyang buhay.Pagkalipas ng ilang araw, nag-aya si Erica kay Bella na magkita sila sa isang coffee shop. Alam niyang may pinagdadaanan ang kaibigan, kaya gusto niyang makausap ito ng masinsinan. Sa loob ng café, nakita agad ni Bella si Erica na kumakaway sa kanya. Nilapitan niya ito at umupo sa harapan nito. "Uy, girl, kamusta ka na? Para kang multo na bigla na lang naglaho. Hindi ka na nagparamdam!" reklamo ni Erica habang sumisipsip ng iced coffee niya. Napangiti si Bella nang pilit. "Medyo busy lang... at saka, may iniisip ako."Tumingin ng seryoso si Erica. "Yung iniisip mo ba eh yung—"Tumango si Bella, sabay buntong-hininga. "Hindi ko alam, Erica. Nalilito ako. Natatakot ako. Hindi ko alam kung paano sasabihin sa pamilya ko."Hinawakan ni Erica ang kamay ng kaibigan. "Bella, hindi ka nag-iisa. Kahit anong mangyari, nandito ako para sayo. Pero hindi mo naman pwedeng itago 'yan habang buhay. May plano ka na ba?"“Sa ngayon, gusto ko munang magtrabaho habang nagre-review ako. At least, may
Lunes ng umaga, dumating si Bella sa St. Therese Elementary School para mag-submit ng kanyang aplikasyon bilang assistant teacher. Nakaayos siya nang maayos—simpleng blouse at slacks, buhok na nakapusod, at may kaunting makeup para magmukhang fresh at professional. Kahit kinakabahan, pinilit niyang ipakita ang kanyang kumpiyansa.Sa pagpasok niya sa admin office, isang babae ang bumati sa kanya."Good morning! Ano pong sadya nila?" tanong ng secretary na si Ms. Dela Cruz."Magpapasa po ako ng requirements para sa assistant teacher position," sagot ni Bella, inaabot ang kanyang folder."Ah, yes! May scheduled interview kayo ngayon. Paki-fill out na lang ito, tapos hintayin niyo po ang tawag ni Sir Rafael Grafton.”Muling bumilis ang tibok ng puso ni Bella. ‘Ang punong-guro mismo?’ Inakala niyang iba ang magiging proseso. Pero huminga siya nang malalim at pinakalma ang sarili. Kailangan niya ang trabahong ito, at hindi siya dapat matinag ng kaba. Habang naghihintay, pinagmasdan niya
Habang papalabas si Bella Matapos ang Interview mula sa opisina ng principal nang may halo-halong emosyon. Pakiramdam niya’y nabunutan siya ng tinik dahil natapos na ang interview, pero hindi niya maiwasang kabahan. Hindi pa siya sigurado kung matatanggap siya bilang assistant teacher pero ginawa niya ang lahat ng makakaya niya. Naglakad siya nang mabagal palabas ng paaralan, bitbit ang maliit na brown envelope na naglalaman ng kanyang mga dokumento. Pinagmasdan niya ang paligid—ang mga batang naglalaro sa open ground, ang mga guro na nag-uusap sa hallway, at ang mga magulang na naghihintay sa kanilang mga anak. ‘Ito na ba ang magiging bagong mundo ko?’ tanong niya sa sarili. Kung matanggap siya, dito siya magtatrabaho habang nagrereview para sa LET. At dito rin mag-aaral ang magiging anak niya. Muling kumakabog ang dibdib niya sa ideyang iyon. ‘Diyos ko, paano ko ba ito ipapaalam sa kanila?’ anya niya sa isip. Pinilig niya ang kanyang ulo, pilit na itinaboy ang mga alalahanin
