จะฝึกเป็นบอดี้การ์ด ต้องเรียนหลักสูตรไหนในไทย?

การเตรียมอุปกรณ์สำหรับบอดี้การ์ดไม่ใช่แค่การห่อของลงกระเป๋า แต่เป็นการคิดเผื่อสถานการณ์ที่อาจเกิดขึ้นหลายรูปแบบ รายการพื้นฐานที่ผมยึดเป็นมาตรฐานคือชุดปฐมพยาบาลขั้นสูงแบบพกพา (IFAK) ซึ่งรวมผ้าพันแผลกดเลือด แผงห้ามเลือด และอุปกรณ์ช่วยหายใจฉุกเฉิน, ตัวสื่อสารเช่นวิทยุสื่อสารพร้อมหูฟังแบบซ่อน และโทรศัพท์สำรองหรือเครื่องสำรองพลังงาน (power bank) สำหรับการติดต่อฉุกเฉินหรือรับคำสั่งเสริม สายคล้องบัตร ประจำตัว และสำเนาเอกสารที่จำเป็นก็ต้องมีพร้อมในซองกันน้ำ ในด้านป้องกันตัว อุปกรณ์กันกระสุนเบาๆ หรือแผ่นกันกระสุนพกพาเป็นสิ่งที่ต้องคิดล่วงหน้า ขึ้นกับกฎหมายและกฎของหน่วยงาน อุปกรณ์ไม่เป็นอาวุธเช่นสเปรย์พริกไทยหรือเทเซอร์ (ถ้าใช้ได้ตามกฎหมาย) จะช่วยเพิ่มตัวเลือกในสถานการณ์ที่ควบคุมไม่ได้ นอกเหนือจากนั้น เครื่องมืออเนกประสงค์ (multi-tool), ไฟฉายกำลังสูง มีโหมดสโตรบ และแบตเตอรี่สำรอง ช่วยในงานกลางคืนหรือการเปิดประตูฉุกเฉินได้ สุดท้าย เรื่องเล็กๆ มักสำคัญ เช่นรองเท้าที่สวมสบายแต่ดูสุภาพ เสื้อผ้าสำรอง แว่นกันแดด แบตเตอรี่สำรอง และน้ำกับอาหารพลังงานสูง ผมเน้นการจัดกระเป๋าให้หยิบของที่ใช้งานบ่อยได้ทันที และตรวจเช็กอุปกรณ์ก่อนงานทุกครั้ง เพราะสิ่งเล็กๆ เหล่านี้สามารถเปลี่ยนผลลัพธ์ได้ในวินาทีน้อยๆ

การคุ้มกันคนดังไม่ได้มีแค่กล้ามและรถคันใหญ่เท่านั้น มันเป็นงานที่ต้องละเอียดรอบด้าน ทั้งการประเมินความเสี่ยง การวางแผนเส้นทาง และการอ่านพฤติกรรมของคนรอบข้าง ที่สำคัญคือการรักษาความเป็นส่วนตัวและภาพลักษณ์ของตัวศิลปินให้เหมือนเดิมไม่ถูกบดบังด้วยการนำเสนอความปลอดภัยมากเกินไป ฉันมักจะคิดถึงช่วงที่ดูฉากปกป้องใน 'John Wick' แล้วเอามาปรับเป็นบทเรียนในชีวิตจริง แม้ในหนังจะเข้มข้นและเกินจริง แต่แก่นของการคุ้มกันคือการเตรียมพร้อมและการควบคุมสถานการณ์ให้รวดเร็ว เช่น การวางคนประจำทางเข้า-ออก การใช้เส้นทางสำรอง และการประสานงานกับทีมงานสถานที่ ฉันเคยปะติดปะต่อหลักการพวกนี้เข้ากับการฝึกซ้อมเชิงสถานการณ์ ทำให้เข้าใจว่าการฝึกซ้อมซ้ำ ๆ ช่วยให้ความเครียดในสถานการณ์จริงลดลงอย่างมาก นอกจากทักษะทางกายแล้ว การสื่อสารก็สำคัญมาก การรู้ว่าจะต้องพูดอะไรเมื่อเจอมาตรการรักษาความปลอดภัยกับสื่อ หรือเมื่อต้องรับมือกับแฟนคลับที่ตื่นเต้นเกินไป ฉันเห็นคนนอกสายงานมองข้ามเรื่องพวกนี้ แต่มันเป็นสิ่งที่สร้างความแตกต่างระหว่างการปกป้องอย่างมีประสิทธิภาพกับการทำให้เหตุการณ์บานปลาย ยิ่งไปกว่านั้น ความเข้าใจด้านกฎหมายและการทำงานร่วมกับเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นจะช่วยให้แผนคุ้มกันเป็นไปได้จริง โดยไม่ละเมิดสิทธิ์ใคร ในมุมมองของฉัน ความเป็นมืออาชีพคือการทำให้คนดังปลอดภัยโดยไม่ทำให้ชีวิตปกติของเขาถูกฉุดรั้งไว้

