บทที่ 4

“สหาย คำพูดนี้หมายความว่าอย่างไร?”

สวีหย่วนขมวดคิ้ว “ผลิตกระดาษป่านแผ่นหนึ่งต้นทุนก็สิบอีแปะแล้ว กระดาษป่านนับหมื่นแผ่นในโกดังนั่น ใช้เงินข้าไปกว่าร้อยตำลึง ข้ารับเงินมัดจำจากเถ้าแก่หลายคน ตอนนี้ใกล้ถึงกำหนดส่งของ แต่กระดาษป่านกลับถูกทำลายจนหมดสิ้น ต้องคืนเงินมัดจำ แถมยังต้องจ่ายค่าปรับให้พวกเขา ไม่มีใครสามารถคลี่คลายวิกฤตของข้าได้หรอก!”

“ถึงแม้ครั้งนี้จะสูญเสียอย่างหนัก แต่อย่างน้อยคนก็ไม่เป็นอะไร ตราบใดที่คนยังอยู่ ก็ย่อมหาเงินได้แน่นอน”

ลั่วฝานเอ่ยขึ้น “หากข้ามีวิธีสร้างกระดาษชนิดหนึ่งที่ขาวสะอาดเนียนนุ่ม ไม่ถูกแมลงกัดกินไม่เปื่อยยุ่ยเล่า? เช่นนี้แล้ว ก็จะสามารถนำผลกำไรมหาศาลมาให้ท่าน ชดเชยความเสียหายในครั้งนี้ได้ และข้าคิดว่าเถ้าแก่เหล่านั้นย่อมยินดีที่จะขยายเวลาให้ท่านอีกสักหน่อย”

“ขาวสะอาดเนียนนุ่ม ไม่ถูกแมลงกัดกินไม่เปื่อยยุ่ย?”

สำหรับคนที่ไม่เคยเห็นกระดาษเยื่อไผ่มาก่อน เป็นเรื่องยากที่จะจินตนาการถึงการมีอยู่ของมัน สวีหย่วนส่ายหน้าพลางเอ่ยขึ้น “สหาย ช่างทำกระดาษในต้าเซิ่งมีนับไม่ถ้วน จะมีกระดาษเช่นนี้ได้อย่างไร”

“เถ้าแก่ ท่านแค่เชื่อข้าก็พอ”

ลั่วฝานกล่าวอย่างมั่นใจ “ข้าน้อยลั่วฝาน เรียกข้าว่าลั่วฝานก็ได้”

บทกวีสามบทของลั่วฝานเมื่อครู่ ทำให้สวีหย่วนตกตะลึงอย่างมาก ในตอนนี้ ในใจของสวีหย่วนก็อดไม่ได้ที่จะเกิดความหวังขึ้นมาเล็กน้อย “ลั่วฝาน เช่นนั้นก็ต้องรบกวนท่านแล้ว ต้องการใช้อะไร ขอให้บอกข้ามา”

วิชาทำกระดาษเป็นหนึ่งในสี่สิ่งประดิษฐ์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของประเทศหัวเซี่ย ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน กระดาษมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในชีวิตของผู้คน

กระดาษเซวียนย่อมดีที่สุด แต่ขั้นตอนการทำซับซ้อนเกินไป ลั่วฝานทำไม่เป็น

กระดาษเยื่อไผ่มีต้นกำเนิดในสมัยราชวงศ์ซ่งเหนือ ได้รับการขนานนามว่า ‘พันปีไม่ถูกแมลงกัดกิน ร้อยปีสีไม่ซีดจาง’ ภาพวาดอันโด่งดังในประวัติศาสตร์อย่าง ‘ภาพที่พำนักในภูเขาฟู่ชุน’ ก็วาดโดยใช้กระดาษเยื่อไผ่

ในชาติก่อนของลั่วฝาน บ้านเกิดของเขาอุดมไปด้วยไผ่ ผู้ใหญ่ในบ้านจะใช้ไผ่ทำกระดาษ ลั่วฝานยังจำขั้นตอนได้

อำเภอหย่งอันตั้งอยู่ในเจียงหนาน เป็นอู่ข้าวอู่น้ำ จึงไม่ขาดแคลนไผ่

สวีหย่วนจัดหาคนงานมาให้ลั่วฝานหลายคน ลั่วฝานให้พวกคนงานไปตัดไผ่ที่ยังอ่อนและสดอยู่ ลอกเปลือกสีเขียวชั้นนอกออก จากนั้นใช้ของหนักทุบซ้ำๆ ทุบไผ่ให้แตกและกระจายตัว เผยให้เห็นเส้นใย

