Chapter 3

Celeste Amara Valdez (POV)

Maaga pa lang, gising na ako. Hindi ko nga alam kung bakit. Siguro dahil excited ako? O baka naman kinakabahan. Basta ang alam ko, mas maaga pa akong gumising kaysa kay Mama.

Napatingin ako sa paligid ng kwarto naming maliit yung papag na gawa sa kahoy, banig na tinutulugan ng mga kapatid ko, at mga laruan nilang nakakalat pa rin sa gilid.

“Celeste, this is it,” bulong ko sa sarili ko habang dahan-dahan akong tumayo.

Kinuha ko agad yung maliit na salamin na nakasabit sa dingding. Medyo nagulat ako kasi may konting eyebags pa ako at sabog ang buhok ko.

“Oh my gosh, no. Hindi pwede ito.” Napabuntong-hininga ako pero natawa rin. Kahit pala dito, hindi ko maiwasang mag-arte.

Pero bago lahat, inuna ko ang maglinis. Oo, me—Celeste Amara Valdez, na dati allergic sa household chores, ngayon kusa nang kumukuha ng walis tambo.

Hinawi ko muna ang mga laruan nina Enzo at Lucas. Pinulot ko yung maliit na kotse na naiwan ni Noel kagabi, tapos inayos sa tabi ng papag. Kinuha ko yung tabo at pinunasan yung maliit naming mesa.

“Wow, look at me. Who would’ve thought?” Napangiti ako habang pinupunasan ang sahig. Hindi pala ganun ka-bad ang feeling kapag nakikita mong malinis yung paligid. Parang may satisfaction na simple lang pero fulfilling.

After non, nilabas ko yung maliit na tabo para diligan ang mga halaman ni Mama. Yung gumamela niya nakangiti sa akin, parang proud na rin siya.

Pagkatapos, dumiretso ako sa kusina. Kumuha ako ng platito, nag-init ng tubig, at naghanda ng instant coffee para kay Mama. Feeling ko ang sipag ko.

Pagbalik ko sa kwarto, tumingin ulit ako sa salamin. Okay, focus Celeste. Hindi ka pwedeng mukhang galing lang sa bangketa. Kahit maglalako lang kami ni Liza, gusto kong presentable.

Binuksan ko yung maliit kong plastic cabinet. Hindi naman ako maraming damit, pero pinag-isipan ko talaga. Kinuha ko yung simpleng white blouse ko na medyo may ruffles sa gilid yung tipong casual pero may konting class. Tapos pinartneran ko ng maong jeans.

“Hmm… sapat na ba ito?” tumingin ako sa sarili ko mula ulo hanggang paa. Medyo kulang.

Kaya kinuha ko yung hair tie at inayos ang buhok ko sa half-pony. Mas maayos tignan, hindi sabog.

Naghagilap pa ako ng maliit na hikaw na binigay ni Mama noong birthday ko. Isinuot ko. “There. At least kahit magbenta ako ng kakanin, hindi ako mukhang lutang.”

Natatawa ako sa sarili ko, kasi kahit anong gawin ko, may kaunting arte pa rin. Pero deep inside, gusto ko lang talagang magmukhang maayos. Hindi para magyabang, kundi para ipakita na seryoso ako sa gagawin ko.

Paglabas ko ng kusina, gising na si Mama at nag-aayos ng ulam. Si Papa naman kakadating lang mula sa unang pasada niya. Pawis na pawis pero nakangiti pa rin.

“Good morning po,” bati ko.

Nagulat si Mama nang makita ako. “Aba, ang aga mo ah. Ang ganda ng ayos mo, saan ka pupunta?”

Huminga ako ng malalim. “Ma, Pa… gusto ko sanang sumama kay Liza. Maglalako kami ng kakanin. Para kahit paano, may maidadagdag akong kita para sa bahay.

Ayokong puro kayo ni Papa yung naghihirap.” Nagkatinginan sila. Kita ko sa mukha ni Papa yung pagka-protective.

“Anak, sigurado ka ba diyan? Mahirap yang paglalako. Mainit, mabigat, nakakapagod.”

Tumango ako.

“Alam ko po. Pero… gusto ko pong matuto. At gusto kong makatulong.” Napatingin si Mama kay Papa, tapos ngumiti.

“Hayaan mo na siya. At least may kusa siya. Hindi rin naman masama kung ma-experience niya yun.” Napatango si Papa, kahit halatang may pag-aalala.

“Sige na. Pero mag-iingat ka, ha? At kung nahihirapan ka na, umuwi ka agad.”

“Promise po,” sagot ko, sabay ngiti.

Paglabas ko ng bahay, nandun na si Liza bitbit yung bilao na may lamang suman, kutsinta, at puto. Ang bango!

