Chapter 5

Sabay na napatingin sina Lilian at Dave sa pinanggalingan ng boses. Si Marco Santander. Napalingon din pati ang mangilan-ngilang tao na nasa loob ng cafe dahil sa dumagundong na boses ni Marco. Malalaki ang hakbang nitong papalapit sa kanila at magkasalubong ang kilay.

“Bakit mo itinulak si Winona?” Agad na akusa nito kay Lilian habang dinaluhan si Winona na nakasalampak pa rin sa sahig.

“Aba malay ko diyan? Hindi ko siya tinulak. Kaya siguro siya natumba kasi mahina na siya, ‘di ba? At malapit ng mamatay,” tugon ni Lilian na matapang na sinalubong ang mga galit na titig ni Marco.

“Sumusobra ka na, Lilian!” Muling singhal ni Marco na tuluyan nang naitayo si Winona.

“Marco, huwag ka ng magalit. Tama naman si Lilian, mahina na ako kaya siguro ako natumba kahit bahagyang hawak lang,” malumanay na sabad naman ni Winona.

“Humingi ka ng pasensiya.” Utos ni Marco kay Lilian. Pero hindi nawala ang kanyang pagtataka dahil sa pagbabago sa ikinikilos nito. Dati-rati ay agad-agad itong himihingi ng paumanhin sa lahat ng maling nagawa kesehodang luluhod pa ito na may kasamang pagmamakaawa, patawarin lamang niya.

“Hindi po ba mommy, ang sabi niyo humingi ng patawad kapag nakagawa ng mali? Iyon po ang turo mo sa akin.” Lumabas sa likuran ni Marco ang anak nilang si Justine na hindi agad niya napansing kasama pala ito ng lalaki.

Napangiti si Lilian. “Oo, iyan nga ang itinuro ko sa ‘yo pero. . .bakit ako hihingi ng patawad kung wala naman akong nagawang mali?” Kausap niya sa anak.

“Itinulak mo po si Tita Winona. Alam niyo pong may sakit po siya pero sinaktan niyo pa rin,” muling wika ni Justine.

Kitang-kita ni Lilian ang matinding pag-aalala sa mga mata ng kanyang anak. Kagaya nang minsan silang nagkasamang mamasyal sa park noon para ipasyal si Winona pero dahil sa mainit ang panahon, bumigay ang katawan nito at nawalan ng malay. Agad itong dinaluhan ng kanyang mag-ama at naitulak pa siya ni Marco dahil nakaharang siya kay Winona dahilan para magkaroon siya ng gasgas sa tuhod at siko. Ni hindi iyon napansin ng kanyang mag-ama. Nagtanong pa nga si Marco kung paano siyang nagkaroon ng mga sugat.

“I’m fine, Justine. Mabuway lang ang pagkakatayo ko kaya nabuwal ako. Walang kasalanan ang mommy mo.”

Mahinang boses na pumutol sa guni-guni ni Lilian.

“No! Nakita ko. Itinulak la niya.” Tugon ni Justine na masakit ang tingin sa sariling ina. “Mommy, ang sabi mo humingi ng patawad kung nagkamali. Itinuro mo sa akin ‘yan.”

Hindi makapaniwala si Lilian na masabi iyon ng anak sa kanya. Parang matanda itong magsalita. Tila ba hindi ito limang-taong gulang pa lamang.

Sabi nga ng nanay ni Marco, namana ng kanilang anak ang katalinuhan sa mga Santander pero bilang magulang ay kailangan niya ring maging mabuting halimbawa para sa anak.

Muli siyang tumingin sa anak na ngayon ay nasa tabi na nina Winona at Marco. Hawak nilang mag-ama ang babae na animo’y isang buong pamilya na sila. Kahit pa sinabi niyang hahayaan na niya ang kanyang mag-ama sa kung anong ikaliligaya nila, hindi pa rin maiwasang masaktan ni Lilian. Tila ba hindi na siya ang ina ng batang naging dahilan para tumigil siya sa kanyang trabaho para pagtuunan ang pag-aalaga dito.

“Tama ka, Justine. Mali ang hindi paghingi ng tawad pero hindi rin tama ang humingi ng tawad kung wala kang nagawang kasalanan,” wika niya sa anak.

“Pero itinulak mo nga si Tita Winona, kitang-kita ko,” giit ng bata.

“Oo, mali ang pananakit ng iba pero itinuro ko rin sa ‘yo noon na hindi mali ang patulan ang mga bully lalo na kung sumusobra na sila.”

Hindi nakasagot si Justine, bagkus natameme itong parang napaisip kung tama ba ang narinig o hindi.

“Justine, huwag mong kausapin ang nanay mo ng ganyan. Ina mo siya at dapat mong respetuhin,” wika ni Dave na hindi na natiis na hindi sumabad sa usapan ng mag-ina.

“Ikaw? Bakit ka nandito?” Mulagat ang mga matang naitanong ni Marco, kay Dave.

“Bakit? Masama bang dito ako? This is a cafe and open for the public who wants to chill,” seryosong tugon ni Dave.

“Uncle Dave?”

Kumaway lamang si Dave sa bata bago muling sinalubong ang mga tingin ni Marco.

“Bakit kayo magkasama ni, Lilian?” Muling tanong ni Marco.

“Masama ba? If you’re open to see your ex-girlfriend, why is it wrong to see my childhood friend?” sarkastikong sagot ni Dave.

Una palang na pagkikita ng dalawang lalaki ay ayaw na agad ni Marco kay Dave. Mabigat ang loob niya dito kahit alam niyang kaibigan ito ni Lilian mula kabataan nila. Mula noong lagi itong nababanggit ni Lilian ay ipinagbawal na niya ang pakikipagkita niya dito o kahit tawag man lamang.

Ayon kay Lilian, ulila na ito bata pa lang. Pinalaki ito ng kanyang lolo at lola pero nasa high school sila nang bawian naman ng buhay ang mga matanda. Doon ito nakilala at natagpuan ng ina ni Lilian. Itinuring niya itong parang sariling anak pero dahil siguro sa mga dagok sa kanyang buhay ay bihira itong magsalita at hindi masyadong nakikihalu-bilo. Mga tatlong taon din ang nakalipas bago nakuha ni Lilian ang loob nito, at doon sila sabay na tinuruan ng ina ni Lilian na magtugtog ng violin.

Magkasunod na tinalikuran nina Lilian at Dave ang kanyang mag-ama kasama si Winona.

“Bumalik ka dito, Lilian.”

Napatigil sa paghakbang ang babae at bahagyang lumingon.

“Hindi maari. Kailangan pa naming kumain.”

Iyon lang at muli niyang ibinaling ang tingin kay Dave.

“Babalik ka o pagsisihan mo ang lahat pagkatapos.”

Kung noong panahon siguro, agad-agad ay susundin niya ang utos ni Marco dahil sa anak nila pero isinuko na niya ang lahat.

“No!”