ปิตุรงค์ คือใครในนิยายเรื่องไหนและมีบทบาทอย่างไร?

เราเคยตื่นเต้นเวลาหาเสื้อยืดที่ชอบจนเกือบจะวิ่งเข้าไปในร้านเดียวกับคนขาย แล้วก็สังเกตเห็นป้ายบอกว่าเป็นของลิขสิทธิ์แท้หรือเป็นงานพรีออเดอร์ ซึ่งวิธีที่ปลอดภัยที่สุดคือมองหาช่องทางที่เป็นทางการก่อนเสมอ แหล่งแรกที่เราแนะนำคือเว็บไซต์หรือร้านค้าทางการของเจ้าของผลงานเอง—ถ้าเป็นสินค้าที่มีลิขสิทธิ์ เช่น เสื้อคอลเลกชันพิเศษจาก 'Demon Slayer' มักจะมีขายแบบพรีออเดอร์หรือออกเป็นล็อตจำกัดที่เว็บหลักหรือร้านแบรนด์พันธมิตร นอกจากนั้นเพจโซเชียลมีเดียอย่าง Facebook/Instagram ของผู้ผลิตมักจะประกาศวันวางจำหน่ายและรายละเอียดไซส์ชัดเจน ถ้าของทางการหาไม่เจอเลย เราชอบมองที่ร้านขายสินค้าตัวจริงในห้างหรือร้านการ์ตูน-คอมมิคสโตร์ที่ไว้ใจได้ เพราะเห็นของจริงลองใส่ได้ อีกช่องทางคือบูธงานคอนเวนชันและมาร์เก็ตของแฟนเมดที่มีคนทำสวยๆ ให้เลือกเยอะ แต่ควรระวังเรื่องลิขสิทธิ์และคุณภาพผ้า ย้ำว่าเช็ครีวิว ดูรูปของจริง และถามเรื่องการส่งคืนเผื่อไซส์ไม่พอดี สุดท้าย เรามักจะซื้อจากร้านที่รับชำระเงินแบบมีการคุ้มครองผู้ซื้อหรือมีนโยบายคืนเงินชัดเจน ช่วยลดความเสี่ยงเรื่องของไม่ตรงปก การเลือกวิธีซื้อให้ตรงกับความสำคัญของเรา—ของแท้แน่ใจหรือความเร็วในการได้ของ—จะช่วยให้ไม่ผิดหวังตอนเสื้อมาถึง

เพลงที่ถ่ายทอดบรรยากาศของความเป็นพ่อได้ชัดเจนมักมีเมโลดี้เรียบง่ายแต่เต็มไปด้วยความอบอุ่นและเศร้าที่เก็บไว้ในความเงียบ ความทรงจำเกี่ยวกับพ่อของผมมักผูกติดกับเสียงเปียโนนุ่ม ๆ และกีตาร์ไทย ๆ ที่เรียบเรียงแบบไม่โอ้อวด เพลงประกอบจาก 'Usagi Drop' คือหนึ่งในตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุด มันไม่พยายามตีกลองให้ยิ่งใหญ่ แต่เลือกโทนเสียงที่อ่อนโยน เพื่อแสดงความเอาใจใส่และความรับผิดชอบที่เกิดขึ้นจากการตัดสินใจเป็นพ่อคนเดียว ผมชอบช่วงที่เมโลดี้ค่อย ๆ ไต่ขึ้นแล้วชะงัก เหมือนการเผชิญหน้ากับความเหนื่อยล้าที่ยังต้องไปต่อ เปลี่ยนบรรยากาศมาเป็นความงดงามแบบละมุน เพลงจาก 'Ookami Kodomo no Ame to Yuki' (Wolf Children) ของ Masakatsu Takagi ก็จับความคิดถึงและความหวังได้ดี ถึงแม้ว่าหนังจะเน้นแม่เป็นหลัก แต่บางท่วงทำนองช่วยให้ผมนึกถึงความเป็นพ่อในมุมของความเสียสละ—เสียงเครื่องสายบางครั้งกลายเป็นภาพจำของการสอน การปกป้อง และบรรยากาศที่แฝงไปด้วยความห่วงใย ทั้งสองชุดนี้เวลาฟังพร้อมภาพหรือแค่ฟังเดี่ยว ๆ ก็ทำให้ผมยิ้มและค่อย ๆ เปลี่ยนใจให้สงบลง นี่คือเพลงที่ผมนึกถึงเมื่ออยากได้พื้นที่ให้ความรู้สึกพ่อ ๆ ได้สะท้อนออกมาบ้าง

