แฮร์รี่ พอตเตอร์ 7 จบอย่างไรเมื่อเทียบกับฉบับภาพยนตร์?

ในฐานะคนที่โตมากับทั้งหนังสือและหนัง ผมมองการเปลี่ยนแปลงระหว่างสองเวอร์ชันเป็นเรื่องของ 'พื้นที่และเวลา' มากกว่าการตัดทอนเฉย ๆ—หนังมีเวลาจำกัดจึงต้องเลือกว่าองค์ประกอบไหนจะเป็นแก่น เรื่องเล็ก ๆ หลายอย่างในนิยายถูกตัดหรือย่อ เช่นเบื้องหลังของเครื่องรางหลายชิ้นกับการเปิดเผยที่เชื่อมโยงกับตัวละครรองอย่าง Regulus Black และเรื่องราวของ Kreacher นั้นให้มิติเชิงศีลธรรมกับการไถ่บาปซึ่งหนังย่อจนความลึกหายไป

ผมยังชอบที่หนังสือใส่บทสนทนาและฉากเงียบ ๆ ที่ให้เวลาเราอยู่กับความคิดของแฮร์รี่หลังเหตุการณ์ใหญ่ ๆ ขณะที่หนังฉายภาพอารมณ์ด้วยมุมกล้องและการตัดต่อ ทำให้บางความหมายต้องอ่านผ่านการแสดงหน้า การเคลื่อนไหว และดนตรี ตัวอย่างที่ชัดคือการจัดลำดับเหตุการณ์ต่าง ๆ ในการล่าฮอร์ครักซ์ หนังสลับและย่อเพื่อจังหวะการเล่า ส่วนหนังสือเรียงละเอียดจนเข้าใจเหตุผลของการกระทำของแต่ละคนมากขึ้น

ท้ายที่สุดผมมองว่าทั้งสองเวอร์ชันตอบโจทย์คนละแบบ: หนังตอบความต้องการของคนอยากได้ฉากพีคที่หนักแน่นและรวดเร็ว หนังสือตอบคนที่อยากอยู่กับตัวละครต่อและซึมซับแรงกระแทกทางอารมณ์ทีละชั้น ๆ ผมมักกลับไปอ่านฉบับหนังสือเมื่ออยากเข้าใจโลกนั้นให้ละเอียดขึ้น แต่ก็ยังชื่นชมฉบับภาพยนตร์ที่ทำให้ฉากสำคัญกลายเป็นภาพติดตา

จุดที่ทำให้สะเทือนใจต่างกันชัดคือการสิ้นสุดของการเผชิญหน้ากับโวลเดอมอร์เอง—หนังสืออธิบายสาเหตุการตายของเขาด้วยตรรกะเรื่องความจงรักภักดีของไม้กายสิทธิ์และการเลือกของแฮร์รี่มากกว่าจะเป็นฉากโชว์พลัง ส่วนหนังเลือกการแสดงภาพให้ปังและชัดเจนในเชิงภาพยนตร์ เช่นภาพระเบิดของคาถา เศษผง และการล่มสลายของตัวผู้ร้าย นั่นทำให้ผู้ชมได้ความพึงพอใจทางสายตาทันที แต่การอ่านให้ความพึงพอใจจากการเข้าใจเหตุผลเบื้องหลังการกระทำนั้นลุ่มลึกกว่า

ผมชอบวิธีที่หนังสือปล่อยให้ความเงียบและความคิดค่อย ๆ เยียวยาแผล ในขณะที่หนังให้ความรู้สึกอิ่มเอมแบบร่วมกันในโรงภาพ เปิดไฟแล้วผู้คนลุกขึ้นเดินออกไปด้วยความโล่งใจ ทั้งสองแบบมีเสน่ห์ต่างกัน ไม่ต้องเลือกฝ่ายเดียวเสมอไป — แค่เลือกเวลาและอารมณ์ที่อยากรับประสบการณ์นั้นก็พอแล้ว

พูดตรงๆ เรื่องจบของ 'แฮร์รี่ พอตเตอร์ กับเครื่องรางยมทูต' ในหนังสือกับฉบับภาพยนตร์ให้ความรู้สึกคนละแบบอย่างเห็นได้ชัด

ผมจะเริ่มจากฉบับหนังสือก่อน: ในหน้าสุดท้ายของนิยาย J.K. Rowling ให้พื้นที่กับการเผชิญหน้าครั้งสุดท้ายที่มีมิติทั้งทางจิตใจและเชิงปรัชญา — แฮร์รี่ยอมรับความตาย เดินเข้าไปในป่าหลังจากโดนคำสาป แล้วพบกับพื้นที่แปลก ๆ ที่เหมือนสถานี 'คิงส์ ครอส' ซึ่งเป็นพื้นที่สัญลักษณ์ที่ทำให้เขาได้คุยกับดัมเบิลดอร์และตระหนักถึงหน้าที่ของตัวเอง ตรงนี้หนังสืออธิบายความเป็นไปของฮอร์ครักซ์ การตัดสินใจเลือก และการผูกปมของไม้กายสิทธิ์อมตะ (Elder Wand) อย่างละเอียด นอกจากนี้ตอนจบ 19 ปีให้หลังในหนังสือให้รายละเอียดเกี่ยวกับครอบครัวของตัวละครหลัก เยื่อใยที่เยียวยา และชีวิตประจำวันของรุ่นต่อไปอย่างอบอุ่นและค่อยเป็นค่อยไป

ฉบับภาพยนตร์เลือกการนำเสนอที่กระชับและเน้นภาพรวมที่ทรงพลัง ฉากคิงส์ ครอซในหนังกลายเป็นภาพฝันที่สั้นกว่า แต่ภาพวิชวลและการตัดต่อทำให้ความรู้สึกชัดเจนในมุมภาพยนตร์ การต่อสู้ที่ฮอกวอตส์ถูกยกระดับให้ตื่นเต้นและมีจังหวะเร็วขึ้น รายละเอียดปลีกย่อยหลายอย่างของหนังสือถูกตัดออกหรือย่อให้สั้น เช่น การอธิบายเชิงลึกเกี่ยวกับไดนามิกของไม้กายสิทธิ์กับเจ้าของ ความสัมพันธ์กับตัวละครรองบางคน หนังจึงให้ความรู้สึกเป็นบทสรุปที่ยิ่งใหญ่กว่าในเวลาสั้น ๆ

สรุปแบบกลาง ๆ — หนังสือให้เวลาพูดคุยกับตัวละครและความคิดภายใน ส่วนภาพยนตร์ให้พลังทางอารมณ์ด้วยภาพและซาวด์แทร็ก ผมชอบที่หนังสือเติมรายละเอียดเชิงมนุษยศาสตร์ แต่ก็ยอมรับว่าเวอร์ชันภาพยนตร์ทำให้ฉากสำคัญหลายฉากกลายเป็นความทรงจำร่วมที่ตราตรึงได้ง่าย เรื่องนี้ทำให้รู้สึกว่าทั้งสองเวอร์ชันเติมเต็มกันมากกว่าจะถูกนับเป็นตัวแทนของกันและกัน