Pagdating ni Bella sa McDonald’s, nadatnan niya si Vincent na nakaupo na at nakataas pa ang paa sa upuan. Nakataas ang kilay nito habang ngumunguya ng fries. "Ang tagal mo, Bella. Akala ko nagbago na isip mong ilibre ako,” salubong nito sa kanya. Napairap si Bella at umupo sa tapat niya. "Excuse me? Ako pa ba? Ikaw nga itong dahilan kung bakit ako natanggap sa trabaho. Siyempre, deserve mong ilibre," sagot ni Bella."Oh? Natanggap ka na? Ang bilis naman," parang hindi makapaniwala na wika ni Vincent."Yup! Kakatawag lang nila kanina. Start ko na next week!" Excited na wika ni Bella."Wow! Congrats, pinsan! Galing-galing mo naman. Dapat yata ako na lang ang kunin mong manager, baka sakaling may libreng McDo ako buwan-buwan." Biro naman ni Vincent. "Haha! Loko. Ikaw kaya ang dahilan kung bakit ko nalaman na hiring dun at saka everyday na tayo magkikita, kaya libre kita ngayon. Pero next time, ikaw na ang manlilibre, ha?” pabiro na sabi ni Bella."Tingnan natin. Kung may sweldo ka n
Habang papunta sila sa classroom, hindi mapigilan ni Bella ang excitement at kaba. Nang makarating sila sa pinto, dinig na dinig ang malakas na tawa at sigawan ng mga bata. Pagbukas ng pinto, bumungad sa kanya ang isang masayang tanawin—mga batang nasa anim na taong gulang, naglalaro at tumatakbo-takbo sa loob ng classroom. Sa gitna ng kaguluhan ay isang babaeng nasa late 20s, may friendly aura, at abalang inaayos ang ilang activity sheets sa mesa. "Teacher Liza," tawag ni Mrs. Santos. "Ito na ang magiging assistant teacher mo, si Ms. Zamora." Pagpapakilala nito sa kanilang dalawa.Agad na lumapit si Teacher Liza at nakangiting kinamayan si Bella. "Hi, Ms. Zamora! Welcome sa team! Huwag kang kabahan, masaya dito!""Salamat po! Excited na po akong makilala ang mga bata." Nakangiting sagot ni Bella.Nang marinig ng mga bata ang usapan nila, agad silang lumapit, nagkumpulan, at sabay-sabay nagtanong. "Teacher, sino siya?" "Magiging teacher namin siya?""Ang ganda niya!"Napataw
Pagdating ni Bella sa bahay, ramdam niya ang bigat ng katawan niya. Isang buong araw siyang nagturo, makisalamuha sa mga bata, at ngayon, gusto niya lang humiga. Dahan-dahan siyang pumasok sa kwarto niya at napahiga sa kama, mahigpit na niyayakap ang unan.Napapikit siya, sinusubukan na i-relax ang pagod na katawan. Pero ilang minuto pa lang siyang nakahiga, may narinig siyang malakas na boses mula sa sala. Mabilis ang tibok ng puso niya. Away ba iyon?Dahan-dahan siyang bumangon, hinaplos ang tiyan niya, at lumabas ng kwarto. Habang pababa sa hagdan, lumilinaw ang usapan sa ibaba."Clark, paano mo iniisip na magpakasal sa sitwasyon natin ngayon?!" galit na galit na boses ng kanilang ina, si Carmena. "Wala pa tayong pambayad sa mga utang! Hindi pa tayo nakaahon sa hirap, tapos ngayon, iniisip mo nang bumuo ng pamilya mo?""Ma, mahal ko si Anne. Matagal na kaming magkasama, at gusto na namin itong gawin." Hindi nagpatinag si Clark, pero halata sa boses niya na pigil ang inis."Mahal? P
Napahinto sa pagsasalita si Carmena. Parang natahimik ang buong bahay. Nagpalitan ng tingin si Teddy at Carmena, at sa isang iglap, nag-init muli ang ulo ng ina. "Ha? Gago ka ba? Alam mo na nga na walang-wala tayo tapos binuntis mo pa? Hindi ka namin pinalaki ng ganyan, Clark!" Napalakas ang boses ni Carmena, at kahit si Bella ay napapikit sa gulat. "Ma, hindi ko naman ginusto 'to nang ganito. Hindi ko rin naman pinaplano! Pero nangyari na, at hindi ko pwedeng talikuran si Anna at ang bata!" madiing sagot ni Clark. "Hindi mo pinaplano?!" Singhal ni Carmena. "Dapat iniisip mo ang consequences bago ka gumawa ng ganyan! Pamilya mo nga hindi mo matulungan, paano mo bubuhayin ang magiging anak mo?" Napayuko si Clark, halatang tinatamaan ng mga salita ng ina. Si Teddy naman ay napabuntong-hininga. "Clark, anak… mahalaga ang responsibilidad. Pero alam mo namang mahirap ang buhay natin ngayon. Wala tayong sapat na pera para sa kasal, lalo na para sa pagpapalaki ng bata. Ano ang plano
