บทที่ 4 แสงสว่าง ณ ฟากฝั่งน้ำ

“แม่จ๋า! แม่จ๋า!” เด็กหญิงตัวน้อยอายุได้ราวๆ ห้าขวบร้องไห้เรียกมารดาที่นอนหายใจรวยรินอยู่บนเตียงภายในห้องที่ถูกกั้นไว้แน่นหนา ราวกับว่านางป่วยด้วยโรคร้ายที่ไม่ควรให้ใครนอกจากหมอเข้าใกล้ร่างกายของนางที่พร้อมจะแพร่โรคนั้นให้ใครเมื่อใดก็ได้

เด็กหญิงดีดดิ้นในอ้อมกอดของบิดาที่รั้งนางไว้พร้อมๆ กับที่นางร้องไห้จ้า เขาเองก็มีน้ำตาที่ไหลอาบแก้มและหัวใจที่ร้าวรานไม่ต่างกัน ดวงตาสีน้ำตาลอ่อนจ้องไปที่ห้องนั้นอย่างไม่วางตาราวกับภาวนาขอให้มีความหวังหรือปาฏิหารย์บางอย่างเกิดขึ้น…แต่สิ่งนั้นก็ไม่เกิดขึ้นกับภรรยาของเขา อาจเพราะนางคงหมดเวลาบนโลกนี้แล้วจริงๆ

“ข้าเสียใจด้วยท่านชี่จง นางทนความเจ็บปวดไม่ไหว…นางตายแล้ว”

“แม่จ๋า! แม่จ๋า! ข้าจะไปหาแม่!”

“แม่จ๋า!!!”

เสียงกรีดร้องเพรียกหาผู้จากไปหยุดลงเมื่อผู้ส่งเสียงนั้นตื่นขึ้นมาบนเตียงไม้ในเรือนอีกหลังด้วยเนื้อตัวที่เปื้อนเหงื่อและใบหน้าเปื้อนน้ำตา ภาพที่เกิดขึ้นเมื่อครู่จึงเป็นเพียงภวังค์ฝันจากอดีตที่นางนึกย้อนกลับไปแล้วต้องรู้สึกเจ็บปวดทุกครั้ง …นางเริ่มรู้สึกตัวทีละน้อยเมื่อสัมผัสอันคุ้นเคยประทับที่แขนข้างหนึ่ง หันไปจึงพบบิดาที่มองนางด้วยแววตาเป็นกังวล คาดว่าก่อนที่นางจะตื่นจากฝันเพียงไม่กี่วินาทีก็คงเพราะเขาเขย่าตัวนางให้ตื่นนั่นแหละ

“ท่านพ่อ…” อาแชพูดยังไม่ทันจบบิดาก็กอดนางแน่น ได้ยินเสียงสะอื้นฮักๆ จากเขาและความรู้สึกเปียกๆ อุ่นๆ จากหยดน้ำตาที่หยดลงบนไหล่นาง ไม่นานเท่าใดนักอาแชถึงได้ร้องไห้ตาม ด้วยทั้งสองคนยังอาลัยรักในผู้หญิงซึ่งเป็นเมียและแม่ เป็นดั่งความอบอุ่นของครอบครัวของพวกเขาที่จากไปไม่หวนคืนมา

“ท่านพ่อเจ้าขา…เราไม่ได้ไปถวายภัตตาหารและเภสัชให้ท่านไต้ซือนานเท่าใดแล้ว? ลูกคิดถึงท่านแม่” นางว่าเสียงสั่นๆ โฮปินได้ยินคำพูดของลูกก็ราวกับน้ำทิพย์ชโลมใจจึงมอบจุมพิตบางเบาบนหน้าผากอย่างเอ็นดู พลางเอามือเช็ดน้ำตาบนแก้มนวลอย่างอ่อนโยน

“ใจตรงกันเหลือเกิน…ลูกพ่อ พ่อเองก็คิดถึงแม่เหมือนกัน”

เสียงดังครืดๆ ของโม่บดยา ประสานกับเสียงกรอบแกรบของบรรดาเครื่องยาที่ถูกหยิบจากที่ทางที่เก็บรักษามันไว้ พร้อมด้วยกลิ่นที่หลากหลายจากสมุนไพรที่ถูกต้ม คือสิ่งที่แชง้วยได้พบเจอมาตั้งแต่จำความได้และนางเองก็ต้องมีส่วนในกระบวนการกับบรรยากาศเหล่านั้นด้วย

“คุณหนูเจ้าขา ยาชุดนี้ใส่ลงรวมกับห่ออาหารในตะกร้าได้เลยใช่ไหมเจ้าคะ”

