"ANNA MARIE, tanghali na!"
Tilaok ng mga manok, huni ng mga ibon, at malimit boses ni Mama ang araw-araw na gumigising sa akin. Tila nga iyon na ang nagsisilbing alarm clock naming magkakapatid dahil sa lakas niyon. Nakasanayan na rin naman namin iyon.
"Gising na po ako, 'Ma," balik kong sigaw, saka humikab kasabay ng pag-inat. Napakamot pa ako sa ulo ko habang nakasimangot dahil gusto pang ipikit ng mga mata ko.
Kahit namumungay pa ang mga mata ko, napilitan na akong lumabas ng kwarto bago pa si Mama ang pumunta roon para pilitin akong ibangon.
"Ate, para kang mangkukulam," salubong sa akin ng kapatid kong si Melanie na natatawa sa hitsura ko. Hindi pa kasi ako nanunuklay at nangamot pa ako sa magulo kong buhok.
Nginusuan ko lang siya at nilampasan. Wala kasi ako sa mood makipagsagutan sa kaniya. Isa pa 'di pa ako nagsisipilyo, eh.
Naghahanda na si Mama ng simpleng almusal ng matapos akong maghilamos at mag-toothbrush. Nanuklay na rin ako para hindi ako magmukhang mangkukulam sa harap nila. Umupo na ako sa hapag at nagsimula na kaming kumain.
Lahat sa lugar namin simple. Simpleng tirahan, simpleng pagkain at simpleng pamumuhay. Masaya na kami na kumakain ng tatlong beses sa isang araw. Iilan lang ang mayaman sa lugar namin at isa na roon ang mga Bautista na pinagsisilbihan ng pamilya namin. Nagta-trabaho si Papa bilang trabahador sa kanila, habang si Mama naman ay naglalabada sa mga ito.
Madilim pa lang ay umaalis na si Papa sa bahay para magtungo sa farm ng mga Bautista. Isa kasi siya sa pinagkakatiwalaan doon kaya malimit na gumising kaming magkakapatid na wala na si Papa.
Dahil sa malayo ang kolehiyo sa lugar namin, hindi na ako tumuntong pa sa kolehiyo. Bukod kasi sa hindi namin kaya ang tuition, malayo pa ang unibersidad. Kaya ayon, high school lang ang natapos ko. Maswerte na nga para sa mga taga-rito ang makatungtong ng kolehiyo.
"Anak, aalis na ako ikaw na bahala sa mga kapatid mo, huh?" bilin ni Mama habang inaayos ang bag na dadalhin niya.
"Sasama ako 'Ma, malalaki na sila Jastro bakit kailangan ko pa silang bantayan?" reklamo ko. Gusto kong sumama para kahit na paano matulungan ko si Mama sa paglalaba. "Sige na, 'Ma," pamimilit ko pa sa nagmamakaawang tono.
"Ewan sa 'yo, Anna Marie, bantayan mo na lang ang mga kapatid mo."
Bakit ba Anna Marie ang tawag sa akin ni Mama? Nakakarindi pakinggan.
"Ma, 'wag naman Anna Marie, ang bantot, eh," wika ko at sumimangot.
"Ewan sa 'yo Anna Marie. Maigi nga't hindi KringKring ang pinangalan namin ng Papa mo sa 'yo."
Sa dami kasi ng pangalan Anna Marie pa ang napili ni Mama. Pero tama naman si Mama na maigi na ang pangalan ko ngayon kaysa sa KringKring na nirekomenda ng mga lolo ko.
"Mara na lang kasi, 'Ma!"
Palayaw ko ang Mara at kilala ako sa tawag na iyon. Ito lang namang si Mama ang tumatawag sa buo kong pangalan na noon pa man ay hindi ko na gusto dahil pangsinaunang panahon ang tunog niyon sa akin.
"Mara! Mara, ka diyan mas mabantot pakinggan."
"Ganda kaya ng pangalang Mara, parang tunog ng pangalan ng asawa ni Dingdong Dantes. Sino nga 'yon? Ay oo si Maralyn. 'Di ba magkatunog. Mara-lyn." Pumikit-pikit pa ako at nagpa-cute sa harap ni Mama.
