ฉันมองว่าเวลาที่ใครจะอ่าน '
อิเหนา' ฉบับย่อ จะแปรผันตามสองสิ่งหลัก: ความหนา-บางของฉบับย่อที่ถืออยู่กับมือ และความตั้งใจในการอ่านของตัวเอง
ถ้าต้องคำนวณแบบง่าย ๆ ผมมักจะใช้เกณฑ์ความเร็วอ่านสามระดับเป็นตัวตั้ง: อ่านช้า พ仔อ่านแบบซึมซับ (ประมาณ 150 คำต่อนาที), อ่านปกติ (ประมาณ 250 คำต่อนาที), กับอ่านไวหรือสแกนหาสาระสำคัญ (ประมาณ 350 คำต่อนาที) สมมติว่า 'ฉบับย่อ' หนึ่งเล่มมีความยาวตั้งแต่ 10,000 ถึง 50,000 คำ (ฉบับย่อบางเล่มสั้นมากประมาณ 10k–20k คำ ขณะที่บางฉบับก็ยังคงค่อนข้างยาวที่ 40k–50k คำ) เวลาที่ได้จะออกมาคร่าว ๆ เช่น เล่มสั้น 10k คำ: อ่านช้า ~1.1 ชั่วโมง, ปกติ ~0.7 ชั่วโมง, เร็ว ~0.5 ชั่วโมง; เล่มกลาง 25k คำ: ช้า ~2.8 ชม., ปกติ ~1.7 ชม., เร็ว ~1.2 ชม.; เล่มยาว 50k คำ: ช้า ~5.6 ชม., ปกติ ~3.3 ชม., เร็ว ~2.4 ชม.
นอกจากตัวเลขล้วน ๆ แล้ว ยังต้องคำนึงถึงเนื้อหาเชิงวรรณศิลป์ของ 'อิเหนา' ด้วย บางฉบับย่อจะยังคงท่อนกาพย์หรือลักษณะโบราณไว้ ทำให้ต้องหยุดพิจารณาถ้อยคำมากขึ้นและอ่านช้าลง ผมเคยอ่านวรรณคดีไทยอื่น ๆ อย่าง 'พระอภัยมณี' ในฉบับที่เก็บอรรถาธิบายไว้หนาแน่น ใช้เวลาค่อนข้างนานกว่าหนังสือทั่วไปเพราะต้องกลับไปอ่านบรรทัดเดิมซ้ำ หรือถ้าเป็นการอ่านเพื่อศึกษารายละเอียดเชิงประวัติศาสตร์ก็อาจเพิ่มเวลาอีกเท่าตัว แต่ถ้าเป้าหมายแค่รู้พล็อตและลำดับเหตุการณ์จริงจัง การสแกนแบบเร็ว ๆ หรืออ่านแบบสรุปย่อที่ตัดบทกวีออกไปจะทำให้จบได้ในช่วง 1–3 ชั่วโมงโดยรวม
สรุปการแนะนำโดยปฏิบัติ: ถามตัวเองก่อนว่าต้องการอ่านแบบไหน ถ้าอยากสนุกกับภาษาและชอบชะโงกดูฉากเก่า ๆ ให้เผื่อไว้ 3–6 ชั่วโมง แต่ถ้าต้องการแค่รู้โครงเรื่องหลักหรืออ่านแบบสบาย ๆ ตั้งเวลา 1–3 ชั่วโมงก็พอสำหรับฉบับย่อมาตรฐาน สุดท้ายแล้วการแบ่งเป็นสองช่วง เช่น ครึ่งแรก 1.5 ชั่วโมง พัก แล้วอ่านต่ออีก 1 ชั่วโมง มักทำให้รับเนื้อหาได้ดีและยังไม่รู้สึกเหนื่อยเกินไป