จักรพงศ์ สิริริน ให้สัมภาษณ์เกี่ยวกับแรงบันดาลใจในการเขียนอย่างไร?

ในบทสัมภาษณ์หนึ่งที่อ่านมา จักรพงศ์เล่าถึงแรงบันดาลใจในเชิงการทดลองและการเล่นภาษา มากกว่าการตั้งใจสอนหรือสาธยายความคิดเดียว เริ่มจากการตั้งคำถามเล็ก ๆ ในชีวิต เช่น ทำไมคนทิ้งคำพูดบางคำไว้ในมุมหนึ่งของความทรงจำ แล้วคำพูดนั้นจะพาเราไปเจออะไรได้บ้าง

ฉันจำภาพได้ว่าสไตล์ของเขาเหมือนคนที่เอากล่องกระดาษมาพับแล้วทดลองใส่สิ่งต่าง ๆ เข้าไป ผลลัพธ์ไม่ได้คาดเดาเสมอ แต่บ่อยครั้งกลับเปิดมุมมองใหม่ ๆ อันนี้สะท้อนอยู่ในงานอย่าง 'เส้นทางของกล่องกระดาษ' ที่มักมีฉากสั้น ๆ ไม่ต่อเนื่องแต่เชื่อมด้วยอารมณ์เดียวกัน ในสัมภาษณ์เขายังบอกว่าบทสนทนาจริง ๆ กับคนแปลกหน้าในร้านกาแฟหรือข้างรถเมล์ให้แรงบันดาลใจมากกว่าหนังสือหรู ๆ เสียอีก เพราะมันตรงและไม่ปรุงแต่ง

วิธีพูดของเขาทำให้ฉันรู้สึกว่าแรงบันดาลใจเป็นสิ่งที่หาได้ ถ้าหากรู้จักเปลี่ยนมุมมองจากการมองภาพรวมมาเป็นการสังเกตรายละเอียด แล้วเอาสิ่งนั้นกลับมาซีเรียลไลซ์เป็นภาษา เขาพูดถึงการทับถมประสบการณ์เล็ก ๆ เข้าด้วยกันจนเกิดโทนเรื่อง ซึ่งเป็นเทคนิคที่ฉันสนใจและพยายามนำมาลองเขียนตามบ้าง เป็นมุมมองที่น่าเอาไปคิดต่อจริง ๆ

มุมมองของจักรพงศ์ต่อแรงบันดาลใจมีความกระชับและชัดเจน เขาชอบย้ำว่ามันไม่ใช่แค่จุดประกายแต่มันคือการเก็บรักษาและตั้งคำถามต่อสิ่งที่เก็บมา ฉันชอบวิธีที่เขาเปรียบเทียบความทรงจำกับกล่องเสียง—บางกล่องเก็บเสียงหัวเราะ บางกล่องเก็บคำพูดที่ไม่ทันจดจำไว้

เมื่อพูดถึงงานชิ้นหนึ่งอย่าง 'เสียงจากหน้าต่างริมทาง' จะเห็นได้ว่าฉากที่ดูธรรมดา เช่น คนยืนรอรถหรือเด็กวาดรูปบนพื้น ถูกเขายกขึ้นมาเป็นฉากเล็ก ๆ ที่ขับเคลื่อนอารมณ์ทั้งเรื่อง เขาเล่าว่าแรงบันดาลใจมักมาจากการสังเกตการเลิกมองและเริ่มฟัง โลกที่เขาเขียนจึงเต็มไปด้วยช่องว่างให้ผู้อ่านเติมเข้าไปเอง และนั่นทำให้ผลงานมีชีวิต

ความประทับใจส่วนตัวคือการที่เขาไม่แบ่งแรงบันดาลใจเป็นชั้นสูง-ต่ำ แต่ยอมรับทุกความเป็นไปได้ ทั้งเสียง เท็กซ์เจอร์ของวันฝนตก หรือการรอคอยที่ไม่มีคำอธิบาย พอกลับมาคิดดูแล้ว มุมมองแบบนี้กระตุ้นให้ฉันอยากเก็บความประหลาดของวันธรรมดามาเขียนบ่อยขึ้น

ความทรงจำหนึ่งเกี่ยวกับคำสัมภาษณ์ของจักรพงศ์ยังชัดเจนในหัว เสียงของเขาพูดถึงแรงบันดาลใจแบบที่ไม่หวือหวาแต่สัมผัสได้ว่าเกิดจากรายละเอียดเล็ก ๆ รอบตัวมากกว่าจากฉากยิ่งใหญ่ใด ๆ

ผมมักนึกถึงตอนที่เขาพูดถึงการเดินผ่านซอยเล็ก ๆ แล้วได้ภาพตัวละครจากป้ายโฆษณา เสียงเจื้อยแจ้วของคนขายขนม รวมทั้งกลิ่นฝนที่พัดเข้ามาในวันธรรมดา นั่นกลายเป็นแกนหลักของเรื่องราวใน 'ความฝันในกรวดทราย' ซึ่งเขาเล่าว่าไม่ได้มาจากนิยามวรรณกรรม แต่จากการสังเกตรายละเอียดของคนที่เดินผ่านหน้าเขาในวันนั้น การอธิบายแบบนี้ทำให้ผมรู้สึกใกล้ชิดกับกระบวนการของเข เพราะมันเป็นการยอมรับว่าความจริงในชีวิตประจำวันสามารถกลายเป็นสิ่งมหัศจรรย์ได้

นอกจากนี้เขายังพูดถึงการฟังเพลงเก่า ๆ และการคุยกับคนต่างวัยเป็นแหล่งพลังงานสำคัญ การให้ความสำคัญกับน้ำเสียงของตัวละครมากกว่าพล็อต ทำให้ผลงานของเขามักเต็มไปด้วยบทสนทนาที่มีจังหวะและความไม่สมบูรณ์ซึ่งจริงใจมาก ผมชอบวิธีที่เขาเปรียบแรงบันดาลใจเหมือนการเก็บเศษกระจกจากหาดทรายมาประกอบเป็นภาพ ทั้งละเอียดและเปราะบาง จบจากบทสัมภาษณ์นั้นด้วยภาพของผู้เขียนที่ยิ้มและพูดเบา ๆ ว่า "สิ่งเล็กน้อยคือแหล่งทรัพย์สินที่ไม่สิ้นสุด" — ประโยคนี้ยังคงทำให้ผมหยุดฟังสิ่งรอบตัวบ่อยขึ้น