LOGINKahapon. Bago ang araw ng kanilang divorce.
Maulan ang hapon na iyon, at ang buong bahay ay tahimik na tahimik maliban sa mahinang patak ng ulan na tumatama sa bubong. Nakaupo si Sera sa gilid ng sofa, malamig ang mga palad at pawis na pawis ang likod ng kanyang kamay, kahit malamig ang simoy mula sa bukas na bintana. Sa loob ng dalawang taon ng kanilang pagsasama, ngayon lang niya naramdaman ang ganitong uri ng kaba—yung tipong alam mong may mawawala sa’yo pero pilit mo pa ring hinahawakan. Noong isang araw lang, bumagsak ang mundo ni Sera sa paraang hindi niya inakalang mangyayari. Sa isang iglap, lahat ng tiwala at paniniwala niya sa kanilang pagsasama ay gumuho. Nahuli niya si Adrian—ang lalaking dalawang taon niyang ipinaglaban—na nakikipagtalik sa unang pag-ibig nito, si Lyra. Akala ni Sera, matapos ang gabing iyon, kaya na niyang bitawan ang lahat ng sakit. Akala niya, kaya na niyang sabihin sa sarili na tapos na, na wala na siyang pakialam. Pero nagkamali siya. Ang sugat ay nananatiling sariwa, at bawat oras na wala pang kasiguraduhan ang lahat ay parang patuloy itong binubuksan. Lalo pang nadagdagan ang kirot nang matanggap niya ang isang text mula kay Adrian makalipas ang ilang araw. Maiksi lang, direkta, walang pagpapaliwanag: “Gusto ko nang mag-divorce.” Ngayon, narito siya't nagmamakaawa. Naroon si Adrian, nakatayo sa tapat ng bintana, nakatalikod sa kanya. Kita sa salamin ang bahagyang pagkakunot ng kanyang noo, ang pagkakatikom ng panga, at ang mga kamay na nakasuksok sa bulsa ng pantalon. Hindi siya nagsasalita, at kung tutuusin, parang hindi niya rin gustong magsalita. “Adrian…” mahinang tawag ni Sera, halos bulong, pero malinaw sa katahimikan ng sala. Hindi ito kumilos. Para bang nag-aalinlangan kung dapat bang lumingon o magpatuloy lang sa pag-iwas. Lumunok si Sera, pilit na pinapakalma ang tinig. “Ayusin pa natin ‘to… please. Kung may nagawa akong mali, sabihin mo. Kung may kulang ako, kaya ko pang baguhin.” Ramdam sa bawat salita ang desperasyon—hindi para sa kanyang pride, kundi para sa kanilang kasal na pinaglaban niya mula sa simula. Tahimik pa rin si Adrian. Sa puntong iyon, nararamdaman ni Sera na dahan-dahan na siyang kinakain ng takot. Tumayo siya, mabagal ang bawat hakbang papalapit sa asawa, at sa sandaling nasa harap na siya nito, naglakas-loob siyang hawakan ang braso nito. “Adrian, two years na tayo. Hindi ba… kahit konti, may halaga pa rin ako sa’yo?” Doon lamang ito lumingon, ngunit malamig ang mga mata, para bang tinitingnan niya ang isang estranghero. “Sera…” humugot ito ng malalim na buntonghininga. “Wala na talaga.” Para siyang binuhusan ng malamig na tubig. Naramdaman niyang nanginginig ang mga kamay niya habang mahigpit pa rin niyang hawak ang braso nito, para bang sa ganoong paraan ay mapipigilan niyang tuluyang mawala ito. “Hindi naman ganito dati…” halos pumutol ang boses niya. “Naaalala mo ba kung paano ko ipinaglaban na matanggap ako ng pamilya mo? Kung paano ako halos maging alipin sa bahay para lang makuha ang loob nila? Para lang maging maayos tayo?” Napakagat siya sa labi, pilit pinipigilan ang panginginig ng tinig. “Ginawa ko ‘yon kasi mahal kita, Adrian.” Pero hindi kumurap si Adrian. Nanatiling nakatitig ang kanyang mga mata sa kanya, ngunit wala itong anumang bakas ng galit o lungkot—tanging pagod lang ang namamalas sa mukha nito, at isang matatag na determinasyon na tapusin na ang lahat. Para bang pinag-isipan na nito nang mabuti ang desisyon, at walang puwang para magbago pa ang isip. “Sera…” malamig ngunit malinaw ang tinig ni Adrian, may bigat sa bawat pantig. “Kahit ano pa ang gawin natin, hindi na babalik ‘yong dati. May mga bagay na mas mabuting tapusin bago pa mas lumala.” Ang mga salitang iyon ay parang matalim na kutsilyong dahan-dahang tumatarak sa dibdib ni Sera. Pilit niyang kinuyom ang mga palad para hindi siya