ลาลูแบร์ มีที่มาของชื่อและแรงบันดาลใจจากอะไร?

ต้องบอกเลยว่า 'ลาลูแบร์' เป็นงานที่ฉีกความคาดหวังได้ตั้งแต่หน้าบทแรก ในมุมของคนที่ชอบโลกที่ละเอียดและเต็มไปด้วยเสน่ห์แปลกใหม่ ฉันรู้สึกว่าการเขียนของเรื่องนี้คล้ายกับการวาดภาพด้วยคำ — มีทั้งมิติของภูมิศาสตร์ สภาพอากาศ และรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ที่ทำให้โลกดูมีชีวิต ไม่ใช่แค่ฉากหลังสำหรับพล็อต แต่เป็นตัวละครอีกตัวหนึ่งที่ทำให้เหตุการณ์ทุกอย่างมีน้ำหนัก ช่วงจังหวะเล่าเรื่องไม่ได้เร่งรีบจนหมดแรง แต่ก็ไม่ช้าเกินไปจนรู้สึกยืดยาด มันบาลานซ์ในแบบที่ทำให้ฉันลงทุนกับตัวละครได้จริงๆ เนื้อหาของ 'ลาลูแบร์' เด่นที่การปั้นตัวละครรองให้มีน้ำหนักเท่ากับตัวเอก — แต่ละคนมีปม มีมุมมอง และการตัดสินใจที่ทำให้เรื่องขยับไปข้างหน้าอย่างเป็นธรรมชาติ นอกจากนี้ธีมของความทรงจำและการค้นหาตัวตนถูกสอดแทรกอย่างละมุน ไม่ได้ตะโกนโชว์ความเศร้า แต่ละบรรทัดเหมือนการแกะเปลือกหัวใจกว่าหนึ่งชั้น ฉากบางฉากเตือนฉันถึงความเงียบซึมลึกของงานอย่าง 'Made in Abyss' ในแง่บรรยากาศและการสร้างความตึงเครียดทางอารมณ์ แต่ 'ลาลูแบร์' เลือกทำให้โทนของมันนุ่มขึ้นและมีความหวังแฝงอยู่ ท้ายที่สุดสิ่งที่ทำให้ฉันอยากแนะนำเรื่องนี้คือความกล้าที่จะลงรายละเอียดเล็กๆ และการให้คุณค่ากับช่วงเวลาธรรมดาๆ บทสนทนาเล็กๆ ในเรื่องสามารถทิ้งร่องรอยในใจได้เหมือนเพลงบรรเลงจบหนึ่งท่อน อ่านจบแล้วยังอยากกลับไปเปิดประโยคเดิมซ้ำๆ เพื่อดูว่ามีอะไรหล่นหายไปบ้าง นี่เป็นงานที่ให้ความสบายใจในแบบที่แปลกแต่ลงตัว และฉันคิดว่ามันคุ้มค่ากับเวลาที่จะจมดิ่งเข้าไปจริงๆ

ชื่อ 'ลาลูแบร์' ยังคงเป็นชื่อน่าสนใจที่คนถามถึงบ่อยๆ และจากสิ่งที่รู้ ณ ปัจจุบัน ยังไม่มีการประกาศฉบับอนิเมะหรือภาพยนตร์อย่างเป็นทางการ ฝั่งฉันที่ติดตามงานต้นฉบับและการดัดแปลงมานาน คิดว่าเหตุผลหนึ่งที่ทำให้ยังไม่มีงานดัดแปลงอาจมาจากความเฉพาะตัวของเนื้อหา บางเรื่องต้องการเวลาและงบประมาณสูงในการถ่ายทอดบรรยากาศหรือโทนสีแบบที่ผู้อ่านคาดหวัง ตัวอย่างเช่นงานบางชิ้นที่มีโลกภายในละเอียดลออเมื่อถูกดัดแปลงก็ต้องใช้สตูดิโอที่พร้อมลงทุนอย่างจริงจัง คล้ายกับกรณีของ 'Mushishi' ที่กินเวลาและความละเอียดในการสร้างบรรยากาศ ถึงจะออกมาเป็นที่ยอมรับ ยังไงก็ตามในมุมมองผู้ชมที่คลุกคลี ฉันรู้สึกว่าถ้าใครจะทำฉบับอนิเมะจริงๆ จะต้องตัดสินใจชัดเจนว่าจะเน้นเรื่องราวเชิงภาพและอารมณ์หรือจะขยายพล็อตให้เข้ากับสื่อหน้าจอ ซึ่งการตัดสินใจนั้นมีผลมากต่อการตอบรับของแฟนเดิมและผู้ชมใหม่ เหลือเพียงเวลาว่าใครจะกล้ารับความเสี่ยงนั้น และหวังว่าจะได้เห็นการประกาศอย่างเป็นทางการในไม่ช้า

