KUNG wala siguro si April baka kung ano na ang ginawa ko. Sinamahan niya ako roon. Pinilit akong kumain kahit ayaw ko. Pinainom ako ng gamot. Buong katawan ko kasi ang masakit. Hindi ko maintindihan. Hindi ko matukoy kung saan nanggagaling ang hapdi at kirot.
"Hindi ka ba papasok?" mahina kong tanong kay April pagkahiga ko sa kama.
"A-absent muna ako ngayon, Ate, para may kasama ka rito. Nagpaalam na ako sa teacher ko." Inayos niya ang kumot. "Matulog ka po muna, babantayan po kita."
"Salamat, April."
Ginapi ng pagod at depression ang buong katawan ko. Tinangay ako sa pagtulog pero nagising din dahil sa bangungot. Nakikita ko nang paulit-ulit ang eksenang iyon, ang pag-alis ni Gavin sa tahanan namin at wala akong nagawa kundi ang umiyak na lang.
"Hindi ko alam kung ano ang gagawin, Kuya, hindi ko maiwan si Ate rito, natatakot ako. Baka kung mapaano siya." Boses ni April mula sa sala.
May kausap ba siya. Naudlot ako sa tangkang pagbangon. Ang bigat ng katawan ko. Para akong dinaganan ng malaking troso. Tuyo ang lalamunan ko at mahapdi ang namumugto kong mga mata.
"Nasaan siya?" Malaki, magaspang pero may kakaibang haplos sa tainga ang tinig ng lalaking sumagot.
"Nasa kuwarto, natutulog."
"Bakit mo iniwan?"
"Sinisilip ko siya from time to time, lumabas lang muna ako para itago ang mga kutsilyo."
"Huwag mo siyang iwan, babalik ako mamaya. May urgent meeting lang ako sa labas."
"Sige po, Kuya."
Kuya? Kapatid ba ni April ang lalaking kausap niya? Pilit kong hinatak ang sarili para bumangon at bumaba ng kama. Pakaladkad akong naglakad patungo sa pintong nakabukas ng malaki.
Sinapit ko ang sala at nahagip pa ng tanaw ang malapad na likod ng matangkad na lalaking palabas ng main door.
"Ate, sorry, nagising ka po ba sa ingay namin ni Kuya?" Agad akong dinaluhan ni April.
"Nauuhaw ako," napapaos kong tugon.
"Tubig, ikukuha po kita ng tubig! Upo ka po muna rito." Inakay ako ng dalaga patungo sa couch at pinauupo roon. "Si Kuya ko po iyon, kapatid ko sa ama. Bale, second wife ng Papa namin ang nanay ko." Maiksi nitong kuwento para lang yata maagapan siya sa pagkakatulala.
"Akala ko wala kang kapatid," sabi ko na lamang.
"Hindi ko pala siya nai-kuwento sa iyo, Ate." Naglakad siya patungong kusina. "Bumukod kasi ako sa bahay namin. Gusto ko subukang mag-solo at maging independent ngayong 18 na ako. Siyempre, tutol sina Kuya at ang parents namin pero nagpumilit po ako kaya pinagbigyan na nila, basta magpapakabait daw ako. Parang hindi rin naman ako umalis sa amin kasi halos araw-araw nag-che-check sina Kuya at Mama sa akin." Nilakasan niya ang boses habang nagsasalita mula sa kusina.
Hindi ako sumagot, bagkus ay nilibot ang mga mata sa buong sala. Ano na ang gagawin ko ngayon? Tama pa bang makiusap ako kay Gavin? Hindi na siguro. Magmumukha akong tanga at cheap. Pero kung hindi ako aalis sa bahay na ito, baka mabaliw ako. Narito lahat ng alaala namin ng asawa ko. Uuwi na lang ba ako sa aking mga magulang?
Ano na lang ang sasabihin ng mga kapitbahay namin roon? Magiging tampulan kami ng tsismis ng mga tao.
"Heto na po ang tubig, Ate." Ibinigay ni April sa akin ang baso.
Muntik pa akong pumiksi nang humalik ang lamig ng likido sa aking labi. Uminom ako at inubos ang laman ng baso.
"April, pwede mo ba akong samahan? Puntahan natin si Gavin sa munisipyo. Kakausapin ko lang siya."
"Sige po, mamaya. Magpahinga po muna kayo.
Tumango ako at tumayo.
