1 นลิน

1 นลิน

ณ มหาวิทยาลัยชื่อดังในกรุงเทพฯ คลาคล่ำไปด้วยบัณฑิตจบใหม่ที่ใส่ชุดครุยกรุยกราย กับบรรดาญาติที่มาร่วมแสดงความยินดีในพิธีมอบประกาศนียบัตรสำหรับผู้สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี

งานวันนี้เป็นวันสุดท้ายสำหรับกิจกรรมทั้งหมด บัณฑิตที่ต้องมาร่วมงานตั้งแต่เช้าจนถึงสามทุ่มต่างพากันเหนื่อยล้า จนแทบไม่มีแรงเดินออกจากหอประชุม ทว่าแววตากลับเต็มไปด้วยความปรีติยินดี

นลิน วรภิรมย์ บัณฑิตสาวจบใหม่จากคณะอักษรศาสตร์

เป็นคนกลุ่มท้ายสุดที่เดินออกมาจากหอประชุม นลินกัดกรามแน่นนำพารองเท้าคัทชูแบบถูกระเบียบตามที่มหาวิทยาลัยกำหนด แม้ว่าจะมีถุงน่องแบบบางขวางกั้นแต่ยังไม่วายโดนมันกัดส้นเท้าอยู่ดี รองเท้าคู่นี้เธอได้รับบริจาคมาจากพี่รหัส ขนาดของมันจึงค่อนข้างเล็กกว่าฝ่าเท้าของเธอ

ดวงตากลมโตกวาดมองดูเพื่อน ๆ ที่เดินเข้าหาญาติที่มารอรับ เสียงถอนหายใจของนลินดังขึ้นเมื่อมองแล้วมองอีกก็หาญาติของตัวเองไม่เจอ ภายในใจของหญิงสาวรู้สึกหวิว วันสำคัญที่สุดของเธอ วันที่เธอสู้ทนมาอย่างยากลำบากกลับไม่มีแม้เงาของคนมาร่วมยินดี

“กลับแล้วนะลิน” เพื่อนที่พอจะสนิทกันอยู่บ้างโบกมือให้ก่อนจะแยกย้ายจากไปอย่างรวดเร็ว มีเพียงเพื่อนอีกสองคนที่อยู่ถามด้วยความห่วงใย

“แกจะกลับด้วยกันไหมลิน จะให้พี่ชายฉันแวะส่ง”

“ไม่เป็นไร เดี๋ยวเรากลับเอง”

“งั้นจะช่วยเรียกแท็กซี่ให้นะ โทรศัพท์แกลืมไว้ที่ห้องนี่”

“ไม่เป็นไรเจน แกรีบไปเถอะพี่ชายรอแล้วนั่น”

“ได้ งั้นไว้เจอกันนะ เจอกันนะลิน”

ทั้งสองสาวสลายตัวจากไปอย่างรวดเร็ว นลินเดินเลี่ยงผู้คนไปยังม้านั่งตัวที่ว่าง ถอดชุดครุยออกพับเก็บเข้ากระเป๋าเป้พร้อมด้วยประกาศนียบัตร หยิบรองเท้าแตะจากภายในออกมาสับเปลี่ยนกับรองเท้ามีส้น

เมื่อจะเก็บรองเท้าคัทชูเข้าเป้เธอก็ได้เห็นกระเป๋าสตางค์อยู่ด้านในจึงหยิบขึ้นมากางดู เห็นว่ามีธนบัตรอยู่เพียงสามสี่ใบเท่านั้นจึงพับปิด ลุกเดินเท้าจากในมหาวิทยาลัยไปยังหน้าประตูทางเข้า ชั่งใจไปตลอดทางว่า จะเรียกวินมอเตอร์ไซค์เพื่อความเร็ว หรือจะนั่งรถเมล์เพื่อความประหยัด

สุดท้ายเธอเลือกที่จะเดินเท้ากลับหอพักที่อยู่ห่างจากมหาวิทยาลัยออกไปครึ่งชั่วโมงสำหรับเดินเท้า เธอเดินกลับบ่อยครั้งจึงไม่ได้รู้สึกว่าไกลมาก อีกทั้งสองข้างทางยังมีผู้คนสัญจรพลุกพล่านไม่เปลี่ยว

“อ้าวหนู เพิ่งรับปริญญาเสร็จเหรอ” แม่ค้าร้านหมูปิ้งที่ตั้งแผงบนรถเข็นบนฟุตบาทร้องทัก ขณะที่มือยังระวิงอยู่กับการพลิกไม้เสียบหมูบนเตา