“นั่นล่ะพี่ๆ รวมเอาไว้เลย ยังไงๆ เราก็ต้องถวายให้ไต้ซือทั้งหมดนั่นละ” สั่งพี่เลี้ยงแล้วนางก็กลับไปบดยาตามเดิม ทำแบบนั้นซ้ำๆ

จู่ๆ ความคิดฟุ้งซ่านก็ก่อตัวขึ้นมา เป็นภาพความทรงจำนับแต่ที่ตนจำความได้เกี่ยวกับมารดาที่ล่วงลับ สัมผัสจากการกอด การอุ้ม เสียงเรียก เสียงเพลงกล่อม กลิ่นหอมเฉพาะตัวที่คนเป็นลูกที่ยังเป็นเด็กเท่านั้นที่จะรับรู้และจดจำขึ้นใจไม่มีลืม คิดได้ฉะนี้เด็กหญิงก็มีน้ำตาไหลอาบแก้มโดยไม่รู้ตัวพร้อมๆ กับกายที่สั่นเทา อาแชเป็นเด็กร่าเริงแจ่มใสและซุกซนราววานร ใครๆ ก็รู้ แต่ไม่มีใครรู้ว่าสิ่งที่นางปรารถนาที่สุด…

…คือการได้พบมารดาที่ล่วงลับอีกครั้ง หรือหากตนโลภพอที่จะขอ ก็ขอให้มารดาซึ่งอยู่ในปรโลกแล้วได้กลับมาอยู่ด้วยกันกับบิดาและตนอีกครั้งหนึ่ง

“ไม่ไหวก็ไปพักเถอะ เดี๋ยวข้าทำต่อให้” เสียงทุ้มนุ่มดึงสตินางกลับมา หันไปก็เจอพี่กวนที่มาจากไหนก็มิทราบ แต่อาแชก็ไม่ได้ตกใจแต่อย่างใด ทำเพียงเอามือเช็ดน้ำตาออกเพราะไม่อยากให้คนที่เปรียบเหมือนพี่ชายเห็นตนในสภาพนี้

“ไม่ต้องหรอกพี่”

กวนอูไม่พูดอะไรนอกจากเอามืออีกข้างยกขึ้นปาดน้ำตาที่ไหลซ้ำบนแก้ม แล้วก็ลูบหัวนางอย่างอ่อนโยน แม้ไม่มีรอยยิ้มที่ปากแต่ดวงตาคู่นั้นที่มองกลับมาก็บอกนางได้หมดทุกสิ่ง

อาแชไม่มีน้ำตาอีกแล้ว…มีเพียงแก้มที่เริ่มร้อนผ่าว หัวใจที่เต้นแรงในอกและสายตาที่จ้องมองคนๆ นั้นเดินไปช่วยงานอื่นๆ จนลับตา

‘หรือบางที…ท่านแม่ที่เป็นนางฟ้าบนสวรรค์อาจจะส่งพี่กวนมาดูแลข้าก็ได้’

เช้ามืดจวนจะสว่างแสงระวีอำไพอยู่รำไรที่ขอบฟ้า ในสายธารมีนาวาขนาดพอเหมาะพอเจาะซึ่งลำเลียงทุกชีวิตที่หมายจะข้ามไปยังอีกฝั่ง โดยที่คนเรือและผู้โดยสารย่อมปรารถนาสวัสดิภาพและการไปถึงเป้าหมายโดยเร็วที่สุดเสมอ

เด็กหนุ่มแซ่กวนนั่งปะปนกับเหล่าบ่าวไพร่ไม่ถึงยี่สิบคน ส่วนท่านอาจารย์และบุตรสาวนั้นนั่งอยู่ภายในที่ทางบนเรือซึ่งปกปิดไว้มิดชิดดีแล้ว

ในขณะที่นาวากำลังเคลื่อนตัวไปเรื่อยๆ หนุ่มน้อยก็มองสายธารที่ไหลรี่ มองเหล่าผู้คนซึ่งตนเริ่มรู้จักมักคุ้น และมองที่จุดหมายปลายทางที่อีกฟากฝั่งโน้น …เขาเพิ่งจะรู้ในวันนี้ว่าที่ตั้งของสถานที่ที่ตนกำลังจะไปถึงนั้น อยู่ตำแหน่งเดียวกับเรือนของเขา บ้านซึ่งเขาและบิดามารดาอาศัยอยู่ด้วยกัน

ทำไมกันนะ ทำไมเขาถึงไม่เคยรู้ว่าไกลออกไปจากบริเวณริมน้ำหลังบ้านของเขามีอารามแห่งนี้ตั้งอยู่

แล้วที่นี่จะมีอะไรรอเขาอยู่หนอ?

