LOGINNagulat ang lahat sa sinabing iyon ni Monica.
Pero napuno ako ng pagtataka sa mga oras na iyon. Bakit siya nagsinungaling at bakit ganito ang trato niya sa akin? Noong una na hindi pa namin alam na siya ang nawawala kong kapatid ay lantaran ang pagkadisgusto ni Denver sa kanya. Pero sa twing nagrereklamo si Denver sa akin ay pinagtatanggol ko pa siya. Alam ko kasi na naging mahirap ang pinagdaan nila ni Aurora. Inisip ko rin na magiging pamilya na kami pagdating ng araw at magiging hipag ko na siya. Hindi ko siya kinainisan o naging masama sa kanya. Sa halip ay lagi ko pa siyang tinutulungan. Kaya nang marinig ko ang kasinungalingan niyang iyon ay napatanong ako sa sarili ko kung kailan ko ba siya pinakitaan ng kasamaan ng ugali para gumawa siya ng kasinungalinga— na pagmukhain akong masama sa lahat ng tao! Walang kasingbigat ang mga binitiwan niyang salita na parang martilyo pumupukpok sa ulo ko. Hindi pa siya nakuntento at nagsalita pa muli— sa nakakaawang tinig. "A-Ate... magiging masunurin ako sa iyo at hinding-hindi ko aagawin ang kahit na ano sa iyo, huwag mo lang akong saktan ulit. Na-miss ko rin sina Mama at Papa. K-Kuya... iuwi n'yo na ako..." Nang marinig nina Mama at Papa iyon ay napalitan ng pagkamuhi ang kanina lang na kasiyahan sa mga mukha nila. Walang sabi-sabi akong sinampal ni Papa. "Hindi ko sukat akalain na magiging ganoon ka na kalupit sa murang edad pa lang, Ria! Limang taon pa lang si Monica noon! Paano mo naatim na gawin sa kapatid mo iyon?" Iyon ang unang beses na pinagbuhatan ako ng kamay ni Papa. Napupuno na ang buong paligid ng mga bulung-bulungan mula sa mga bisita. "Nagkakamali kayo ng iniisip, Papa!" depensa ko sa sarili at nag-iinit na ang gilid ng aking mga mata. "Siya ang nangulit sa akin ng gabing iyon na lumabas para manood ng fireworks display! Nagmamadali siyang naglalakad sa tulay kaya nahulog siya sa ilog! Hindi ko po siya tinulak! Hindi ko po magagawa iyon..." "Gumising ka na, Ria, at buksan mo iyang mga mata mo! Tingnan mo ang kapatid mo— dugo sa dugo at laman sa laman! Bakit siya magsisinungaling? Ang kawawa kong bunso... naghirap ka sa loob ng napakaraming taon," saad pa ni Mama na nakayakap kay Monica at umiiyak na rin. Oo, kapatid ko nga siyang tunay! Pero bakit niya ginagawa ang lahat ng ito sa akin? Gawain ba ito ng isang tunay na kadugo? Ang gabing iyon ay dapat sana para sa engagement namin ni Denver. Pero nauwi lang sa drama at pinagpyestahan pa ako ng lahat. Simula noon ay binansagan nila akong isang malupit na kapatid na kahit kailan ay hinding-hindi ko matatanggap. Umiiyak na ako ng mga oras na iyon. Ang mukha kong may make up ay nahaluan na ng mga luha kong walang kasingpait. Garalgal na rin ang boses ko. Gusto kong ipaliwanag ang lahat at depensahan ang sarili ko pero walang may gustong makinig at maniwala sa akin. Nilingon ni Tito Danilo si Denver na para bang sinasabing alalayan ako. Mabait si Tito Danilo, walang duda roon. Kaagad kong nilingon si Denver at buong puso kong ipinaliwanag ang lahat. Niyakap niya ako ay hinaplos ang likod ko. "Naniniwala