เผ่าชะนอ

‘ชะนอ’ เป็นกลุ่มชนเผ่าชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ภายในผืนพนาต้องห้ามนิลคีรีแนวเขตติดกับอุทยานแห่งชาติพนาดรฝั่งทิศใต้ ในอดีตเคยหลบลี้เหล่าพวกเดนมนุษย์ที่รุกไล่ฆ่ากวาดล้างเพราะต้องการตัดไม้พะยูงกับไม้ชิงชันในพื้นที่หมู่บ้าน ผู้นำเผ่า ณ ขณะนั้นจึงรีบพาลูกบ้านที่เหลือรอดกลุ่มใหญ่เร่งเดินเท้าหนีออกมาโดยอาศัยความชำนาญในพื้นที่เพื่อหลบเลี่ยงการปะทะซึ่งๆหน้าเพราะมีแต่เสียเปรียบ

โดยมีเหล่าบรรดาชายฉกรรจ์จำนวนหนึ่งเสียสละชีวิตตัวเองเพื่อถ่วงเวลายื้อไว้ให้นานที่สุดแม้อาวุธมีเพียงแค่อุปกรณ์หาของป่าและทำเกษตรกรรมก็ตามซึ่งมันไม่ได้สูญเปล่าเพราะได้มาเจอกับป่านิลคีรีในอีกสามวันถัดมา

ยามอาทิตย์อัสดงเมื่อเหยียบย่างข้ามเขตลักษณะเป็นป่าดงดิบผสมป่าเบญจพรรณทุกคนล้วนมองหน้ากันเพราะต่างก็รู้สึกว่าเหมือนอยู่คนละมิติกับผืนป่าที่เคยอาศัย อีกหนึ่งความโชคดีคือคืนนี้ขึ้นสิบห้าค่ำทำให้แสงจันทร์เพ็ญกระจ่างส่องนำทางแทนการจุดคบไฟที่ทำให้ตกเป็นเป้าหมายของฝ่ายที่ตามล่าได้

อยู่ๆสายลมรอบตัวที่เคยพัดอ่อนล้วนหยุดนิ่งทั่วทั้งพนาไร้เสียงเหล่าสรรพชีวิตน้อยใหญ่ เล่าขานต่อมาว่าพญางูยักษ์เกล็ดสีนิลสูงใหญ่กว่าต้นตาลชูคอปรากฏตัวขึ้นดักทางไว้ ยามถูกดวงตาสีแดงเพลิงทรงอำนาจจ้องมองลงมารู้สึกไร้ค่าราวกับมดปลวกความอึดอัดขลาดกลัวเข้าเกาะกุมจนขาแข็งแทบไม่กล้าขยับหายใจ สุดท้ายผู้นำเผ่าพยายามข่มความกลัวไว้บอกเล่าเรื่องราวให้อุรคตรงหน้าฟังด้วยเสียงสั่น

เจ้าพวกมนุษย์แสนต่ำต้อยไร้ค่าตัวข้านิลคีรีผู้ปกปักษ์ผืนป่าแห่งนี้มิได้จิตใจดีโดยไร้ขอแลกเปลี่ยน จำเอาไว้ว่าครบขวบปีเมื่อใดหากต้องการหลุดพ้นความตายจงนำหนึ่งชีวิตแลกเปลี่ยนเซ่นสังเวยบูชายัญแก่ข้าอย่าได้บิดพลิ้วเป็นอันขาด ทั้งห้ามก้าวย่างออกไปนอกผืนพนานับตั้งแต่บัดนี้เมื่อข้อพันธะได้เริ่มต้นขึ้น หากรูู้ตัวว่ารักษาสัจจะมิได้ก็จงไสหัวไปเสียก่อนที่ข้าจะเอาเลือดพวกเจ้ามาล้างชะโลม