“ค่ะ” เธอตอบสั้น ๆ พยายามฝืนยิ้มส่งให้

“ยินดีด้วยนะ เห็นหนูเดินผ่านทุกวัน ต่อไปคงจะไม่ได้เจอกันแล้ว วันนี้จะเอาหมูกลับไปกินด้วยไหมล่ะ คงจะยังไม่ได้กินอะไรมาล่ะสิ”

“ม.เขาแจกข้าวหมูทอดกับขนมปัง หนูกินแล้วค่ะ” ปากพูดอย่างนั้นแต่มือกลับเผลอลูบกระเป๋าเป้

ทางมหาวิทยาลัยแจกอาหารมื้อเย็นจริงดั่งเธอว่า แต่เธอกินเพียงข้าวหมูทอด และน้ำจากตู้กดจนอิ่มแปล้ เก็บขนมปังกับนมกล่องเอาไว้ในเป้ เพื่อกินเป็นมื้อเช้าของพรุ่งนี้

ป้าแสงรวบหมูปิ้งเกือบสิบไม้ใส่ถุงร้อน หยิบห่อข้าวเหนียวอีกสามสี่ห่ออย่างว่องไวใส่ถุงหูหิ้ว ส่งยื่นข้ามแผงขายมาให้ “เอากลับไปกินสิ”

“ไม่เป็นไรค่ะ ลินเกรงใจ”

“ไม่ต้องเกรงใจ วันก่อนที่หนูมาช่วยป้าขายตอนลูกค้ารุมก็ไม่รับค่าจ้าง ก่อนนั้นก็ช่วยเข็นรถข้ามทาง ไหนจะที่เคยช่วยป้าลงทะเบียนรับสิทธิ์โครงการรัฐ ถือเป็นของขวัญรับปริญญาจากป้าก็แล้วกัน ป้ามันคนจนไม่มีอะไรให้ มีแค่หมูปิ้งนี่แหละหนู”

นลินยอมรับของมา เธอตั้งใจจะอยู่ช่วยป้าแสงขายของแต่ถูกป้าแสงไล่ให้กลับไปพักผ่อน จึงยอมเดินจากมาด้วยหัวใจที่หนักอึ้ง น้ำตาปริ่มจะไหลอาบแก้ม ป้าแสงเป็นหญิงม่ายขาเป๋ถูกลูกผัวทอดทิ้ง ต้องอยู่คนเดียว เธอได้รู้เรื่องส่วนตัวของแกอยู่บ่อย ๆ เวลาแวะซื้อหมูปิ้ง หรือแวะช่วยเหลือ

ป้าแสงมักบอกว่า ชีวิตของตนอาภัพ อีกทั้งยังยากจนไร้คนเหลียวแล ยิ่งฟังนลินกลับยิ่งเจ็บลึกอยู่ในใจ เพราะช่างตรงกับชีวิตของตัวเอง

นลินเป็นลูกคนกลาง เกิดและเติบโตมาในครอบครัวที่มี พ่อ แม่ พี่ชาย และน้องสาว ฐานะทางบ้านเป็นคนชนชั้นกลางเหมือนคนส่วนมากในสังคม เธอมีบ้านสองชั้นที่นอกตัวเมือง มีรถยนต์ รถจักรยานยนต์ จักรยานไฟฟ้า ข้าวของเครื่องใช้ไฟฟ้าพื้นฐานภายในบ้านครบครัน ดูจากภายนอกแล้วครอบครัวของเธอดูสุขสงบ ออกจะดูค่อนไปทางมีอันจะกินเสียด้วยซ้ำ ทว่าสิ่งที่เกิดขึ้นจริงภายในบ้านกลับไม่เป็นอย่างนั้น

ด้วยความเป็นลูกคนกลาง นลินจึงมักจะถูกมองข้าม และโดนพี่น้องกลั่นแกล้งอยู่เสมอ ตั้งแต่จำความได้ ทุกครั้งที่เธอถูกรังแกแล้วนำเรื่องไปฟ้องพ่อแม่ พวกเขาจะเอาแต่บอกให้เธออย่าสำออย อีกทั้งยังถูกปลูกฝัง ล่อลวงให้คิดว่ามีแค่ครอบครัวเท่านั้นที่จริงใจ

ตอนยังเด็กเธอมักจะถูกใช้ให้ทำนู่นทำนี่แทนพี่ชายและน้องสาวเสมอ รวมถึงงานทั่วไปภายในบ้านตามที่แม่ต้องการ เพราะคำหวานหูที่บอกทุกวันทำให้เด็กสาวไม่นึกเอะใจว่า กำลังตกเป็นคนรับใช้ของครอบครัว