ako sa iyo. Ikaw ang pinakamabait, maawain, at maalalahaning babaeng nakilala ko." Paanong ang lalakeng nagsabi niyon sa akin ay naging ganito na lang bigla? Paanong ang lalakeng laging nasa tabi ko at pinagtatanggol ako ay hindi na naniniwala sa akin? Kanina pa ako nakatingin sa dalawang taong nasa kama. Punong-puno ng kalungkutan ang puso ko. Kung nadadala hanggang kamatayan ang lahat ng emosyon ay kabaliktaran naman niyon ang mga luha— gusto kong umiyak pero walang kahit isang pumatak. Oo nasasaktan ako at nalulungkot, pero pakiramdam ko ay nawala na rin ang puso ko. Kaluluwa na lang akong walang puso at walang luha. Gusto kong umalis dahil hindi na kinakaya ng mga mata kong manood. Pero katulad pa rin noong nabubuhay pa ako, ay hindi ko man lang kayang malayo kay Denver. Napipilitan na lang akong manood sa kanila. Bumangon na si Monica at umupo sa harap ng salamin suot ang mga bago kong damit. "Suklayin mo nga ang buhok ko, kuya..." sabi ni Monica at pinulot ang suklay na nasa ibaba ng salamin. Sumunod naman si Denver. Mukha na talaga silang mag-asawa kung titingnan. Napansin kong dumapo ang mga tingin ni Denver sa mga litratong nagkalat sa harap ng salamin. Mga litrato iyon kahapon sa kasal namin. Bigla na lang siyang natigil sa pagsusuklay sa buhok ni Monica. "Tigilan na natin ito, Nica. Hindi ba at napagkasunduan natin na kalilimutan ang nangyari sa atin kagabi at balik na sa dating relasyon natin bilang magbayaw?" "Oo, alam ko. Hinding-hindi ko kayo guguluhin ni Ate Ria," sagot naman ni Monica at napayuko, halatang nagpipigil ng galit. Nakatingin pa rin sa litrato namin si Denver habang sa kabilang banda naman ay bakas na bakas pa sa kama ang kababuyang ginawa nila kagabi. Kinuha ni Denver ang kanyang cellphone at tinawagan akong muli. Pero wala siyang sagot na natanggap. Kung sakali mang humiling siya sa mga pulis na hanapin ang katawan ko ay mahahanap niya pa iyon. Pero hindi niya ginawa. Binalik niya lang sa dating kinalalagyan ang cellphone niya. Nakita kong napangisi siya. "Mukhang hinayaan kitang laging nasusunod ang gusto mo, Ria." "Tama ka riyan. Magaling sa kadramahan ang kapatid kong iyon, magpapakipot pa iyon. Kaya huwag ka nang mag-alala, kuya. Baka nga siguro nakauwi na iyon sa mansyon ninyo. Hindi niya lang sinasagot ang tawag mo para pag-alalahanin ka," litanya pa ni Monica. "Kung ganoon ay umuwi na rin tayo," malamig na saad ni Denver. "Gusto kong malaman kung ano na naman ang ginawa niyang palabas." May anak na babae si Aurora at si Tito Danilo. Pero kaagad na namatay noong bata pa lang ito. Nangulila si Aurora kaya inampon niya si Monica. Nang mga panahong iyon ay kabit pa lang si Aurora. Mahirap lang si Aurora noon pero binigay niya ang lahat kay Monica para mapalaki lang ito. Kaya namang nang mamatay ang nanay ni Denver ay kaagad na kinuha ni Tito Danilo si Aurora at pinakasalan. Dahil kay Monica kaya ayaw sa akin ni Aurora. Ganoon na siya dati pa lang. Pero nang malaman niyang anak pala ng mga De Leon si Monica ay mas lumala ang ugali niya. Lagi niya pang sinasabi kay Tito