5 Stages Of Grief คือคำอธิบายอารมณ์ตัวละครในมังงะและอนิเมะอย่างไร

ยามที่อ่านมังงะหรือดูอนิเมะที่โฟกัสเรื่องความสูญเสีย ฉันมักจะมองโมเดล '5 stages of grief' เป็นแผนที่อารมณ์มากกว่ากฎตายตัว การปฏิเสธ (denial), ความโกรธ (anger), การต่อรอง (bargaining), ภาวะซึมเศร้า (depression), และการยอมรับ (acceptance) ให้กรอบในการอ่านว่าเหตุการณ์หนึ่งทำให้ตัวละครขยับจากตรงไหนไปที่ไหน แต่สิ่งที่ชอบคือการที่งานดีๆ มักเล่นกับความคาดหวังนั้น — ไม่เรียงเป็นเส้นตรงเสมอ และบางคนอาจไม่ย่างเข้าสู่บางขั้นตอนเลย

ในมังงะหรืออนิเมะอย่าง 'Anohana' ฉันเห็นการใช้ขั้นตอนเหล่านี้อย่างประณีต เด็กกลุ่มหนึ่งเริ่มจากปฏิเสธการสูญเสียของ Menma โดยพูดว่าทุกอย่างเหมือนเดิม ต่อมาจึงปะทุเป็นความโกรธที่กันและกันเพราะความผิดบาปและความละอาย การต่อรองปรากฏในรูปแบบของความพยายามย้อนเวลาหรือสัญญาทางใจว่าจะทำให้ทุกอย่างกลับมาเหมือนเดิม ส่วนภาวะซึมเศร้าถูกถ่ายทอดผ่านฉากเงียบๆ บทพูดสั้นๆ และมุมกล้องที่ถอยห่าง สุดท้ายการยอมรับไม่ได้มาอย่างชัดแจ้งเพียงฉากเดียว แต่เป็นการคลี่คลายที่ค่อยๆ ประจักษ์เมื่อพวกเขาเล่าเรื่องและแบ่งปันกัน ซึ่งทำให้ความยอมรับนั้นมีน้ำหนักและเจือด้วยความผ่อนคลาย

เทคนิคศิลป์มังงะช่วยเสริมโมเดลนี้ได้เยอะ — โทนสี การใช้เฟรมขาว-ดำ หรือการเบลอภาพแทนเสียงในฉากเศร้า ล้วนทำให้อ่านว่าใครกำลังติดอยู่ตรงขั้นตอนไหน ในบางเรื่องเช่น 'oyasumi punpun' ฉันเห็นการขยายขั้นตอนซึมเศร้าให้ยาวและซับซ้อนจนมันกลายเป็นภูมิทัศน์ทางจิตใจของตัวเอก ที่นี่การต่อรองอาจกลายเป็นภาพลวงตา ความโกรธผสมกับความผิดหวัง และการยอมรับแทบไม่มีอยู่จริง — นี่คือการเตือนว่าวิธีใช้โมเดลขึ้นอยู่กับโทนของงาน ไม่ใช่สูตรสำเร็จ

สุดท้ายฉันมองว่า '5 stages' เป็นภาษาหนึ่งที่นักเขียนใช้สื่อสารกับผู้อ่าน ถ้าใช้เก่งมันช่วยให้เราเข้าใจพลวัตรภายในของตัวละคร แต่ถ้านำไปใช้หยาบๆ ก็อาจทำให้ตัวละครดูเป็นพิมพ์เดียวกัน หลายครั้งความยิ่งใหญ่ของงานอยู่ที่การแหกกรอบนี้ต่างหาก — ฉากเล็กๆ ที่ไม่สมบูรณ์หรือความเงียบที่ยาวกว่าคำพูด มักจะสะเทือนใจได้มากกว่าการเดินตามแผนอย่างเป๊ะๆ

การนำ '5 stages of grief' มาอธิบายอารมณ์ตัวละครในมังงะและอนิเมะมักทำให้ฉันเข้าใจโครงสร้างของเรื่องได้ชัดขึ้น แต่ก็ต้องเตือนตัวเองเสมอว่าไม่ใช่ทุกตัวละครจะเดินผ่านห้าขั้นนี้แบบเป็นเส้นตรง

ฉันชอบมองมันเป็นเครื่องมือในการอ่าน ไม่ใช่บทสวด ตัวอย่างที่คิดออกทันทีคือ 'Your Lie in April' ซึ่งแสดงการปฏิเสธผ่านการทำตัวเฉยเมยต่อเสียงดนตรี การโกรธแสดงออกทางความรังเกียจตัวเองหรือการโต้ตอบกับคนรอบข้าง การต่อรองบางครั้งถูกแทนด้วยความหวังว่าอดีตจะกลับมาเหมือนเดิม ขณะที่ภาวะซึมเศร้าปรากฏผ่านความเงียบและการหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่เคยมีความหมาย สุดท้ายการยอมรับไม่ได้หมายถึงลืม แต่เป็นการนำส่วนที่สูญเสียไว้ร่วมกับการก้าวต่อไป

ฉะนั้นเวลาที่อ่านหรือดูฉากเศร้า ฉันจะคอยไล่ดูสัญญาณเล็กๆ — ท่าทาง สีหน้า มุมกล้อง — เพื่อจับว่าเรื่องกำลังจัดวางอารมณ์นั้นแบบไหน และเมื่อผู้สร้างเลือกจะไม่เดินตามโมเดลตรงๆ นี่แหละที่ทำให้หลายเรื่องทรงพลังขึ้นมาก