โคลงโลกนิติ ถูกดัดแปลงเป็นละครหรือภาพยนตร์หรือไม่

หลายคนอาจสงสัยว่าบทโคลงเก่าแก่ที่เต็มไปด้วยคำสอนอย่าง 'โคลงโลกนิติ' ถูกย้ายมาอยู่บนเวทีละครหรือฉายในรูปแบบภาพยนตร์บ้างหรือไม่ คำตอบสั้นๆ คือมีการนำบทใน 'โคลงโลกนิติ' มาใช้และอ้างอิงบ่อยครั้ง แต่การดัดแปลงเต็มรูปแบบเป็นภาพยนตร์เชิงเนื้อเรื่องยาวที่จับเอาทุกบททุกตอนมาทำเป็นพล็อตเดียวกันยังไม่ถูกเห็นเป็นงานใหญ่ในวงภาพยนตร์เชิงพาณิชย์ ส่วนมากเราจะพบว่ามันไปโผล่ในรูปแบบการแสดงทางวัฒนธรรม การบรรยายบนเวที หรือนำบทกลอนบางตอนมาใช้เป็นข้อความอ้างอิงในละครเวทีและสื่อการสอนมากกว่า

ในวงการละครเวทีแบบดั้งเดิมและการแสดงเชิงอนุรักษ์ มักจะมีการนำบทกวีบทหนึ่งบทสองจาก 'โคลงโลกนิติ' มาสาธิตเพื่อสื่อข้อคิด เรื่องราว หรือใช้เป็นฉากประกอบการแสดงแบบดนตรีและร่ายรำ ตัวอย่างเช่นในการจัดนิทรรศการวรรณกรรม โรงเรียนละคร หรือการแสดงวัฒนธรรมภายในเทศกาลท้องถิ่น บทโคลงจะถูกถ่ายทอดผ่านการลำหรือการขับร้องประกอบท่าเต้น รวมถึงการปรับเป็นบทพูดสั้น ๆ ให้เข้ากับพล็อตของละครที่มีธีมเกี่ยวกับความยุติธรรม ศีลธรรม หรือบทเรียนชีวิต นอกจากนี้บางครั้งคำสอนใน 'โคลงโลกนิติ' ก็ถูกยกมาใช้เป็นประโยคคมๆ ในภาพยนตร์หรือซีรีส์ที่ต้องการเพิ่มความลึกให้ตัวละครหรือสถานการณ์ โดยไม่ได้เป็นจุดขายหลักของงาน

เหตุผลที่เห็นได้ชัดว่าทำไมคนยังไม่ค่อยทำหนังยาวจาก 'โคลงโลกนิติ' โดยตรงก็คือลักษณะของงานมันเป็นบทกวีสอนใจที่เป็นกลุ่มข้อคิดมากกว่าการเล่าเรื่องต่อเนื่อง มีความเป็นบทสนทนาเชิงปรัชญาและคติ การจะยืดออกมาเป็นโครงเรื่องที่มีตัวละครและอุปสรรคชัดเจนจึงต้องมีการตีความและเติมเนื้อหาใหม่ ๆ ลงไปค่อนข้างมาก ซึ่งบางคนเห็นว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงความหมายเดิมไป บางผู้อำนวยการสร้างอาจเลือกแนวทางที่ปลอดภัยกว่า คือทำเป็นละครเวทีสั้น ๆ หรือภาพยนตร์สั้นที่ตีความหนึ่งบทหนึ่งความคิด มากกว่าทำเป็นฟีเจอร์ฟิล์มยาว

ถ้าจะจินตนาการการดัดแปลงที่น่าสนใจจริง ๆ คิดว่าแนวทางที่เวิร์คน่าจะเป็นแบบแอนโธโลยี—ทำหนังสั้นหลายตอน แต่ละตอนแปลงจากโคลงหนึ่งบท ให้ผู้กำกับหลายคนตีความต่างกัน หรือจะเป็นละครเวทีที่ผสมมัลติมีเดีย นำบทโคลงมาเป็นเสียงบรรยายคั่นเพื่อเชื่อมแต่ละฉาก ก็จะทำให้บทโคลงยังคงความเป็นบทสอน ในขณะเดียวกันก็มอบพื้นที่ให้ตัวละครมีชีวิต ส่วนตัวแล้วอยากเห็นการทดลองแบบนั้น เพราะการเอาบทโคลงมาสร้างใหม่ให้เข้ากับบริบทปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องความอยุติธรรม ความเห็นแก่ตัว หรือการเตือนสติ มันสามารถสะท้อนสังคมยุคนี้ได้ชัดเจนและน่าสนใจมาก ถ้ามีผู้กำกับที่กล้าคิดนอกกรอบ งานนั้นน่าจะเต็มไปด้วยเสน่ห์และความหมายที่จับต้องได้จริง