บทที่ 1

“แม่คะ!! ศิสอบผ่านแล้วค่ะ ศิได้เป็นแอร์โฮสเตสแล้ว!!” จู่ๆ เสียงร้องด้วยความดีใจก็ดังมาจากห้องรับแขกด้านในตัวบ้าน... ไม่กี่วินาทีต่อมา ร่างสูงโปร่ง เพรียวระหงของหญิงสาววัยยี่สิบเอ็ดปี ก็วิ่งพรวดพราดออกมาจากประตูมุ้งลวดกรอบไม้ของบ้านสองชั้นทรงโบราณที่ถูกปลูกสร้างมานานเกือบห้าสิบปีแล้ว

หญิงวัยกลางคนร่างท้วม ผู้เป็นแม่ ซึ่งกำลังถือสายยางรดน้ำแปลงดอกไม้ในบริเวณสนามหญ้าเล็กๆ หน้าบ้าน ต้องหันไปมองคนที่กำลังกระโดดโลดเต้นเข้ามาหาตัวเองอย่างขัดเคืองใจ

“อะไรกัน ศศิวลัย... แม่สอนกี่ครั้งแล้วว่าเป็นสาวเป็นนางไม่ให้ทำตัวกระโดกกระเดก ไม่ให้พูดจาโหวกเหวกโวยวาย คนผ่านไปใครมาได้ยินเข้า จะหาว่าผู้ใหญ่บ้านนี้ไม่อบรม” อีกฝ่ายพูดตำหนิ

“แม่ก็... ศิขอโทษค่ะ ก็ศิกำลังดีใจนี่นา” หญิงสาวทำเสียงอ่อย ปั้นหน้าเจื่อน พลางเดินเข้าไปกอดเอวมารดา ทำงอนง้อเอาใจ แต่สุดท้ายก็ทนเก็บอารมณ์ไม่อยู่ ต้องร้องบอกซ้ำอีกครั้งด้วยความตื่นเต้น

“ศิได้เป็นแอร์โฮสเตสแล้วล่ะค่ะ บริษัทที่ศิไปสอบสัมภาษณ์มาเมื่ออาทิตย์ก่อน เขาโทรมาแจ้งเมื่อกี้นี้เอง วันมะรืนนี้ศิก็จะได้เข้าไปอบรมที่สำนักงานใหญ่แล้ว แม่ดีใจกับศิหน่อยสิคะ...”

พรนภาถอนหายใจเบาๆ หันไปมองหน้าบุตรสาวแล้วยิ้มให้อย่างเสียไม่ได้

“ดีใจก็ได้จ้ะ เอ้า! ไหนๆ ก็ออกมาแล้ว...” พูดจบก็ยัดสายยางสีเขียวคร่ำคร่าใส่ในมือบุตรสาว “รดน้ำต้นไม้ให้แม่ด้วย แม่จะได้ไปทำกับข้าว นี่ก็จะเย็นแล้ว เดี๋ยวคุณยายบ่นหิวอีก”

“ได้ค่ะแม่” ศศิวลัยรับคำอย่างร่าเริงแข็งขัน “แล้วเย็นนี้แม่จะทำอะไรเหรอคะ”

“ว่าจะเก็บดอกขจรหลังบ้านไปทำแกงจืดไข่น้ำให้คุณยายสักหน่อยน่ะจ้ะ อีกอย่างก็คงเป็นหมูสับทอดกระเทียมของโปรดเรานั่นแหละ แม่หมักหมูเอาไว้แล้วในตู้เย็น...”

“ถ้าอย่างนั้นแม่ไปทอดหมูก่อนเลยก็ได้นะคะ เดี๋ยวรดน้ำต้นไม้เสร็จแล้ว ศิจะเก็บดอกขจรให้เอง ศิจะได้ช่วยแม่ทำแกงจืดด้วย...”

