คดีฆ่่าตกรรมในประวัติศาสตร์ไทยที่ยังเป็นปริศนาคือคดีไหน

ย้อนไปยังคดีที่ยังสั่นคลอนวงการสิทธิมนุษยชนและคนรักธรรมชาติในไทยมาหลายปี นั่นคือเหตุการณ์การหายตัวไปของพอละจี รักจงเจริญ หรือที่หลายคนเรียกกันว่า 'บิลลี่' ผู้นำชาวกะเหรี่ยงจากพื้นที่อุทยานแห่งชาติกาแหลม/แก่งกระจานซึ่งมีบทบาทในการเรียกร้องสิทธิที่ดินและการคุ้มครองชุมชนพื้นถิ่น เหตุการณ์เกิดขึ้นในปี 2555 เมื่อเขาถูกพบว่าไม่กลับบ้านหลังออกไปเจรจากับเจ้าหน้าที่และบุคคลที่เกี่ยวข้อง เรื่องราวก่อให้เกิดข้อสงสัยหนักทั้งในด้านพยานหลักฐาน การสอบสวน และการเมืองท้องถิ่น เพราะเส้นทางชีวิตของบิลลี่เกี่ยวพันกับการขัดแย้งเรื่องที่ดิน จึงมีทั้งความเป็นไปได้ของการถูกลอบทำร้ายและข้อกล่าวหาเกี่ยวกับเจ้าหน้าที่รัฐที่ต้องการปกป้องผลประโยชน์อื่น ๆ ประเด็นนี้กลายเป็นสัญลักษณ์ของความไม่คืบหน้าในการนำคนผิดมารับผิดชอบในคดีความหลากหลายที่มีทั้งความเป็นอำนาจรัฐและผลประโยชน์ส่วนบุคคลมาปะปน

การที่คดีนี้ยังคงเป็นปริศนามีหลายเหตุผลซ้อนกัน เริ่มจากความขาดแคลนพยานที่มั่นคง หลักฐานทางนิติวิทยาศาสตร์ที่ถูกตีความแตกต่าง และกระบวนการยุติธรรมที่ออกนอกกรอบเชิงเทคนิคไปได้ง่ายเมื่อเจออิทธิพลทางการเมืองหรือความกลัวของพยาน อีกด้านหนึ่ง ความขัดแย้งเรื่องที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติทำให้ผู้ที่ได้รับผลกระทบต้องเผชิญการคุกคามหรือแรงกดดัน บางครั้งคนในชุมชนเองก็ลังเลจะพูดความจริงเพราะกลัวผลกระทบต่อครอบครัว ความไม่โปร่งใสเหล่านี้ทำให้ภาพรวมของคดีพร่าเลือนและยากจะสรุปได้อย่างเด็ดขาด แม้จะมีบางคดีในภายหลังที่ถูกตั้งข้อหา แต่คนจำนวนมากยังรู้สึกว่าคำตอบไม่ครบถ้วนและความรับผิดชอบยังไม่ชัดเจนพอ

มองจากมุมกว้าง คดีของบิลลี่ไม่ได้เป็นเพียงเรื่องคนคนหนึ่งที่หายไป แต่กลายเป็นแผลที่เปิดเรื่องการต่อสู้ของชนพื้นเมือง ความขัดแย้งระหว่างการพัฒนากับการอนุรักษ์ป่า และการใช้กฎหมายเพื่อขับไล่คนจนออกจากพื้นที่ ทำให้คดีนี้ถูกยกมาเป็นบทเรียนว่าการได้รับความยุติธรรมต้องอาศัยการตรวจสอบจากสังคมและสื่อที่เข้มแข็ง ในฐานะแฟนประวัติศาสตร์และผู้ติดตามเรื่องราวเหล่านี้ ใจผมยังคาใจอยู่เสมอเมื่อคิดถึงบิลลี่และครอบครัวที่ยังไม่มีคำตอบสุดท้าย มันเป็นความรู้สึกผสมซ่านทั้งโกรธและเศร้าที่เห็นการต่อสู้เพื่อสิทธิพื้นฐานของคนกลุ่มเล็ก ๆ กลายเป็นเรื่องลึกลับที่ยังไม่จบลง