"Po?""Ang sabi ko kung anong ginagawa mo? Saan ka galing?" Humigop muli si Father Eman ng mainit na tsaa."Ah eh. Kasi... Ummmm... Ano po.. naglinis lang po sa taas," palusot ni Minggay."Naglinis? Nasaan ang mga kagamitan mo? Anong pinanglampaso mo? Damit mo?""H-hindi po. Ano po kasi... Hinahanap ko nga po kasi 'yung... 'yung bunot po sana kaso di ko makita sa taas. Baka naiwan ko kasi doon nu'ng nakaraan. Baka bukas na lang po ako maglinis. Magta-tanghali na rin po kasi," nangingising tugon ni Minggay. Inubos na ni Father Eman ang iniinom. "Sa susunod, bago ka umakyat d'yan siguraduhin mo munang kumpleto ka na sa mga gamit. Tatandaan mo rin na hanggang sa may hagdan ka lang. Bawal kang magpalakad-lakad sa mga kuwarto roon. Ayaw namin ng maingay d'yan ni Father Tonyo at nakaka-istorbo sa oras ng pagdarasal namin," paalala ni Father Eman, pero may bahid ng suspetsa ang tingin nito sa kanya. "Teka, bakit pawis na pawis ka yata.""A-a-ano po kasi... ummmm... Bago po kasi rito, nilini
"Anong balak mo?" Bungad na tanong ni Father Eman kay Father Tonyo. Mataas na ang sikat ng araw pero patuloy pa rin sa pagtatanim ng mga gumamela si Father Tonyo sa hardin. Paborito niyang pampalipas-oras ang pag-aalaga at pagpaparami ng mga halamang namumulaklak. Nagtatanim din siya kapag nakararamdam ng stress o 'di naman kaya ay kalungkutan.Tumigil si Father Tonyo sa pagbubungkal ng lupa. "Anong balak? Balak saan?""Balak "kanino" pala. Anong binabalak mo kay Minggay? Ba't nakita ko siyang bumababa galing sa taas? - sa second floor." Umupo si Father Eman sa bench at binigyan ng sulyap ang puno ng balayong sa kanyang kanan. Matutuwa siguro si Father Greg kapag nakita niyang hitik na hitik na sa maliliit na pink na mga bulaklak ang halamang itinanim nito lampas dalawang taon na ang nakararaan."Kay Minggay? Hindi ko alam ang sinasabi mo," dahilan ni Father Tonyo. "Galing siya sa taas dahil baka... ano... baka naglinis lang siya ng hagdan. Teka, ano bang gusto mong palabasin?" Napala
Lumipas na naman ang tatlong araw na gaya lang din ng mga nagdaan. Si Mr. Aragon, tila wala pa rin sa sarili samantalang si Father Tonyo naman napapansin niyang dumadalas ang pakikipag-usap sa kanya. May mga pagkakataon pa ngang pakiramdam ni Minggay, gumagawa na ito ng kung ano-anong dahilan para makita at makasama siya. Naiilang na si Minggay sa inaasal ni Father Tonyo kaya minsan nag-iisip na lang din siya ng kung ano-anong dahilan para makaiwas sa pari. Ang kapwa niya ampon na si Lila, lagi namang matamlay at inaantok. Sabi nito sa kanya na dahil daw iyon sa patuloy na pagbisita sa kanya ng lalaking naka-sutana at pulang sapatos. Ayaw na lang daw niyang magsabi sa dalawang pari dahil alam niyang hindi rin naman siya seseryosohin ng mga ito. Gusto sanang sabihin ni Minggay na ang santo sa second floor ang may kagagawan ng mga pagbisita, pero hindi niya iyon kayang mapatunayan. Base lang iyon sa kutob niya. Kutob na walang konkretong ebidensya lalo na't imposible itong mangyari da
Nag-iyakan ang mga kapatid ni Minggay, lalo na ang tatlong paslit na sina Beng, Lito at Caloy. Hinahabol nila ang tricycle na naghatid sa Mama Linda nila sa ospital. Muntikan pa ngang makaladlakad si Beng nang sumabit ang suot nitong sando sa nakausling bakal ng sasakyan. Buti na lang nakita iyon ng kapitbahay na si Ate Wena at agad iyong tinanggal.Kinausap sila ni Ate Wena at maya-maya ay pumara na ito ng isa pang tricycle na susunod sa nanay nila sa pagamutan. Inalalayan muna nila si Edgar na may kapansanan na sumakay at sa tabi niya, nag-kandungan na lang ang tatlong maliliit. Si Erika naman ay umupo sa likod ng driver. "Ate Wena, pakitingnan na lang po muna ang bahay. Puntahan lang namin si Mama sa duktor," naluluhang pakiusap ni Edgar. Ang mga binti niya ay kasing nipis na lang ng palito ng posporo. Parehong winasak ng polio at malnutrisyon."Oo, sige. Ako na ang bahala. Ila-lock ko na lang 'yang pinto. Ingat kayo roon," walang pag-aatubiling sabi ni Ate Wena.At humarurot na a