"Ate, hindi Maralyn ang pangalan ng asawa ni Dingdong Dantes, Marian Rivera 'yon." Napatingin kami ni Mama sa nagsalita at nakita ko si Jastro na umiiling-iling.
Si Jastro ang nag-iisang lalaki sa pamilya. Sumunod siya sa akin habang si Melanie ay sumunod naman sa kaniya.
"Hindi ba Maralyn iyon?" alangan akong ngumiti kay Jastro. "Sabi ko nga hindi Maralyn," pagsuko ko sa huli.
"Ang layo naman kasi ng Mara sa Marian, Ate," aniya at umupo sa sofa na gawa sa kahoy.
"At least may M.A.R.A sa pangalan ni Marian," giit ko. In-spell ko pa talaga ang 'Mara' sa kanila.
"Tumigil na nga kayong dalawa. Aalis na ako Mara, bahala ka na sa mga kapatid mo."
Napasimangot ako dahil sa huli hindi pa rin niya ako pinayagang sumama sa kaniya sa mansyon.
Bumaling si Mama kay Jastro. "Ikaw dito ka lang sa bahay at tulungan mo ang ate mo, hindi 'yong gala ka nang gala."Inayos ni mama ang dalang bag, "Oh, siya aalis na ako," dagdag pa niya.
"Sige po, 'Ma, ingat po kayo!" paalam ko.
Nang makaalis na si Mama, binalingan ko si Jastro habang suot ang matalim na ngiti para sa kaniya. Iniwan ko siya roon para maglinis ng buong bahay.
Hindi pa ganoong sibilisado ang probinsya ng Quezon. Halos lahat ng nakatira dito, pagsasaka ang ikinabubuhay at ang iba pa nga ay napipilitang makipagsapalaran sa Maynila, dahil iniisip nila na doon maraming opurtunidad na naghihintay sa kanila. Pero sa kabila niyon, makikita ang pagtutulungan at pagpupursige ng bawat tao rito.
–
"MARA, wala ka ba talagang balak magtrabaho sa Maynila?" tanong ni aling Martha sa akin nang makasalubong ko siya. Kilala siyang recruiter ng mga mangangatulong dito sa amin. Marami na siyang nahatak sa magagandang sinasabi niya.
Ngumiti ako sa kaniya. "Wala po, okay na po ako dito sa probinsya," pakli ko.
Halos lahat ng kadalagahan dito sa amin ay nagta-trabaho sa Maynila. Marami raw kasing trabaho roon at sigurado silang malaki ang sahod, umaasang aasenso sila sa Maynila. May ilang kahit pa paano'y gumaan ang buhay at may ilan namang umuuwing lobo ang tiyan na tila ba nagpabumba sa vulcanizing doon.
Ngumiti ako kay aling Martha at naglakad na palayo sa kaniya dahil kahit ano'ng sabihin niya sa akin hindi naman ako sasama sa kaniya. Ni hindi sumagi sa isip ko na pumuntang Maynila.
Nagliwanag agad ang mukha ko nang marating ko ang lugar kung saan napapanatag ang loob ko at nakakadama ako ng katahimikan. Kung saan nagiging lugar ko sa tuwing may mabigat sa damdamin ko.
Tinungo ko ang lilim ng malaking puno ng Acacia sa malawak na bukid. Umupo ako sa malaking ugat niyon. Pumikit ako nang umihip ang malakas na hangin. Ang sarap sa pakiramdam habang dumadampi iyon sa balat ko.
Simula pa noon, itong lugar na ito na ang naging takbuhan ko sa ilang mga sitwasyon. Marami nang nasaksihan ang bukid na ito sa buhay ko. Minsan ko na ring kinausap ang puno ng Acacia na kahit hindi sumasagot, nagpapagaan pa rin sa damdamin ko. Pinangalanan ko na nga rin ito na Happy Tree dahil kahit pa paano'y napapasaya ako ng lugar na ito at ang punong ito ang nagbibigay ng lilim sa akin.
"May problema ka ba, Mara?"
Mabilis akong lumingon sa nagsalita at tumambad sa akin ang kababata kong si Oscar na katulad ko'y naging lugar na rin ang kinaroroonan namin. Umupo siya sa tabi ko sa malaking ugat.