กลับมาที่ 'ลาลูแบร์' ชุมชนแฟนฟิคโดยรวมชอบผลิบานในแนวรักโรแมนติกและ AU ที่ขยายโลกเดิมให้กว้างขึ้นกว่าต้นฉบับมากที่สุด ฉันมักเจอฟิคแนวคู่รักเน้นความละมุนทั้งแบบหวานใสและแบบหนักอารมณ์ (hurt/comfort) รวมไปถึงแนวตัดต่อเหตุการณ์หรือเปลี่ยนชะตากรรมของตัวละครให้มีเส้นเรื่องใหม่ๆ ซึ่งคนเขียนสามารถใส่ความเป็นคู่ที่แฟนๆ ชอบได้เต็มที่ อีกกลุ่มหนึ่งที่มาแรงคือฟิคข้ามโลกหรือ crossover ที่จับ 'ลาลูแบร์' ไปปะทะกับจักรวาลอื่น ทำให้เกิดสถานการณ์แปลกใหม่และการตีความตัวละครที่น่าสนใจ นอกจากนี้แฟนฟิคที่เป็น slice-of-life หรือโมเมนต์หลังจบเรื่อง (slice/epilogue) ก็ได้รับความนิยมเพราะแฟนหลายคนอยากเห็นชีวิตประจำวันของคู่โปรดหลังเวที เมื่อต้องการหาฟิคแบบนี้ ฉันจะค้นจากแท็กที่เฉพาะเจาะจง เช่น คู่, AU, or 'missing scenes' เพื่อเจอผลงานที่ตรงใจ สำหรับที่อ่านจริงจัง แพลตฟอร์มภาษไทยอย่าง 'Wattpad' และเว็บบอร์ดแฟนฟิคในไทยมักมีคอมมูนิตี้ใหญ่ ส่วนเว็บอย่าง 'Fictionlog' ก็มีคนแปลและเขียนงานคุณภาพสูง อย่าลืมเช็กคำเตือนเนื้อหา (CW/Rating) และอ่านคอมเมนต์เพื่อประเมินสไตล์ผู้เขียนก่อนจะจมดิ่งลงไปอ่านยาวๆ — ฉันมักเซฟเรื่องที่ชอบไว้และกลับมาอ่านซ้ำเมื่ออยากได้ความอบอุ่นแบบเดิม

เราเป็นคนชอบอ่านบันทึกการเดินทางเก่าๆ และพอได้ยินชื่อ 'ลาลูแบร์' ก็รู้ทันทีว่ามันอ้างอิงมาจากงานของซิเมง เดอ ลา ลูแบร์ (Simon de La Loubère) ซึ่งเป็นทูตฝรั่งเศสที่ไปอยุธยาในศตวรรษที่ 17 งานหลักของเขาที่คนมักอ้างถึงคือ 'Du Royaume de Siam' ซึ่งเป็นบันทึกเชิงพรรณนาที่รวมทั้งข้อมูลทางการเมือง ประเพณี และการปกครองของสยามในสมัยนั้น เราเคยหลงใหลกับรายละเอียดเล็กๆ ในเล่มนี้ — การบรรยายพิธีราชสำนัก เครื่องแต่งกาย ความสัมพันธ์ระหว่างขุนนาง รวมถึงบันทึกเกี่ยวกับคณิตศาสตร์พื้นบ้านที่เขาพบ เช่นวิธีสร้างตารางเวทมนตร์ที่ต่อมาถูกเรียกว่า "Siamese method" — ซึ่งทำให้ภาพสยามโบราณในสายตาชาวตะวันตกชัดขึ้นมาก เมื่ออ่านแล้วรู้สึกว่าชื่อ 'ลาลูแบร์' ในงานสมัยใหม่มักถูกยืมไปใช้เพื่อให้ตัวละครหรือฉากมีมิติของความเก่าและความเป็นตะวันออกที่ถ่ายทอดจากมุมมองของยุโรป งานของลา ลูแบร์เองไม่ได้เป็นนิยาย แต่เป็นแหล่งข้อมูลที่นักเขียนและนักประวัติศาสตร์อ้างอิงบ่อยๆ ดังนั้นถ้าเจอการอ้างอิงถึง 'ลาลูแบร์' ในงานต่างๆ ให้คิดได้เลยว่าเค้าย้อนกลับไปหยิบรายละเอียดจากผลงานเชิงพรรณนาของซิเมง เดอ ลา ลูแบร์