manginig. Huminga siya nang malalim, pero alam niyang kahit anong gawin niya, naroroon na ang panginginig sa kanyang tinig. “Dahil ba kay Lyra?” diretsong tanong niya, pinipiling huwag magpaligoy-ligoy. Alam niyang masakit ang marinig ang sagot, pero mas masakit ang manatiling walang kasiguraduhan. At sa unang pagkakataon mula nang magsimula ang kanilang pag-uusap, nakita niyang bumaba ang tingin nito. Isang maliit na sandali lamang iyon, ngunit sapat para makita niya ang pag-iwas sa mga mata nito—parang isang pag-amin na walang salitang kailangan. Ilang segundo lang ang lumipas bago agad din nitong ibinalik ang tingin sa kanya, tila sinusubukang bawiin ang anumang kahinaan na naipakita. Hindi sumagot si Adrian. At sa nakabibinging katahimikang iyon, ramdam ni Sera na wala nang kailangang sabihin pa. Ang katahimikan mismo ang naging malinaw na sagot, mas masakit pa kaysa sa anumang salitang maaari nitong banggitin. Napaatras siya ng bahagya, bumitaw sa pagkakahawak, at naramdaman niya ang biglang panlalamig ng hangin sa pagitan nila. “Kahapon lang… umaasa pa akong babalik ka sa akin,” mahinang sabi niya, halos para sa sarili na lang. “Pero ngayon, alam ko na.” Pinilit niyang ngumiti, kahit ramdam niyang bumibigat na ang mga mata niya sa luha. “Kung ‘yan ang gusto mo… wala na akong magagawa. Pero sana, balang-araw, maalala mo kung paano kita minahal.” Si Adrian naman, tumango lang, walang binigay na yakap o kahit isang hawak sa kamay bago siya muling tumalikod at naglakad palayo. Naiwan si Sera sa sala, nakatayo, pinagmamasdan ang papalayong likod nito na tila isang pintuang unti-unting nagsasara. Sa labas, patuloy ang pag-ulan. At sa bawat patak nito, parang naririnig niya ang paulit-ulit na pagtanggi ng lalaking mahal niya.Biglang naalala ni Adrian ang isang eksenang matagal na niyang nilimot—isang tagpo sa loob ng kanilang dalawang taong pagsasama bilang mag-asawa. Noon ay halos isang taon pa lamang silang kasal, at gaya ng lahat ng ina, nagsimula na ring mangulit ang kanilang ina na magkaanak na sila. Ngunit kahit ilang buwan na ang lumipas, tahimik pa rin ang tiyan ni Sera. Walang anumang senyales ng pagdadalantao.Ang kanyang ina, dala ng pagnanais na magkaroon ng apo, naghanap ng isang kilalang manggagamot na gumagamit ng tradisyunal na gamot. Araw-araw, kailangang pakuluan ni Sera ang mga ugat at dahon na ibinigay nito hanggang maging isang maitim at mapait na sabaw na may amoy na halos hindi mawala sa kanyang katawan.Sa mga panahong iyon, kahit gaano kaganda ang suot ni Sera o kalinis ang bahay, laging may amoy ng halamang gamot na dumidikit sa kanya—isang paalala ng mga gabing pinipilit niyang inumin ang mapait na likidong iyon para lamang tuparin ang kagustuhan ng ina ni Adrian.Ilang beses di
Noong unang makilala ni Adrian si Sera, iba ang imahe nito sa kanyang isipan.Noon, isa siyang babae na may kumpiyansa sa sarili—isang tagapamahala, tila isang superbisor sa kompanya, may mga empleyadong sumusunod sa bawat utos niya.Maayos siyang manamit, matalim tumingin, at palaging alam kung ano ang gagawin.Ngunit pagkalipas ng ilang taon, nagbago ang lahat.Nang magpakasal sila, iniwan ni Sera ang trabaho, at dahan-dahan siyang naglaho sa gulo ng tahanan.Araw-araw, tila unti-unting nababawasan ang ningning sa mga mata nito—ang dating matatag at masiglang babae ay naging tahimik, abala sa kusina at bahay, at nawalan ng lakas ng loob na harapin ang mundo.Hindi masyadong pinag-isipan ni Adrian noon kung bakit.Sa totoo lang, sa tatlong taon nilang pagsasama, hindi niya maikakaila—minahal din niya si Sera, kahit papaano.Noong una silang nagpakasal, naniwala siya na iyon na ang simula ng habang-buhay.Ngunit sa bandang huli, pakiramdam niya ay hindi siya “pinili” ni Sera—na kahit