Umiling ako sa kaniya at bumaling sa malawak na bukid na pinaliligiran ng malawak na bukirin na pagmamay-ari ng kilalang pamilya roon, ang mga Bautista.
"Wala naman, na-miss ko lang 'tong lugar at 'yong sariwang hangin," sagot ko. Medyo matagal na kasi simula no'ng huling punta ko rito.
Tumango-tango si Oscar. "Nasanay ako na sa tuwing nandito ka may iniinda kang bigat ng loob," natatawa niyang sabi.
"Hindi ko naman gustong puro na lang masasamang alaala ang mabuo ko sa lugar na 'to, 'di ba? Ayaw kong sa tuwing pupunta ako rito, puro na lang masasamang alaala ang maiisip ko," seryoso kong sabi at pinagdikit ang mga labi.
"Kung sa bagay, tama ka naman, Mara at kung iyon ang gusto mo sasamahan kita sa pagbuo ng mga masasayang alaala sa lugar na ito," presinta niya.
"Lagi mo naman akong sinasamahan, eh. Simula pa noon, palagi ka ng nasa tabi ko at kasama sa bawat pagsubok at saya sa buhay ko."
"At gusto ko pang magpatuloy, Mara. Gusto ko pang sumama sa buhay mo. Gusto kong masaksihan ang bawat ngiti sa mga labi mo," seryoso niyang sabi.
Napaarko ang kilay ko. "Masyado kang seryoso, Oscar," nagtataka kong sabi sa kaniya.
"Seryoso ka rin kaya," balik niya.
Lumabi ako. Oo nga, seryoso nga naman pala ako kaya malamang na magseseryoso rin siya. Hindi ako dapat mag-isip ng kakaiba dahil lang doon.
"Siyanga pala, Oscar kumusta si Tito Mar? Ayos na ba siya?" pagbabago ko sa usapan. No'ng nakaraang linggo kasi ay naospital ang tatay niya dahil sa atake sa puso.
Ngumiti si Oscar kahit pakiramdam ko hindi iyon totoo. "Ayon, sa awa ng Diyos okay naman na si Tatay," aniya na kahit ano'ng pilit niya ay may lungkot pa rin na lumitaw.
"Mabuti naman kung ganoon. Hindi magtatagal at tuluyan ding gagaling si Tito Mar," ani ko.
Sa kabila ng nangyari sa tatay ni Oscar, hindi ko man lang siya nakitaan ng labis na lungkot. Hindi rin siya lumuha o nagpakita man lang ng kahinaan. Kaya nga labis kong hinahangaan si Oscar pagdating sa pag-handle niya sa sitwasyon at sa sarili niya. Napakalakas niya na parang lahat kaya niya pero alam kong sa loob niya'y nabibigatan na siya ayaw niya lang iyong ipakita sa iba.
MAINGAY, mainit, at hindi kaaya-ayang amoy ang bumabalot sa kapaligiran na kinaroroonan ko na sa paglipas ng bawat araw ay nakasanayan ko na rin. Ganito naman talaga maide-describe ang palengke na nagsisilbing mall para sa amin na nasa maliit na bayan at hindi sibilisado."Magkano 'to, Ale?" tanong ng matandang babae habang nakatingin sa pangbatang mga damit.Kumunot ang noo ko dahil sa pagtawag niya ng Ale sa akin. "Ah, alin po?" magalang ko pa ring tanong sa kaniya kahit gusto kong sabihin sa kaniya na bata pa ako para tawaging Ale.Lumingon siya sa akin at nakita ko ang bahagyang pagkagulat sa mukha niya. Marahil ngayon lang niya nakitang hindi naman pala karapat-dapat na tawaging Ale ang tinderang gaya ko."Pasensiya ka na Ineng, hindi kita nakita akala ko kasi ikaw pa rin 'yong dating tindera dito," paliwanag ng babae.Nginitian ko siya para ipahiwatig na okay lang sa akin. Naiintindihan ko naman dahil hindi naman talaga ako regular sa tindahan na ito ni Ate Mich. Weekend lang ak
