Pasado alas tres ng hapon nang tumulak kami ni April patungong munisipyo. Hindi ako sigurado kung ano ang gusto kong pag-usapan namin ni Gavin. Nahahati ako sa hangaring ayusin ang lahat pero may bahagi rin ng puso at utak ko ang nagsasabing huwag nang patawarin ang asawa ko.
"Good afternoon, Ma'am," bati ng isang staff sa amin sa labas ng opisina ng Planning Office. Ito ang tumatao sa front desk.
"Nandiyan ba si Gavin?" tanong ko.
"Nag-leave po siya, Ma'am, three days na. Next week pa ang balik niya."
"Nag-leave?" utas kong naningkit ang kumikirot na mga mata sa likod ng suot kong dark eyeglasses.
Tumango ang staff.
Nanlambot ang mga tuhod ko. Kung wala si April sa aking tabi baka nabuwal na ako. 'Yong tatlong araw na umaalis ng bahay si Gavin, akala ko nasa opisina, malamang ang kasama niya ay ang kabit!
"Zanaya?"
Alisto akong napalingon sa babaeng papalapit sa kinaroroonan namin. Si Engr. Cristy Magallanes. Kasamahan siya ni Gavin dati sa Engineering Office at naging kaibigan ko kahit papaano.
"Kumusta ka na?" tanong niya sa akin.
Pigil-pigil ko ang pagsabog ng emosyon. Hindi ako makangiti kahit peke man lang para sana magkunwari. Namimilog ang ulo ko sa poot. Pero wala akong mapagbuntunan.
"Pinuntahan ko si Gavin, leave raw pala. Ngayon ko lang nalaman, eh." Pagak akong natawa.
"Dito tayo." Iginiya ako ni Engr. Cristy sa bahagi ng hallway na walang gaanong tao. "Matagal ko nang gustong itanong sa iyo ito, kung gaano katotoo. Sabi kasi ni Gavin naghiwalay na raw kayo. Totoo ba?"
Napahikbi ako habang si April ay hinaplos ang aking likod.
"Kagabi nakipaghiwalay siya sa akin."
"Kagabi lang? Pero ang alam namin matagal na, isang taon na raw kayong hiwalay. Civil lang daw kayo sa isa't isa kasi parehas kayong may iba nang gusto. Totoo bang may boyfriend ka?"
Tila umurong pabalik sa aking baga ang hangin na hinugot ko para huminga.
***
Hindi ko alam kung paano ako nakauwi ng maayos sa bahay. Nawala na ako kanina sa sarili matapos kaming mag-usap ni Engr. Cristy. Niyuko ko ang annulment papers na hawak. Kanina ko pa tinangkang pirmahan iyon pero ayaw makisama ng kamay kong nanlalambot.
Ngayon sigurado na ako. Hindi na nga ako mahal ni Gavin. Kung ganoon ayos lang pala sa kaniya na magkaroon ako ng ibang lalaki? Ano pa ba ang hindi ko alam na papatay at dudurog sa puso ko? Ano bang naging kasalanan ko? Bakit kailangan kong dumanas ng ganito? Hindi ito patas. Nagiging mabuting asawa ako. Nagsikap akong gampanan ng maayos ang aking responsibilidad. Saan ba ako nagkulang?
Binitiwan ko ang papel at hinayaang mahulog sa sahig. Umiiyak na lumabas ako ng kuwarto. Nasa sala si April, nakahiga sa couch at nahihimbing.
Umalis akong lango sa sobrang kalungkutan. Walang tigil ang mga luha, nakapaa, at hindi alam ang pupuntahan. Minahal ba talaga ako ng asawa? Baka ako lang ang nagmahal ng sobra kaya hindi ko na nakikita ang mga kapintasang dapat ay nagbigay sa akin ng babala noon pa.
Sobrang sakit. Parang hindi ko na kakayanin hanggang bukas. Natatakot akong baka tuluyan na akong masiraan ng bait. Siguro, mas makabubuti kung tatapusin ko na ang lahat ngayon. Tama. Baka makita ni Gavin ang halaga ko kung wala na ako sa mundo.
