Dumating ang araw ng Sabado, ang araw kung kailan magaganap ang civil wedding namin ni Mr. Navarro, or Sandro.
Ramdam ko ang panlalamig ng kamay ko at hindi ako mapakali.
Tahimik lamang ang umagang iyon. Walang kampana. Walang bulaklak. Walang puting gown o madrama’t romantikong paglakad sa aisle. Wala rin akong pamilya sa paligid. Walang mga luha ng tuwa o yakap ng kasiyahan. Sa halip, tahimik lang ang paligid, gaya ng kasunduang pinasok ko.
Ako lang, si Sandro, isang hukom, at isang babae sa sulok na may hawak ng kamera.
Nakatayo ako sa loob ng isang maliit na conference room sa isang private law office. May mesa sa gitna, upuan sa magkabilang panig, at ilang papeles sa ibabaw. Nakaayos ako—hindi pang-bride, kundi pormal lang: isang puting dress at puting sandal na may maliit na takong, simple pero disente. Nagsuklay ako ng maayos at naglagay ng konting kolorete. Hindi para kay Sandro, kundi para sa sarili kong dignidad.
Nang pumasok siya, hindi ko maiwasang mapatingin.
Si Alessandro Navarro. Laging naka-itim. Laging elegante. Laging parang malayo kahit nasa harap mo na. Suot niya ang dark gray na suit, puting polo, at walang tie. Malinis at simple. Pero may bigat ang presensya niya—parang may laging bumabalot na aninong hindi maipaliwanag.
"Ready?" tanong niya, mahina ang boses, ngunit ramdam ko ang lamig.
Tumango ako.
Walang salita habang naupo kami sa harap ng hukom. Nagbasa ito ng ilang linyang legal, na halos hindi ko na narinig dahil sa tibok ng dibdib kong sunod-sunod.
"Do you, Lorraine Sarmiento, of legal age, freely and without reservation, take Alessandro Navarro to be your lawful husband—"
“Opo,” agad kong sagot. Mabilis at walang drama.
Parang may sumikip sa dibdib ko nang matapos ko 'yong salita. Hindi dahil kinikilig ako. Hindi rin dahil nagdadalawang-isip ako. Pero dahil sa isang iglap, tuluyan nang nabago ang mundo ko.
Sa totoo lang, hindi ito ang klaseng kasal na gusto ko para sa sarili ko. Isa rin akong babae na nangangarap makasal sa isang simbahan. Hindi man gano’n kabongga pero sa taong mahal ko at mahal ako sana.
Ngunit malupit ang buhay. Hindi dahil pinangarap mo ay kailangan nang matupad. Dahil kahit ano’ng gawin ko, kinailangan kong gawin ‘to para sa pamilya ko.
Isang taon lang din naman. Isang taon lang, at pagkatapos ay maiaangat ko na ang pamilya ko sa kahirapan.
"Do you, Alessandro Navarro, take Lorraine Sarmiento to be your lawfully wedded wife?"
Tumahimik siya saglit. Halos ilang segundo bago siya sumagot.
“I do.” Malamig ang tinig niya. Walang emosyon at walang alinlangan.
Pagkatapos ng seremonyas, pumirma kami sa mga papeles. Ibinigay ng hukom ang mga kopya namin. At pagkatapos ng ilang kuha ng larawan, natapos na ang lahat.
Wala man lang "you may now kiss the bride." At mas lalo kong naramdaman ang bigat ng salitang asawa.
Sa sasakyan, magkatabi kami sa likod ng itim na SUV. Tahimik lamang si Sandro habang tumitingin sa bintana. Ako naman, panay ang hawak sa envelope na may kopya ng aming kasal. Parang hindi ko pa rin matanggap. Parang isang panaginip na hindi ko alam kung masama o mabuti.
“Pagdating sa bahay,” aniya sa wakas, “bibigyan kita ng tour. Nandoon na rin ang mga gamit mo.”
Napalingon ako. “Gamit ko?”
“Pinakuha ko sa apartment mo. Nagpadala ako ng tao roon. Lahat ng nasa loob, inilagay na sa guest room. Simula ngayon, doon ka na titira.”
“Hindi mo man lang sinabi,” sabi ko, bahagyang naiinis.
"Kasama sa kontrata. We act as a married couple. Hindi mo kailangang maging totoo sa emosyon, pero kailangang magmukhang totoo sa panlabas."
“Hindi ba dapat may konting konsiderasyon man lang?” tanong ko.
Lumingon siya sa’kin. Ang mga mata niya ay palaging walang maibigay kundi katahimikan.
“I’m sorry, hindi ko sinasadya. Gusto ko lang matapos agad ang mga kailangang ayusin.”
Napayuko ako. Hindi ko alam kung paano ko tatanggapin ang ganitong klaseng buhay. Parang bangungot na mukhang elegante sa labas.
Pagdating sa bahay—o mansyon, kung tutuusin—muli akong namangha. Wala pa rin akong nasasanayang karangyaan. Ang hagdan, marmol. Ang sahig, makintab. Ang mga frame sa dingding, puro art na mukhang milyon ang halaga.