เกือบสามร้อยปีแล้วนับตั้งแต่หัวหน้าเผ่าชะนอได้ทำข้อตกลงกับอุรคผู้ปกปักษ์ผืนป่าทิศใต้ผู้น่าเกรงขาม บัดนี้ผ่านพ้นหมุนเวียนเข้าสู่ปลายฤดูหนาวเป็นสัญญาณบอกกล่าวให้คนในหมู่บ้านรับรู้โดยทั่วกันว่าใกล้ครบกำหนดหนึ่งปีอีกครั้งและถึงเวลาเสี่ยงทายเพื่อเตรียมเครื่องเซ่นบูชายัญให้กับท่านนิลคีรีในอีกหนึ่งสัปดาห์ข้างหน้า

พิธีเสี่ยงทายถูกจัดขึ้นตรงลานขนาดใหญ่กลางหมู่บ้านในวันนี้แท่นไม้ประกอบพิธีกรรมด้านข้างถูกประดับตกแต่งผ้าหลากสีถักทอลายพื้นเมืองอย่างสวยงาม ข้างบนวางพานดอกไม้ บายศรีต้น 4 ต้น และบายศรีปากชาม 7 สำรับ ที่บรรดาหญิงสาวในหมู่บ้านช่วยกันจัดทำขึ้นมาตั้งแต่เช้ามืดพื้นที่รอบๆส่วนบนถูกขึงล้อมด้วยเส้นฝ้ายสีขาว

ไหดินเผาขนาดเท่าฝ่ามือบรรจุข้าวเปลือกจนเต็มปักไผ่เหลากว้างหนึ่งข้อนิ้วยาวสองคืบสลักชื่อผูกปมด้วยเส้นฝ้ายขวัญสีแดงอีกรอบ โดยหนึ่งไหใช้เป็นตัวแทนบุคคลที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านแห่งนี้ถูกวางเรียงไว้อย่างเป็นระเบียบระยะห่างต่อไหประมาณหนึ่งคืบ

ก่อนพิธีกรรมเริ่มต้นขึ้นทุกคนในหมู่บ้านล้วนถูกสั่งห้ามไม่ให้ออกมาจากเรือนจนกว่าทุกอย่างจะเสร็จสิ้นหากได้ยินเสียงอะไรห้ามเผลอทักท้วงขึ้นมาเด็ดขาด เผ่าชะนอนั้นมีแม่เฒ่าจันตาเป็นผู้ประกอบพิธีหลักแม้ดวงตาฝ้าฟางด้วยวัยที่ร่วงโรย 80 ปี แต่ยังคงแข็งแรงกระฉับกระเฉงซึ่งมีผู้สืบทอดโดยสายเลือดส่งต่ออาคมจากรุ่นสู่รุ่นถึงจะรับขันธ์ดำเนินพิธีได้

ฟ้าร้องครืนครานแลบแปลบเป็นระยะเริ่มตั้งแต่แสงสุริยาลาลับขอบฟ้าสร้างบรรยากาศขะมุกขะมัวชวนหวาดหวั่นไม่น้อยแต่เพราะเคยผ่านเหตุการณ์แบบนี้มาสี่สิบปีจึงไม่ได้ตระหนก น่าแปลกยามแสงจันทร์เพ็ญลอยเด่นเหนือยอดไม้บรรยากาศขุ่นมัวพลันมลายสิ้นราวกับตาหูฝาดไปชั่วครู่แม่เฒ่าจันตาเริ่มพิธีเสี่ยงทายทันทีเมื่อถึงฤกษ์ยาม เทียนขี้ผึ้งสีดำกว้างขนาดสองข้อนิ้วยาวหนึ่งช่วงแขนถูกจุดขึ้นพร้อมฟ้อนร่ายรำไปรอบๆแท่นพิธีก่อนเอื้อนเอ่ยคำ..

