หนังสือใหม่จากสำนักพิมพ์มติชนปี 2024 มีอะไร?

มีบล็อกและสำนักพิมพ์หลายแห่งที่มีบทความเชิงปฏิบัติและตัวอย่างเล่าเรื่องเกี่ยวกับปริศนาภูต ซึ่งช่วยให้การออกแบบปมลึกลับดูสมจริงและมีน้ำหนักขึ้น การอ่านงานบน 'Mythcreants' กับคอลัมน์เชิงเทคนิคใน 'Tor.com' ทำให้ผมปรับมุมมองเรื่องกฎของภูตเป็นเรื่องสำคัญก่อนเสมอ — ภูตไม่ได้เป็นเพียงเครื่องมือหลอกลวง แต่ควรมีตรรกะภายในที่สอดคล้องกับธีมของเรื่อง บทความเหล่านั้นมักพูดถึงการตั้งข้อจำกัดให้ภูต (boundaries และ cost) เพื่อให้ทุกครั้งที่ตัวละครเล่นกับสิ่งเหนือธรรมชาติ ผลลัพธ์จะมีน้ำหนักทางอารมณ์ ไม่ใช่แค่เทคนิคการหลอกคนอ่าน มุมปฏิบัติที่ผมนำมาใช้มักได้แรงบันดาลใจจากงานอย่าง 'Mushishi' ซึ่งเล่าเป็นช็อตสั้นแล้วค่อยถักเป็นภาพรวม วิธีนั้นสอนให้ผมใช้ภูตเป็นกระจกสะท้อนประเด็นมนุษย์ มากกว่าการให้มันเป็นปริศนาที่ใคร ๆ ก็ไขได้โดยไม่มีค่าใช้จ่าย เมื่อเขียนผมจึงเน้นตั้งคำถามกับภูตก่อน: มันต้องการอะไร, ค่าใช้จ่ายคืออะไร, ใครรู้กฎ และใครละเมิดกฎ ผลลัพธ์ที่ได้คือปมที่ไม่เพียงแค่เซอร์ไพรซ์ แต่ยังทำให้ผู้อ่านรู้สึกว่าการค้นหาคำตอบคุ้มค่า ยังชอบจบฉากด้วยฉากที่คนอ่านจดจำได้มากกว่าการเฉลยยาวเหยียด

เวลาได้หยิบ 'Watchmen' ขึ้นมาอ่านอีกครั้งก็เหมือนขุดบ่อที่เต็มไปด้วยชั้นความคิดและคำถามซ้อนกัน—มันไม่ใช่แค่เรื่องฮีโร่สวมหน้ากากแต่เป็นบทสนทนาเกี่ยวกับจริยธรรม สถานะของอำนาจ และผลกระทบของการเมืองต่อชีวิตคนธรรมดา เราเคยรู้สึกทึ่งกับการจัดวางภาพและกรอบเรื่องของเรื่องนี้ที่ทำให้ทุกฉากมีความหมายเกินกว่าความรุนแรงบนหน้ากระดาษ การใช้สัญลักษณ์ซ้ำๆ เช่นนกกาหรือหน้ากาก ช่วยเชื่อมต่อประเด็นทางปรัชญากับจังหวะการเล่าเรื่อง ใครที่ชอบหนังสือการ์ตูนที่ต้องคิดตามและชอบความคลุมเครือของตัวละคร จะพบว่าฉบับแปลไทยให้มิติที่อ่านเข้าใจง่ายขึ้นโดยไม่เสียรายละเอียดสำคัญของบทและภาพ นอกจากประเด็นลึกซึ้งแล้ว ศิลปะและการจัดองค์หน้าใน 'Watchmen' ยังทำหน้าที่เป็นตัวละครอีกตัวหนึ่ง ทุกหน้ากระดาษมีความตั้งใจ ตั้งแต่การจัดกรอบภาพไปจนถึงการคุมโทนสี การอ่านฉบับแปลไทยจึงคุ้มค่าสำหรับคนที่อยากสัมผัสผลงานที่เปลี่ยนแนวทางการเล่าเรื่องของวงการหนังสือการ์ตูนตะวันตก ทั้งยังเป็นงานที่คุ้มค่าต่อการอ่านซ้ำเมื่อต้องการพิจารณาคำถามของยุคสมัยใหม่ผ่านเลนส์ของนิยายภาพ

