CHAPTER 4

Hindi pa rin gumagalaw si Lucianna sa kaniyang kinatatayuan. Pabali-balik ang tingin niya sa barong-barong nila, pagkatapos ay sa taong nakalutang sa dagat. Dahil sa nangyari sa ama’t ina niya, nagkaroon na siya ng takot sa mga ganitong bagay. Baka kung sino na lang ang taong ito at mapahamak pa siya. Maaari ring isa ito sa mga lumusob noon sa kanila.

O baka naman isang simpleng mangingisda lang na dinaanan ng masamang panahon sa pamamalakaya at nangangailangan ng tulong, bulong ng kabilang bahagi ng kaniyang isip.

Sa naisip, mabilis siyang lumusong sa tubig. Pero ilang hakbang pa lang ang nagagawa niya nang mapatigil muli. Hindi nga pala siya marunong lumangoy! May ilang dipa pa ang layo nito sa kaniya at medyo may kalaliman pa ang parteng iyon na kinaroroonan nito.

Ilang sandali rin siyang nag-alinlangan kung sasagipin pa ba niya ito o hindi, dahil baka siya naman ang mapahamak. Hindi niya alam kung bakit, pero kahit tagaroon sila sa tabing dagat, hindi niya nakuhang mag-aral na lumangoy. Hindi naman siya noon tinatanong ng kaniyang mga magulang— hindi rin siya pinilit turuan ng mga ito. Dahil nang isang beses na mag-aral siyang lumangoy kasama ang ina, kamuntikan na siyang nalunod. Kaya hindi na siya umulit pa.

Subalit, nang tingnan niya ang lumulutang na tao, may malakas na bumubulong sa kaniyang isip na tulungan ito. Kaya kahit hindi marunong lumangoy, pikitmatang nilakad niya nang dahan-dahan ang kinaroroonan nito. Nakalublob ang ulo nito sa tubig kaya kaagad niya itong itinihaya. At laking gulat niya nang mapagmasdan ang itsura nito.

Isa itong lalaki!

Malaki ang pangangatawan nito, at kapansin-pansin ang pangingitim ng mukha nito. Punit-punit ang damit nito at may mga sugat sa buong katawan. Natuon ang mga mata niya sa malaking sugat nito sa braso na tila sariwang-sariwa pa. Umaagos pa kasi roon ang sariwang dugo. May sugat din ito sa noo, na parang pinukpok ng isang bagay.

Kaagad na pinulsuhan ni Lucianna ang lalaki, gaya ng turo noon sa eskwelahan nila tungkol sa first aid. Nakahinga siya nang maluwag nang maramdaman ang pulso nito ngunit mahinang-mahina iyon.

Hinila niya ang katawan ng lalaki patungo sa pampang. Pagkatapos, ubod lakas niya itong itinayo. Hindi niya alam kung kakayanin niya itong madala sa kanila— pero susubukan niya, dahil halos doble yata niya ang bigat nito.

Nag-aalalang luminga siya sa paligid upang makasigurong walang tao roon. Malapit ng sumikat ang araw kaya parating na ang mga mangingisda at magsisimula na ring magsilabasan ang mga taga-isla para sa pang-araw-araw nilang gawain.

Nang masigurong walang makakakita sa kanila, kagat-labing pinasan niya ang estranghero papunta sa barong-barong nila. Halos bumigay ang mga binti niya nang sapitin nila ang kanilang bahay.

Mabilis ang kaniyang mga kilos. Agad niyang inihiga ang lalaki sa kaniyang papag at isa-isang hinubad ang kasuotan nito. Napatigil siya sandali nang tumambad ang malapad nitong dibdib sa kaniya. May malaking tattoo ito roon ng ibong kulay itim, na nahihinuha niyang isang uwak. Nakabukas ang mga pakpak niyon habang ang mga paa niyon ay nakapatong sa isang bungo.

Muli ang pagragasa ng takot sa dibdib ni Lucianna. Hindi niya alam kung tama ba ang ginagawa niya. Baka kasi ikapahamak niya nang tuluyan ang pagtulong sa lalaking iyon. Kahit pa sabihin niyang gwapo ito, dahil sa matangos nitong ilang, malalantik na pilikmata, maninipis ngunit mapupulang mga labi, pangahang mukha at alon-alon na buhok, estranghero pa rin ito. Wala siyang alam sa totoong pagkatao nito.

Nagawi ang mga mata niya sa sugat nito sa braso. Dumudugo pa rin iyon. Kaya ang pag-aalinlangan niya, muling napalitan ng awa at kagustuhang mailigtas ito.