Naiwan si Bella, hawak ang sariling tiyan, nag-iisip. Hindi lang ang kanyang pamilya ang dapat niyang itago ang totoo. Pati sa mga taong nakapaligid sa kanya lalo na sa trabaho. Pero naisip niya mas okay na wala munang makakaalam sa pagbubuntis niyang ito.Kailangang manatili itong lihim dahil baka ito ang maging dahilan ng pagkawala ng trabaho niya. Alam niyang mahigpit ang paaralan pagdating sa mga assistant teacher, lalo na’t hindi pa siya ganap na lisensyadong guro. Kung malaman nilang buntis siya, baka hindi na siya payagang ipagpatuloy ang pagtuturo.Napabuntong-hininga siya at muling binalikan ang kanyang binabasa, ngunit hirap na siyang mag-focus. Ang isip niya ay punong-puno ng mga pangamba—ang kanyang pamilya, ang perang kailangang ipunin, at ang bata sa kanyang sinapupunan.Ngunit sa kabila ng lahat, may isang bagay siyang sigurado. Kakayanin niya ito. Hindi niya alam kung paano, pero kailangang kayanin.Pagdating ng uwian tahimik na nagliligpit ni Bella ang mga kalat sa lo
Matapos ang tanghalian, inayos ni Bella ang mga pinggan habang si Erica naman ay nagpaalam na babalik na sa kanyang klase. Ngunit si Natnat ay hindi na sumunod, dahil halfday lang ang pasok niya. Tulad ng mga nakaraang taon, dito na siya sa silid ni Bella tumatambay tuwing hapon. At kahit hindi siya opisyal na estudyante ng kanyang mama, si Natnat ay palaging nakikihalubilo sa mga bata. Tumutulong magbura ng pisara, sumasagot sa mga tanong, at minsan pa nga ay siya ang tagapagpakilala ng "word of the day." Parang isa na rin siyang batang guro sa murang edad. Habang muling humarap si Bella sa klase niya, naroon si Natnat sa isang sulok, tahimik na nagsusulat sa kanyang notebook habang pinapanood si Bella magsimula muli ng lesson. Tila ba bawat kilos ng kanyang ina ay nagsisilbing inspirasyon sa kanya—sa isip ni Natnat, ang pagiging guro ay hindi lang trabaho, ito ay isang pangarap na sinusuot araw-araw, gaya ng kanyang maliit na uniporme. Sige, Kai! Heto na ang kasunod na eksena sa
Maliwanag ang classroom, sinalubong ng liwanag ng araw mula sa mga bintana na binuksan niya kanina. Sumayaw sa hangin ang mga makukulay na banderitas na siya mismo ang naggupit at nagdikit isang linggo bago magsimula ang pasukan. Isa-isang pumasok ang mga bata, may ilan ay may bitbit na bagong bag, ang iba’y parang ayaw bitawan ang kamay ng kanilang mga magulang. Mayroong tahimik na umuupo, may ilang umiiyak, at meron ding masiglang nagkukuwento na para bang hindi ngayon lang muling nakakita ng kalaro. Mula sa gilid ng silid, nakatayo si Bella, pinagmamasdan ang bawat bata na tila ba kilala na agad niya kahit wala pang pormal na pagpapakilala.“Mabuhay, mga bata! Ako si Teacher Bella,” ngumiti siya habang pinupunasan ang pisara. “Excited na ba kayong mag-aral?”May ilang sumagot ng “Opo!” habang ang iba ay tumango lang. Ngunit kahit pa hindi sabay-sabay ang kanilang sigla, ramdam ni Bella na ito ang tahanan niya—ito ang silid kung saan siya may misyon.“Alam niyo ba,” panimula ni Be
