นักแปลไทยตีความเกิดใหม่ทั้งทีก็เป็น ส ไล ม์ ไปซะแล้ว แตกต่างจากต้นฉบับอย่างไร?

เมื่อนึกถึงงานแปลไทยของ 'เกิดใหม่ทั้งทีก็เป็นสไลม์ไปซะแล้ว' ความแตกต่างจากต้นฉบับไม่ได้อยู่แค่คำศัพท์เดียว แต่เป็นการเลือกน้ำเสียงและมุมมองที่นักแปลหยิบขึ้นมาถ่ายทอดใหม่ให้คนอ่านไทยรับรู้ได้ใกล้ชิดขึ้นหรือต่างไปจากเดิม นักแปลต้องตัดสินใจระหว่างความตรงไปตรงมาของคำต่อคำ กับการทำให้อารมณ์ บทสนทนา และมุกตลกไหลลื่นในภาษาไทย บางครั้งการแปลตามตัวอักษรถึงจะรักษาความหมายดิบ แต่จะทำให้อารมณ์เย็นหรืออ่านฝืด ในขณะที่การเลือกถ่ายทอดแบบคอนเท็กซ์—ปรับสำนวนให้เป็นภาษาไทยปัจจุบัน—จะทำให้ตัวละครมีชีวิตและมุกเข้าเป้ามากขึ้นสำหรับผู้อ่านไทย

การตัดสินใจเรื่องสำนวนประจำตัวของริมุรุเป็นตัวอย่างชัดเจนในแง่นี้ ต้นฉบับภาษาญี่ปุ่นมีการใช้สรรพนามและระดับถ้อยคำที่บอกความเป็นชาย-หญิง-เป็นกลางได้ไม่เหมือนภาษาไทย นักแปลไทยจึงต้องเลือกว่าจะให้ริมุรุพูดแบบใช้ 'ผม' ซึ่งให้ความรู้สึกเป็นชายทันที หรือใช้ 'ฉัน'/'เรา' ที่กลางๆ มากกว่า หรือบางฉบับก็เน้นการไม่ระบุเพศมากเกินไปเพื่อคงความลื่นของตัวละคร ผลลัพธ์คือผู้อ่านไทยบางกลุ่มรู้สึกริมุรุเป็นผู้ชายชัดเจน ขณะที่บางกลุ่มยังคงรับรู้ความเป็นตัวตนที่ยืดหยุ่น การแปลคำสรรพนามเพียงคำเดียวสามารถเปลี่ยนงานลักษณะนี้ได้อย่างไม่น่าเชื่อ

อีกแง่มุมที่มักต่างคือการจัดการกับคำพ้องเสียง มุกล้อเลียน หรือ onomatopoeia ของญี่ปุ่นที่เต็มไปด้วยเสียงและอารมณ์ นักแปลไทยมีทางเลือกจะรักษาเสียงญี่ปุ่นไว้ตรงๆ เสริมคำอธิบายในหมายเหตุ หรือแปลงเป็นเสียงไทยที่ให้ผลอารมณ์ใกล้เคียงกว่า เช่นเสียงกึกก้องเมื่อสไลม์กลิ้งหรือเสียงกินอาหารที่ในญี่ปุ่นอาจเขียนซ้ำไปซ้ำมา การแปลงให้เข้ากับเสียงอ่านไทยช่วยสร้างภาพได้ดีกว่า แต่ก็มีความเสี่ยงที่ความแปลกของต้นฉบับจะหายไป นอกจากนี้การถอดคำยกย่อง เช่น '-sama' หรือ '-kun' บางฉบับเลือกคงไว้ให้ติดความรู้สึกต้นฉบับ ในขณะที่บางฉบับแปลเป็น 'ท่าน' 'คุณ' หรือเว้นไว้เฉยๆ เพื่อความลื่นของบทสนทนา ซึ่งก็จะเปลี่ยนสัมผัสของความเป็นพิธีการหรือความอบอุ่นระหว่างตัวละคร

ในฐานะคนอ่านที่ติดตามทั้งฉบับแปลและต้นฉบับ ผมมักชื่นชมนักแปลที่หาเส้นกลางได้ดี—รักษาน้ำเสียงและจังหวะอารมณ์ของต้นฉบับ แต่ก็กล้าใส่สำนวนไทยที่ทำให้บทสนทนาเป็นธรรมชาติ เปิดช่องให้มุกตลกตีโจทย์คนอ่านท้องถิ่น อย่างไรก็ตามเมื่อสังเกตเห็นการเซนเซอร์หรือการลดทอนฉากที่มีความเป็นผู้ใหญ่ลงบ่อยๆ ก็อดรู้สึกเสียดายรายละเอียดบางอย่างจากต้นฉบับไม่ได้ สุดท้ายแล้วการแปลที่ดีคือการให้ความเคารพต้นฉบับและผู้อ่านไปพร้อมกัน—นั่นเป็นความประทับใจที่ผมเก็บไว้เสมอ