Nagpatuloy siya sa paghuhubad sa lalaki. Napangingiwi pa siya sa tuwing makikita ang mga tinamo nitong sugat. Kulang na lang, baliin na ito ng buto para lamang huwag ng mabuhay. O baka iyon nga talaga ang rason ng sinapit nito— ang mamatay na ito.

Sa kaiisip ni Lucianna, hindi niya namalayan kung saan na nakakapit ang mga kamay niya. Nang matitigan niya iyong maigi, agad niyang binawi ang mga kamay na animo’y napaso. Dama niya ang pamumula ng mukha habang pilit iniiiwas ang mga mata sa natitirang saplot sa katawan ng lalaki— ang brief nito.

Ilang beses muna siyang huminga nang malalim, bago ipinikit ang mga mata nang mahawakan niya ang garter niyon. Pagkatapos, dahan-dahan niya iyong hinubad at pakapang hinanap agad ang kaniyang kumot. Ibinalot niya iyon sa kataawan ng lalaki.

Nang wala na ang sagabal sa katawan nito, kumuha siya ng malinis na tuwalya at pinunasan ang katawan nito. Kumuha rin siya ng ilang pirasong damit ng kaniyang ama at siyang isinuot dito. Nang matapos sa ginagawa ay muli niya itong pinulsuhan. Napakunot ang noo niya nang maramdamang mainit ito. Hinipo pa niya ang noo nito para makasigurado.

“Naku! May lagnat nga!” Napailing-iling siya nang makitang nanginginig ang katawan nito.

Agad siyang kumuha ng planggana na may tubig at pinunasan ang namamawis nitong katawan. Bahagyang nawala ang panginginig ng katawan nito kaya isinunod naman niyang gamutin ay ang mga sugat nito. Nagtungo sa silid ng kaniyang mga magulang at kinuha roon ang langis na may kung ano-anong dahon na gawa ng kaniyang inang. Mabisang gamot iyon sa mga sugat dahil iyon ang ginagamit nito sa kaniya noong nabubuhay pa ito, sa tuwing masusugatan siya pati na ang itang niya.

Pagbalik sa kaniyang kwarto ay kumuha siya ng bulak sa lagayan niya ng damit at muling nilapitan ang sugatang lalaki. Marahan niyang idinampi sa mga sugat nito ang bulak na may langis at masuyong hinihipan pa iyon na tila nakakaramdam ang lalaki ng hapdi.

Nang sa wakas ay ayos na ito, pinagmasdan niyang muli ang mukha ng lalaki. Mala-adonis talaga ito. Parang iginuhit ang makakapal nitong mga kilay ng isang magaling na pintor. At kung wala lang talaga itong mga sugat sa mukha, nasisiguro niyang mas makinis pa ang balat nito sa kaniya.

Dumako ang tingin niya sa may braso nito. Tamang-tama lang iyon at mamasel. Tila kaya nitong makipag-amok sa kahit sampung kalalakihan.

Pero ano kayang nangyari sa kaniya? Bakit kaya siya sugatan? May kaaway ba siya? Manganganib din ba ako dahil sa pagliligtas ko sa kaniya? sunod-sunod na tanong niya sa isipan.

Pero paano kung isa pala ito sa mga sumugod noon sa bahay nila? Ano na lang ang gagawin niya? Gagamutin pa ba niya ito kung pagkatapos noon ay papatayin rin siya nito?

Oo nga! Baka binalikan nila ako! Baka sinisiguro talaga nilang walang kasama sina itang noon, tapos kapag meron, papa**yin din nila!

Nanghilakbot siya sa mga naiisip kaya’t mabilis na ipinilig ang ulo.

Hindi. Hindi naman siguro ganoon ito. Malakas ang pakiramdam niyang isa itong mabuting tao. Iyon nga lang, hindi pa rin naman siya sigurado kaya mas mainam na mag-ingat pa rin siya. Kung ano’t anuman ang mangyari, kailangang handa siya upang hindi siya masaktan nito.

Upang mapalis ang mga alalahanin sa isip, iniwan niya ang binata sa kaniyang silid at nagtungo sa kusina. Nagpainit siya ng tubig sa tungkuang kahoy nila. Pagkakulo noon ay nagsaing naman siya.

Pumasok siyang muli sa loob ng kaniyang kwarto at kinuha ang nakatabing salapi doon. Kumuha siya ng Isang Daan at muling lumabas ng kanilang barong-barong. Nag-abang siya ng mangingisda sa dalampasigan at bumili sa halagang dala niya. Nanalbos din siya ng dahon ng kamote para isahog doon.