Sinapit ko ang tulay. Pero napatda nang madatnan ang lalaking sumampa sa railing. Tatalon ba siya? Tarantang tumakbo ako at sakto lang na papalundag na ang lalaki nang abutan ng yakap ko ang mga binti niya.
"Sandali! Teka lang!" hiyaw kong humahangos. "Maghunos-dili ka! Hindi solusyon sa problema ang pagpapakamatay! Isipin mo ang mga taong masasaktan ang malulungkot sa pagkawala mo!"
Wait! Hindi ba iyon din ang iniisip kong gawin kaya ako nandito? Tumalon para matapos na ang lahat? Sumobra na ang katangahan ko. Paano ang mga magulang ko kung magpapakamatay ako? Binitiwan ko ang lalaki at sumalampak sa pavement sa gilid. Humagulgol.
"Ang tanga ko!" gigil kong piniga ang ulo.
"Hey...stop it! You're hurting yourself!" Nag-panic siya at tumalon pababa ng railing. Umuklo siya sa harap ko. "Ayos na, okay. Ligtas na ako."
Umiling ako. Hindi pa rin mapatigil ang mga luha. Inuuhog na ako.
"Ang tanga ko talaga," kastigo ko sa sarili. "Dapat ang asawa ko ang mamatay dahil cheater siya!"
Nag-squat sa harap ko ang lalaki. "Surplus ba ang asawa mo? Hayaan mo na iyon. Defective ang mga lalaking ganyan mula utak hanggang puso. Stop crying now." Pinahid niya sa daliri ang luha ko at tinikman. "Ang tamis ng luha mo, ah. Huwag mong sayangin sa taong bulok ang panlasa." Hinugot niya ang panyo at pinunasan pati uhog ko.
"Ipapakulam ko ang talipandas na iyon!" gigil kong angil.
"May kilala kang mangkukulam?" tanong niya.
"Wala," iling ko.
Bahagya siyang tumawa. "Here, sweets are good when you're depress." Isang milk lollipop ang isinubo niya sa akin matapos balatan iyon. "Mas epektibo ito kaysa kulam."
Ibinuka ko ang bibig at kinain iyon. Lasang gatas iyon na parang may makapuno at mani.
"Gamot ito sa depression?"
"Not literally, but sweets boost your energy, gives you more time to think properly." Hinaplos niya ang ulo ko.
Tumitig ako sa mukha niyang natatanglawan ng mapusyaw na liwanag mula sa poste ng ilaw. Olive-toned ang kulay ng balat niya. Kabaliktaran sa mga mata niyang hilaw na tsokolate at wari ay manipis na alikabok sa bundok. Pero kung tumitig ay para bang sinisisid ang aking mga laman. May malalago siyang mga kilay at matangos na ilong na may nunal sa gilid.
Suminghap ako at muntik nang mabilaukan sa lollipop, iniharang ko ang kamay sa mukha nang tamaan ng ilaw mula sa pumaradang patrol car na naka-hazard.
"Captain!"
"Pull that car over to the other side of bridge, assholes! You are scaring the lady...and turn-off the headlights!" matigas niyang utos.
Kumaripas ang dalawa pabalik sa sasakyan.
Captain? Kumurap-kurap ako. Tinawag siyang captain ng dalawang police na sakay ng patrol car. Opisyal siya ng polisya?
"Police ka ba?" tanong kong naalarma at inalis muna sa bibig ang lollipop.
"Yes, Ma'am!" masigla niyang sagot. "Police Capt. Arkham Columbus, station commander of Juan Luna PNP."
"Bakit gusto mong tumalon kanina?"
"I accidentally drop the heirloom ring given by my late mother. That was intended for my future wife. Kaya lang nahulog at nataranta ako kaya lulundagin ko sana para sisirin doon sa tubig sa ibaba."
Napanganga ako. Another round of stupidity for her.
"Sorry, paano na iyon? Makikita mo pa ba 'yong singsing?"
"I'm not sure. Susubukan kong sisirin iyon. Pero hindi na ako tatalon mula rito. I'll find a safer way down."
"Paano kung hindi mo na iyon mahanap?"
"No choice, aasawahin kita. Payag ka ba?"