“Uy, Celeste! Ready ka na?” bati niya.

Ngumiti ako at tumango. “Yes. Nakapagpaalam na ako kay Mama at Papa.”

Tiningnan niya ako mula ulo hanggang paa. “Wow, girl. Para kang pupunta ng mall ah, hindi maglalako.”

Napahalakhak ako. “Arte ko ba masyado? Gusto ko lang maging presentable.”

Umiling siya, natatawa.

“Hindi naman masama. Tara na. Tuturuan kita paano.”

Habang naglalakad kami sa kalsada, ramdam ko yung bigat ng bilao na dala ko kahit kalahati lang binigay niya sa akin.

Oh my gosh, ang bigat pala nito. Pero hindi ako nagreklamo. Ayokong isipin ni Liza na mahina ako.

“Celeste, sanay ka ba sa ganito?” tanong niya.

Umiling ako. “Honestly, no. Pero I’ll try.”

Ngumiti siya. “Good. Kasi minsan hindi mo lang mabebenta ang paninda mo, may rejection din. Pero okay lang yun.”

Pumunta kami sa palengke. Ang daming tao may nagtitinda ng gulay, isda, karne. Ang ingay, pero ang saya.

“Puto! Kutsinta! Suman! Bili na kayo!” sigaw ni Liza.

Napatingin siya sa akin. “Try mo din.”

Kinabahan ako. Hindi pa ako sanay sumigaw ng ganito. Pero tinry ko.

“Uh… Puto? Kutsinta? Bili na po kayo?”

Medyo mahina yung boses ko. Tumingin lang yung ibang tao tapos lumampas. Napahiya ako konti.

Natawa si Liza. “Huwag kang mahiya. Lakasan mo boses mo, para marinig ka.”

Huminga ako ng malalim at sinubukan ulit.

“Suman! Kutsinta! Puto! Bili na po kayo!”

This time, may lumapit na isang ale.

“Magkano?”

“Tatlong piso po kada isa,” sagot ni Liza.

Bumili siya ng sampu. Nakangiti akong tumulong mag-ayos at mag-abot. First sale namin nakaka-excite!

Paglipas ng isang oras, ramdam ko na yung bigat sa braso ko. Pawis na pawis na ako kahit maaga pa.

Ang init!

“Liza, grabe. Ang bigat pala nito. Hindi ko in-expect.”

Ngumiti lang siya. “Sanayan lang yan. Ganyan talaga sa umpisa.”

Napatingin ako sa mga tao may mga tindera na pawis na pawis din pero naka-ngiti, may mga batang naglalaro kahit init, at may mga lalaking nagbubuhat ng sako ng bigas na mas mabigat pa.

Bigla kong na-realize: ang laki ng mundo sa labas ng comfort zone ko. At lahat sila, sanay na sa hirap.

Habang nagpapatuloy kami, may lumapit na grupo ng mga bata. “Ate, may libreng tikim ba?”

Napatawa si Liza. “Wala, pero sige na nga, tikim kayo ng tig-isa.”

Kinuha nila at kumaway. “Salamat, Ate!”

Napangiti ako. Ang cute nila. “Ang saya pala nito. Kahit pagod, parang may fulfillment.”

Tumango si Liza. “Exactly. Kaya kahit mahirap, nakakagaan ng puso.”

Habang naglalakad, nag-isip ako.

Celeste, dati reklamo ka nang reklamo kapag napapagod. Pero ngayon, kahit pagod, may saya. Hindi mo in-expect na mararamdaman mo ito.

Napatingin ako kay Liza. “Alam mo, thank you. Kung hindi mo ako sinama, hindi ko mararanasan ‘to.”

Ngumiti siya. “Anytime. Friends na tayo, diba?”

Tumango ako. “Yes. Friends.”

Pagkatapos ng ilang oras, ubos na halos lahat ng paninda namin. Umuwi kami pawis na pawis, amoy araw, pero masaya.

Pagdating sa bahay, sinalubong ako ni Mama. “Anak! Kumusta?”

Ngumiti ako kahit hingal na hingal. “Ma… ang hirap. Pero ang saya. At least nakatulong ako.”

Inabot ko sa kanya yung maliit na pera na kinita ko.

“Para may dagdag sa gastusin.”

Naluha si Mama at niyakap ako. “Salamat, anak. Hindi mo alam kung gaano kalaking bagay yan.”

At doon ko naramdaman, kahit simpleng bagay lang, ang laki ng epekto.

That night, nakahiga ako sa papag, pagod na pagod. Pero ngiti ng ngiti. Kasi for the first time, hindi lang ako basta arte girl. I was Celeste, anak na tumutulong, kaibigan na natuto, at tao na unti-unting nagiging bahagi ng simpleng mundo.

At alam ko, this is just the start.