Pinakilala niya ako sa mga maid na naroon at sa mayordoma na si Manang Selya. Mababait naman ang mga ito lalo na ang mayordoma na may katandaan na, mukhang magkaedad lang sila ni nanay.
Parang nakahinga naman ako ng maluwag dahil do’n.
Pagkatapos ay dinala ako ni Sandro sa isang silid sa second floor. Malaki ito at maaliwalas. Malambot ang kama. May sarili akong banyo at walk-in closet. At nandoon nga ang mga gamit ko, nakalagay na sa mga istante’t drawer.
“Tawagin mo na lang ako kung may kailangan ka,” aniya. “Wala akong inaasahang kahit ano. Pero kung may tanong ka, huwag kang mag-atubiling magsabi.”
“Okay,” sagot ko.
Pero hindi ko masabi sa kan’ya ang totoong tanong na bumabagabag sa akin.
Hanggang kailan ko kakayanin ‘to?
Kinagabihan, hindi ako makatulog.
Nakahiga ako sa malambot na kama, pero hindi mapakali ang katawan ko. Parang may kulang. Parang may sobrang sikip sa dibdib. Kinuha ko ang cellphone ko, binuksan ang gallery, at tiningnan ang huling litrato naming mag-ina.
Ang nanay ko. Umiiyak siya sa tuwa no’ng nalaman niyang may ‘bagong trabaho’ ako na malaki ang sahod. Hindi ko siya sinabihan ng totoo. Hindi ko masabi. Dahil paano ko ipapaliwanag sa kan’ya na ikinasal ako, hindi dahil sa pag-ibig kundi sa kasunduan?
Paano ko sasabihin sa sarili kong hindi ko sinisira ang prinsipyo ko?
Maya-maya, may mahinang katok sa pinto. Tumayo ako at binuksan ito.
Si Sandro.
Nakasando lamang siya at isang gray sweatpants. Sa unang pagkakataon, mukhang tao siya—hindi CEO, hindi misteryosong lalaki, kundi isang simpleng lalaki lang sa dis-oras ng gabi.
“I’m sorry for disturbing you,” aniya. “Naisip ko lang…baka gusto mong magkape?”
Napatingin ako sa tasa sa kamay niya.
“Hindi ako makatulog,” dagdag niya.
Ngumiti ako. Payat at mailap pero totoo.
“Salamat,” sabi ko, at kinuha ang tasa.
“Goodnight, Lorraine.”
Saglit akong napatitig sa kan’ya.
“Goodnight, Sandro.”
Pagkasara ko ng pinto, naupo ako sa kama at nilapag ang tasa sa side table. Tumingin ako sa init na umuusok sa ibabaw ng kape.
Hindi ko alam kung anong klaseng gabi ang susunod sa kasal naming ito. Pero ngayong mag-asawa na kami—kahit sa papel lang—wala na akong ibang p’wedeng gawin kundi panindigan ito.
Maaga akong gumising kinaumagahan kahit kulang sa tulog. Mabigat pa rin ang dibdib ko sa mga narinig kaninang madaling-araw, pero sa halip na hayaang lamunin ng lungkot, pinili kong bumangon.Tahimik pa ang buong mansyon nang lumabas ako sa silid. Dahan-dahan akong bumaba sa hagdanan, suot ang simpleng puting damit-pangbahay na lampas tuhod at may manggas. Pagdating sa kusina, naabutan kong abala ang ilang kasambahay sa paghahanda. Amoy na agad ang ginisang niluluto at ang kape na kaka-brew pa lang. Naka-apron si Manang Selya sa tabi habang tahimik na binabantayan ang takbo ng kusina, ang dalawang kasambahay ay naghihiwa ng prutas at hinahanda ang itlog na sa tingin ko’y para sa sinangag.“Good morning po,” mahinahon kong bati sa mga taong naroon.Nagulat si Manang Selya at ang dalawang kasambahay, napaikot agad ang tingin papunta sa akin. “Ay, Ma’am Lorraine! Maaga po kayo nagising. Sana po’y nagpahinga pa kayo.”Ngumiti ako sa kan’ya. “Sinadya ko pong maagang magising, Manang. Gust
Nakakabingi ang katahimikan ng buong bahay nang sumapit ang hatinggabi. Para bang pati ang mga dingding ay takot gumawa ng ingay.Matagal na akong nakahiga pero hindi pa rin matahimik ang isipan ko. Paulit-ulit kong naririnig sa utak ang boses ni Isabelle—matinis, puno ng pang-uuyam, at parang kutsilyong kinakayod sa loob ng aking dibdib.“She doesn’t even look like she belongs here.”“Mukha siyang charity case na sinuotan mo ng singsing.”“You may have the ring now, but that doesn’t mean you have him.”Mariin akong napapikit nang muli na namang naglaro ang mga salitang iyon sa isipan ko.Alam ko namang wala akong karapatang masaktan. Pansamantala lamang ang lahat ng ‘to at hindi ko dapat dibdibin ang mga mararanasan ko sa loob ng isang taon. Gayunpaman, hindi ko mapigilang maapektuhan. Wala pa ngang isang linggo ay gano’n na ang mga salitang natanggap ko.Nagpakawala ako ng buntong-hininga at napagdesisyunang bumaba upang uminom ng tubig.Pagbaba ko ng hagdan, agad kong napansin ang