สิ่งที่ผมมักอธิบายให้เพื่อนเข้าใจคือบทบาทพื้นฐานระหว่างบอดี้การ์ดกับยามมันชัดเจนกว่าที่คนทั่วไปคิดไว้มาก บอดี้การ์ดเน้นการคุ้มกันบุคคลเฉพาะตัวแบบใกล้ชิด ผมเคยนั่งคุยกับคนที่ทำงานประเภทนี้แล้วได้ยินเรื่องการฝึกซ้อมสถานการณ์จริง เช่น ฝึกขับรถหนี ฝึกป้องกันตัวระยะประชิด และการประเมินความเสี่ยงล่วงหน้า งานของเขามีองค์ประกอบของการวางแผนล่วงหน้า การประสานงานกับทีมแพทย์ ตำรวจ หรือแม้แต่การจัดเส้นทางเดินทางที่ปลอดภัย พูดง่ายๆ คือบอดี้การ์ดถูกคาดหวังให้คิดแทนเจ้าของงานและปกป้องแบบเชิงรุก ในทางกลับกัน ยามมักทำหน้าที่คุมพื้นที่ รักษาความปลอดภัยทรัพย์สิน และตรวจตราการเข้า-ออกของคน โดยทั่วไปงานจะเป็นแบบประจำสถานที่ เช่น โรงงาน ห้างสรรพสินค้า หรืออาคารสำนักงาน กรณีเกิดเหตุ ยามจะเป็นคนรายงาน สกัดกั้นเบื้องต้น และประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ผมมักชอบยกตัวอย่างในหนังอย่าง 'John Wick' เพื่ออธิบายความต่างของความใกล้ชิดและการปฏิบัติ เพราะบอดี้การ์ดในหนังนั้นต้องทำทั้งการต่อสู้และการตัดสินใจภายใต้แรงกดดัน ซึ่งต่างจากยามที่หน้าที่หลักคือการสังเกตและป้องกันพื้นที่มากกว่าจะตามติดบุคคลหนึ่งตลอดเวลา สุดท้าย ต้องย้ำว่าแรงจูงใจและความสัมพันธ์กับผู้ที่ได้รับการคุ้มครองต่างกัน บอดี้การ์ดต้องสร้างความไว้เนื้อเชื่อใจระดับลึกและพร้อมจะรับผิดชอบต่อชีวิตคนที่คุ้มครอง ขณะที่ยามจะมีกรอบงานและขั้นตอนชัดเจนกว่า ทั้งสองบทบาทสำคัญทั้งคู่ แต่เมื่อลงสู่ปฏิบัติจริง ผมเชื่อว่าการเลือกใช้ใครขึ้นกับความเสี่ยงและความต้องการเชิงปฏิบัติของสถานการณ์นั้นๆ