จากนั้นมัดเป็นกำ แล้วแช่ลงในบ่อน้ำ

ตามที่บันทึกไว้ใน ‘ตำราสารานุกรมสิ่งประดิษฐ์ธรรมชาติสร้าง’ ต้องใช้เวลากว่าร้อยวันเพื่อให้ไผ่สลายตัว ลั่วฝานไม่มีเวลามากขนาดนั้น จึงเลือกที่จะเทน้ำปูนขาวลงไปเพื่อเร่งกระบวนการ

สิ่งที่ต้องทำต่อไปคือการรอคอยอย่างเงียบๆ

ในถุงเงินที่คุณชายเหวินให้มามีเงินอยู่ถึงสองตำลึง ลั่วฝานไปที่ร้านค้าซื้อของมามากมาย ข้าวสาร แป้ง เกลือ น้ำตาล ไก่ เป็ด ปลา เนื้อแกะ และยังไปที่ร้านผ้า ซื้อผ้าเนื้อดีมาอีกหลายพับ

เมื่อทำทุกอย่างเสร็จก็เป็นเวลาพลบค่ำ ลั่วฝานหอบของกองโตกลับบ้าน

ในกระท่อมมุงจากเก่าๆ มีควันจากการหุงต้มลอยขึ้นมา เมื่อลั่วฝานกลับถึงบ้าน ก็เห็นหญิงสาวในชุดสีขาวคนหนึ่งกำลังนั่งซักผ้าอยู่ในลานบ้าน

ภรรยาคนที่สามซ่างกวนถิง ครอบครัวเคยพอมีเงินอยู่บ้าง เคยได้เรียนหนังสือในสำนักศึกษาอยู่หลายปี ถือเป็นสตรีผู้มีความรู้ความสามารถ

เพียงแต่ต่อมาครอบครัวตกต่ำลง จึงจำใจต้องแต่งงานกับลั่วฝาน เพราะว่าอ่านออกเขียนได้และทำบัญชีเป็น นางจึงทำงานเป็นผู้จัดการบัญชีอยู่ที่ร้านอาหารแห่งหนึ่ง

“กลับมาแล้วหรือ”

ซ่างกวนถิงมีสีหน้าเรียบเฉย เห็นได้ชัดว่านางก็ดูถูกลั่วฝานไอ้คนเสเพลคนนี้เช่นกัน

“กินข้าวได้แล้ว!”

จูอีโหรวกลับไม่ได้ใส่ใจเรื่องเมื่อตอนเช้าเลยแม้แต่น้อย นางยกจานกับข้าวออกมาจานหนึ่ง

ในจานมีทุกอย่างปนกันไปหมด แถมยังมีเนื้ออยู่หลายชิ้น เพียงแต่มันผสมปนเปกัน จนส่งกลิ่นแปลกๆ ออกมา

“นี่ นี่มันของเหลือ?”

ลั่วฝานแสดงสีหน้ารังเกียจ

“ลูกจ้างในร้านอาหารที่ถิงเอ๋อร์ทำงานอยู่จะผลัดกันนำของเหลือกลับบ้านได้คนละครั้ง ประมาณครึ่งเดือนถึงจะวนมาถึง”

จูอีโหรวกล่าวด้วยรอยยิ้ม “ท่านพี่ เนื้อสองชิ้นนี้เก็บไว้ให้ท่านกินนะ”

อู่ชิงแค่นเสียงเย็น “ของเหลือแล้วมันทำไม? ถ้าไม่ใช่เพราะถิงเอ๋อร์ พวกเราแม้แต่ของเหลือก็ยังไม่มีกิน!”

ลั่วฝานทำหน้ารังเกียจ ของเหลือนี้มันบูดไปแล้ว กินไม่ได้เลยแม้แต่น้อย เขาจึงเทของเหลือลงในถังเศษอาหารโดยตรง

“ท่านทำอะไร!”

อู่ชิงตวาดเสียงดังลั่น “เมื่อเช้าข้าอุตส่าห์ไปจับหนูนามาได้หลายตัว ท่านก็โยนมันทิ้ง! ถิงเอ๋อร์ลำบากเอาของเหลือกลับมา ท่านก็เทมันทิ้งอีก! ท่านอยากให้พวกเราสามคนอดตายกันหรือไร?!”

เมื่อเห็นของที่ตนอุตส่าห์แบกกลับมาถูกเททิ้งไปแบบนี้ ดวงตาของซ่างกวนถิงก็แดงก่ำ “ท่านพี่ ท่านไม่กิน แต่พวกเราต้องกินนะ!”