“อุ ระ คะ นา พะ ทา มิ นิล คี รี

ผู้ข้าต่ำต้อยนามว่าจันตาตัวแทนสรรพชีวาแห่งเผ่าชะนอ

บัดนี้จักขอเริ่มพิธีเสี่ยงทาย

เลือกผู้หมายเซ่นบูชาแด่พญางูปกปักษ์ทิศใต้ผู้ยิ่งใหญ่นามท่านนิลคีรี

ครบรอบขวบปีเซ่นสังเวยแทนคุณ

ขอผู้เกื้อหนุนแจ้งหมายว่าผู้ใดถึงคราวเดินทางก้าวจากไกล”

ว่าเสร็จก็ร่ายเทียนวนไปตามไหแต่ละไหตอนนี้สิ่งรอบตัวหยุดนิ่งไร้เสียงสรรพชีวิตราวกับเวลากำลังถูกหยุดลง ซึ่งวนยังไม่ทันครบทุกไหดวงตาของสัตว์สีทองวาววับของสัตว์ใหญ่ปรากฏขึ้นในป่าห่างจากหน้าแท่นไม่ถึงสิบเมตร พร้อมเสียงคำรามดังก้องจนพื้นดินสะเทือน มีไหหนึ่งแตกออกสิ่งที่บรรจุไว้ด้านในไหลมากองข้างนอกไม้ไผ่สลักชื่อกระเด็นตกลงพื้นทันทีแม่เฒ่าจันตาเก็บขึ้นมาเพื่อขานชื่อให้ผู้รับสารฟัง

“ผู้หมายเซ่นบูชาปีนี้นามว่าปีซอ”

เมื่อแจ้งผู้ที่ได้รับเลือกเป็นที่เรียบร้อยแล้วเป็นอันเสร็จพิธีจากนั้นแม่เฒ่าจันตาก็เดินตรงไปยังเรือนของคนผู้นั้นทันทีเพื่อบอกกล่าว ในทุกย่างก้าวทุกผู้คนล้วนลุ้นด้วยใจที่กระวนกระวายบ้างนั่งกุมขมับด้วยความเครียดจนกว่าจะผ่านพ้นคืนนี้ไป

“ปีซอ”

เพียงเสียงเรียกแผ่วหน้าชานผู้เป็นเจ้าของชื่อที่เพิ่งปลอบประโลมเมียรักใกล้คลอดอีกไม่ถึงเดือนหลับไป เลยลุกออกนอกมุ้งมานั่งบนเก้าอี้ไม้ไผ่ตัวเล็กด้วยใจว้าวุ่นนอนไม่หลับแม้จะภาวนาว่าอย่าให้เป็นตน เคยคิดว่ายอมรับได้แต่บัดนี้เขากำลังจะมีครอบครัวที่สมบูรณ์มือที่สั่นเทาค่อยๆยันผนังเพื่อพยุงตัวเองไปเปิดประตูเรือนตามแม่เฒ่าจันตาออกไปโดยมีจิ่งต่าแม่ของปีซอที่อยู่เรือนข้างกันขอตามไปด้วย

“ฮึกแม่จ๋า ข้ายังไม่อยากตาย”

เสียงร่ำไห้ปานจะขาดใจของชายหนุ่มรูปร่างสูงผิวแทนอายุ 21 ปี ในชุดชาติพันธุ์สีดำโพกหัวเก็บมวยผมที่ยาวด้วยผ้าฝ้ายสีเดียวกันดังขึ้นหลังจากที่เข้าไปในเรือนแม่เฒ่า

“แม่เฒ่าจ้ะ เอาฉันไปแทนไม่ได้หรือ”

“พวกเอ็งก็รู้นี่ว่ามันทำไม่ได้”

คนที่วูบโหวงหนักใจทุกปีคงหนีไม่พ้นผู้ทำพิธีกรรมเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นทุกครั้งเมื่อตามเจ้าของนามผู้ถูกเลือกให้เป็นเครื่องเซ่นท่านนิลคีรีกลับมาที่เรือนตัวเองแต่ไม่สามารถชินได้เสียที

“โธ่ ปีซอลูกแม่”

“แต่นันทาท้องใกล้จะคลอดอีกไม่นานแล้วข้ายังไม่อยากตายเมียกับลูกจะอยู่กันอย่างไรหรือ”