การตอบสนองของบอดี้การ์ดต่อเหตุฉุกเฉินเป็นระบบที่เรียบง่ายแต่ละเอียดอ่อนในเวลาเดียวกัน โดยพื้นฐานแล้วหน้าที่หลักคือปกป้องบุคคลที่รับผิดชอบและรักษาพื้นที่ปลอดภัยจนกว่าหน่วยงานที่มีอำนาจหน้าที่จะเข้ามาควบคุมสถานการณ์ ด้วยประสบการณ์ที่ยาวนานในสนาม งานร่วมกับตำรวจจะเริ่มจากการสื่อสารที่ชัดเจนและรวดเร็ว การใช้ช่องทางที่กำหนด เช่นวิทยุเฉพาะช่อง หรือหมายเลขฉุกเฉินของสถานที่ ทำให้ข้อมูลสำคัญอย่างตำแหน่งบาดเจ็บ ทิศทางการเคลื่อนที่ของผู้ก่อเหตุ และจำนวนผู้เกี่ยวข้องถูกส่งต่อทันที นอกเหนือจากนั้น การระบุตัวตนของบุคคลสำคัญและการรักษาระยะห่างให้พวกเขาอยู่ในจุดปลอดภัย จะช่วยให้ตำรวจประเมินสถานการณ์ได้ง่ายขึ้น หลังจากตำรวจมาถึง บอดี้การ์ดมักจะยืนอยู่ในบทบาทสนับสนุน เช่นชี้แนะเส้นทางเข้าสำหรับเจ้าหน้าที่ แยกพื้นที่ให้พยานหรือผู้บาดเจ็บ และมอบข้อมูลที่เก็บรวบรวมตั้งแต่ต้น เช่นภาพจากกล้องวงจรปิดหรือคำให้การเบื้องต้น กระบวนการส่งมอบอำนาจต้องเป็นไปอย่างเป็นระบบเพื่อไม่ขัดขวางการสืบสวนหรือการปฏิบัติการของตำรวจ ตัวอย่างเช่นในฉากหลบหนีที่รุนแรงแบบใน 'John Wick' การรักษาเส้นทางอพยพและให้ข้อมูลตำแหน่งตรงเป็นสิ่งที่เปลี่ยนผลลัพธ์ได้จริง เห็นได้ชัดว่าการประสานงานที่ดีไม่ได้แปลว่าบอดี้การ์ดจะสั่งการตำรวจ แต่เป็นการทำงานประคับประคองให้การจัดการเหตุเป็นไปอย่างราบรื่นและปลอดภัยกว่าเดิม

ลองนึกภาพว่ามีคนโทรมาขอให้คุณไปเป็นบอดี้การ์ดให้ศิลปินใหญ่ในงานคอนเสิร์ตแล้วคุณต้องตั้งราคาแบบไม่ทำให้ตัวเองถูกเอาเปรียบ—นั่นคือบริบทที่ฉันเจอบ่อย ๆ และทำให้เริ่มรู้ว่าค่าจ้างมันขึ้นกับหลายปัจจัยมากกว่าที่คิด ฉันมักแบ่งระดับมาตรฐานคร่าว ๆ ไว้แบบนี้: ถ้าเป็นพนักงานรักษาความปลอดภัยตามบริษัททั่วไป ค่าแรงมักอยู่ราว 9,000–18,000 บาทต่อเดือน ซึ่งเป็นพวกที่ทำงานตามจุดยาม งานประจำที่ไม่ได้ต้องคุ้มครองบุคคลสำคัญ แต่เมื่อลงมาที่งานบอดี้การ์ดส่วนบุคคล (personal protection) ตัวเลขจะกระโดดขึ้นมาเยอะ—ระดับเริ่มต้นสำหรับบอดี้การ์ดที่มีประสบการณ์พื้นฐานมักอยู่ที่ 20,000–40,000 บาทต่อเดือน ระดับกลางถึงมืออาชีพที่มีประสบการณ์ในกองทัพหรือตำรวจ ประกอบทักษะพิเศษ เช่น ยิงปืนได้ มีใบอนุญาตพกพาอาวุธ และพูดภาษาต่างประเทศ ค่าจ้างทั่วไปจะอยู่ที่ 40,000–100,000 บาทต่อเดือน ขึ้นอยู่กับจำนวนชั่วโมง ความเสี่ยง และการเดินทาง ถ้าเป็นงานที่มีความเสี่ยงสูงหรือต้องคุ้มกันคนดังตลอด 24 ชั่วโมง บางครั้งมีการคิดเป็นรายวัน (1,500–6,000+ บาทต่อวัน) หรือคิดเป็นโปรเจกต์ เช่น ทัวร์คอนเสิร์ตทั้งเดือนก็อาจได้ค่าตอบแทนรวมไม่ต่ำกว่า 150,000–300,000 บาท สำหรับลูกค้าที่ต้องการระดับความปลอดภัยสูงสุด สิ่งที่มักไม่ค่อยถูกพูดถึงแต่สำคัญคือสวัสดิการและเงื่อนไข เช่น ที่พัก ค่าเดินทาง เบี้ยเสี่ยงภัย เวลากะกลางคืน และประกัน บางงานอาจให้แค่อัตราเงินเดือนแต่ไม่มีสวัสดิการเพิ่ม ขณะที่บางงานให้ที่พัก โบนัสตามผลงาน หรืออุปกรณ์เสริม เช่น เสื้อเกราะ นี่คือเหตุผลว่าทำไมก่อนรับงานฉันมักเจรจาเงื่อนไขให้ชัดเจน แล้วก็มองตัวอย่างจากหนังสือต่างประเทศอย่าง 'John Wick' เพื่อเตือนตัวเองว่าโลกแฟนตาซีแตกต่างจากความจริงขนาดไหน แต่เรื่องค่าจ้างนั้นเป็นเรื่องจริงที่ต้องคำนวณให้ละเอียดก่อนตอบตกลง