พอจะตอบได้ว่าในฐานะคนที่รักนิยายแนวพลังลี้ลับและการบูรณาการวัฒนธรรมจีนเข้ากับโครงเรื่อง ผมจำความได้ชัดเจนว่าชื่อ 'คัมภีร์ วิถี เซียน' ถูกพูดถึงมากในวงแปลงานออนไลน์ของไทย แต่น่าเสียดายที่จนถึงตอนนี้ยังไม่มีสำนักพิมพ์ไทยรายใหญ่ที่ออกตีพิมพ์ฉบับภาษาไทยแบบถูกลิขสิทธิ์เป็นเล่มเหมือนงานแปลแนวแฟนตาซีตะวันตกบางเรื่อง เทียบกับงานแปลที่มีลิขสิทธิ์ชัดเจนอย่าง 'Harry Potter' ที่เห็นเป็นรูปเล่มวางขายทั่วไป งานอย่าง 'คัมภีร์ วิถี เซียน' มักจะเจอในรูปแบบแปลไม่เป็นทางการหรือแปลจากกลุ่มแฟนคลับบนเว็บบอร์ดและเพจแปลเรื่องยาว ที่สำคัญคือคุณภาพการแปลและการจัดหน้าจะแตกต่างกันไปตามทีมแปล ถ้ามีคนอยากสนับสนุนแบบถูกต้องสุดคงต้องรอสำนักพิมพ์ไทยประกาศลิขสิทธิ์อย่างเป็นทางการ ซึ่งถ้าเกิดขึ้นจริงก็จะเป็นข่าวใหญ่ในกลุ่มนักอ่านนิยายแปลแนวจีนอยู่ไม่น้อย

วงการแฟนฟิคของ 'ศิษย์สาวป่วนสำนัก' คึกคักมากกว่าที่เคยคิดไว้ — มีทั้งเรื่องยาว เรื่องสั้น และฟิคสายคอมเมดี้ถึงดราม่าหนัก ๆ ที่คนติดตามกันแน่นฉันเองเริ่มจากเรื่องสั้นก่อนแล้วค่อยไต่ขึ้นไปหาแฟนฟิคที่มีพล็อตซับซ้อนกว่า ถ้าต้องยกชื่อที่คนมักจะแนะนำนั่นคือ 'ชะตากรรมของศิษย์สาว' เรื่องนี้เขาเดินเรื่องแบบพลิกบทบาทตัวเอก เปลี่ยนภาพลักษณ์ของนางเอกจากซุกซนเป็นผู้มีแผนการ ทำให้ฉากปะทะความคิดระหว่างตัวละครหลักสนุกและชวนคิด อีกเรื่องที่เพลินคือ 'สำนักวุ่นรัก' ซึ่งเน้นมุกวายป่วง ความสัมพันธ์พัฒนาแบบค่อยเป็นค่อยไป เหมาะสำหรับคนอยากอ่านบรรยากาศสบาย ๆ โดยรวมฉันชอบฟิคที่ไม่ยึดติดกับต้นฉบับมากเกินไป แต่ยังคงแก่นเรื่องและตัวละครสำคัญไว้ ถ้าอยากเริ่มให้ลองสลับอ่านเรื่องตลกกับเรื่องดราม่า จะได้เห็นมุมต่าง ๆ ของโลกแฟนฟิคและตัดสินใจได้ว่าอยากตามแนวไหนต่อไป

นี่คือเรื่องที่ผมมักเล่าให้เพื่อนฟังเวลาพูดถึงต้นกำเนิดของเต่านินจา: ต้นฉบับการ์ตูน 'Teenage Mutant Ninja Turtles' ถูกตีพิมพ์ครั้งแรกเป็นหนังสือการ์ตูนขาวดำโดยสำนักพิมพ์อิสระชื่อ Mirage Studios ในปี ค.ศ. 1984 ในนามของผู้สร้าง Kevin Eastman และ Peter Laird เล่มแรกออกจำหน่ายในเดือนพฤษภาคมและถือเป็นมินิซีรีส์สามตอนที่พิมพ์จำนวนจำกัดเพียงหลักพันเล่ม ผมยังชอบคิดว่าความดิบของงานพิมพ์ครั้งแรก—เส้นขาวดำหนาๆ และโทนเรื่องที่มีทั้งความฮาและความมืด—เป็นสิ่งที่ช่วยให้ตัวละครแตกต่างจากผลงานการ์ตูนซูเปอร์ฮีโร่ทั่วไป เหมือนตอนที่เห็นฉากต่อสู้ในหนังสือที่เต็มไปด้วยเงาแล้วรู้สึกว่ามันมีพลัง ซึ่งต่อมาแผ่ขยายเป็นซีรีส์ การ์ตูนทีวี และภาพยนตร์ เป็นการเดินทางจากแผงหนังสือเล็กๆ สู่ปรากฏการณ์ระดับโลกอย่างไม่น่าเชื่อ