"Ha?"
Tumawa siya at pinisil ang ilong ko. Tumayo. "Grab on, let me take you home." Nag-alok siya ng palad sa akin.
Tameme akong kumapit sa kamay niya at nagpahila. Pero nalaglag sa mga paa ko ang paningin niya. Halos sinukin ako sa gulat nang kargahin niya ako. Mistula akong lobo na unti-unting nauubusan ng hangin habang nasa mga bisig niya.
"What's your name by the way?"
"Zanaya," piyok kong sagot at isinubo na muli ang lollipop.
"Bagay sa apelyido ko, tingin mo?" Kumindat siya at kumawala sa lalamunan ang seksing tawa.
Sa munting interaksiyon na iyon ay nakalimutan ko ang dahilan kung bakit ako tinangay ng mga paa roon sa tulay.
"Hindi ka ba nauuhaw, Anikka?" tanong ni Ate Chona sa akin pagkababa namin ng van."Careful." Kaagad akong sinaklot ni Rex sa baywang habang karga niya sa kanang bisig ang anak namin."Nagugutom ako," sabi kong tumingala kay Rex."Let's get inside, Chona, ipaasikaso mo na ang mga gamit sa back-ups ko," utos ni Rex kay Ate Chona. "And kindly follow-up the food I ordered from the restaurant. It should be here by now, umaga ko pa iyon na-book.""Sige po, Sir."Tumuloy kami sa loob ng bahay. Nasa high-end subdivision iyon sa karatig na lungsod ng Juan Luna. Lumipat na naman kami pagkatapos ng report tungkol sa kahina-hinalang mga tao na pumupunta ng hospital at doon sa bahay na dati kong tinitirhan."Rex, paki-check naman si baby, baka umihi," sabi kong naupo sa couch at minasahe ang kanan kong binti. Namimitig na naman. Mabigat pa talaga ang katawan ko at hindi pa ako dapat idi-discharge. Mabuti na lang at na-enroll ako for out-patient."How did you know she pee?" manghang tanong ni Rex
Hindi ako makahinga sa kaba at pananabik habang humahagod sa tiyan ko ang ultrasound transducer. Nakatuon ang paningin ko sa monitor. Pigil ko ang hininga nang lumitaw doon ang images. "There's our baby," hinagkan ako ni Ark sa labi. Nag-ulap sa saya ang mga mata ko at hindi kumukurap habang nakatitig sa screen. "Ang baby ko," mahina kong usal. "Baby boy," anunsiyo ng doctor. "You have nothing to worry, malakas ang heartbeat niya at mahigpit ang kapit niya sa sinapupunan mo. Continue mo lang ang routine at doblehin ang pag-iingat para makaiwas sa panganib, okay? Bantayan din ang kinakain. I-konsulta lagi sa nutritionist kung may food kang gustong kainin. Dagdagan mo rin ng masa maraming veggies ang menu mo.""Thank you, Doc. Madalas nga pala akong nagkakaroon ng cramps.""Baka sobra ang iniinom mong malamig na tubig. Try lukewarm water sometimes. Very cold water may not affect the baby directly but your body will have reactions to it depending on the amount you take, cramps is one
"Baka naman pati sa kaarawan ni April ay pagbabawalan mong pumunta si Ark?" sita ni Mama sa akin habang nag-aayos kami ni Maricel ng cookies at macaroons sa estante. Nilingon ko si Mama. "Unreasonable na po iyon, Ma.""Hindi mo ba napansin na ilang buwan ka nang unreasonable pagdating sa nobyo mo?"Natawa si Maricel sa pag-aakalang biro ang sinabi ni Mama. "Dala lang iyan ng pagdadalang-tao niya, Auntie. Ganyan talaga pag buntis, hindi mo maintindihan ang mood swings.""Hindi mood swings iyan," agap ni Mama."Ako noong nagbubuntis grabe rin ang insecurity ko lalo na at may kabit ang asawa ko. Dumadaan talaga sa ganyang krisis ang mga buntis.""Hindi ko rin po gusto itong umiikot sa utak ko, Ma. Pero hindi ko talaga ma-control." Katuwiran ko at nilikom na ang mga karton at itinabi. "Buo naman ang tiwala ko kay Ark pero natatalo ako ng pangamba at takot. Bumabalik sa isip ko mga ginawa ni Gavin noon."Umiling na lang si Mama habang si Maricel ay hinaplos ang likod ko. Nakokonsensya ako