years Later. "Nat-nat! Anak! Bilisan mo na diyan, ha? Naghihintay na si Ninang Erica mo sa baba, baka maiwanan pa tayo—sige ka, magta-tricycle tayo papuntang school!" malambing ngunit may halong pagmamadali ang sigaw ni Bella mula sa sala habang inaayos ang huling gamit sa kanyang malaking tote bag.Ika-5 ng Hunyo. Unang araw ng klase. Ngunit higit pa sa unang araw ng pasukan ang pakiramdam ni Bella ngayon—ito rin ang unang araw na sabay na silang papasok ng anak niyang si Nathalie Addison sa iisang paaralan.Hindi pa rin siya makapaniwala kung paano lumipas ang anim na taon. Parang kahapon lang na nasa sinapupunan pa niya ang kanyang anak.Ngayon, heto na si Nathalie, anim na taong gulang na, matalino, makulit, at higit sa lahat, sobrang bait. Isang batang punong-puno ng enerhiya, ngiti, at kabighanian—parang sinag ng araw sa gitna ng lahat ng pinagdaanan niya."Yes po, Mama! Coming na po! Naglalagay pa ako ng notebook ko sa bag ko!" sigaw pabalik ng bata mula sa itaas, habang patak
Sa isang maluwag at pribadong opisina sa ikalawang palapag ng kanilang bahay, tahimik na naglalaro ang liwanag ng lampshade sa ibabaw ng mamahaling desk ni Albert Grafton. Nasa harap niya ang brown envelope na naglalaman ng mga larawan—larawan ng isang sanggol, maputla, tila natulog at hindi na magigising, isang mukha ng pagkawala, isang simbolo ng kasinungalingan na kanyang pinlano ng maingat. Naglagay siya ng brandy sa kristal na baso at naupo sa upuan na tila trono, habang tinitigan ang larawan sa ibabaw ng mesa na para bang isang tropeyo ng matagumpay na panlilinlang. Pumasok si Kian, suot ang karaniwang polo ngunit bakas sa anyo nito ang hindi maipinta ang kabiguan—hindi dahil sa ginawa nila, kundi dahil sa tila lalong lumulubog ang kapatid nilang si Rafael sa sarili nitong bangungot. “Magaling ang mga nakuha mong larawan,” sambit ni Albert, malamig ang boses habang pinipihit ang baso ng brandy sa kanyang kamay. “Parang totoo talaga. Kahit ako, napaniwala.” Ngumiti si Kian,
Isang malalim na gabi, lasing na naman si Rafael. Mag-isa sa madilim na parte ng bahay niya, nakaupo sa bar counter, hawak ang basong may natitirang yelo at alak na halos wala nang tama sa kanya. Tila ba kahit ilang shot pa ang inumin niya, hindi pa rin iyon sapat para patahimikin ang nagugulo niyang isipan.“Isa pa,” mahina niyang bulong sa sarili, habang isinasalin muli ang alak sa baso.Araw-araw mula nang mawala si Bella, tila nawalan na ng saysay ang lahat. Hindi niya maipaliwanag kung bakit ganoon na lang ang bigat sa dibdib niya. Oo, totoo — kasunduan lang ang lahat dahil na buntis niya ito. Oo, may kontrata. Pero bakit parang may hinahanap siya sa bawat sulok ng bahay nila, sa bawat pag-uwi niya mula sa trabaho, sa bawat gabing dumarating nang tahimik?Bakit parang may kulang?At bakit siya, na sanay sa kontrol at katiyakan, ay ngayon parang nauupos na kandila?Nang una siyang pumunta sa bahay ni Bella, dala-dala niya ang kumpiyansa. Akala niya'y madali lang kakausapin niya, k
“Noah?” Napakunot ang noo ni Bella, hawak pa ang walis. “Bella,” mahinang tawag ni Noah, parang nag-aalangan. “A-anong ginagawa mo dito? Paano mo nalaman na nandito ako?” tanong ni Bella, hindi maitago ang pagdududa sa tono. Nagkamot ng batok si Noah, halatang nahihiya. “Nagtanong-tanong ako sa pamilya mo. Sabi ng mama mo, baka raw nandito ka kay Erica.” Medyo ngumiti siya, pero awkward, parang hindi sigurado kung dapat ba siyang ngumiti talaga. Napabuntong-hininga si Bella. Hindi ko sila masisisi, bulong niya sa sarili. Sa pagkakaalam ng kanyang pamilya, wala namang masama kay Noah — matagal na rin nilang kilala ito bilang mabuting kaibigan, halos parang kapatid na. “Ah, ganun ba...” mahinang sagot niya, iniayos ang hawak sa walis. “Sige, pasok ka na. Wala si Erica, nasa trabaho.” Pumasok si Noah, tahimik, at umupo sa maliit na upuan malapit sa pinto. Hindi niya pinilit umabante pa, tila iginagalang ang espasyo ni Bella. Saglit na katahimikan ang bumalot sa kanilang dalawa