Pagbalik sa kanila ay iniluto niya iyon at siya niyang inalmusal. Palingon-lingon pa siya sa kaniyang silid sa pagbabakasaling gising na ang lalaki, ngunit tila hindi pa iyon mangyayari sa araw na iyon dahil sa mga tinamo nitong sugat. Kaya’t pagkatapos kumain ay ginawa na niya ang kaniyang pang-araw-araw na gawain, habang paminsan-minsan ay sinisilip niya ang estranghero sa kaniyang silid.

*

Lumipas ang tatlong araw ay hindi pa rin nagkakamalay ang lalaki. Naiisip ni Lucianna na baka isang buwan o taon pa ito bago magising.

Ngunit habang nagmumuni-muni siya sa labas ng kanilang barong-barong, mayroong baritonong boses ang nagsalita sa likuran niya.

“Sino ka?” malamig na tanong nito.

Dahan-dahan siyang lumingon. Sumalubong sa kaniya ang malamig na mga mata nito at walang kaemo-emosyon na mukha. Kinabahan siya pero hindi niya ipinahalata.

Ngumiti siya rito, may pag-aalangan. “Gising ka na pala. Ako nga pala si Lucianna . . . Lucianna Macaraig. Ako ang nagligtas sa ’yo,” pakilala niya.

“Where am I?” malamig na tanong nito.

Napakunot ang noo niya. “Ha?” Mabilis ito at may accent kung magsalita kaya hindi niya masyadong maintindihan. Isa pa, English iyon. Nakauunawa naman pero bilang lang.

Inirapan siya nito na parang isang babae.

Bakla ba ’to? takang tanong niya sa isipan.

“Ang sabi ko, nasaan ako?” iritang wika nito.

Nawala ang kabang nadarama niya at bahagyang natawa. May sawit kasi ang pagta-tagalog nito. Para bang hindi ito sanay magsalita sa lengguwaheng ng mga pilipino.

“Nasa bahay kita, sa isla namin. Nakita kasi kita sa dalampasigan na palutang-lutang at duguan, kaya tinulungan kita at dinala dito upang gamutin,” aniya habang nakatingin dito. “Teka, ano nga pa lang nangyari sa ’yo? Sino ka? Ano’ng pangalan mo? Sa’n ka nakatira?” sunod-sunod na pag-uusisa niya rito.

Ang takot ay tuluyan ng napalitan ng koryusidad habang tinititigan niya ang estranghero. Para bang may kakaiba itong epekto sa kaniya na hindi niya maipaliwanag. Isang pakiramdam na banyaga sa kaniyang pandama.

Bahagyang tumaas ang sulok ng labi ng lalaki nang makita ang kaniyang ginagawa. Saglit itong nag-isip pagkakuwa’y, “Ako si . . . Victor. Victor Rodriguez. Isa akong mangingisda sa kabilang isla. Naabutan ako ng masamang panahon habang nasa laot at tumaob ang bangkang sinasakyan ko,” tugon nito.

Mas lalong dumami ang mga gatla sa kaniyang noo. Hindi niya mapaniwalaan ang sinasabi nito dahil hindi ganitong tipo ng lalaki ang mga mangingisda na nakikita niya. Saan ba naman kasi mayroong ganito kagwapo at kakinis na mangingisda at tipong ang bango-bango pa?

Wala naman yata, aniya sa sarili at pailalim itong tiningnan.

Isa pa, ilang linggo lang ang nakalilipas mula nang mamatay ang kaniyang mga magulang. Mahirap nang magtiwala kaagad sa ibang tao lalo na kung kakikilala niya pa lang. Baka kasi mamaya, isa ito sa mga taong pumatay sa mga magulang niya at siya naman ang isunod.

“Kung tumaob lang ang bangkang sinasakyan mo, bakit may mga sugat at pasa ka? Ang lalaki pa noong iba.” Hindi niya inaalis ang tingin dito. Gusto niyang masiguro na nagsasabi ito ng totoo.

 Hindi naman nagpatinag ang lalaki. Lumaban ito ng titigan sa kaniya. “Bakit hindi mo subukang mangisda para alam mo ang sagot sa tanong na iyan?” pasupladong tugon nito.

“Aba’t!” Pinamaywangan niya ito. “Kaya nga kita tinatanong? Bakit? Mahirap bang sagutin ang tanong ko? O baka naman nagsisinungaling ka lang,” nang-aarok ang mga tinging wika niya.

Inis na napasabunot ang lalaki sa kaniyang buhok. “Kung ayaw mong maniwala sa sinasabi ko, ang mabuti pa, aalis na lang ako.” Akmang hahakbang na ito palabas nang biglang mawalan ng balanse at matumba.

Napaiiling na napabuntonghininga na lamang siya. Mukhang wala siyang ibang pagpipilian kundi ang tulungan ito— sa ngayon.