Danilo na si Monica ang ipakasal kay Denver. Pero lagi ring tumatanggi si Tito Danilo sa suhestyong iyon ni Aurora. Isa sa mga dahilan niya ay ako ang nakiusap kay lolo na tulungan ang mga Victorillo noong mga panahong nahaharap sa malaking krisis ang kanilang buong angkan. Maraming nirarason si Tito Danilo kay Aurora pero ang pinakamahalagang rason sa lahat ay ako ang mahal ni Denver. Pero kalaunan ay nakita ng lahat na nahuhulog na pala sa ibang babae si Denver— ako lang itong nanatiling bulag sa katotohanan. Ilang sandali pa ay nasa mansyon na kami ng mga Victorillo. Pagkadating na pagkadating ay kaagad na magalang na bumati si Monica sa dalawa. "Magandang araw po, mama, papa." "Walang modong anak!" sigaw ni Tito Danilo habang nakatingin kay Denver, ni hindi pinansin si Monica. "May gana ka pang umuwi rito pagkatapos mong ipahiya ang buong angkan ng mga Victorillo!" Kahapon sa kasal ay nagpapalitan na kami ng singsing ni Denver nang bigla na lamang tumawag si Monica at ibinalita sa lahat ng naninikip ang kanyang dibdib at hindi makahinga nang maayos. Kaya naman ay kaagad na umalis si Denver nang walang pag-alinlangan— iniwan akong nag-iisa sa harap ng altar habang sinasalo ang lahat ng kahihiyan at panlalait. Kaagad na lumuhod si Monica sa harapan ni Tito Danilo. "Kasalanan ko po ang lahat, papa! Nanikip ang dibdib ko at hindi makahinga nang maayos kaya nakiusap akong samahan ako ni Kuya DJ. Hindi ko naman po inaasahan na magiging ganito ang resulta ng naging aksyon ko. Wala pong kasalanan si kuya. Kung may dapat mang sisihin ay ako po iyon, papa!" "Matapos siyang itulak ni Ria noong gabing iyon sa ilog ay na-trauma na si Monica. Bigla na lamang siyang nanginginig at hindi makahinga nang maayos," singit na sabi ni Aurora saka dinaluhan si Monica at niyakap ito. "Isa pa ay wala namang sinabi ang mga De Leon, kaya bakit ka ba nagagalit diyan, Danilo? Tumayo ka na riyan, Nica." Lagi namang ganito ang nangyayari. Sa loob ng ilang taon ay paulit-ulit na lang na ganito. Sa kada may alitan kami ni Monica at luluhod siya sa harapan ni Tito Danilo ay lagi na lang siya nitong pinapatayo. Lagi siyang iniintindi habang ako naman ang tagasalo ng lahat ng sakit— na para bang pinapakain ako ng prutas na walang kasing pait. Kanina pa nagpapalinga-linga si Denver, mukhang may hinahanap. Nang hindi makapagpigil ay nagtanong na siya sa kanyang ama. "Papa, nasaan si Ria?" "At nagtanong ka pa talaga niyan matapos mo siyang iwan kahapon habang nilalait siya! Pero ganoon pa man ay humingi pa siya ng tawad sa mga bisita dahil sa ginawa mo!" galit na sagot ni Tito Danilo. "Ang sabi niya kahapon bago umalis ay magpapalit siya ng damit pero hindi na siya bumalik. Tinulungan niyang makabangon ang pamilya natin pero niyurakan mo naman ang kanyang dignidad bilang babae!" Parang biglang natauhan si Denver. "Hindi sa kamo nakabalik? Kung ganoon ay saan siya pumunta? Pinadala niya sa akin ang lokasyon niya kagabi!" Kagaad na dinukot ni Denver ang kanyang cellphone sa kanyang bulsa. Halatang balisa na siya at namumutla na rin. "T-Tinawagan