Sinamahan ako ni April pabalik ng kuwarto. Pero hindi na ako ulit nakatulog pa. Bumangon ako at nagtungo sa harap ng salamin. Pinagmasdan ko ang sarili. Medyo tumaba na nga pala ako. Slim ako noong ikasal kami ni Gavin.
"Ate?" Pumasok doon si April.
"Hindi lang naman sa akin nangyari ito, di ba, April? Hindi naman ako ang pinaka-kawawa sa mundo pero bakit naaawa ako sa sarili ko? Ngayong nasa harap ako ng salamin nakikita ko ang mukha ng isang babaeng wala nang pag-asa."
"Ate, huwag mong sabihin iyan. Kung hahayaan mong kontrolin ka ng kasalanan ni Gavin, para mo na ring tinanggap na tama sila ng kabit niya. Huwag kang magpatalo."
Nilingon ko ang dalaga. "Ganyan din ako kay Maricel. Panay ang payo ko sa kaniya pero ngayong ako ang nasa krisis, parang tumitigil sa paggana ang utak ko."
"Sabi ni Kuya sa akin, dapat marunong tayong tumanggap ng tulong at payo mula sa ibang tao. Kapag dumaan daw tayo sa pagsubok hindi stable ang emosyon at mental condition natin. Para tayong lungsod na binabagyo. Baha rito, baha roon. Wasak ang mga bahay. Kailangan natin ng suporta habang pinahuhupa natin ang bagyo."
"Abogado ba ang kuya mo?"
"Hindi pa, nag-aaral pa po siya sa law school ngayon. Isinisingit niya habang nasa trabaho siya. Promise, marami kang matututunan sa kaniya once makakausap mo siya." May pagmamalaki sa tono ni April.
Tumango ako at muling ibinalik ang malungkot na tingin sa refleksiyon kong na sa salamin.
IBANG-IBA sa mga nakita ko sa tv ang senaryo ngayon sa loob ng courtroom. Tahimik. Kontrolado ang pag-uusap. Bawat sulok ay may bailiff o mga bantay na police. Higit sa lahat hindi pinapapasok ang walang direktang kinalaman sa kaso at hindi testigo, gaya ng mga magulang ko at parents ni Gavin. Sa madaling salita, walang audience. Walang pwedeng makiusyuso sa kaganapan.Makaraan ang ilang minuto ay sunud-sunod na pumasok ang court reporter, clerk at court interpreters."Everyone, arise!" anunsiyo ng reporter, hudyat na papasok na rin ang hukom.Tumayo kaming lahat. Pumasok mula sa private door ang lalaking judge na marahil ay mas matanda lamang ng ilang taon kay Papa. Matangkad at makisig. Bakas ang walang pingas na kapangyarihan at otoridad na matikas na tindig. Suot niya ang salamin sa mga mata na nakadagdag sa intimidating niyang aura."Be sitted, everyone!" Ipinukpok niya ang gavel, iyong bagay na gawa sa kahoy at kamukha ng martilyo. "Plaintiff and defendant, you may proceed with
UNANG pagdinig sa kasong adultery at concubinage. Maaga akong dumating sa korte, kasama ang mga magulang ko. Sadyang nag-leave si Papa para sa araw na iyon."Anak, sasalang ka ba mamaya sa tanungan?" tanong ni Mama."Hindi na, Ma. May judicial affidavit na ako. Okay na raw iyon sabi ng abogado.""Zanaya, punta muna tayo ng briefing room," yaya sa akin ni Atty. Ramos."Sige po. Ma, Pa, sa briefing room muna kami." Sumama ako sa abogado patungo sa briefing room. Halos tubuan ako ng pakpak pagpasok nang makita kong naroon si Arkham. May dalawang police ring nakabantay sa labas ng pinto."He requested to see you, hindi siya pwedeng pumasok doon sa courtroom dahil sa issue ninyong dalawa. May ten minutes ka lang," bilin ng abogado sa akin.Tumango ako, hindi inaalis ang tingin kay Arkham na nasa gitna ng silid, nakapamulsa ang mga kamay sa uniporme niyang pantalon at nakatitig sa akin. Nang humakbang siya ay para bang nagkaroon na rin ng sariling buhay ang mga paa ko. Tumakbo ako at sinalu
