หนังสือ ด้วยรักและคิดถึง มีฉบับแปลภาษาไทยหรือไม่?

แปลกที่ชื่อ 'ด้วยรักและคิดถึง' ฟังแล้วให้ภาพเป็นหนังสือจดหมายหรือคอลเลกชันจดหมายมากกว่าจะเป็นแปลตรงมาจากนิยายตะวันตกที่คนส่วนใหญ่รู้จัก

ความจริงคือจากการอ่านและสะสมหนังสือมานาน ผมไม่ค่อยพบงานแปลที่ใช้ชื่อนี้เป็นคำแปลตรงของนิยายดังระดับสากล เรื่องแปลหลายเรื่องมักถูกตั้งชื่อใหม่ให้เข้ากับตลาดไทยจนแทบไม่เหลือเค้าเดิม บางทีชื่อไทยจะเน้นอารมณ์หรือประเด็นสำคัญของเรื่อง เช่นเดียวกับที่ 'The Little Prince' กลายเป็น 'เจ้าชายน้อย' ซึ่งสั้น กระชับ และสะท้อนตัวละครหลักได้ทันที นั่นทำให้ถ้ามีงานต่างประเทศชิ้นหนึ่งได้ชื่อไทยว่า 'ด้วยรักและคิดถึง' จริง ๆ มันอาจเป็นชื่อฉบับพิเศษ หรือคำแปลที่ผู้แปล/สำนักพิมพ์ตั้งใจปรับให้เข้าถึงคนอ่านไทยมากขึ้น

อีกมุมหนึ่งคือมีความเป็นไปได้สูงว่า 'ด้วยรักและคิดถึง' เป็นงานเขียนต้นฉบับภาษาไทยหรือเป็นนิยาย/รวมบทความที่ตีพิมพ์ในไทยโดยตรง ซึ่งในกรณีนี้คำถามเรื่อง "มีฉบับแปลภาษาไทยหรือไม่" จะถือว่าคำตอบคือไม่ต้องแปลเพราะมันเป็นภาษาไทยอยู่แล้ว ผมมองว่าเคสที่ทำให้คนสับสนมักเกิดจากสองกรณีหลัก: ชื่อหนังสือถูกแปลจนเปลี่ยนรูปแบบมาก หรือชื่อเดียวกันถูกใช้ในงานคนละชิ้น (เช่น มีหนังสือไทยชื่อใกล้เคียงกับชื่อคำแปลจากต่างประเทศ) ถ้าจะให้สรุปจากความคุ้นเคยแบบกว้าง ๆ จะบอกได้ว่าฉบับแปลที่เป็นทางการและเป็นที่รู้จักโดยใช้ชื่อนี้ในวงกว้างยังไม่ค่อยพบ แต่ก็มีความเป็นไปได้ว่ามีฉบับที่ตีพิมพ์แบบอิสระ หรือตีพิมพ์เฉพาะกลุ่มและไม่แพร่หลายมากนัก

ถ้าต้องเลือกรับรู้แบบสบาย ๆ จะบอกว่า: ถ้าคุณเจอเล่มชื่อ 'ด้วยรักและคิดถึง' ดูที่เครดิตผู้เขียนและสำนักพิมพ์ก่อน ถ้าเป็นชื่อผู้เขียนคนไทยก็แปลว่าเป็นงานไทย แต่ถ้าเห็นชื่อผู้เขียนต่างประเทศและมีคำว่า 'แปลโดย' นั่นแปลว่ามีฉบับแปลซึ่งอาจหายากหรือไม่เป็นที่แพร่หลายสุดท้ายแล้ว ผมชอบความรู้สึกเมื่อเจอชื่อหนังสือแบบนี้ เพราะมันชวนให้สงสัยว่าภายในจะเต็มไปด้วยจดหมาย ความคิดถึง หรือบทบรรยายเชิงอารมณ์อย่างไรบ้าง

เคยเห็นชื่อนี้โผล่ในรายชื่อหนังสือที่คนโพสต์ขายมือสอง แต่รายละเอียดมักไม่ชัดเจนพอจะฟันธงได้ว่ามันคือฉบับแปลหรือหนังสือภาษาไทยพื้นถิ่น ฉันมักจะสังเกตจากสองจุดง่าย ๆ: หน้าปกและหน้าข้อมูล (เครดิตผู้เขียน/ผู้แปล/สำนักพิมพ์) ถ้าปรากฏชื่อผู้แปลแปลว่าเป็นคำแปล แต่ถ้าชื่อผู้เขียนเป็นคนไทย ความเป็นไปได้สูงคือเป็นงานต้นฉบับไทย

จากประสบการณ์สั้น ๆ ในวงการหนังสือ พบบ่อยว่าชื่อเรื่องที่ฟังรู้สึกเป็นคำแปลแบบซึ้ง ๆ มักจะเป็นผลงานที่ตีพิมพ์ในวงจำกัดหรือเป็นฉบับพิมพ์ครั้งเดียวแล้วเลิก การจะบอกให้ชัดว่ามีฉบับแปลภาษาไทยหรือไม่จึงขึ้นกับว่าเล่มที่คุณเจอเป็นการตีพิมพ์เชิงพาณิชย์หรือการพิมพ์อิสระ ความรู้สึกส่วนตัวคืออยากให้ลองสังเกตรายละเอียดเล็ก ๆ เหล่านั้นก่อนตัดสินใจ เพราะบางเล่มที่ชื่อคล้ายกันกลับมีต้นกำเนิดคนละแบบ และเมื่อเจอเล่มที่ให้ความรู้สึกดี ๆ แบบนี้ มันมักคุ้มค่าที่จะหยิบมาอ่านดูสักครั้ง