ako ng pulis k-kanina... Ang sabi ay nakita sa parke ang wedding dress n-ni R-Ria..." Nakakatawa ka Denver. Maniniwala ka na ba ngayon na patay na ako?Natakot si Nica sa akin. Tinulak niya ako palayo na may halatang takot sa mukha, na para bang isa akong masamang multo. Ang mga sinabi ko ay sapat na para magdulot sa kanya ng mga mapanirang isipin at hindi mapakaling damdamin.Matagal bago siya nakapagsalita. “Miss Canlas, nagbibiro ka ba? Bakit naman ako aatras sa kompetisyon?”Habang sinasabi niya iyon, sinadya niyang lakasan ang boses niya para maakit ang atensyon ng mga tao sa paligid. Sa isang iglap, napako sa akin ang tingin ng lahat.Parang pinalalabas niya na ginagamit ko ang kung anong ilegal na paraan para pilitin siyang umatras sa laban.Nagsimulang murahin at bwisitin ako ng mga tagahanga ni Nica, kaya’t naging magulo ang buong eksena. Tahimik na nagpanatili ng kaayusan ang host at mga guwardiya, at binigyan naman ako ni Nica ng isang mapanuyang tingin na para bang sinasabi niyang masyado pa akong bata para kalabanin siya.Ito ang pinakapaborito niyang taktika, ang galitin ang iba at gamitin ang emosyon bilang sandata lab
Lahat ng mga manonood na nakakakilala sa akin ay nagsimulang magsibulungan. Si Susan ay palaging naniniwala na mas magaling si Sofia sa akin sa lahat ng bagay.Ang totoo, halos hindi nga pumasa sa pamantayan ang anak niya. Kaya paano ko raw siya malalampasan?Kaninang-kanina lang ay nagyayabang pa siya sa harap ni Edmund, ngunit agad din siyang napahiya na para bang sinampal ng katotohanan ang lahat ng tumingin sa akin nang mababa.Ang pinakadimakapaniwala sa lahat ay si Edmund mismo. Parang ngayon lang niya ako nakita at may bakas ng hindi paniniwala sa kanyang mga mata. “Paano... paano siyang naging siya?”Malamig na sumabat si Vicento. “Bakit naman hindi, Tito Edmund? Sigurado ka bang kilala mo talaga ang sarili mong anak?”Ang mga salitang iyon ay tila isang malakas na sampal sa mukha ni Edmund.Paanong matatanggap ni Susan na mas magaling ako kaysa sa anak niya? Agad siyang sumigaw. “Imposible! Kilala ko ang kakayahan Ria sa pagpipinta! Siguradong nandaya siya. Oo, siguradong may
“Sumali ka talaga? Nakakatawa naman. Tingnan mo nga, wala man lang ang pangalan mo sa listahan.”Si Sofia ay sumali upang makilala, kaya ginamit niya ang kanyang tunay na pangalan. Ito rin ang dahilan kung bakit ginamit ni Nica ang kanyang tunay na pangalan, at hindi ang RS.Wala man lang nabanggit na Ria Canlas o Ria Victorillo sa mga kalahok, kaya natural lamang na hindi ako sineseryoso ni Sofia.Tinakpan ni Susan, ang matandang mapagkunwaring babae, ang kanyang bibig at palihim na tumawa. “Ria, alam ng tita na napaka-proud mo sa iyong sarili at gusto mong makipagkumpitensya sa aming Sofia sa lahat ng bagay. Pero kung wala kang talento sa pagpipinta, wala ring saysay na pilitin mo. Isa pa ay kasal ka na. Dapat ay mag-focus ka na lang sa pag-aalaga sa asawa at mga magiging anak mo. Bakit mo pa kailangang ipahiya ang sarili mo sa publiko at gawing katatawanan ang pamilya Victorillo?”“Para sa pamilya Victorillo, si Ria Canlas ay isang karangalan, hindi kailanman naging isang kahihiyan