“ผู้หญิงของข้าลั่วฝานจะกินของเหลือได้อย่างไร?”

ลั่วฝานส่ายหน้า แล้วขนของที่ตนเองซื้อมาจากร้านค้าเข้ามา

“ข้าวสาร เนื้อไก่ เนื้อแกะ?”

จูอีโหรวเบิกตากว้างทันที “ท่านพี่ ของพวกนี้ท่านได้มาจากที่ไหน?”

“ข้าหามาได้”

ลั่วฝานยิ้มพลางหยิบผ้าออกมาหลายพับ “ถิงเอ๋อร์ เจ้าทำงานเย็บปักถักร้อยเป็น ผ้าผืนนี้เจ้านำไปตัดชุดใหม่ให้พวกเจ้าสามคนหลาย ๆ ชุดนะ”

ตลอดหลายปีที่สามพี่น้องอยู่กับลั่วฝาน ชีวิตช่างยากลำบากเหลือเกิน เสื้อผ้าของทุกคนเต็มไปด้วยรอยปะชุน

“ทะ ท่านพี่...”

ซ่างกวนถิงก็อดไม่ได้ที่จะแสดงสีหน้าตกตะลึง “ท่านมีเงินไม่ใช่ว่าเอาไปเล่นพนันหมดหรือ... เหตุใดถึงซื้อผ้ามาตัดชุดให้พวกเราล่ะ? บ้านเรายังติดหนี้อยู่ไม่ใช่หรือ?”

“เรื่องหนี้สินข้าจะหาทางจัดการเอง หลายปีมานี้พวกเจ้าลำบากแล้ว ต่อไปนี้ ข้าจะให้พวกเจ้ามีชีวิตที่ร่ำรวยสุขสบาย”

ลั่วฝานพูดจบ ก็เข้าครัวไปทำอาหารด้วยตัวเอง

เขานึ่งข้าวสารหอมกรุ่นหม้อใหญ่ ทำไก่อบหม้อ เนื้อแกะทอด น้ำแกงเป็ดตุ๋น... เขาทำกับข้าวเต็มโต๊ะ

ครึ่งชั่วยามต่อมาเมื่อถึงเวลาอาหาร ทั้งสามคนต่างตกตะลึงจนอ้าปากค้าง!

“ท่านพี่ วันนี้กับข้าวอุดมสมบูรณ์เช่นนี้ ขนาดตอนปีใหม่บ้านเรายังไม่ได้กินเยอะขนาดนี้เลย!”

ทั้งสามคนทำท่าทางกล้าๆ กลัวๆ ไม่กล้ากิน ลั่วฝานจึงคอยคีบกับข้าวใส่ถ้วยให้พวกนางไม่หยุด “เอ้า กินเยอะๆ หน่อย กินไม่หมด พรุ่งนี้ก็เสียหมดพอดี”

ทั้งสามคนจึงเริ่มกินกันอย่างเอร็ดอร่อย พวกนางกินรำข้าวดื่มน้ำข้าวต้มมานาน นี่เป็นครั้งแรกที่ได้ลิ้มรสอาหารอร่อยขนาดนี้ พวกนางจึงไม่เกรงใจอีกต่อไป

“อ่า... ต่อไปนี้บ้านเราจะมีเนื้อมีปลาตัวใหญ่กินทุกวัน”

เมื่อกินอิ่มหนำสำราญแล้ว ลั่วฝานก็เรอออกมา

เขารู้สึกได้ว่าสายตาของอู่ชิงไม่ได้เต็มไปด้วยความเป็นศัตรูอีกต่อไป และท่าทีของซ่างกวนถิงก็ไม่เหมือนกับปฏิบัติต่อคนแปลกหน้าแล้ว

ฟ้ามืดแล้ว ซ่างกวนถิงรับหน้าที่ล้างจาน ส่วนอู่ชิงที่มีแรงเยอะก็ไปตักน้ำผ่าฟืน

“ท่านพี่ ข้ามาปรนนิบัติท่าน เข้า เข้านอน”

แสงจันทร์สาดส่องผ่านหน้าต่างเข้ามา สะท้อนให้เห็นร่างที่อวบอิ่มสมส่วนของจูอีโหรว นางค่อยๆ เปลื้องอาภรณ์ออก เหลือเพียงเสื้อชั้นในสีแดง ผิวขาวเนียนดุจหิมะปรากฏสู่สายตา

ต้นกล้าเล็กๆ บนร่างกายที่อ่อนล้าของลั่วฝานพลันเติบโตเป็นต้นไม้ใหญ่ในชั่วพริบตา

คืนนั้น เตียงนอนเก่าๆ สั่นไหวไม่หยุด

นอกห้อง ฝนพรำโปรยปราย ในห้อง เมฆฝนพลิกตลบ

……

เช้าตรู่วันรุ่งขึ้น ลั่วฝานก็มุ่งหน้าเข้าเมืองทันที เพื่อไปทำกระดาษเยื่อไผ่ต่อ!