จดหมายเหตุลาลูแบร์ถือเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ชิ้นสำคัญที่บันทึกภาพสังคมสยามในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช โดยเอกสารนี้เขียนโดยซีมง เดอ ลาลูแบร์ ราชทูตฝรั่งเศสที่เดินทางมาเจริญสัมพันธไมตรีกับสยามปี 2230 เนื้อหาส่วนใหญ่สะท้อนมุมมองของชาวยุโรปที่พบเห็นวัฒนธรรมไทยซึ่งแตกต่างอย่างสิ้นเชิง ตั้งแต่ระบบศักดินา การปกครองแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ไปจนถึงประเพณีการแต่งกายและวิถีชีวิตของสามัญชน ที่น่าสนใจคือเขาบันทึกสถาปัตยกรรมอยุธยาอย่างละเอียด รวมทั้งวัดพระศรีสรรเพชญ์ซึ่งถูกเปรียบว่า 'งดงามไม่แพ้มหาวิหารในยุโรป' ประเด็นที่มักถูกอ้างถึงคือการวิพากษ์ระบบไพร่ที่ลาลูแบร์มองว่าเป็น 'การกดขี่โดยรัฐ' แต่ในแง่กลับกัน เขาก็ชื่นชมความเจริญทางการค้าของสยาม โดยเฉพาะตลาดน้ำที่มีสินค้าจากทั่วโลกมาสนนราคากันอย่างคึกคัก ความขัดแย้งในมุมมองนี้เองที่ทำให้จดหมายเหตุฉบับเต็มมีความลุ่มลึกกว่าหนังสือท่องเที่ยวทั่วไป

เป็นบันทึกการเดินทางของราชทูตฝรั่งเศสที่เข้ามาในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชนะ แค่เปิดอ่านก็สัมผัสได้ถึงความพิศวงของชาวยุโรปที่พบเห็นวัฒนธรรมสยามครั้งแรก รายละเอียดในเล่มนี่น่าสนใจมากๆ เขาเขียนถึงทั้งสถาปัตยกรรมไทยที่งดงาม อย่างวัดพระศรีรัตนศาสดารามที่ทำให้เขาตื่นตะลึง ไปจนถึงเรื่องชีวิตประจำวันของคนสมัยนั้น อย่างการแต่งตัว อาหารการกิน หรือแม้แต่ระบบศักดินาที่ซับซ้อน บางตอนก็มีอารมณ์ขันนิดๆ เวลาเขาพยายามอธิบายสิ่งที่ตัวเองไม่เข้าใจเกี่ยวกับสังคมไทย

เริ่มอ่าน 'จดหมายเหตุลาลูแบร์' ครั้งแรกรู้สึกเหมือนเจอสมบัติที่ซ่อนอยู่ในตู้เก่า ๆ — เรื่องเล่ามีตัวละครหลักไม่มากแต่แต่ละคนล้วนมีน้ำหนักและการเดินเรื่องที่ชัดเจน โดยหลัก ๆ ผมมองว่าแกนนำของเรื่องคือ 'เนวา' หญิงสาวที่ทำหน้าที่เป็นผู้เก็บรักษาจดหมายเหตุ เธอเป็นเสาหลักทางจริยธรรมและความอยากรู้อยากเห็นที่ผลักดันให้ความลับในบรรดาหนังสือโบราณหลุดออกมาสู่โลกกว้าง จุดเด่นของเธอไม่ใช่แค่ความชาญฉลาด แต่เป็นความเปราะบางที่ทำให้การตัดสินใจแต่ละครั้งมีน้ำหนัก คู่อุปถัมภ์ที่ชัดเจนคือ 'ไมซาร์' บุคคลผู้เคยผ่านศึกหนักมาก่อน เขาไม่ใช่แค่ที่ปรึกษา แต่เป็นผู้รักษากรอบความทรงจำของสังคม — ไมซาร์บอกบทบาทของความรู้สึกผิดและการชดใช้ ตัวละครนี้ช่วยให้มุมมองของเรื่องซับซ้อนขึ้นเพราะเขามักต้องเลือกระหว่างการปกป้องความลับหรือการเปิดเผยเพื่อความยุติธรรม ในขณะที่เพื่อนวัยเด็กอย่าง 'อีริน' เป็นแรงกระตุ้นทางการเมือง เธอมีบทบาทเป็นตัวแทนของความเปลี่ยนแปลงและความไม่พอใจในระบบเก่า ฝั่งตรงข้ามที่สร้างความขัดแย้งให้ชัดเจนคือ 'ธาริส' นักการเมือง/ขุนนางที่ต้องการใช้จดหมายเหตุเพื่อควบคุมประวัติศาสตร์และอนาคตของเมือง การปะทะกันระหว่างวิสัยทัศน์ของธาริสกับความตั้งใจของเนวาเป็นแกนกลางที่ทำให้เนื้อเรื่องเดินหน้าอย่างมีจุดหักมุม นอกจากนี้ยังมี 'โอเลีย' นักแปลและนักวิชาการที่คอยเติมข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์และฉากหลังให้เรื่องราว — เธอมักเป็นเสียงที่เบาแต่สำคัญ เพราะคำอธิบายเชิงเทคนิคจากเธอช่วยเปิดเผยรายละเอียดเล็ก ๆ ที่เปลี่ยนมุมมองของผู้อ่าน การจัดวางตัวละครใน 'จดหมายเหตุลาลูแบร์' จึงเป็นการบาลานซ์ระหว่างความหวัง ส่วนโค้งการไถ่บาป และการต่อสู้ทางอุดมการณ์ ทุกตัวละครทำหน้าที่เกื้อหนุนหัวข้อหลักของเรื่อง: ความทรงจำกับอำนาจ การอ่านครั้งแล้วครั้งเล่าทำให้เห็นชั้นของความหมายมากขึ้น และนั่นแหละที่ทำให้ผมยังกลับไปหยิบเล่มนี้อยู่บ่อย ๆ