การตรวจสอบประวัติของบอดี้การ์ดเป็นเรื่องละเอียดที่ผสมทั้งกฎหมายกับการตัดสินใจเชิงความปลอดภัย กระบวนการที่ผมเห็นจากมุมของคนที่ทำงานด้านความปลอดภัยแบบไม่เป็นทางการมักเริ่มจากการยืนยันตัวตนพื้นฐาน เช่น บัตรประจำตัว ทะเบียนบ้าน และใบอนุญาตพกพาอาวุธ (ถ้ามี) จากนั้นจะมีการเช็คประวัติอาชญากรรมผ่านฐานข้อมูลของรัฐหรือบริษัทเอกชน ตรวจสอบการจ้างงานที่ผ่านมาและสอบถามอ้างอิงจากนายจ้างเดิมเพื่อดูพฤติกรรมการทำงาน ในหลายบริษัทยังมีการตรวจสอบสภาพร่างกายและสุขภาพจิตเพื่อประเมินความพร้อมในการรับมือต่อสถานการณ์เครียด ในมุมของคนรักสื่ออย่างผม การลงลึกถึงสื่อสังคมออนไลน์และประวัติการเดินทางก็สำคัญ—อันนี้ทำให้คิดถึงฉากความปลอดภัยใน 'Psycho-Pass' ที่แสดงให้เห็นการใช้ข้อมูลเชิงลึกเพื่อคัดกรองคน แต่ในโลกจริงบริษัทต้องเดินเส้นระหว่างการปกป้องลูกค้ากับการเคารพสิทธิผู้สมัคร ซึ่งมักรวมถึงการขอความยินยอมเป็นลายลักษณ์อักษรและการเก็บข้อมูลอย่างปลอดภัย

งานนี้ไม่ใช่แค่การมีกำลังหรือทักษะการต่อสู้เท่านั้น—นายจ้างจะอยากเห็นผลงานที่พิสูจน์ได้และความคิดที่เป็นระบบ ฉันมักเจอคำถามพื้นฐานแบบตรงไปตรงมาซ้ำ ๆ เช่น ‘เล่าเหตุการณ์ที่เคยต้องปกป้องใครและคุณตัดสินใจอย่างไร’ เพื่อดูทั้งทักษะและกระบวนการคิด อีกข้อที่มักตามมาคือ ‘ถ้าลูกค้าสั่งไม่ให้คุณใช้ความรุนแรงในสถานการณ์คับขัน คุณจะทำอย่างไร’ เพื่อทดสอบเรื่องจริยธรรมและการปฏิบัติตามคำสั่ง นอกจากนั้นยังมีคำถามเกี่ยวกับใบอนุญาต ประวัติอาชญากรรม และการฝึกอบรมเฉพาะทาง เพราะงานนี้ต้องชัดเจนทั้งด้านกฎหมายและความปลอดภัย ในสัมภาษณ์จริง นายจ้างมักตั้งสถานการณ์สมมติให้ตอบ เช่น ลูกค้าถูกล้อมในงานสาธารณะ คุณจะประเมินเส้นทางหนีอย่างไร หรือถ้าเกิดการขับรถหนีต้องตัดสินใจแบบไหน คำตอบที่ทำให้ฉันโดดเด่นที่สุดไม่ใช่แค่ท่าไม้ตาย แต่เป็นการอธิบายขั้นตอนการประเมินความเสี่ยง การสื่อสารกับทีม และวิธีลดความเสี่ยงให้คนอื่นปลอดภัย ฉันมักเล่าตัวอย่างจากการทำงานจริงและย้ำว่าเตรียมแผนสำรองไว้เสมอ — นี่แหละสิ่งที่นายจ้างอยากเห็น