คำถามเกี่ยวกับสำนักพิมพ์ของ 'The Beginning After The End' มักถูกถามบ่อยในกลุ่มแฟนๆ ที่อยากอ่านฉบับแปลไทยแบบเป็นเล่ม, และสำหรับคนที่คิดจะซื้อเก็บตรงๆ ฉันมักจะบอกตรงๆ ว่า ณ ตอนนี้ยังไม่มีสำนักพิมพ์ไทยที่ออกฉบับแปลภาษาไทยแบบเป็นรูปเล่มของ 'The Beginning After The End' อย่างเป็นทางการ ความรู้สึกเมื่อรู้ว่าหลายคนนึกว่าจะมีฉบับไทยขายในร้านหนังสือใหญ่ๆ ก็เหมือนกับตอนที่เห็น 'Solo Leveling' ถูกนำมาทำอย่างเป็นทางการในหลายประเทศ — ความคาดหวังมันเลยสูง แต่กับเรื่องนี้ รูปแบบการเข้าถึงหลักสำหรับคนไทยยังเป็นการอ่านจากต้นฉบับภาษาอังกฤษหรืออ่านเวอร์ชันเว็บตูน/เว็บโนเวลที่มีภาษาอังกฤษเป็นหลัก หรือผ่านแฟนอาสาแปลบนฟอรั่มต่างๆ ซึ่งก็น่าเสียดายตรงที่ยังไม่มีแผงหนังสือไทยวางขายเหมือนนิยายแปลแนวอื่น ๆ ถ้าวันหนึ่งมีสำนักพิมพ์ไทยหยิบเรื่องนี้มาทำเป็นฉบับแปลและวางขายเป็นเล่ม คงน่าตื่นเต้นไม่น้อย เพราะโทนการเล่าและการออกแบบโลกของเรื่องเหมาะกับการสะสมเป็นชุด แต่ตอนนี้ก็ยังต้องติดตามประกาศจากช่องทางจำหน่ายอย่างเป็นทางการหรือการแจ้งลิขสิทธิ์จากผู้สร้างต้นฉบับ, และคนรักเรื่องนี้ก็ยังคงแลกเปลี่ยนบทแปลและความคิดเห็นกันในชุมชนต่อไป

บอกตรงๆ ว่าตอนเห็นคำถามเกี่ยวกับ 'ทะเล รัตติกาล เล่ม' ใจเต้นอยากแชร์ข้อมูลเลย — ในมุมมองของคนที่ตามหนังสือทั้งเล่มกระดาษและดิจิทัล ฉบับอีบุ๊กมักจะถูกวางขายบนแพลตฟอร์มหลักของไทย ซึ่งตัวที่เจอบ่อยสุดคือ Ookbee กับ MEB เพราะทั้งสองที่นี้เป็นตลาดอีบุ๊กใหญ่ที่สำนักพิมพ์ไทยหลายรายส่งเล่มลงไปขาย พอพูดถึงสำนักพิมพ์จริงๆ จะเจอสองทาง: บางครั้งสำนักพิมพ์ต้นฉบับของเล่มนั้น ๆ เป็นผู้จัดจำหน่ายอีบุ๊กโดยตรง หรือถ้าสิทธิ์ถูกขายให้สำนักพิมพ์อื่น สำนักพิมพ์ผู้ได้สิทธิ์ก็จะนำไฟล์อีบุ๊กไปวางบนร้านต่าง ๆ ดังนั้นถ้าพบชื่อสำนักพิมพ์บนปก เช่นชื่อที่คุ้นกันในวงการนิยาย ก็มีโอกาสสูงที่อีบุ๊กจะอยู่บน Ookbee, MEB หรือ SE-ED สรุปแบบไม่เป็นทางการ: ถ้าต้องการดาวน์โหลดให้เริ่มจากหน้าร้าน Ookbee, MEB และ SE-ED ก่อน แล้วตามด้วย Google Play Books หรือ Apple Books เผื่อสำนักพิมพ์เลือกวางขายบนสโตร์สากลด้วย การซื้อจากช่องทางที่มีลิขสิทธิ์จะได้ไฟล์ที่สะอาดและรองรับการอ่านบนอุปกรณ์ต่าง ๆ ดีด้วย — ขอให้เจอไฟล์ที่ต้องการและอ่านสนุกนะ

