Ano Ang Buod Ng Pagpag Siyam Na Buhay?

Tumama talaga sa akin ang sining ng pagkukwento sa 'Pagpag Siyam na Buhay' dahil hindi lang basta-basta nakakatakot; human, malalim, at puno ng emosyon. Sa ilalim ng nakakatindig-balahibong mga pangyayari, makikita mo ang mga ordinaryong larawan ng buhay: pag-asa, pag-ibig, galit, at pagsisisi. Mabilis kang makakabit sa karakter ni Mara at mapapaisip ka sa bawat cycle ng kanyang pagbabalik: ano ang binabayaran niyang kasalanan, sino ang nagmamando sa kanyang tadhana, at may hangganan ba ang pagpapatawad?

Hindi ko sasabihing perpekto ang lahat ng sagot sa nobela — may mga eksenang mas mabigat basahin — pero pinahahalagahan ko na hindi kinulit ang mga resolution. Sa halip, iniwanan ako nito ng malamlam ngunit matibay na pakiramdam na kahit paulit-ulit ang pagkakataon, tao pa rin ang nagdedesisyon kung paano gagamitin ang mga pagkakataong iyon. Iniwan akong nag-iisip nang matagal pagkatapos isara ang pabalat.

Nalilito man ako sa una, nahulog din ako sa ritmo ng 'Pagpag Siyam na Buhay' dahil hindi ito puro jump-scare; mas malalim at mas mabigat. Hindi lang simpleng kwento ng pagbalik mula sa kamatayan—ang nobela ay tumatalakay sa trauma, paniniwala sa pamayanan, at ang kaunting relihiyosong takot na ipinapamana ng matatanda. Sa halip na sundan ang buong kronolohiya ng mga kaganapan, mas gusto kong ilahad ang mga temang nangingibabaw: pananagutan, memorya, at ang presensya ng hindi nakikitang batas moral.

May mga karakter na hindi lang background filler: sina Lolo Ramon, ang misis ni Mara, at ang misteryosong albularyo na tila may alam sa siyam na siklo ng pag-uwi sa mundo. Ang albularyo ang simbolo ng tradisyon habang ang mga kabataan ay nagrerepresenta ng paglabag sa dati. Sa huli, ang nobela ay nagbabato ng tanong: kung bibigyan ka ng pagkakataong bumalik at itama ang isang pagkakamali, matatapos mo ba ang proseso nang hindi nawawala ang sarili mo? Para sa akin, magandang basahin dahil hindi lang takot ang hatid niya — may mapait na pagkatuto rin.

Tila ba sumisigaw ang mga anino sa nobelang ito: sinimulan si 'Pagpag Siyam na Buhay' sa isang maliit na barangay na parang tahimik lang, pero may mabigat na hangin ng misteryo. Ang pangunahing tauhan, si Mara, ay isang batang babae na madalas paglaruan ng mga panahong nawawala ang kanyang mga alaala pagkatapos ng mga insidente ng pagkamatay sa paligid. Unti-unti mong malalaman na may kakaibang tradisyon na ipinapasa-pasa sa lugar — ang pagpag — at isang lihim na seremonya na nauugnay sa ideya ng pagbabalik o muling pagkabuhay. Sa unang buhay, parang ordinaryong trahedya lang; sa susunod na buhay lumalabas ang mga detalye ng kasalanan, pagkukulang, at ang pagbabayad na hindi natuloy.

Mabilis nag-iiba ang tono habang inuulat ang bawat 'pagkamatay' at muling pagbangon: may nakakatawang memorya, may nakakatakot na alaala, at may mga eksenang nagririp ng puso dahil sa pagdadalamhati at pagtataksil. Ang may-akda ay mahusay magtahi ng realism at supernatural na elemento; habang sinusundan mo si Mara, makikita mo rin ang epekto nito sa mga kapitbahay — kung paano nagiging paranoid, mapagkunwari, o masdaning mapagmahal ang mga tao. Ang bawat pagbabalik ni Mara ay may bagong piraso ng puzzle: bakit siya umaabot ng siyam na beses, ano ang kahulugan ng numerong siyam sa kanilang kultura, at sino talaga ang naghahatid ng mga pagpag.

Sa katapusan, hindi lang simpleng horror ang hinihigop mo kundi isang pagninilay sa konsepto ng pag-asa at kabayaran. Hindi perpekto ang resolusyon — may mga tanong na nananatiling nakalaylay — pero iyon ang nagpapatibay sa kwento: ang buhay, kahit paulit-ulit, ay puno ng pilosopiya at sakripisyo. Naramdaman ko na ang nobela ay parang isang mahabang noche buena ng damdamin: masarap, pilit, at hindi mo maiwasang uminom ng maraming emosyon bago matapos.