เมื่อเข้าเรียนระดับชั้นประถมศึกษา นลินได้ฉายแววความฉลาดออกมา จนครูประจำชั้นให้การส่งเสริม ส่งให้นลินเป็นตัวแทนห้องในการทำกิจกรรมของทางโรงเรียน บ่อยครั้งได้เงินรางวัลกลับไปอวดที่บ้าน ในตอนแรกมีคำชื่นชมมาจากพ่อกับแม่ นลินจึงเผลอคิดว่า ตนเองกลายเป็นคนสำคัญเทียบเท่าพี่ชายและน้องสาวแล้ว จนกระทั่งพี่ชายบอกว่า การที่นลินเสียเวลาทำกิจกรรมให้ทางโรงเรียนไม่เกิดประโยชน์อะไร บางกิจกรรมไม่ได้เงินค่าตอบแทนด้วยซ้ำ อีกทั้งยังทำให้เธอไม่มีเวลามากพอสำหรับทำการบ้านให้เขา ซักผ้ารีดผ้าให้เขาก็ไม่เรียบร้อย 

นับแต่นั้นมาผู้เป็นบิดาจึงมักหาข้ออ้างรั้งตัวเธอให้อยู่ทำงานบ้าน ไม่ยอมให้ทันขึ้นรถไปโรงเรียน นลินไม่สามารถเดินเท้าไปโรงเรียนได้ และไม่มีเงินติดตัวสักบาททำให้ไม่มีเงินจ่ายค่าแท็กซี่ สุดท้ายต้องยอมรับชะตากรรม

เมื่อเพื่อนบ้านสังเกตเห็นความผิดปกติ เริ่มมีเสียงติฉินนินทาให้ได้ยิน อีกทั้งครูประจำชั้นที่ไม่เห็นนลินไปโรงเรียนได้มาตามถึงบ้าน

พ่อแก้ตัวว่าช่วงนี้รู้มาว่าเธอมีแฟนที่โรงเรียน ถึงขั้นวางแผนหนีตามกันไป คนเป็นพ่อไม่รู้จะห้ามปรามอย่างไรจึงได้แต่ขังเอาไว้ในบ้าน เธอร้องไห้โฮปฏิเสธ เธอเพิ่งอยู่ป. 4 จะมีแฟนได้อย่างไร แต่เมื่อเถียงเธอก็ถูกพ่อตบเข้าที่ปากอย่างแรง  ครูประจำชั้นเข้าห้าม ออกปากสัญญาว่าจะช่วยสอดส่องดูแลเธอเป็นอย่างดีตอนอยู่ที่โรงเรียน

เมื่อไร้ทางบ่ายเบี่ยงพ่อจึงยอมให้เธอกลับไปเรียนได้อีกครั้ง แต่เธอต้องทนเดินไปกลับโรงเรียนตามลำพังกว่าสามกิโลเมตรอยู่เสมอ เมื่อพ่ออ้างว่าวันนี้รถยนต์ไม่มีน้ำมันจะเอามอเตอร์ไซค์ไปส่งพี่ชายกับน้องสาวของเธอก่อน ระหว่างนี้ให้เธอเดินรอไปพลาง ๆ

ตอนแรกเธอเฝ้าหันมองถนนว่าเมื่อไหร่พ่อจะกลับมา แต่เมื่อเกิดเหตุการณ์ทำนองนี้เกิดขึ้นบ่อยเข้า เธอก็เรียนรู้ที่จะเลิกมองหา มีเพียงสองขาของเธอเท่านั้นที่จะพาเธอไปถึงโรงเรียนได้

แม้แต่ตอนที่พ่อใช้รถยนต์ไปส่งพวกเธอที่โรงเรียน เธอก็ยังถูกไล่ให้ลงจากรถเพื่อทำบางอย่างเช่นซื้อของข้างทาง หรือให้วิ่งกลับไปเอาของที่ลืมเอาไว้ในบ้าน ทันทีที่เธอก้าวลงจากรถ ประตูรถก็ปิดลงแล้วพุ่งตัวออกไปโดยไม่รอ

ดังนั้นการเดินเท้าเพียงครึ่งชั่วโมงในวัยที่โตแล้วจึงไม่ใช่เรื่องยากลำบากเกินไป…

นลินพักเหนื่อยที่ป้ายรถเมล์ ยังไม่ทันได้หย่อนก้นลงนั่ง รถเมล์ก็แล่นมาเทียบ ผู้คนสี่ห้าคนที่นั่งอยู่กรูกันขึ้นรถไป เธอจึงเผลอตัวเดินตามขึ้นไปอีกคน ก่อนจะตระหนักได้ว่าพรุ่งนี้ตนต้องนำเงินไปไถ่โทรศัพท์มือถือที่จำนำเอาไว้คืนมา เงินสำหรับจ่ายค่ารถเมล์นี้มันควรจะเป็นค่าน้ำดื่มขวดที่ใช้ดื่มดับกระหายระหว่างทาง