ยิ่งหวนระลึกถึงเรื่องราวระหว่างเขากับเมียรักน้ำตาก็ยิ่งรินไหลไม่ขาดสายเพราะเคยแท้งมาแล้วครั้งหนึ่งเมื่อสองปีที่แล้วตอนอายุครรภ์เข้าเดือนที่สาม อยู่ๆเลือดก็ไหลออกมาอย่างไม่ทราบสาเหตุกว่านันทาจะทำใจและแข็งแรงจนมีลูกคนนี้ได้กลับเป็นปีซอที่ต้องพรากจากเสียเอง

 “เอ็งทำใจเถอะวะ อันที่จริงใช่ว่าจะไม่มีวิธีเลยแต่ไม่เคยมีใครทำสำเร็จน่ะสิ”

“วิธีไหนหรือจ๊ะแม่เฒ่าข้าจะทำ ข้าต้องทำสำเร็จแน่ๆ”

แต่เมื่อชายหนุ่มได้ฟังคำตอบแล้วจากความหวังที่จุดประกายกลับมืดมนดิ่งลงเหวอีกครั้ง พร้อมกับรู้สาเหตุแล้วว่าทำไมถึงไม่มีผู้ใดทำเรื่องนี้สำเร็จได้

 “เอ็งต้องหาคนที่มีชะตาตกฟากเหมือนราวกับคนๆเดียวกันมาเป็นตัวแทนสังเวยท่านนิลคีรี”

“ข้าคงหมดหวังไปแล้วสินะหรือไม่มันก็เป็นเพียงความหวังลมๆแล้งๆเท่านั้นจะหาผู้ใดมาแทนได้เล่าในเมื่อก็มีกันแค่นี้”

รอยยิ้มเศร้าสร้อยกับบรรยากาศรอบตัวหม่นหมองอย่างคนสิ้นหวังพาให้แม่เฒ่าจันตาถอนหายใจแผ่วเบาเพราะมันคือข้อตกลงที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ส่งต่อลงมายังรุ่นสู่รุ่นหากไม่มีท่านนิลคีรีเผ่าชะนอก็คงไม่เหลือรอดจนถึงปัจจุบัน หลังจากปีซอกับจิ่งต่าขอตัวพากันกลับเรือนไป หญิงชรายังคงแข็งแรงนั่งนิ่งแบบนั้นสักพักไม่มีใครรู้ว่ากำลังครุ่นคิดอะไรอยู่ก่อนลุกขึ้นยืนเดินเข้าไปในห้องพิธีจนเกือบรุ่งสางและออกมานอนหลับพักผ่อน

ภายใต้ผืนป่าอันเงียบสงบเจ้าของดวงตาสีทองบัดนี้ปรากฏตัวที่หน้าถ้ำแสงจันทร์ส่องสว่างมองเห็นเป็นรูปลักษณ์สัตว์สี่เท้าปราดเปรียวลักษณะคล้ายกับพญาราชสีห์สูงใหญ่กว่าสามเมตร ขนสั้นเตียนสีครีมอ่อนแต่ตรงแผงคอรวมถึงข้อเท้าทั้งสี่มีขนปุกปุยนุ่มนิ่มสีน้ำตาลอบเชยปกคลุมหนาส่วนปลายหางสีเดียวกันมีห่วงทองคำสลักลวดลายโบราณถูกสวมไว้ เยื้องย่างกลับเข้ามายืนนิ่งและย่อหมอบลงรายงานผู้เป็นนายเหนือหัว

“ได้แล้วหรือภูสิงห์”

“ขอรับนายท่าน ปีนี้เป็นชายมันมีนามว่าปีซอ”

“อืม”

 ดวงเนตรสีแดงฉานฉายชัดขึ้นภายในถ้ำอันมืดมิดแม้จะเป็นคืนจันทร์เพ็ญแต่แสงนวลละออกลับไม่มีเล็ดลอดผ่านเข้ามาราวกับว่าที่แห่งนี้ไร้ช่องลม พร้อมเสียงทุ้มกังวานน่าเกรงขามดังขึ้นและหายไปเมื่อคำตอบเสร็จสิ้น