ผู้กำกับอธิบายการดัดแปลง จิ่ ว ฉง จื่ อ รีวิว จากหนังสืออย่างไร

การฟังผู้กำกับอธิบายการดัดแปลง 'จิ่วฉงจื่อ' ทำให้ผมรู้สึกเหมือนได้มองเบื้องหลังการตัดสินใจที่ซับซ้อนกว่าที่คิดไว้มาก

ผู้กำกับมักเล่าเรื่องการเลือกตัดหรือย้ายฉากไม่ใช่เพียงเพราะเวลา แต่เพราะต้องการรักษาแกนอารมณ์ของนิยายไว้ บทในหนังสือมักมีชั้นความคิดภายในของตัวละครที่ลึกและยาว ผู้กำกับต้องแปลงมันเป็นภาพและจังหวะเสียง เช่น การเอาช็อตสั้น ๆ ที่ดูเหมือนไม่สำคัญมาเชื่อมเป็นโมเมนต์ที่สื่อความรู้สึกทำให้ผมเข้าใจว่าทำไมบางบทที่แฟน ๆ รักจึงถูกลดทอน — ไม่ใช่เพราะไร้ค่า แต่เพราะต้องแลกกับการรักษาจังหวะของเรื่องโดยรวม

ในแง่เทคนิค ผู้กำกับพูดถึงการใช้สัญลักษณ์ภาพแทนคำบรรยายยาว ๆ การจัดแสงและสีเพื่อสื่อแรงกดดันทางจิตใจของตัวเอก และการปรับบทสนทนาให้กระชับขึ้นโดยยังคงโทนของต้นฉบับ เหมือนฉากหนึ่งในหนังสือที่ใช้หน้าเต็มอธิบายความขัดแย้งภายใน กลายเป็นการเคลื่อนไหวกล้องช้า ๆ พร้อมฉากหลังเดียวที่บอกได้ครบ นั่นทำให้ผมเห็นความตั้งใจว่าการเปลี่ยนแปลงบางอย่างคือการแปลความ ไม่ใช่การทำลาย

ท้ายที่สุดผู้กำกับย้ำว่าการดัดแปลงคือการเลือกว่าจะเล่าอะไรให้โดดเด่น และยอมสละอะไรเพื่อให้ภาพยนตร์มีชีวิตของมันเอง คำอธิบายแบบนี้ทำให้ผมมองการดัดแปลง 'จิ่วฉงจื่อ' ด้วยความเข้าใจมากขึ้น ไม่ได้ยอมรับทุกการตัดทอนทันที แต่มองหาว่าการตัดครั้งนั้นทำให้แกนเรื่องยังยืนอยู่หรือเปล่า

ฉากเปิดในเวอร์ชันภาพยนตร์ของ 'จิ่วฉงจื่อ' ถูกผู้กำกับหยิบมาพูดถึงหลายครั้งในสัมภาษณ์ และผมชอบวิธีที่เขาอธิบายการเลือกใช้เสียงมากกว่าบรรยายยาว ๆ

ผมมักนึกถึงฉากเดียวจาก 'Crouching Tiger, hidden dragon' ที่ใช้ภาพและเสียงเล่าแทนคำอธิบาย ภาพเปิดของ 'จิ่วฉงจื่อ' ในมุมมองของผู้กำกับก็มีความคล้ายกัน: เริ่มจากรายละเอียดเล็ก ๆ อย่างเสียงลม เสียงใบไม้ แล้วค่อย ๆ ขยายเป็นภาพกว้างเพื่อพาผู้ชมเข้าสู่โลกหนังสือโดยไม่ต้องอ่านคำบรรยายยาว ๆ การเลือกแบบนี้ทำให้ฉากเปิดเป็นเครื่องมือที่บอกโทนเรื่องได้ชัดเจน และผมชอบความกล้าที่จะให้ผู้ชมเติมเรื่องเอง ซึ่งในทางกลับกันก็ทำให้บางคนรู้สึกว่าขาดรายละเอียด แต่สำหรับผมแล้วมันเป็นการเชิญให้เข้าไปมีส่วนร่วมกับงานศิลป์ชิ้นนั้นอย่างแท้จริง

หลักการสำคัญที่ผู้กำกับมักยกขึ้นเมื่อพูดถึงการดัดแปลง 'จิ่วฉงจื่อ' คือการเลือกโฟกัสมากกว่าการใส่ทุกอย่างลงไป ผมมักคิดว่าคำอธิบายของผู้กำกับมีสองมิติที่ชัดเจน: มิติเล่าเรื่องกับมิติภาพ

ในมิติเล่าเรื่อง ผู้กำกับอธิบายว่าเขาต้องเลือกเส้นเรื่องหลักและเส้นรองอย่างชัดเจนเพื่อไม่ให้ผู้ชมสับสน บางตัวละครจากหนังสือต้องถูกรวม หรือลดบทพูดเพื่อให้โค้งอารมณ์ของภาพยนตร์กระชับขึ้น ผมเห็นตัวอย่างนี้บ่อยในผลงานดัดแปลงอื่น ๆ เช่น 'Spirited Away' ที่แปลงการเดินทางภายในเป็นภาพที่จับต้องได้

ในมิติภาพ ผู้กำกับมักพูดถึงการสร้างภาษาภาพเฉพาะของหนังเพื่อสะท้อนโทนหนังสือ ไม่ว่าจะเป็นการใช้กรอบกล้อง ซาวด์ดีไซน์ หรือมู้ดสี ซึ่งผมคิดว่าเป็นหัวใจของการทำให้แฟนหนังสือรับรู้ว่านี่คือโลกเดียวกัน แม้ว่าบทบางส่วนจะถูกย่อหรือเปลี่ยนก็ตาม สุดท้ายมุมมองของผู้กำกับทำให้ผมเข้าใจว่าการดัดแปลงคือการแปลที่ต้องใช้ทั้งความเคารพและความกล้า