ผู้เขียนคหบดีให้สัมภาษณ์ถึงแรงบันดาลใจอย่างไร

ในบทสัมภาษณ์หลายครั้ง คหบดีพูดถึงแรงบันดาลใจด้วยน้ำเสียงที่เรียบแต่ลึก คล้ายคนเล่าเรื่องจากแผ่นหนังเก่า ๆ ที่ยังมีฝุ่น ผมรู้สึกว่าความทรงจำในวัยเด็กของเขาถูกดึงขึ้นมาซ้ำแล้วซ้ำเล่า—ภาพตลาดตอนเช้า เหล่าผู้คนที่เดินผ่านไปมา กลิ่นเครื่องเทศ และเสียงวิทยุเก่าที่เปิดข่าวเรื่องเล็กเรื่องใหญ่ นี่ไม่ใช่การเล่าถึงแหล่งแรงบันดาลใจแบบเป็นข้อ ๆ แต่เป็นการถักทอความทรงจำเข้ากับมุมมองทางสังคม ทำให้ผลงานอย่าง 'บ้านหลังเก่า' มีความละเอียดอ่อนทั้งเรื่องอารมณ์และรายละเอียดพื้นถิ่น

ผมยังชอบตอนที่เขาพูดถึงการหยิบเอาเรื่องเล็ก ๆ ในชีวิตประจำวันมาขยายเป็นเรื่องเล่า เขาเปรียบการเขียนเหมือนการขุดบ่อเล็ก ๆ แล้วพบว่าสายน้ำที่ซ่อนอยู่ลึกกว่าที่คิด แรงบันดาลใจจึงมาจากทั้งการอ่านนิยายคลาสสิก วรรณกรรมพื้นบ้าน ไปจนถึงเพลงลูกทุ่งหรือบทสนทนาในร้านกาแฟที่ไม่มีใครคาดคิดว่าจะสำคัญ สิ่งนี้สอนให้ผมว่าไอเดียที่ดูธรรมดามาก ๆ ก็สามารถกลายเป็นฉากหรือประโยคที่ทำให้เรารู้สึกสะเทือนใจได้

อีกมุมหนึ่งที่ผมสังเกตคือคหบดีไม่ค่อยแยกเส้นแบ่งระหว่างชีวิตส่วนตัวกับสังคมในงานของเขา เขามักพูดถึงความเป็นจริงทางการเมืองหรือปัญหาสังคมผ่านตัวละครที่มีความเปราะบาง ไม่ได้ใช้คำพูดตัดพ้อแบบตรง ๆ แต่ใช้บรรยากาศ การตั้งฉาก และจังหวะการเล่าเรื่องแทน ผลลัพธ์คือผู้อ่านถูกดึงเข้าไปมีส่วนร่วมโดยไม่รู้ตัว การสัมภาษณ์ทำให้ผมเข้าใจวิธีที่เขารับเอาความเจ็บปวดและความหวังมาประกอบเป็นงานศิลป์ได้อย่างกลมกล่อม นี่เป็นเหตุผลว่าทำไมงานของเขาจึงยังคงติดตาและเตะใจจนยากจะลืม

อ่านสัมภาษณ์ล่าสุดแล้วพบว่าคหบดีมักย้ำเรื่องการสังเกตชีวิตรอบตัวมากกว่าการรอแรงบันดาลใจจากสิ่งยิ่งใหญ่ เขาพูดสั้น ๆ แต่ชัดว่าความอยากรู้และความสงสัยเป็นเชื้อเพลิงสำคัญ ฉันชอบวิธีที่เขายกฉากเล็ก ๆ จากเรื่อง 'ประตูสีน้ำเงิน' มาเป็นตัวอย่าง—การที่ตัวละครหยุดมองใบไม้ที่ปลิว เพียงฉากเดียวกลับสะท้อนความเปลี่ยนแปลงและความทรงจำได้มากกว่าบทพูดยาว ๆ

โทนการพูดของเขาดูเป็นคนที่ผ่านเรื่องราวมาเยอะ แต่ยังคงความอยากรู้อยากเห็นอยู่เสมอ เขาไม่นิยมแสดงภาพตัวเองเป็นนักคิดสูงส่ง แต่เลือกให้ผลงานเป็นพื้นที่ที่ไอเดียและความเจ็บปวดสามารถพูดด้วยตัวเอง นั่นทำให้ฉันรู้สึกว่าแรงบันดาลใจของเขาเป็นสิ่งที่เกิดจากการสังเกตและการรับฟังมากกว่าการค้นหาแบบตั้งใจจริงจัง และนั่นคือสิ่งที่ทำให้งานของคหบดีมีชีวิต