"MANO po," salubong ko kay Mama at Papa na kadarating lang galing sa trabaho. Nagsipagmano rin ang dalawa ko pang kapatid."Kumusta ang mga kapatid mo?" tanong ni Mama nang makaupo siya sa sofa na gawa sa kawayan. Tuwing umuuwi si Mama 'yon ang laging tanong niya. Kung hindi ba nagpasaway ang mga kapatid ko o kung may ginawa ba silang kasalanan."Okay naman sila, 'Ma. Tumulong po sila sa akin dito sa bahay. Hindi po sila nagpasaway," sagot ko. Tiningnan ko pa ang dalawa kong kapatid na nakaupo sa mahabang sofa. "Mag-merienda na po muna kayo." Naghanda kasi ako ng merienda na nilagang saging na kahit hindi na bago sa amin, paborito pa rin ng lahat."Okay lang kami, anak," ani mama."Sigurado po ako pagod at gutom na kayo kaya po mag-merienda na muna kayo," pangungulit ko at sa huli'y kumain din silang dalawa."A, siyanga pala," bulalas ni Mama na parang may nalimutan at ngayon lang naalala.Tiningnan ko siya na nagtataka."Dumating kasi 'yong anak ni Donya Melissa, hiniling niya sa ak
BAHAGYANG napaawang ang bibig ko nang sa wakas ay narating din ng tricycle na sinasakyan ko ang mansyon na pagtatrabahuhan ko simula sa araw na ito. Kinakabahan man ako pero kailangan ko itong gawin.Hindi ko maalis ang tingin ko sa napakagandang bahay sa harap ko. Mataas ang gate ng mansyon na may pakurabang mga disenyo. Kulay itim iyon at sa loob ay kitang-kita ang mataas at malaking mansyon. Sa buong buhay ko, ngayon lang ako nakakita ng ganoon kaganda at kalaking bahay.Bumaba ako ng tricycle habang ang aking mga mata ay napako na sa magandang bahay na nasa harap ko. Tinulungan ako ni Manong tricycle driver na ibaba ang bag na dala ko. Malaki iyon na puno ng mga gamit ko na parang doon na talaga ako titira.Bumaling ako sa driver. "Salamat po, manong." Sabay nginitian ko siya.Tumango siya. Muli kong ibinaling ang aking atensyon sa magarbong bahay na pagtatrabahuhan ko. Nasa labas pa lang ako pero sobrang namangha na ako sa mala-palasyong hitsura ng bahay. Nakapagpaganda pa sa tan
DAHAN-DAHAN akong bumaba ng hagdan patungo sa sala para pag-usapan namin ni Donya Melissa ang magiging trabaho ko rito at kung magkano ang magiging sweldo ko. Hanggang ngayon, mangha pa rin ako sa mga nakikita ko.Nadatnan kong nakaupo si Donya Melissa sa isahang sofa habang umiinom ng kape. Napaka-elegante niyang gumalaw. Simula sa pagdampot niya sa tasa hanggang sa pag-inom niyon.Napakaganda ng mukha niya at napakaaliwas niyon. Kaya naman nababawasan ang kaba ko at napapatag ang aking loob. Napakabait ng mukha niya. Hindi ko man lang iyon makitaan ng kahit kaunting pagka-suplada."Magandang tanghali po, Donya Melissa," bungad ko sa kaniya nang tuluyan akong makalapit sa kinaroroonan niya."Have a sit," aniya at tinuro pa ang isang sofa na katapat niya.Ngumiti muli ako sa kaniya bago umupo sa tinurong sofa.Uminom muna siya ng kape bago matamang tumingin sa akin."Natutuwa ako dahil pumayag ka sa alok ko na magtrabaho rito," panimula niya habang hindi pa rin maalis ang matamis niyan
NGAYON pa lang parang alam ko na ang kahahantungan ng buhay ko sa mansyong ito. Siguradong hindi magiging madali ang lahat para sa akin lalo na't alam kong hindi ko naman makakasundo ang pagsisilbihan ko.Sa maikling panahon na nakasama ko si Kevyn hindi na iyon naging madali. Hindi iyon naging maganda at sigurado akong magpapatuloy iyon. Ayaw niya sa akin at nagbanta siyang hindi niya hahayaang maging madali ang lahat sa akin att ngayon pa lang nararamdaman ko na iyon.Kumatok ako sa pinto ng silid ni Kevyn nang marating ko iyon. Dala ko ang tray na pinaglalagyan ng breakfast niya. Alas-diyes na nang umaga pero nakahilata pa rin ang lalaki. Hindi niya alam na lahat ng nasa mansyon gising na at nagawa na ang mga dapat gawin habang siya nakahilata pa rin.Kumatok muli ako dahil sa unang katok ko ay hindi bumukas ang pinto. Sa pangalawang pagkakataon ay hindi pa rin iyon bumukas. Sunod-sunod na katok na ang ginawa ko pero wala pa ring nagbubukas niyon.Napapikit ako nang mariin para pig