Ibinaba ko ang cellphone at bumuntong-hininga. Si Ate Zanaya ang kausap ko ngayon lang. Siya lang at ang pamilya niya ang nasa contacts ko bukod kay Rex. Hindi madalas pero halos once a week akong tinatawagan ni Ate Zai para kumustahin. First time na nagsumbong siya tungkol sa problema niya. She said nagi-guilty siya. Pero kung si Capt. Ark ay umiiwas sa mga babae, gusto kong sabihin kay Ate Zai na kabaliktaran si Rex dahil kasa uwi rito sa bahay ay iba't ibang jowa ang bitbit. Iyon lang hindi ko masabi dahil sekreto ang estado ko ngayon habang narito sa poder ni Rex. Ibinaba ko sa bed ang cellphone at tumayo. Pero naudlot ang paghakbang ko nang mapansin ang pag-agos ng dugo sa aking binti, kasunod ang pagsigid ng kirot sa kaning tiyan. "Ate Chona!" sigaw kong nataranta. Hindi ko pa kabuwanan! Manganganak na ba ako? "Ate, tulong po!"Humahangos na pumasok doon si Ate Chona at nagulantang nang makita ang dugo sa sahig at sa maternity dress ko. "Diyos ko! Manganganak ka na ba? Teka,
Naka-loud speaker ang cellphone ko at nasa holder habang kausap ko si Ark. Nagbi-bake kasi ako ng banana cake nang tumawag siya. Nagpaalam siyang may dinner meeting sa labas kasama ang ilan sa superiors niya at batchmate sa PNPA."Basta umuwi ka agad pagkatapos ng dinner, okay?" bilin kong abala ang kamay sa paghalo ng mga ingredient sa mixing bowl. "Nagyaya si Gen na uminom, ilang shots lang naman," apela niya."Kasama mo si Katricia?" tanong kong sumimangot. "Oo, narito ang ama niya at-""Hindi ka pwedeng uminom kung ganoon. Umuwi ka pagkatapos ng dinner, maliwanag?" sikmat ko sa kaniya. "Langga, hindi naman ako maglalasing.""Talaga? Paano mo natitiyak na hindi ka malalasing kung tatagayan ka ng mga kaninuman mo? Tatanggi ka? Bakit ka pa sasama sa inuman kung tatanggihan mo lang pala ang alak?" Natigil na sa ginagawa ang mga kamay ko dahil sa pag-angat ng tension sa aking sistema. Is he that innocent of the temptations around him? Hindi niya naisip na pwedeng maging avenue ang a
Sa loob ng apat na araw na umuwi si Rex doon sa bahay, apat na iba't ibang babae rin ang kasama niya. Hindi ako umiimik dahil wala naman akong karapatang sitahin siya as long as sumusunod siya kung ano ang nasa kasunduan namin. Hindi siya nakikipag-sex sa mga babaeng iyon. Naroon siyempre ang harutan habang kumakain sila at nag-iinuman. Kahit nasa loob lang ako ng kuwarto'y naririnig ko pa rin. Ano kayang tingin ng mga babaeng iyon sa akin? Halatang hindi nila naiisip na may ugnayan kami ni Rex at anak niya ang ipinabubuntis ko kasi wala akong makitang pag-aatubili sa kilos at pagsasalita nila tuwing nilalandi nila si Rex."Hindi ka pa kakain, Anikka?" tanong ni Ate Chona na sumunod sa akin sa laundry area. Kasalukuyan kong nilalabhan ang undies ko. Hindi ko kasi maatim na palabhan iyon sa ibang tao. "Busog pa ako, Ate. Kakain ako mamaya pagkatapos ko rito. Nakaalis na po ba ang bisita ni Rex?" pahabol kong tanong."Hindi pa, baka mamayang alas-nueve pa aalis iyan. Energetic pa rin k