Nang matapos ang hapunan, si Bella na mismo ang nagprisintang magligpit ng mga pinggan. Kahit pinipigilan siya ni Erica, nagpumilit siya — kailangan niya ng kahit kaunting paraan para makabawi man lang.Tahimik niyang nililigpit ang mga plato, habang si Erica naman ay abala sa pag-aayos ng ilang gamit sa sala. Si Vincent, nakaupo pa rin sa hapag, nakatingin lang sa isang sulok ng mesa, hawak-hawak ang baso ng tubig na matagal nang wala nang laman.Pakiramdam ni Bella, bawat tunog ng kutsara at plato sa kusina ay parang palakol na bumabagsak sa pagitan nila ni Vincent, mabigat, mabangis, nakakatakot.Hindi niya alam kung paano sisimulan. Hindi niya alam kung dapat ba siyang magpaliwanag, o magmakaawa.Kaya nag-ipon siya ng lakas. Huminga siya ng malalim, at dahan-dahan, lumapit siya kay Vincent, hawak pa rin ang basang basahan sa kamay.“Vincent...” mahinang tawag niya, halos pabulong.Hindi gumalaw si Vincent. Hindi man lang lumingon. Pero hindi nagpadala si Bella sa kaba. Lumapit pa
Pagkababa nila mula sa sasakyan, agad na inalalayan ni Erica si Bella papunta sa maliit pero maaliwalas na kwarto na inihanda nila.May kabang sumisiksik sa dibdib ni Bella habang inaayos ang mga gamit niya hindi dahil sa lugar, kundi sa damdaming parang bumalik siya sa umpisa, nagsisimula ulit.“Oy, salamat ah,” ani Bella, ngiting pilit habang pinupunas ang kaunting pawis sa noo.“Sus, wala ‘yon! May kasabihan ka nga diba — what are friends are for!" sabay tawa ni Erica, habang kinukuha ang huling bag mula sa kama. "Tapos, para na rin kitang kapatid, aside sa future cousin-in-law kita!"Napangiti si Bella sa biro. Somehow, kahit hirap pa siyang huminga sa bigat ng mga nangyayari, gumagaan ang pakiramdam niya kapag si Erica ang kausap.“Ah susss… Kailan ba kasal niyo ni Vincent? Tagal niyo na rin kasi eh. At saka napaka-swerte ng pinsan ko sayo — yang si Vincent pa, ganyan-ganyan lang yan pero mabait yan,” biro ni Bella habang inaayos ang mga tupi ng damit sa drawer.Tumawa si Erica,
Sa unang pagkakataon, matapos ang matagal na panahon, naramdaman ulit ni Bella ang yakap ng isang tunay na pamilya.At sa gitna ng kanilang yakapan, muling tumunog ang cellphone niya sa loob ng bag. 0Hindi niya kinuha. Hindi niya sinagot.Dahil ngayong gabi, alam niyang nasa tamang lugar siya — hindi sa pera, hindi sa pangarap na hindi kanya, hindi sa pagmamahal na hindi buo — kundi sa piling ng mga taong kahit kailan, hindi niya kailangang bilhin ang pagmamahal.Tahimik ang hapunan nila nang gabing iyon.Hindi tulad ng mga nakaraang araw na puro tanong, puro lungkot ang umiikot sa bawat kibot ng kubyertos, ngayong gabi, may kung anong katahimikang parang naghihintay lang ng pagsabog.Si Bella, pinagmamasdan ang pamilya niya habang tahimik na kumakain. Sa bawat pagnguya niya, nararamdaman niya ang bigat ng nilulunok niya — hindi pagkain, kundi mga salitang matagal na niyang kinikimkim sa puso.Hindi niya kayang palipasin ang gabing ito na hindi nagsasabi.Pagkatapos ng hapunan, nang n