ยิ่งคิดยิ่งนึกภาพฉากเปิดที่กล้องแพนผ่านเอกสารเก่า ๆ แล้วพบชื่อ 'จดหมายเหตุลาลูแบร์' บนหน้าปก — ในฐานะแฟนที่คลุกคลีทั้งนิยายและอนิเมะมานาน ผมนึกออกว่าทำไมหลายคนอยากเห็นมันถูกดัดแปลงเป็นซีรีส์หรืออนิเมะ แต่สถานะปัจจุบันค่อนข้างซับซ้อน: ไม่มีการประกาศโปรเจ็กต์หลักแบบเป็นทางการจนถึงกลางปี 2024 จากค่ายใหญ่หรือสตูดิโอชื่อดังที่สื่อกระแสหลักพูดถึง อย่างไรก็ตาม ความเป็นไปได้ยังเปิดกว้างเพราะเนื้อหามีคุณสมบัติที่นักสร้างสรรค์มองหา — โลกที่ละเอียด รายละเอียดประวัติศาสตร์ และบทสนทนาที่สามารถแปลงเป็นซีนภาพยนตร์ได้สวย การจะเห็นงานชิ้นนี้ถูกนำไปสร้างจริงมีตัวแปรเยอะมาก ผมมองจากสองด้าน: ด้านศิลป์กับด้านปฏิบัติ ด้านศิลป์พูดถึงการดัดแปลงที่อาจทำให้เรื่องราวเด่นขึ้นได้ เช่น หากสตูดิโออยากเน้นบรรยากาศและความลึกลับ สไตล์ของ 'Mushishi' หรือ 'Violet Evergarden' จะช่วยถ่ายทอดโทนความอ่อนไหวและความทรงจำได้ดี ขณะเดียวกัน ถ้าต้องการความยิ่งใหญ่ตามแผนภาพยุคเก่าแบบละครประวัติศาสตร์ 'The Rose of Versailles' ให้บทเรียนเรื่องการจัดฉากและออกแบบเครื่องแต่งกายได้เยอะ ด้านปฏิบัติก็สำคัญไม่แพ้กัน — ลิขสิทธิ์เป็นเรื่องใหญ่ ใครถือสิทธิ์แปลหรือจัดจำหน่าย ข้อตกลงกับผู้เขียน รวมถึงงบประมาณในการสร้างฉากที่ต้องใช้รายละเอียดประวัติศาสตร์ ล้วนส่งผล นอกจากนี้ ความนิยมในระดับนานาชาติและกลยุทธ์ของสื่อสตรีมมิ่งก็มีผล ถ้าผลงานเริ่มเกิดกระแสจากแฟนแปลหรือรีวิวเชิงวรรณกรรม สตูดิโออาจเริ่มสนใจมากขึ้น ผมเองมองว่าโอกาสมีอยู่ แต่อาจต้องใช้เวลาและแรงผลักจากทั้งแฟนคลับและผู้ผลิตที่กล้าลงทุนในงานแนวนี้ สุดท้ายแล้ว ถ้าเกิดขึ้นจริง มันอาจมาในรูปแบบที่เราไม่คาดคิด — ซีรีส์ยาว ทรัพย์สินแบบมินิซีรีส์ หรือละครเวทีดัดแปลงก็เป็นไปได้ และนั่นแหละคือเสน่ห์ที่ทำให้ตามลุ้นต่อไป