เยื่อกระดาษที่ได้จากการทุบไผ่ต้องแช่ในน้ำสองวัน หลังจากลั่วฝานตรวจสอบขั้นตอนการทำงานแล้ว เขาก็กำชับให้คนงานเฝ้าดูอย่างระมัดระวัง

เขาคิดว่าตนเองน่าจะลองประดิษฐ์ของเล็กๆ น้อยๆ เพื่อปรับปรุงชีวิตความเป็นอยู่บ้าง

หลังจากเดินสำรวจบนถนนอยู่รอบหนึ่ง ลั่วฝานก็พบว่าระดับเทคโนโลยีของต้าเซิ่งนั้นล้าหลังมาก ผู้คนสวมใส่เสื้อผ้าที่ทำจากผ้าป่าน แม้แต่เสื้อผ้าฝ้ายก็ยังไม่มี ลั่วฝานคิดไปคิดมา ดูเหมือนว่าในยุคนี้ ฝ้ายยังไม่ได้ถูกนำเข้ามาในต้าเซิ่ง

ชาวบ้านทั่วไปในต้าเซิ่งสวมใส่เสื้อผ้าป่าน พวกขุนนางชนชั้นสูงสวมใส่ผ้าไหม ส่วนในฤดูหนาวก็จะสวมใส่ขนสัตว์

“ใครบอกว่าทะลุมิติมายังยุคโบราณ จะสามารถใช้ความทรงจำจากชาติก่อนหาเงินสร้างตัวได้ง่ายๆ?” ลั่วฝานบ่นพึมพำในใจ

ในยุคโบราณที่ขาดแคลนทรัพยากรเช่นนี้ การจะปรับปรุงชีวิตความเป็นอยู่ ทำได้เพียงคิดหาวิธีจากสิ่งพื้นฐานและใช้ประโยชน์ได้จริงที่สุดเท่านั้น

เมื่อถึงตอนเที่ยง ลั่วฝานกลับไปที่โรงพิมพ์ของสวีหย่วน ในหัวของเขามีวิธีที่จะทำให้ร่ำรวยนับร้อยนับพันวิธี แต่น่าเสียดายที่ตอนนี้ในมือไม่มีเงิน แม้จะมีทักษะความสามารถ ก็ไม่อาจสร้างสรรค์ผลงานได้หากขาดทรัพยากร

สวีหย่วนเห็นลั่วฝานเดินเตร็ดเตร่มาทั้งวัน ก็รีบสั่งให้เด็กรับใช้รินชาให้ลั่วฝานถ้วยหนึ่ง

“ลั่วฝาน กระดาษเยื่อไผ่เป็นอย่างไรบ้างแล้ว?” สวีหย่วนถามด้วยสีหน้ากระวนกระวาย

ตอนนี้สวีหย่วนต้องการกระดาษเหล่านี้มาช่วยชีวิตอย่างเร่งด่วน วันนี้เถ้าแก่สวี่ก็ส่งคนมาเร่งแล้ว

ลั่วฝานเห็นสีหน้าวิตกกังวลของสวีหย่วน จึงกล่าวปลอบโยน “เถ้าแก่สวีไม่ต้องกังวล ภายในสามวัน ข้าจะส่งมอบกระดาษเยื่อไผ่ให้ท่านอย่างเพียงพอแน่นอน”

สวีหย่วนไม่มีทางเลือกอื่น ทำได้เพียงรอต่อไป

ลั่วฝานกวาดสายตามองไปรอบๆ โรงพิมพ์ แล้วเอ่ยถาม “เถ้าแก่สวี ในโรงพิมพ์ของท่านขายหนังสืออะไรบ้าง? วันหนึ่งขายได้ประมาณเท่าไร?”

โรงพิมพ์ในยุคโบราณ ส่วนใหญ่จะขายหนังสืออ่านเล่นทั่วๆ ไป ไม่ก็เป็นแนวพรรณนาอารมณ์ หรือเรื่องราวรักๆ ใคร่ๆ ของบัณฑิตหนุ่มกับสาวงาม อีกทั้งประเภทของหนังสือก็มีน้อยมาก วนเวียนอยู่แค่ไม่กี่เล่มเท่านั้น