ชื่อ 'ปิตุรงค์' ถูกวางไว้เป็นเครื่องหมายของสายเลือดและหน้าที่ในเรื่อง ไม่ได้เป็นแค่ฉายาที่ฟังขรึมๆ แต่เป็นคีย์เวิร์ดทางสัญลักษณ์ที่เล่าเรื่องทั้งชีวิตของตัวละครในคราวเดียว จากมุมมองด้านภาษา ชิ้นชื่อนี้ดูเหมือนประกอบด้วยรากศัพท์ที่ชวนให้คิดถึงคำว่า 'ปิตุ' ซึ่งใกล้เคียงกับคำว่า 'บิดา' หรือ 'บรรพบุรุษ' ในภาษาบาลี-สันสกฤต ส่วนพยางค์ 'รงค์' ให้ความรู้สึกของสีสัน รูปแบบ หรือแม้แต่ร่องรอยที่ติดอยู่กับสายเลือด เมื่อนำมารวมกันแล้วชื่อจึงสื่อได้ทั้งความหมายเชิงเลือดเนื้อและเชิงอำนาจ — คนที่ถือชื่อนี้ไม่ได้เป็นเพียงบุคคลธรรมดา แต่เป็นตัวแทนของบางสิ่งที่ทอดยาวมาจากอดีต โดยส่วนตัวฉันมองว่าในโครงเรื่อง ชื่อ 'ปิตุรงค์' ถูกใช้เป็นจุดเชื่อมระหว่างพล็อตปัจจุบันกับอดีตของตระกูล ฉากที่ตัวละครเผชิญกับตราบาปหรือภาระของบรรพบุรุษจะมีน้ำหนักขึ้นทันทีเมื่อชื่อถูกเอ่ยเปรียบเสมือนการปลุกสิ่งที่ซ่อนอยู่ การตั้งชื่อนี้จึงทำงานทั้งในระดับพากย์และในระดับซับเท็กซ์ — ทำให้ผู้อ่านรู้สึกได้ว่าทุกการตัดสินใจของตัวละครถูกร้อยเรียงด้วยสายเลือดและความคาดหวังจากเงามืดของอดีต

แวบแรกตอนอ่านฉากจบของ 'ปิตุรงค์' ฉันรู้สึกเหมือนมีประตูบานหนึ่งค่อยๆ ปิดลงพร้อมกับแสงที่ยังลอดมาได้บ้างไม่มากก็น้อย นั่นเป็นเหตุผลที่ฉันชอบมองฉากจบนี้ในฐานะจุดรวมของความขัดแย้งทั้งส่วนตัวและสังคม—ไม่ใช่แค่บทสรุปของพล็อต แต่เป็นภาพสะท้อนของสายสัมพันธ์ที่ยังไม่เคยสะอาดหมดจด การตีความหนึ่งที่ฉันมักเล่าให้เพื่อนฟังคือการเห็นตอนจบเป็นการคืนทุนทางอารมณ์: ตัวเอกอาจไม่ได้รับการไถ่บาปแบบชัดเจน แต่เราเห็นสัญญะว่ามีการยอมรับ ทำความเข้าใจ หรือแม้แต่การย้ายที่วางความคาดหวังจากอดีตไปสู่สิ่งที่ยังคงเป็นไปได้ ฉากสุดท้ายที่อาจดูเรียบง่าย—เช่นการกลับบ้าน การจ้องมองภาพเก่า หรือการเปิดจดหมายที่ถูกเก็บไว้นาน—ทำหน้าที่เหมือนตัวกลางให้ผู้อ่านเติมความหมายตามแผลเก่าในใจตัวเอง อีกมุมที่ฉันสนุกจะพูดคือความตั้งใจของผู้เขียนให้ปล่อยพื้นที่ว่างไว้ให้ผู้อ่านผูกปมเอง เราได้บทสรุปแบบไม่ปิดทุกประเด็น ทำให้บางคนอ่านเป็นบทปลดปล่อย ในขณะที่บางคนเห็นเป็นการตัดจบที่กระทบใจและยังทิ้งคำถามไว้ คล้ายกับตอนจบของ 'Norwegian Wood' ที่ไม่ใช่การเยียวยาทุกอย่าง แต่เป็นการยอมรับว่าบางสิ่งต้องอยู่กับเราไปในรูปแบบใหม่ นี่แหละคือเสน่ห์ของ 'ปิตุรงค์'—มันให้ทั้งความเจ็บปวดและความหวังในคราวเดียว