SUPORTA ng pamilya at mga kaibigan. Siguridad ng hustisya mula sa panig ng batas. Pagkakataong magsimulang muli. Mayroon na ako ng mga ito. Pero hindi pa rin madali ang umusad. Ngayong akala ko ay ayos na ang lahat dahil nakangingiti na ako kahit papaano, saka naman ako pinupukol ng panibagong kasinungalingang kumakalat sa social media at sa komunidad."Huwag mo nang pansinin iyan, Ate. Kung pati ang mga taong hindi mo kilala at hindi ka kilala ay iisipin mo pa, ma-e-stress ka lang." Inaalo ako ni Zoe.Dalawang araw nang pinutakte ng bashing ang facaebook at instragram account ko. Oportunista. Doble-kara. Asawang lagalag. Palamunin. Ilan lang ang mga ito sa nabasa ko.Sa opinyon ng mga taong hindi alam ang tunay na nangyari, ako ang nagloko. Ako ang nagtaksil. At si Gavin ang kawawa. Lumutang din ang usap-usapang kaya kinaladkad ko sa korte ang asawa ko’y para makapagbayad siya ng malaki sa moral damages imbis na magkaroon kami ng patas na hatian sa conjugal properties na mayroon kami
"The complainant added several charges to the women's desk, sexual abuse and rape. She requested a protection order. Allowing you for bail will put her safety at risk. Isa iyan sa maraming dahilan kaya na-deny ang piyansa ninyo," detalyadong sagot ni Arkham."Rape? Ano'ng kalokohan iyan?" hindi makapaniwalang bulalas ni Gavin."Kasama sa salaysay ni Zanaya na kahit pagod na pagod siya ay pinipilit mo siyang makipagtalik sa iyo. Nagagalit ka kapag tumanggi siya at idinadaan mo siya sa pwersa. That is an element for a rape case, Mr. Arriola.""Kalokohan! Lahat ng ginawa ko sa kaniya ay nagustuhan niya! Hindi naman siya umangal! Malaking kalokohan iyan, Zanaya!""Nabilang ko iyon, Gavin! Anim na beses, umuwi kang lasing. Pinilit mo ako kahit may sinat ako dahil sa sobrang pagod. Nagreklamo ako pero hindi ka nakinig dahil lasing ka! May pagkakataon din na kahit may bisita tayo, kapag inabot ka ng libog, nawawalan ka ng hiya at kinakaladkad mo ako sa kuwarto!""You did this to us, Captain!
NASASAKAL ako sa tension na bumalot sa buong silid. Ngayong araw ako nag-execute ng judicial affidavit para sa kasong pormal na isasampa laban sa dati kong asawa at sa kabit niya.Umapela ang abogado ng depensa kung pwedeng makausap ako ng masinsinan. Susubukan siguro nilang aregluhin na lang at humingi ng tahimik na annulment process.Pwede naman akong tumangging harapin ang dalawa sa pribadong pag-uusap pero naisip kong magmumukha akong duwag. Kahit papaano gusto kong panghawakan pa rin ang aking karapatan bilang legal na asawa at ang estado ko na tinapakan nina Gavin at Mildred."We will be paying twice of the moral damages stipulated in the case or if there are additional conditions from your side," sabi ni Atty. Rama, ang abogado nila."What do you think, Mrs. Arriola?" tanong sa akin ni Atty. Ramos.Umiling ako at iniwasang tingnan sina Gavin at Mildred na nasa kabilang dako ng parihabang conference table. Kahit may suot na surgical mask halata ang pamamaga at pinsala sa nguso n
Pagkaalis ni Arkham ay tinulungan ko sina mama at Zoe na nag-aayos ng mga gamit ko sa loob ng kuwarto."Anak, huwag mong mamasamain ang sasabihin ko pero mag-iingat ka sana kay Captain." Nagsalita si Mama."Bakit po, Ma?" nagtataka kong tanong."May gusto ba sa iyo ang lalaking iyon."Tumingin ako kay Zoe na ngumuso at kunyari walang narinig na tanong."Tumutulong lang po siya, Ma." Huminga ako ng malalim at binalingan ang mga aklat sa loob ng cardboard box."Tulong na balang araw may kapalit?"Nahinto ako sa paghango ng mga libro. "Ma, huwag naman po nating pag-isipan ng ganoon si Captain. Police po siya, natural na sa kanila ang tumulong sa tao. Mandato nila iyon.""Pasensya ka na, Anak. Nag-aalala lang ako. Baka mahulog ka sa kaniya. Itong kapatid mo, tatlong minuto pa lang yata ayon, na-crush na roon.""Mama!" angal ni Zoe na nagba-blush.Natawa naman ako. Sukol na sukol ang kapatid ko."Prone sa tukso ang mga gaya nilang police at iilan lang ang may tapang na lumaban. Ayaw ko lan