แต่เธอก็ทำอะไรไม่ได้แล้วนอกจากนั่งพิงหลังไปกับเบาะปล่อยใจรับความสบายที่เคลื่อนที่เข้ามาแทนความเมื่อยขบตามเนื้อตัว สมองของเธอยังคงครุ่นคิดอยู่กับเรื่องในอดีต อยากหาสาเหตุว่าด้วยเหตุใดเธอถึงถูกพ่อแม่ขัดขวางห้ามไม่ให้ทำกิจกรรม   กับทางโรงเรียนอีกหลังจากที่ให้โอกาสเธอกลับไปเรียนอีกครั้ง

เหตุใดถึงมีแค่เธอที่ต้องทำงานบ้านทุกอย่าง เหตุใดถึงมีแค่เธอที่ไม่เคยได้รับของขวัญหรือเค้กวันเกิดเหมือนพี่ชายกับน้องสาว เมื่อโตขึ้นเธอจึงได้เข้าใจว่าเป็นเพราะถูกพี่น้องอิจฉาที่เธอเรียนเก่งกว่า

เมื่อเลื่อนขั้นขึ้นเรียนในระดับมัธยมนลินต้องดิ้นรนสอบขอทุนเรียนฟรี ตามคำสั่งของพ่อแม่ว่าอยากเรียนต่อต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายเอง ว่างเมื่อไหร่นลินเป็นต้องของานทำ จนนักเรียนในโรงเรียนรู้กันอย่างลับ ๆ ว่าหากต้องการคนทำการบ้านให้ ให้ไปจ้างนลิน

การรับจ้างทำการบ้านแย่งเวลานอนของนลิน ที่เหลือน้อยนิดจากการต้องคอยรับใช้สมาชิกคนอื่นๆ ในบ้าน แต่นั่นกลับเป็นการทบทวนบทเรียนอีกรูปแบบหนึ่ง ทำให้ผลการสอบในแต่ละเทอมของเธอยังคงมีคะแนนที่สูงกว่าพี่ชายและน้องสาว ทำเอาทั้งคู่โกรธแทบคลั่ง ทุ่มงานมาให้เธอทำมากขึ้น โขกสับมากขึ้น

ชีวิตแสนอาภัพของนลินดำเนินต่อไป เธอเรียนจบมัธยมปลาย สามารถสอบทุนเรียนฟรีในระดับปริญญาตรีได้ เธอรู้ว่าจะไม่มีใครสนับสนุน แต่ก็ยังนำเรื่องนี้ไปอวดที่บ้านอยู่ดี ด้วยความหวังเล็ก ๆ ว่าพ่อแม่จะให้ความสนใจตน เหมือนตอนยังเด็กที่ยินดีกับการริบเงินรางวัลการประกวดไปจากมือของเธอก็ยังดี ซึ่งแน่นอนว่าสิ่งที่เธอหวังนั้นไม่เคยเกิดขึ้นจริง !

นลินกลับมาถึงบ้านก็เข้าไปอาบน้ำเปลี่ยนชุดออกมา นั่งอยู่กลางห้องพักขนาดเล็กเพื่อสำรวจว่าจะพับข้าวของที่มียังไงให้พอดีกับกระเป๋าเดินทาง ในปีสุดท้ายของการเรียนเธอยุ่งกับการทำธีสิส* และฝึกงาน ทำให้ไม่ได้กลับบ้านเลยจนกระทั่งวันที่เรียนจบ

ไม่ว่าที่ผ่านมาความสัมพันธ์ของคนในบ้านจะตึงเครียดต่อกันไปบ้าง แต่อย่างไรครอบครัวก็คือครอบครัว เธอหวังว่าระยะเวลาเป็นปีที่ไม่ได้พบหน้ากันจะนานพอที่จะทำให้พวกเขาเปลี่ยนไป

คืนนั้นนลินหลับไปด้วยความคิดที่ว่า ปริญญาใบเดียวของครอบครัวจะทำให้พ่อกับแม่พอใจ หรืออย่างน้อยก็ทำเป็นใส่ใจเธอบ้าง สักเล็กน้อยก็ยังดี…

{*Thesis คือ วิทยานิพนธ์ม ปริญญานิพนธ์ หรือ ดุษฎีนิพนธ์ ที่เขียนโดยนักวิจัย นักศึกษา หรือนักวิชาการ โดยการพรรณนาขั้นตอน วิธีการ และผลการศึกษาวิจัยที่ค้นคว้าวิจัยมาได้}