ฉบับนิยายกับฉบับซีรีส์ของ สตรีเช่นข้าหาได้ยากยิ่ง ซับไทย ต่างกันอย่างไร?

ลองมองจากมุมของคนดูรุ่นใหม่ที่ชอบจับจังหวะความตื่นเต้น: ซับไทยของ 'สตรีเช่นข้าหาได้ยากยิ่ง' ถูกออกแบบมาให้เข้าจังหวะกับภาพและเวลา จึงต้องกะความยาวประโยคและระดับทางภาษาให้สั้น ลงตัว และอ่านทัน ซึ่งเป็นเหตุผลที่บางบทพูดตรงไปตรงมากว่าในนิยายมาก

ผมให้ความสำคัญกับสิ่งที่ซับเติมให้—เช่น โทนเสียงของคำพูดที่นักแสดงถ่ายทอดได้ เมโลดี้พื้นหลังที่ช่วยเพิ่มมิติประโยคที่สั้นลง สายตา และจังหวะการตัดต่อที่ทำให้คำที่ถูกย่อมีน้ำหนักขึ้น แต่ก็ต้องยอมรับว่าการตัดนั้นทำให้รายละเอียดเชิงประวัติศาสตร์หรือคำอธิบายบางอย่างหายไปได้ ถ้าคนดูไม่คุ้นกับศัพท์ราชาศัพท์หรือโครงเรื่องบางจุด อาจรู้สึกงงเร็ว

สรุปแบบสบาย ๆ คือ ถ้าชอบความลึกของจิตวิทยาและภาษาละเอียด ๆ ให้พุ่งไปหาเล่ม แต่ถ้าอยากได้อารมณ์แบบทันทีทันใดและภาพงาม ๆ ที่ซับไทยช่วยยกระดับ ก็เปิดซีรีส์ดู ทั้งสองเวอร์ชันเติมซึ่งกันและกันและทำให้ประสบการณ์ของเรื่องไม่ซ้ำกันเลย

ในฐานะคนหนึ่งที่หลงใหลในทั้งตัวหนังสือและภาพเคลื่อนไหว การอ่าน 'สตรีเช่นข้าหาได้ยากยิ่ง' ในฉบับนิยายกับการดูซีรีส์ซับไทยให้ความรู้สึกต่างกันแบบที่บอกไม่หมดในครั้งเดียว บทนิยายมักมีพื้นที่ให้ความคิดภายในของตัวเอกได้ชัด — ประโยคยาว ๆ ที่เล่าแง่มุมความยึดมั่น ความกลัว หรือการคำนวณเชิงจิตวิทยาถูกถ่ายทอดด้วยภาษาที่ค่อนข้างละเมียด เมื่อนำมาตัดเป็นซับ พวกนั้นต้องถูกย่อ ตัดให้กระชับ และแปลงเป็นภาษาที่คนดูอ่านทันภายในสองวินาที ส่งผลให้ความละเอียดของความคิดบางอย่างหายไปหรือแปรสภาพเป็นบทสนทนาเชิงสั้นที่เน้นภาพมากกว่าเสียงในหัวของตัวละคร

ผมสังเกตว่าการเลือกคำของซับไทยมักเอียงไปทางความกระชับและเป็นมิตรกับหน้าจอ เช่น คำสำนวนโบราณหรือคำขับถ้อยที่มีน้ำหนักในนิยายถูกปรับให้ทันสมัยขึ้น เพื่อให้ผู้ชมทั่วไปเข้าถึงได้ง่ายกว่า ซึ่งทำให้สีสันของการเล่าเรื่องดั้งเดิมเปลี่ยนไป ฉากในนิยายที่เต็มไปด้วยคำภายในใจและบรรยายความประณีตของราชสำนักมักจะถูกย่อจนเหลือเพียงวลีสั้น ๆ ในซับ แต่ในทางกลับกัน การแสดงของนักแสดง เสียง พากย์ และดนตรีประกอบในซีรีส์กลับเติมเต็มอารมณ์ที่ตัวอักษรอธิบายไม่ได้ เช่น การสบตาครั้งสั้นหรือจังหวะดนตรีที่ยกขึ้นในจังหวะสำคัญ จึงทำให้ผู้ชมได้รับความรู้สึกอีกแบบหนึ่งที่หนังสือให้ไม่ได้เสมอไป

อีกประเด็นสำคัญคือความต่อเนื่องของคำเรียกและระบบยศในฉบับแปลนิยายกับซับมีแนวโน้มไม่ตรงกัน ทั้งเรื่องการถอดคำทับศัพท์ การใช้คำราชาศัพท์ หรือการรักษาน้ำเสียงเดิมของตัวละคร บางครั้งฉบับนิยายเลือกคำที่คงไว้ซึ่งความเป็นโบราณ ส่วนซับเลือกคำที่อ่านง่ายกว่า ส่งผลให้ตัวละครดูเปลี่ยนไปเล็กน้อยในความคิดคนอ่านเทียบกับคนดู สุดท้ายแล้วทั้งสองรูปแบบมีข้อดีของตัวเอง: นิยายให้ความละเอียดของโลกภายใน ส่วนซับให้ภาพรวมที่ถูกขับเคลื่อนด้วยการแสดงและเสียง พอเอามารวมกันแล้วกลับเป็นประสบการณ์ที่เติมเต็มกัน ถ้าอยากได้มิติลึก ๆ ให้ตั้งใจอ่านฉบับนิยาย แต่ถ้าอยากได้พลังอารมณ์และบรรยากาศ ให้เปิดซับไทยแล้วปล่อยให้ภาพกับเสียงพาไป—นั่นแหละความสนุกแบบสองทางที่ทำให้เรื่องนี้น่าติดตามต่อ