Tuluyang nataranta si Sera sa mga salitang narinig mula kay Claire.“Totoo namang si Lorenzo ang abogado ko,” mariin niyang sabi, “pero isa lang siyang ordinaryong abogado, Claire. Wala siyang kapangyarihang sirain ang pamilya n’yo. Hindi mo puwedeng ipasa sa akin ang lahat ng nangyayari sa Torres Family. Wala akong kinalaman diyan.”Habang sinasabi niya iyon, ay marahan niyang iniwas ang tingin at naglakad palayo. Ngunit bago pa siya tuluyang makalayo, mabilis na inabot ni Claire ang kanyang braso, mariing hinawakan iyon na para bang iyon na lamang ang natitirang pag-asa niya.“Sera, nakikiusap ako,” halos pabulong ngunit nanginginig ang boses nito. “Tulungan mo naman ang kapatid ko. Ngayon lang, Sera. Kahit anong kondisyon mo, kahit ano pa ang gusto mong kapalit—ibibigay ko. Basta tulungan mo lang siya.”Napakunot ang noo ni Sera.“Claire,” malamig niyang sagot, “hindi ito tungkol sa kondisyon. Ang sinasabi mong problema ay wala akong kinalaman. Hindi ko kayo matutulungan, kahit gus
Kinabukasan, tumawag si Claire kay Sera.Una’y ayaw sana ni Sera sagutin ang tawag, ngunit sunod-sunod ang pag-vibrate ng kanyang telepono. Pagbukas niya ng screen, isang mensahe ang bumungad:“Sera, sagutin mo ang tawag ko, o pupuntahan na lang kita sa kumpanya mo. Alam mong kaya kong gawin ‘yon, pero hindi ko na masisiguro kung ano ang mangyayari pagkatapos.”Napabuntong-hininga si Sera, halatang nadadala ng inis at pagod. Sa huli, napilitan siyang sagutin ang tawag.“Claire,” malamig niyang sabi, “ano ba’ng gusto mong pag-usapan?”Ngunit ang boses ni Claire ay iba sa nakasanayan niya—wala na ang dating arogansya at yabang. Sa halip, malamig at pigil ang tono nito.“Sera,” wika ni Claire, “magkita tayo. May gusto akong sabihin sa’yo.”Napangiwi si Sera, halos mapangiti sa kabalintunaan ng sitwasyon. “Claire,” mahinahon niyang sagot, “wala nang koneksyon sa pagitan nating dalawa. Hindi ko nakikitang may obligasyon akong tanggapin ang imbitasyon mo—kung imbitasyon nga ba ‘yan.”Sandal
Mabilis na hinalikan ni Adrian si Lyra — marahan, puno ng lambing, na para bang binubura ang lahat ng sakit na idinulot niya ilang sandali lang ang nakalipas. Hinaplos niya ang pisngi ng babae, ang tinig ay malambot at nakakaamo, pilit na pinapakalma ang nanginginig nitong dibdib. Sa wakas, matapos ang ilang sandali ng tahimik na pagluha, huminga nang malalim si Lyra at unti-unting bumalik sa katahimikan.Nang makitang kumalma na ito, marahang tumayo si Adrian, inayos ang sarili, at sinabi sa isang mahinahong tinig, “Kailangan ko pa ring bantayan ang kumpanya. Matulog ka na muna, ha? Maging mabait ka.”Alam ni Lyra na mabigat ang pinagdadaanan ni Adrian. Narinig na rin niya mula sa iba ang tungkol sa krisis ng Torres Group — ang malaking pagkakautang, ang mga kasunduang muntik nang bumagsak. Sa isip niya, marahil iyon ang dahilan kung bakit naging marahas ang kilos ni Adrian kanina. Baka dala lang ito ng labis na pagod at bigat ng isip. Isang saglit, naramdaman niyang may kirot ng awa
Mabilis na binayaran ni Sera ang lahat ng utang niya kay Blake, at agad ding inilagak ang halagang kailangan para sa bayad sa abogado ni Lorenzo. Pagkatapos ng lahat ng iyon, mahigit walong daang libong piso pa ang natira sa kanya. Matapos ang maingat na pag-iisip, nagpasya siyang ilagay ang pitong daang libo sa fixed deposit—isang uri ng ipon na hindi basta-basta magagalaw—at ang natitirang halaga naman ay inilagay niya sa current account, para kung sakaling may biglaang pangangailangan ay may mahuhugot siya.Samantala, sa kabilang panig ng lungsod, sa tuktok ng isang kilalang gusali, isang lalaki ang nakatayo sa harap ng malawak na salaming bintana ng kanyang opisina. Ang buong siyudad ay tila nasa ilalim ng kanyang mga paa, ngunit ang mga mata niya ay nakatutok lamang sa screen ng kanyang cellphone, kung saan sunod-sunod ang mga notification mula sa FB Messenger Chat.“Babayaran ko na ang apatnapung libo sa isandaang libong utang ko sa’yo. Ite-transfer ko ngayon.”“Dumating na ang