Lumipas ang mga oras matapos umalis si Rafael, saktong nasa loob ako ng office ni Sandro at ipinapasa sa kan'ya ang mga briefing notes na inihanda ko para sa investor call, nang biglang may malakas na kalabog ng pinto ang pumunit sa kapayapaan ng opisina.BLAG!Napapitlag ako sa biglaan at matinis na tunog na iyon.Pareho kaming napalingon ni Sandro sa pinto. At bago pa man ako makapagtanong, isang matangkad, elegante pero nanlilisik ang mga matang babae ang pumasok. Ang hakbang niya ay mabilis at matigas—walang alinlangan, walang preno.Suot ang designer blazer at may handbag na tila mas mahal pa sa buong laman ng bank account ko. Lumakad siya palapit kay Sandro na parang naglalakad sa courtroom—handang manlaban at walang intensyong umatras."Alessandro Navarro!" singhal niya, ang boses ay mataas, galit, at walang pakundangan. "Tell me this is a joke!"Napaatras ako sa gulat. Biglang nanlamig ang mga palad ko, para bang kahit ang hangin sa opisina ay natigil sa paggalaw. Si Sandro na
Pagdating ko sa office ni Sandro, ibang-iba ang atmosphere kaysa noong una ko itong pinuntahan bilang aplikante. Mas maaliwalas. Mas tahimik. Pero marahil ako lang ang nagbago—dahil ngayon, hindi na ako si Lorraine Sarmiento. Ako na si Mrs. Lorraine Navarro.Tinapik ko ang sarili sa salamin ng elevator habang paakyat. Nandito pa rin ang panlalamig at bahagyang panginginig ng buong katawan ko pero pilit ko iyong sinusubukang burahin sa sistema.Pagbukas ng elevator, nandoon agad si Yvonne."Mrs. Navarro," bati niya, tila sanay na sanay na sa bagong apelyidong iyon.Hindi ko maiwasang mahiya. Parang kahapon lang ay tanging newly-hired executive assistant ni Sandro lamang ako sa paningin niya, ngayon ay bagong asawa na ng boss namin. Kahit na alam niya namang isa lamang itong kasunduan ay nakakahiya pa rin."Hi, Yvonne. Nandiyan na ba si Sandro—I mean, Mr. Navarro?" nakangiti kong tanong dito."Tuloy po kayo. May inaayos lang po siya, pero sabi niya hintayin niyo raw siya sa loob."Tahim
Pagdilat ng mga mata ko, puting kisame ang bumungad sa akin—hindi ang kisame ng apartment kong may bitak sa gilid, kundi kisame ng isang silid na amoy mamahaling linen at lavender. Kumirot ang leeg ko sa sobrang lambot ng unan, at pansamantala kong nalimutan kung nasaan ako.Hanggang sa bumalik ang alaala.Ang kontrata.Ang kasal.Ang pangalang "Mrs. Lorraine Navarro" na ilang oras pa lang ay ikinakabit na sa akin ng sekretarya niya.Nabanggit din ni Sandro sa akin na ang sekretarya lang nito na si Yvonne ang nakakaalam sa kasal namin sa office, pati na rin ang agreement namin. Kinailangan daw ito upang may tumulong din sa akin sa mga bagay-bagay.Umupo ako sa kama, pilit pinapakalma ang dibdib kong tila may sariling utak. Tumingin ako sa paligid—malinis, eleganteng silid, puti at beige ang kulay. Wala ni isang personal na gamit na nagsasabing ito’y pag-aari ni Sandro. Parang model unit lang. Walang damdamin. Katulad ng kasal namin.Napapikit ako, hinilot ang sentido. "Kaya mo 'to, Lo
Dumating ang araw ng Sabado, ang araw kung kailan magaganap ang civil wedding namin ni Mr. Navarro, or Sandro.Ramdam ko ang panlalamig ng kamay ko at hindi ako mapakali.Tahimik lamang ang umagang iyon. Walang kampana. Walang bulaklak. Walang puting gown o madrama’t romantikong paglakad sa aisle. Wala rin akong pamilya sa paligid. Walang mga luha ng tuwa o yakap ng kasiyahan. Sa halip, tahimik lang ang paligid, gaya ng kasunduang pinasok ko.Ako lang, si Sandro, isang hukom, at isang babae sa sulok na may hawak ng kamera.Nakatayo ako sa loob ng isang maliit na conference room sa isang private law office. May mesa sa gitna, upuan sa magkabilang panig, at ilang papeles sa ibabaw. Nakaayos ako—hindi pang-bride, kundi pormal lang: isang puting dress at puting sandal na may maliit na takong, simple pero disente. Nagsuklay ako ng maayos at naglagay ng konting kolorete. Hindi para kay Sandro, kundi para sa sarili kong dignidad.Nang pumasok siya, hindi ko maiwasang mapatingin.Si Alessandr