“ใกล้ถึงแล้วล่ะคุณชาย” บ่าวคนหนึ่งเอ่ยพลางเอามือยันไหล่เขาเบาๆ เป็นเชิงเตือนให้เตรียมพร้อม เด็กหนุ่มหยิบห่อของที่วางไว้ข้างๆ มาถือไว้แนบอก รอที่จะลุกจากที่เพื่อออกจากเรือ ครั้นเรือถึงฝั่งแล้ว ฝูงคนก็พากันขึ้นฝั่งและเดินขึ้นบันไดหิน บรรยากาศของอารามน้อยเต็มไปด้วยความสงบและเย็นเยียบ แดดที่ส่องลงมามิทำให้ระคายผิวเพราะมีเงาของร่มไม้ใหญ่คอยบดบัง สายลมเอื่อยๆ พัดพาอยู่ไหวๆ ก็ช่วยให้เย็นสบายขึ้นไปอีก

ไม่นานก็มีเสียงเคาะดังขึ้นบนประตูไม้ของอารามเล็กๆ เพียงหลังเดียวบนเนินดินเตี้ยๆ

“ท่านไต้ซือ! ท่านไต้ซือขอรับ! ผู้น้อยรบกวนท่านแล้ว” ท่านโฮปินร้องเรียกอยู่จนกระทั่งประตูบานนั้นเปิดออก เผยให้เห็นร่างเล็กของใครคนหนึ่งในเครื่องนุ่งห่มที่ไม่คุ้นตา เด็กหนุ่มแซ่กวนแม้อยู่ไกลก็ยังเห็นได้ชัดว่าคนผู้นั้นมีศีรษะโล่งล้านไร้เส้นผมและนุ่งห่มผ้าสีตุ่นๆ ทับเสื้อตัวยาว ในใจชักรู้สึกสงสัยก็อดถามพวกบ่าวไพร่ไม่ได้ “พี่ นั่นหรือท่านไต้ซือ”

“ใช่เจ้าค่ะคุณชาย”

“แล้วทำไมท่านไม่มีเส้นผมล่ะ ไหนจะการแต่งกายอีก ข้าไม่เข้าใจเลย”

“นั่นเป็นธรรมเนียมของคนในศาสนาโฝเจี้ยวน่ะขอรับ” บ่าวชาวเยว่จือนายหนึ่งตอบอย่างสุภาพ “ชายใดที่ปรารถนาจะบวช ก็จะปลงผมแล้วนุ่งห่มจีวร ตัดขาดทางโลก ปลีกวิเวกมาอยู่ในที่สงบเช่นนี้”

หนุ่มน้อยฟังแล้วก็ยิ่งสงสัย ปลงผม? แบบนี้ไม่ขัดกับวิถีเดิมแย่เลยหรือนั่น ก็เส้นผมในทัศนะของชาวฮั่นยุคนั้นมันเป็นอวัยวะอีกชิ้นที่พ่อแม่มอบให้ จะตัดย่อมถือว่าเป็นการอกตัญญูและไม่รักตัวใช่หรือไม่? แต่เขาก็ไม่ได้คิดในทางต่อว่าหรือตำหนิรุนแรงต่อคนผู้นั้น มีเพียงแต่ข้อสงสัยที่ตนเตรียมไว้ถามคนผู้นั้นตรงๆ หากได้พูดคุยกัน

เมื่อเข้ามาภายในอารามหลังน้อย มันไม่มีอะไรเลยนอกจากห้องเล็กๆ ที่มีกล่องไม้เพียงไม่กี่กล่องที่คาดว่าเอาไว้เก็บอัฎฐบริขารและข้าวของจำเป็นของท่านผู้อาศัยในอาราม …และที่มุมๆหนึ่ง มีสิ่งที่คล้ายบัลลังก์เล็กๆ มีผ้าวางไว้ แต่ไม่มีใครนั่ง แม้แต่ที่ที่ท่านไต้ซือนั่งก็ต่ำกว่ามันระดับหนึ่ง ราวกับว่าสิ่งนั้น…สูงส่งเกินกว่าใครจะไปนั่งได้

ไม่ใช่บัลลังก์ของผู้ครองเมือง

แต่เป็นบัลลังก์ของ “ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน” ที่ไม่สถิตบนผืนแผ่นดินใด แต่ตั้งมั่นอยู่ในใจของผู้เห็นธรรม

บุคคลซึ่งกวนอูอาจไม่รู้จักในเร็ววันนี้…แต่สักวันย่อมรู้จักในอนาคตอีกไกลแสนไกล ซึ่งข้าพเจ้ายังตอบไม่ได้ว่าที่ใด

“นั่นแหละ…ศาสดาของเรา” อาแชตอบสั้นๆ เป็นอันว่า…เรารู้กันนะท่านผู้ฟัง ว่าบ้านแซ่โฮ เขานับถืออะไรที่ต่างจากชาวฮั่นโดยทั่วไปจริงๆ