"ATE CLARA, tulungan na po kita."Lumingon sa akin si Ate Clara at agad na ngumiti. Isa si Ate Clara sa mga katulong sa bahay. Matanda siya sa akin ng mahigit pitong taon. Medyo matagal na rin siyang nanunungkulan sa pamilya Bautista.Dahil sa tapos naman na ako sa aking trabaho sa taas, naisipan kong bumaba para tumulong sa gawain dito sa baba kahit wala iyon sa responsibilidad ko. Medyo naiinip ako kapag walang ginagawa at nakatunganga lang."Hindi na, Mara, kaya ko na 'to," pagtanggi niya. "Nasaan ang alaga mo?" Habang patuloy siya sa pagwawalis sa hardin.Napakamot ako sa noo. Lahat kasi silang tatlo, laging tinatanong sa akin si Kevyn sa tuwing bumababa ako. "Nand'on po sa taas, nagkakape."Ako na lang ang dumidistansiya sa kaniya. Pakiramdam ko kasi kapag magkalapit kami parang nagbabanta ang world war III."Hindi ka ba nahihirapan sa trabaho mo rito?" "Hindi naman po. Sanay na rin naman po kasi ako sa mga gawaing bahay.""E, sanay ka rin bang mag-alaga ng isang katulad ni Sir
KATULAD ng inaasahan ko, hindi naging madali ang mga araw sa loob ng mansyon. Tila ba ang oras ay bahagya lamang gumagalaw o baka dahil sadyang naiinip lang ako. Sa pananatili ko dito, naging magaan naman ang lahat, maliban kay Kevyn na halos oras-oras akong inaasar at sinusungitan. Hobby na nga ata niya iyon"Are you ready?"Kunot nooo akong lumingon kay Kevyn na kasalukuyang nagkakape sa terrace habang ako ay naglilinis doon."Ready saan, Sir?""Remember weekend tomorrow. Bring me anywhere. Anywhere you want. Bahala ka."Napaisip ako at doon lumitaw ang naging pag-uusap naming dalawa sa hardin. Gusto niyang ipasyal ko siya sa Poblacion."Bakit akong bahala, Sir? Malay ko ba kung saan niyo gustong pumunta," masungit kong sabi."Malay ko ba sa mga lugar dito. Remember, I'm not living here."Napanguso ako. Kung sa bagay, hindi nga pala niya kabisado ang lugar na ito."Kung diyan ko na lang kaya kayo dalhin sa hardin, Sir malapit pa," suhestiyon ko. Ngumiti pa ako na tila nakaisip ng ma
NASAAN na ba ang mokong na 'yon? Kanina pa akong nandito sa labas ng mansyon at nag-hihintay sa kaniya. Hindi talaga marunong magpahalaga sa oras ng iba ang lalaking 'yon, napaka-self-centered na tao.Pero kahit pa paano naman ay tinupad niya ang sinabing seven o'clock ay gigising na siya. Halatang excited din sa magiging lakad naming dalawa, 'yon nga lang, napakabagal niyang kumilos."Bakit kunot na kunot na naman 'yang noo mo?" bungad ni Kevyn ng makalabas siya ng mansyon. Pinagmasdan ko ang suot niya. Nakasuot siya ng short at printed na t-shirt. Kahit ganoon ang suot niya, lumitaw pa rin ang taglay nitong kagwapuhan at kakisigan. "Paano naman po kasi, kanina mo pa akong pinauna dito sa labas para hintayin ka, pero ang tagal-tagal mo. Dinaig mo pa ang dalaga kung magbihis," inis kong sabi sa pasermong tono. Sino ba namang hindi kukunot ang noo kung katulad ni Kevyn ang makakasama mo araw-araw? Pakiramdam ko nga tumanda na agad ako ng limang taon simula nang makasama ko ang lalak