Isang buong araw nang pinagpiyestahan ng publiko ang isyu, at sa halip na humupa, lalo pa itong naging mainit.Pati si Sofia ay dumating para manlait. “Ria, pumasok ka sa pamilya Victorillo dahil sa kasunduang pangkasal. Sabihin mo nga, ano bang ginawa mo at agad kang binatikos ng ganito? Nakakahiya, pareho pa tayo ng apelyido.”Si Edmund naman ay nakasimangot. “Matagal ko nang sinabi na aayusin ko ang opinyon ng publiko. Asawa ka na ngayon ni Vicento, paano ka nababatikos nang ganito? Hindi ka naman kasali sa kompetisyon, bakit ka pa nakikialam?”“Papa, naiintindihan mo ba ako? Paano mong nalaman na hindi ako sasali?” tanong ko nang makahulugan.Ang unang naging reaksyon ni Edmund ay hindi pagtitiwala, kundi panunumbat. “Marunong ka ngang magpinta, pero huwag kang lalabas para ipahiya ang sarili mo. Noon, pinahiya mo na ang pamilya Canlas, at ngayon na may asawa ka na, pinapahiya mo rin pati ang pamilya ng asawa mo.”Nakataas ang kilay ni Sofia, nakahalukipkip at puno ng pang-aasar.
Ang mga sinabi ko ay lalo pang nagpagalit kay Mama Sandy. Matapos siyang mapahiya sa akin noon, sa wakas ay nakakita siya ng pagkakataon para maipakita ni Nica ang kanyang galing.Nagkaroon ng kumpiyansa ang boses ni Mama Sandy. “Mukhang hindi ka nasisiyahan sa anak ko. Kung may pagdududa ka, bakit hindi ka sumali?”Siyempre, sa mga mata niya, kahit sinong reyna pa ng mga kaharian ay hindi maihahambing sa kanyang pinakamamahal na anak.Makahulugan akong ngumisi. “Mukhang nagkakamali ng intindi si Mrs. De Leon. Nagtataka lang ako, si Miss De Leon ba talaga si RS? Baka may hindi lang pagkakaintindihan?”Biglang tumingin sa akin si Nica, ang mga mata’y may halong pagkabigla. “Anong ibig mong sabihin?”May bahid ng takot sa kanyang mga mata. Ang lihim ni Nica ay siya lamang ang nakakaalam, at ngayon na tinanong ko iyon nang harap-harapan, tiyak na kabado siya dahil sa kanyang pagkakasala at pagsisinungaling.Mula nang ako’y muling isinilang, nawala na sa kanya ang kontrol sa lahat. Unti-u
Uminit ang aking mukha hanggang sa leeg ko at nang mapagtanto ko kung ano ang ginagawa ni Vicento ay nanigas ang na lamang ang buong katawan ko.Ang lakas niya ay mas matindi pa kaysa kay Denver at bahagyang kumirot ang leeg ko. Hindi ko napigilang kapitan nang mahigpit ang makinis na tela ng kanyang suot at mahina kong tinawag ang pangalan niya. “V-Vicento...”Sa wakas ay binitiwan niya ako at marahang dumaan ang kanyang mga daliri sa bahaging tinatakan niya, halatang nasiyahan. “Ang lambot ng balat mo. Sa susunod, baka talagang hindi na ako makapagpigil at buo kitang kakainiin.”Nag-init ang mukha ko sa hiya dahil sa sinabi niya. “V-Vicento n-naman...”“Bakit ka nahihiya? Wala pa bang gumawa nito sa’yo dati?” banayad niyang kinurot ang pisngi ko.Tiyak na ang tinutukoy niya ay si Marvin. Siyempre, wala namang nangyari kina Ria Canlas at Marvin. Noong panahon ng nag-aaral pa ako ay hanggang yakap lang ang nagawa namin ni Denver at bihira pa ang halik. Maginoo siya noon, sinasabi niya