พูดตรงๆเลยว่าตลาดหนังสือไทยมีความหลากหลาย แต่มาตรฐานการวางขายงานแนว 'NTR' แบบที่หนักๆ มักไม่ค่อยโผล่ตามชั้นหนังสือใหญ่ๆ เท่าไหร่ โดยเฉพาะฉบับพิมพ์ที่เป็นทางการของสำนักพิมพ์หลัก ๆ จะเลี่ยงการตีพิมพ์งานที่มีคอนเทนต์ล่อแหลมสุดโต่งหรือโป๊จัด เพราะต้องคำนึงถึงการจัดเรตติ้งและกฎเกณฑ์การจัดจำหน่ายในร้านทั่วไป นั่นหมายความว่า ถาไมอยากได้เวอร์ชันเนื้อหาแรงๆ จริงๆ ก็ต้องมองหาทางเลือกที่เป็นแบบเนื้อหาเบา ๆ หรือเรื่องที่มีธีมการนอกใจเป็นแกนหลักแต่ไม่ explicit มาก เช่นงานมังงะแนวโรแมนซ์/โจเซย์บางเรื่องที่หยิบเอาเรื่องความสัมพันธ์ซับซ้อนมาเล่าโดยไม่ได้เน้นภาพโป๊เป็นหลัก จากที่ตามมานาน ผมเห็นว่าร้านหนังสือในห้างใหญ่ ๆ อาจมีมังงะแปลไทยที่มีธีมคล้าย NTR ปรากฏในหมวดโรแมนซ์หรือโจเซย์ แต่จะถูกโปรโมทด้วยคำว่า 'ความสัมพันธ์ซับซ้อน' หรือ 'รักสามเส้า' แทนคำตรง ๆ ว่า NTR ตัวอย่างงานญี่ปุ่นที่คนมักยกกันว่ามีองค์ประกอบแบบนี้ เช่น 'Netsuzou Trap' — เวอร์ชันแปลไทยถ้าจะมี ก็มักเจอแบบถูกปรับเนื้อหาให้ไม่ล่อแหลมจนเกินไป หรืออยู่ในรูปแบบฉบับรวมเล่มที่วางขายในร้านเฉพาะทาง ส่วนงานที่เป็น adult doujinshi หรือฉบับที่มีฉาก 18+ ชัดเจน มักจะพบในร้านเฉพาะทาง งานอีเวนต์ หรือขายแบบออนไลน์โดยร้านที่มีการจำกัดอายุและแพ็กเป็นซองทึบ ถาตั้งใจจะหาเป็นเล่มจริง แนะนำให้ไปเดินดูที่ชั้นการ์ตูนของร้านใหญ่ ค้นในหมวดโจเซย์หรือเซเน็นผู้ใหญ่ และสอบถามพนักงานว่ามีเรตติ้งหรือเนื้อหาแบบไหนบ้าง บางครั้งร้านจะช่วยแนะนำหรือเก็บเป็นซองปิดให้ ถ้าต้องการความแน่นอนอีกทางคือสำรวจร้านหนังสืออิสระและบูทงานการ์ตูนที่เล็กกว่า เพราะนั่นมักเป็นจุดที่มีแนวทางหลากหลายกว่า แต่ก็ต้องเตรียมใจเรื่องความหายากและราคาไว้ด้วยนะ การเจอเล่มที่ตรงใจมักให้ความรู้สึกเฉพาะตัวและคุ้มค่ากับการตามหาอยู่เหมือนกัน