ได้ยินแล้วผู้เป็นแม่ถึงกับต้องหันมามองตาโพลง รีบโบกไม้โบกมือปฏิเสธเป็นการใหญ่

“ไม่เอานะ ไม่เอา... ไม่ต้องมาช่วยแม่เลย แม่ไม่อยากให้คุณยายท้องเสีย... ไว้รอให้ลูกแยกน้ำตาลกับเกลือได้ก่อนเถอะ ค่อยคิดจะมาช่วยแม่”

แน่ล่ะ! พรนภายังจำได้ดีถึงผัดเปรี้ยวหวานมื้อเย็นเมื่อวานซืน ที่ลูกสาวเธอพยายามจะเปลี่ยนมันให้กลายเป็นผัดแตงกวากับสับปะรดคั่วเกลือ

เห็นท่าทีหวาดระแวงอย่างเป็นจริงเป็นจังของพรนภาแล้ว รอยยิ้มบนใบหน้าศศิวลัยก็เจื่อนหายไปในชั่วพริบตา

“แหม... แม่ก็อย่าซ้ำเติมศินักสิคะ ศิพลาดแค่ครั้งสองครั้งเอง ถ้าไม่ให้โอกาสศิได้ฝึกมือบ่อยๆ แล้วเมื่อไหร่ศิจะทำกับข้าวเป็นล่ะคะ”

“ไม่ต้องมาทำงอนเลยนะเรา อยากจะฝึกก็เอาไว้ใกล้ๆ จะได้ออกเรือนก่อนเถอะ ตอนนี้แม่ไม่มีเงินเหลือเฟือจะซื้อผักซื้อปลามาให้ลูกหัดเล่นขายของหรอก”

ถึงจะพูดอย่างนั้น แต่ดูจากกิริยามารยาทที่ไม่ค่อยจะเรียบร้อย พานออกไปทางม้าดีดกะโหลกแล้ว พรนภายังนึกสงสัยเสียด้วยซ้ำ ว่าลูกของเธอจะมีวันได้ออกเรือนกับเขาบ้างหรือเปล่า เพราะอันที่จริงตั้งแต่โตเป็นสาวจนจบปริญญาตรีทุกวันนี้ เธอก็ยังไม่เคยวี่แววว่าหญิงสาวจะมีเพื่อนชายเลยสักคน บางทียังอดสงสัยไม่ได้ว่าศศิวลัยจะเป็นทอมเป็นดี้อย่างที่สมัยนี้เขานิยมกันหรือเปล่าก็ไม่รู้

ยิ่งได้ยินคำพูดตัดพ้อต่อว่าของผู้เป็นแม่ หญิงสาวต้องค้อนปะหลับปะเหลือกจนพรนภาทั้งนึกขำทั้งเอ็นดู ถอนหายใจเนือยๆ อีกครั้ง ก่อนจะเดินอ้อมตัวบ้าน มุ่งไปยังห้องครัวเล็กๆ ที่สร้างแยกออกไปทางด้านหลัง ขณะที่อีกฝ่ายก็หันไปฉีดน้ำจากสายยางให้กระจายเป็นฝอย รดบนแปลงต้นเยอบีราริมรั้ว ไม่วายเหลือบไปมองตามหลังเจ้าของร่างท้วม พร้อมกับสีหน้าที่ค้อนควักอยู่เมื่อสักครู่ก็ค่อยๆ สลดลงไปทีละน้อย เมื่อคิดทบทวนถึงคำพูดของมารดา

ทำไมศศิวลัยจะไม่รู้ล่ะว่าตอนนี้ฐานะทางบ้านเธอเป็นอย่างไร...

นามสกุลวิเชียรหัสดินทร์ของมารดานั้น สืบทอดมาจากราชทินนามของเจ้าพระยาวิเชียรหัสดินทร์ ขุนนางใหญ่ระดับเจ้าเมือง ผู้เป็นต้นตระกูลเมื่อร้อยกว่าปีก่อน... แต่ในวันนี้ มรดกที่ตกทอดมาถึงครอบครัวของเธอก็มีเพียงบ้านไม้หลังเก่าๆ บนที่ดินจำนวนไม่ถึงหนึ่งงาน หรืออีกนัยหนึ่งไม่ถึงเศษหนึ่งส่วนสี่ไร่เท่านั้น