Nakabalik si Minggay sa Casa Del Los Benditos bandang alas sais 'y medya na ng gabi. Gusto pa niya sanang puntahan ang mga kapatid sa plaza kung saan namamalimos ang mga ito ngayon para kumustahin, pero nalaman niyang binabantayan pala sila ng Kuya Iking nila. Nakita niyang nagyo-yosi ito sa may basketball court, malapit sa kung saan nakapuwesto sina Edgar at ang iba pa.Hindi pa rin mawala sa isip ni Minggay ang nakita niyang pananakit sa ga-tingting nilang bunso na si Caloy. Sobrang laki ng katawan ng kanilang tiyo para pumatol sa walang kalaban-labang bata. Sa sobrang galit nga ni Minggay, hindi niya napigilang magsisisigaw sa kalsada habang naglalakad siya kanina pauwi. Minumura niya si Iking mula ulo hanggang paa, bahala na kung sinong makarinig o makakilala sa kanya. Ang payong na dala-dala, pinaghahampas niya sa railing ng tulay na nagdudugtong sa Villapureza at Villadolid hanggang sa ito ay magkagutay-gutay. Sa isip-isip ni Minggay, mukha ng Kuya Iking niya ang railing at ang
"Minggay, are you listening?" Kinatok ni Mr. Aragon ang kanyang desk. Naputol ang kanyang pagmumuni-muni."Yes po. Sorry po, sir." Inayos niya ang pag-upo at sinubukang ayusin ang nagusot na uniporme. Nakapangalumbaba na siya simula pa lang ng klase habang panay ang sulyap niya sa bakanteng silya nila Mary Beth at Lila."Please try to concentrate better. I might give an exam tomorrow," paalala ni Mr. Aragon. Noong sinabi ni Minggay na wala na si Lila rito dalawang araw na ang nakalilipas, ni hindi man lang niya ito nakitaan ng kahit na katiting na reaksyon. Walang tanong, walang pagtataka, walang pag-aalala . Ni hindi man lang nga nito napansin na wala na si Lila kung hindi pa sa kanya binanggit iyon ni Minggay. O baka naman kasi sinabihan na rin siya ng mga pari.Ewan."Opo sir. Ummmm, Sir, hindi po ba kayo nagtataka kung bakit parang isa-isa kaming nawawala rito? Hindi po ba kayo nag-aalala na baka isang araw mawala na rin ako - baka umuwi na ako sa pinanggalingan ko tapos wala na k
Gising na si Minggay ng eksaktong alas singko ng umaga. Nag-almusal lang siya ng tatlong pirasong pandesal na coco jam ang palaman at isang mug ng mainit na chocolate drink. Alas singko kuwarenta 'y singko, inumpisahan na niyang linisin ang Casa Del Los Benditos. Naunahan pa nga niya sa pagbangon si Nana Conrada."Ang aga naman ng gising mo," bati sa kanya ng matanda. Kinukusot-kusot pa nito ang mga mata."Opo. Para po mamaya wala na akong lilinisin." Patapos na siya sa pagpapahid ng floor wax sa hagdan. Tulad ng dati, hindi na niya ginalaw ang ikalawang palapag. Si Nana Conrada na ang bahala roon. Kaya ipinagpatuloy na lang niya ang paglalampaso sa simbahan. Makintab pa naman ang sahig doon kaya pinasadahan niya lang ito ng bunot at walis. Salamat na lang din at kaunti lang ang mga lantang bulaklak sa altar na kailangan niyang alisin.Alas otso ng umaga, naligo na si Minggay para sa klase niya kay Mr. Aragon at saktong alas nuwebe, nadatnan siya ng guro na katatapos pa lang gawin an
"Pasensya na po, mga Father. Wala po kaming search warrant. Pero gusto lang po naming mag-check and mag-confirm. You don't need to show us around," sabi ni inspector Rod Marasigan, ang pulis na kasama ni inspector Fuentes habang paakyat sila sa ikalawang palapag. "May nag-tip po sa amin na may nawawala raw pong bata dito and we would just like to clarify that po sana sa inyo.""No, it's okay, inspector. Gusto ko kayo mismo makakita na wala kaming itinatago sa inyo and Father Eman and I are willing to show you every nook and cranny of this house para malinaw. Also, the church itself. And yes, may dalawang bata kaming kasama dito na ngayon ay wala na. But not in a way na iniisip nang kung sino mang nag-tip sa inyo. They are the ones na boluntaryong pong umalis. Pansamantala po namin silang kinupkop dito sa simbahan. 'Yung isa nagpunta sa Maynila para makapagtrabaho at hanapin ang magulang niya sa Jedah and 'yung isa naman po ay kinuha na ng kanyang ate," malumanay na paliwanag ni Father