ยอมรับว่าฉากของพ่อในเรื่องนี้ทำให้ใจสั่นได้ทุกครั้งที่นึกถึง—โดยเฉพาะฉากเปิดเผยอดีตที่มีบรรยากาศหนักหน่วงและเต็มไปด้วยความหมายที่ซ้อนอยู่หลายชั้น ผมอ่านทั้งมังงะและตามดูอนิเมะจนจบบ่อยครั้ง และพบว่าไฮไลต์สำคัญของพ่อ (ปิตุรงค์) มักถูกวางไว้ในช่วงกลาง-ท้ายของเรื่องเพื่อให้บทบาทของเขามีน้ำหนักพอกับผลกระทบต่อเด็กหรือคนรอบข้าง ในกรณีของ 'Attack on Titan' การเปิดเผยตัวตนและแรงจูงใจของพ่อไม่ได้เป็นแค่ฉากเดียวง่าย ๆ แต่เป็นชุดของช็อตที่ต่อเนื่องกันในมังงะซึ่งถูกดึงมาเล่าอย่างเข้มข้นในอนิเมะช่วงที่กลับไปยังบ้านเกิดและห้องใต้ถุน (basement) ฉากในมังงะให้รายละเอียดและความเชื่อมโยงของเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์มากกว่า ขณะที่อนิเมะใช้ภาพและดนตรีทำให้ความรู้สึกชัดขึ้นและได้ซีนซึ้ง ๆ ที่คนดูจำไปอีกนาน ถ้าต้องระบุแบบกว้าง ๆ คือถาชอบความละเอียดของข้อมูลและเฉดความหมายให้เริ่มที่มังงะ แต่ถาชอบความทรงพลังทางอารมณ์และการตัดต่อภาพ-เสียง อนิเมะเวอร์ชันหลัก ๆ จะมอบโมเมนต์นั้นให้ได้อย่างทรงพลัง แตกต่างกันที่สัมผัสจึงขึ้นอยู่กับว่าต้องการ 'อ่าน' หรือ 'รับชม' มากกว่า

บทสัมภาษณ์ทำให้ภาพของ 'ปิตุรงค์' เด่นขึ้นด้วยรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ที่นักเขียนหยิบมาเล่า นึกไม่ถึงว่าจะมีการขยายความถึงนิสัยที่ดูธรรมดาแต่มีน้ำหนักทางอารมณ์อย่างการดื่มชาช่วงเย็น การเก็บของเก่า หรือการยิ้มแบบคนที่ยอมรับความพ่ายแพ้ได้ แต่ยังคงมีความอบอุ่นอยู่เสมอ การอธิบายในเชิงพฤติกรรมไม่ได้หยุดอยู่แค่บุคลิกภายนอกเท่านั้น นักเขียนพูดถึงรากที่ทำให้ 'ปิตุรงค์' เป็นแบบนั้น—เรื่องราวในวัยเด็ก การตัดสินใจที่เต็มไปด้วยความรับผิดชอบ และความผิดพลาดที่ถูกเก็บเป็นบทเรียน ทั้งหมดนี้ทำให้ฉากที่เขาปรากฏใน 'บ้านไม้ริมคลอง' มีความหมายมากกว่าเดิม ฉากหนึ่งที่ถูกยกขึ้นมาคือวันที่เขานั่งดูลูกๆ นอนหลับ พร้อมกับคิดเรื่องอนาคตของครอบครัว ฉากนั้นฉันมองเห็นความขัดแย้งในใจของตัวละครอย่างชัดเจน มุมมองของนักเขียนยังทำให้เข้าใจว่า 'ปิตุรงค์' ไม่ใช่ฮีโร่สมบูรณ์แบบ แต่เป็นคนธรรมดาที่มีทั้งความดีและข้อบกพร่อง การยอมรับความไม่สมบูรณ์นี่เองที่ทำให้ตัวละครมีชีวิตขึ้นมาในสายตาของผู้อ่าน และฉันมักนึกถึงคำพูดหนึ่งในบทสัมภาษณ์ที่บอกว่าเขาอยากให้ผู้อ่านรู้สึกเห็นใจแทนที่จะตัดสิน นั่นเป็นบรรทัดสุดท้ายที่ยังคงก้องอยู่ในหัวใจเมื่ออ่านซ้ำ ๆ

เวลาพูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างปิตุรงค์กับตัวร้าย ความซับซ้อนมันชวนให้คิดไม่รู้จบและฉีกกรอบการวิเคราะห์แบบง่ายๆ เสมอ ในมุมของฉัน ความเป็น ‘พ่อ’ มักทำหน้าที่สองอย่างพร้อมกัน: เป็นผู้ให้ชีวิตและเป็นต้นกำเนิดของบาดแผล ในกรณีของ 'Fullmetal Alchemist' ความสัมพันธ์ระหว่าง Van Hohenheim กับลูกๆ และความเป็นพ่อในเชิงศูนย์กลางของความชั่วร้ายแบบตัวร้ายอย่าง 'Father' แสดงให้เห็นว่าพ่ออาจกลายเป็นศัตรูได้ทั้งเพราะการทอดทิ้ง ความโลภ หรือการพยายามควบคุมชะตากรรมของผู้อื่น ซึ่งทำให้ตัวร้ายไม่ได้เป็นเพียงภาพลักษณ์ของความชั่วร้าย แต่ยังเป็นผลพวงจากความล้มเหลวของความสัมพันธ์ระหว่างคนในครอบครัว เวลาอ่านฉากเผชิญหน้าระหว่างลูกและพ่อในเรื่องนี้ ฉันรู้สึกว่าการเป็นพ่อแบบละทิ้งหรือแบบพ่อผู้แสวงหาอำนาจนำไปสู่การผลิตตัวร้ายเชิงอารมณ์ — ตัวร้ายในเชิงนิทานที่สะท้อนความบกพร่องของความสัมพันธ์ ความเห็นแก่ตัว และการสูญเสียความเป็นมนุษย์ ในฐานะแฟน ฉันให้ความสำคัญกับบริบททางอารมณ์ของพ่อในเรื่องมากพอๆ กับการกระทำของตัวร้าย เพราะนั่นคือกุญแจที่ทำให้เราเห็นว่าความชั่วร้ายบางอย่างไม่ได้เกิดขึ้นจากความว่างเปล่า แต่เกิดจากความสัมพันธ์ที่แตกสลาย นี่แหละที่ทำให้ฉากพ่อกับลูกมีพลังและทำให้ตัวร้ายมีมิติจริงๆ

มีแฟนฟิคหลายเรื่องที่พาเรื่องปิตุรงค์ขึ้นมาเป็นศูนย์กลางในแบบที่ทำให้หัวใจอ่อนโยนลงได้โดยไม่ต้องหายใจไม่ออกจากฉากแอ็กชันเลย ฉันชอบแฟนฟิคที่หยิบเอาชีวิตประจำวันและความรับผิดชอบของ 'The Last of Us' มาเล่าใหม่ โดยให้โฟกัสที่ความเป็นพ่อของตัวละครอย่างเต็มรูปแบบ—ไม่ใช่แค่ฉากปกป้องหรือยิงสู้ แต่เป็นการเปลี่ยนผ่านจากคนที่เคยทำทุกอย่างเพื่ออยู่รอดมาเป็นคนที่ตื่นเช้าเตรียมอาหาร ลูบหัว ปลอบลูกตอนฝันร้าย และเรียนรู้ที่จะให้อภัยตัวเอง นิยายพวกนี้มักเล่นกับความย้อนแย้งระหว่างโลกที่โหดร้ายกับความอ่อนโยนที่พ่อคนหนึ่งยังคงมีให้เด็ก และฉากเล็ก ๆ เช่นการอ่านหนังสือก่อนนอนหรือการสอนผูกเชือกรองเท้า กลับมีพลังสะเทือนใจมากกว่าฉากบู๊หลายฉาก ประเด็นที่ทำให้แฟนฟิคพวกนี้น่าสนใจสำหรับฉันคือการลงรายละเอียดการเลี้ยงดูลูกท่ามกลางความไม่แน่นอน และการให้ความสำคัญกับการเปลี่ยนแปลงภายในของตัวละคร เมื่อความเป็นพ่อกลายเป็นแกนกลางของเรื่อง รอยแผลในอดีต ความกลัว และความหวังจะถูกถ่ายทอดออกมาในมุมที่อบอุ่นและขมอยู่ในเวลาเดียวกัน นี่เป็นประเภทเรื่องที่ทำให้หยุดอ่านไม่ได้เพราะอยากเห็นว่าจะมีโมเมนต์เล็กๆ อะไรอีกบ้างที่ทำให้ความสัมพันธ์พัฒนาขึ้น