พรนภาเล่าให้ศศิวลัยฟังว่า ก่อนหน้านั้น เครือระย้า ยายของเธอ ก็เป็นบุตรสาวชาวสวนคนหนึ่งซึ่งเช่าที่ดินของขุนอยุทธ์ วิเชียรหัสดินทร์ ผู้มีศักดิ์เป็นตาของเธออยู่ แต่ต่อมาเมื่อพ่อของยายรู้ว่าท่านขุนเกิดชอบพอรูปร่างหน้าตาของยายเข้า ยายจึงถูกยกให้เป็นภรรยาคนที่สี่ของท่านขุนตั้งแต่ยังสาว ทั้งๆ ที่ตอนนั้นเขามีอายุมากกว่าหกสิบปีแล้ว

หลังจากให้กำเนิดพรนภาเพียงไม่กี่ปี ขุนอยุทธ์ก็สิ้นบุญด้วยโรคปัจจุบัน ยายซึ่งเป็นภรรยาน้อยจึงต้องหอบหิ้วลูกสาวคนเดียวออกจากเรือนใหญ่ โดยได้รับมรดกเป็นที่ดินแปลงหนึ่งตามพินัยกรรมของสามี อาศัยเงินทองที่ได้เก็บหอมรอมริบไว้สมัยท่านขุนยังมีชีวิตอยู่ นำมาใช้ปลูกบ้านไม้หลังนี้ เลี้ยงดูมารดาของเธอจนเติบโตเป็นสาวโดยไม่เคยกลับไปยุ่งเกี่ยวกับทางครอบครัวของตาอีกเลย

ส่วนบิดาศศิวลัยมีชื่อว่าดิลก เป็นพ่อค้าพลอยจากเชียงราย ในช่วงที่ดิลกเดินทางลงมาค้าขายที่กรุงเทพฯ เขาเกิดพบรักกับผู้เป็นแม่ของเธอ ในที่สุดก็ตัดสินใจแต่งงานอยู่กินด้วยกันโดยไม่ฟังคำคัดค้านของครอบครัว ซึ่งได้หมั้นหมายเขากับบุตรสาวคหบดีทางเหนือเอาไว้ก่อนหน้าแล้ว เขาจึงถูกผู้เป็นพ่อและแม่ตัดขาด ไม่มีการติดต่อไปมาหาสู่กันอีก

จนกระทั่งศศิวลัยถือกำเนิดได้ไม่กี่เดือน บิดาก็พลอยเสียชีวิตจากอุบัติเหตุไปด้วยอีกคน เธอจึงไม่เคยรู้จักหน้าค่าตาผู้เป็นพ่อหรือญาติทางฝ่ายนั้นเลยแม้แต่ในภาพถ่าย

ที่ผ่านมายายและมารดาของเธอมีรายได้จากการแบ่งเช่าที่ดิน ซึ่งก็พอจะประคับประคองชีวิตสองแม่ลูกมาได้อย่างไม่ลำบากอะไร แต่เมื่อมีสมาชิกตัวน้อยเพิ่มเข้ามาในครอบครัว พรนภาก็จำเป็นต้องเจียดขายที่ดินที่มีอยู่ไปทีละน้อย เพื่อนำเงินมาเลี้ยงดูบุตรสาวของเธอให้สุขสบายที่สุด ไม่ให้น้อยหน้าใคร

กว่าศศิวลัยจะเติบโตจนสำเร็จปริญญาอย่างในวันนี้ ที่ดินโดยรอบก็ถูกเปลี่ยนมือไปเป็นของคนอื่นจนเกือบหมด ส่วนเงินสำรองในธนาคารก็ร่อยหรอลงไปเรื่อยๆ จนแทบไม่มีเหลือ แล้วจะไม่ให้หญิงสาวตื่นเต้นดีใจได้อย่างไร ในเมื่อเธอกำลังจะมีโอกาสได้แบ่งเบาภาระ และตอบแทนพระคุณของบุพการีทั้งสองคนแล้ว

คิดมาถึงตอนนี้ ใบหน้าที่เศร้าสลดไปชั่วขณะก็ค่อยๆ ปรากฏรอยยิ้มขึ้นมาทีละน้อยเหมือนพยายามให้กำลังใจตัวเอง

เธอสัญญา... ต่อแต่นี้ไปเธอจะทำให้มารดาภาคภูมิใจ

และเธอก็จะไม่ยอมให้พรนภากับเครือระย้าผู้เป็นยาย ต้องพบกับลำบากอีกเป็นอันขาด...