“ศาสนาเจ้า…โฝเจี้ยว ข้าเคยพอได้ศึกษามาบ้างว่าในต้าฮั่นนี้ มีวัดในพระนครลกเอี๋ยงนามว่า วัดแป๊ะเบ๊ยี่ (ไป๋หม่าซื่อ – วัดม้าขาว) สร้างขึ้นในรัชสมัยพระเจ้ามิ่งตี้ นับได้ก็ราวร้อยปีก่อนนี้…” กวนอูบอกแก่นางเช่นนั้น

“จริงเหรอพี่?” แชง้วยขยับหันมาทางเด็กหนุ่มผู้แก่กว่านาง 5 ปี ท่าทีเริ่มกระตือรือร้น แววตามีความอยากรู้อยากเห็นเต็มไปหมด

“ว่าแต่…พี่รู้ได้ไงน่ะ?”

“ท่านพ่อมีหนังสือเก่า ๆ อยู่หลายเล่ม ข้าชอบหยิบมาอ่านยามว่าง…” เด็กหนุ่มตอบง่าย ๆ ก่อนจะเว้นจังหวะเล็กน้อยแล้วว่า “เขาว่ากันว่า วัดนั้นสร้างขึ้นเพราะมีพระสองรูปจากดินแดนตะวันตกเดินทางมาพร้อมพระคัมภีร์ กับพระพุทธรูปองค์แรกในแผ่นดินเราโดยบรรทุกมาบนหลังม้าสีขาว…เลยตั้งชื่อวัดเพื่อระลึกถึงมัน”

“ม้าสีขาว…” แชง้วยพึมพำ “ข้าอยากไปดูจังเลย…”

ภาพของการสนทนาเล็กๆ ระหว่างเด็กโตกับเด็กเล็กอยู่ในสายตาของท่านไต้ซือผู้มีนามว่าเภาเจ๋ง (นามนี้เป็นนามทางธรรมแปลว่า “บริสุทธิ์สากล”) และท่านโฮปิน โฮปินยิ้มละไมอย่างเอ็นดู ในขณะที่ไต้ซือเภาเจ๋ง…แม้จะยิ้มกลับมีแววตาที่ซ่อนบางสิ่ง ราวกับท่านเห็นบางอย่าง ทั้งสิ่งที่อยู่ในตัวของเด็กชายเด็กหญิง และภาพในอนาคตของพวกเขา

“ประสก…เด็กผู้ชายตัวใหญ่ หน้าแดงตรงนั้นใครรึ?”

“อ้อ ศิษย์คนใหม่ขอรับท่านไต้ซือ ชื่อกวนอู”

ไต้ซือเภาเจ๋งยิ้มเพียงเล็กน้อย แต่แววตาที่ทอดมองเด็กชายผู้นั้นกลับเปี่ยมด้วยบางสิ่งที่เกินกว่าความเอ็นดู มีทั้งเมตตาและปริศนาในแววตานั้น ปริศนาจากนิมิตแห่งอนาคตกาลที่ท่านเห็นในตัวเด็กทั้งสอง…

เปลวเพลิง

โลหิต

น้ำตา

ความตาย

และ…แสงสว่างอันเรืองรองจากภายใน ที่ยังหลับใหลในตัวเด็กหนุ่มคนนั้น ราวกับเมล็ดพันธุ์ในดินที่ยังไม่แตกหน่อแต่มีโอกาสจะเติบโต ราวกับเปลวเพลิงเล็กๆ ที่ยังไม่ถูกโหมเชื้อไฟแต่มีโอกาสจะเปล่งแสงสว่างในยามหลงทาง

“กวนอู…หรือ” ไต้ซือพึมพำในใจ

‘ธรรมะแห่งพระตถาคตจะพาเจ้าไกลกว่าที่เจ้าคิด…แม้วันนี้เจ้าจะยังไม่รู้ แต่การเดินทางได้เริ่มขึ้นแล้ว…’

พระธุดงค์จากลกเอี๋ยง : “โอ้…อาตมาเริ่มเดาออกละคุณโยมแมวดำ”

นักพรตเต๋าที่จะไปซื้อของที่ตูร์ฟาน : “ขนลุกเลยเจ้าเหมียว ข้ารู้เลยว่า…”

อ๊ะๆ! อย่าเพิ่งคิดไปไกลสิท่านผู้ผ่านทาง เรื่องนี้…มันยังไม่จบ รอก่อนเถอะ…ข้ายังมีลำนำจะเล่าให้ฟังอีกหลายบทเลย!

เชิงอรรถ

[1] เป็นการเรียกศาสนาพุทธในภาษาจีน