เราจะดูว่าดอกกระถินต่างจากดอกแคอย่างไรได้บ้าง?

ความต่างที่เห็นได้ชัดคือรูปร่างของดอกและขนาด: ฉันมักจะสังเกตว่า 'ดอกแค' มีดอกชิ้นใหญ่ โดดเด่น เป็นแผ่นปีกเดียวที่ยับเล็กน้อย ดูเป็นแผงกว้างและมีขนาดเด่นเมื่อเทียบกับกิ่ง ส่วน 'ดอกกระถิน' จะเป็นพุ่มเล็ก ๆ ของดอกสีครีมถึงขาวที่เรียงเป็นพวง คล้ายแปรงเล็ก ๆ มากกว่าจะเป็นดอกเดี่ยว ทำให้ถ้ามองไกล ๆ แล้วรู้สึกว่า 'ดอกกระถิน' ดูฟูและเป็นก้อน ในทางสีสัน ดอกแคบางสายพันธุ์มีทั้งสีขาวและสีชมพูแดงซึ่งสะดุดตา ขณะที่ดอกกระถินมักจะโทนขาวครีมและไม่ได้ฉูดฉาดนัก ซึ่งตรงนี้ช่วยให้แยกได้ง่ายเมื่อเดินผ่านสวนหรือริมทาง

ลักษณะใบและฝักก็เป็นตัวช่วยที่ดีในการจำแนก: ใบของต้นกระถินเล็กและจัดเป็นคู่ย่อยจำนวนมาก ทำให้ต้นดูเป็นใบละเอียดคล้ายเฟิร์น แต่ใบของต้นแคจะมีใบย่อยที่ใหญ่กว่าและเรียงไม่ถี่เท่า จึงดูเป็นแผงใบที่ชัดเจนกว่าอีกชนิด ฝักของทั้งสองก็ไม่เหมือนกันนัก—ฝักแคมักยาวและเรียวเป็นแท่งใหญ่เมื่อโตเต็มที่ ส่วนฝักกระถินจะเล็กกว่าและมักอยู่รวมกันเป็นพวงในระยะต่าง ๆ ของการเติบโต เรื่อง Habit ของต้นก็สังเกตง่าย: ต้นกระถินเป็นพืชที่ขึ้นเร็วและโตแผ่ได้ ชอบโตริมถนนหรือพื้นที่ไม่มีการดูแลมากนัก ในขณะที่ต้นแคมักถูกปลูกเป็นไม้กินดอกหรือไม้ประดับ เพราะดอกมันใหญ่และกินได้ จึงมักเห็นในสวนครัวบ้านมากกว่า

ทางการกินและประโยชน์ก็แยกกันชัดเจนสำหรับคนที่ชอบเข้าครัว: ดอกแคถูกนำมากินแบบสดหรือลวก ใส่แกงส้ม หรือลวกจิ้มน้ำพริกได้สบายเพราะเนื้อดอกหนาและไม่ขม จึงได้รับความนิยมในอาหารไทยหลายจาน ขณะที่ดอกกระถินจะมีรสและกลิ่นที่แตกต่างไป บางคนกินได้แต่ต้องลวกหรือปรุงให้ดีเพราะมีรสฝาดหรือขมในบางส่วน นอกจากนี้ต้นกระถินยังมีสารบางชนิดที่อาจเป็นปัญหากับสัตว์เลี้ยงถ้ากินมากเกินไป ดังนั้นการใช้เป็นสัตว์เลี้ยงหรือเป็นปุ๋ยพืชสดต้องคำนึงถึงจุดนี้ด้วย ในมุมเกษตรกร ต้นกระถินได้รับความนิยมในงานฟื้นฟูดินเพราะขึ้นเร็วและตรึงไนโตรเจนได้ดี ขณะที่ต้นแคมักถูกเลือกปลูกเพื่อเก็บดอกเป็นอาหารและให้ร่มเงา

สุดท้ายแล้วถ้าจะสรุปวิธีแยกแบบง่าย ๆ ให้ลองมองใกล้ ๆ ที่ดอกก่อนว่ามันเป็นดอกเดี่ยวขนาดใหญ่หรือเป็นพวงเล็ก ๆ จากนั้นดูที่ใบและฝักประกอบกัน วิธีนี้ใช้ได้ดีเสมอเมื่อเดินในสวนหรือแม่ค้าตามตลาดนัดพูดถึงดอกสด สำหรับฉันการได้หยุดดูดอกเล็ก ๆ ของกระถินกับดอกแคชิ้นใหญ่ในสวนบ้านใครสักคนเป็นความสุขเล็ก ๆ ที่ทำให้รู้สึกเชื่อมโยงกับธรรมชาติและครัวไทยอย่างอบอุ่น