เป็นจังได๋ละน้อความฮัก คือเรื่องเกี่ยวกับอะไร

มีร้านที่ฉันไปบ่อยเวลาหาซื้อของสะสม 'ชินจัง จอมแก่น' อยู่ในย่านสยามและ MBK ซึ่งมักมีของลิขสิทธิ์เข้ามาเป็นช่วงๆ และฉันมักสังเกตจากป้ายรับรองลิขสิทธิ์กับโลโก้ผู้ผลิตตรงแท็กสินค้า เมื่อมองหาแหล่งจริงจัง ฉันมักเริ่มจากช็อปในห้างใหญ่ เช่น ร้านในชั้นของเล่นหรือร้านไลฟ์สไตล์ที่เป็นพันธมิตรกับแบรนด์ญี่ปุ่น เพราะมักจะนำเข้าอย่างเป็นทางการและมีแพ็กเกจพร้อมโลโก้ผู้ผลิต ถ้าเป็นฟิกเกอร์หรือพลัสชั้นดี ให้สังเกตแบรนด์ที่ผลิต เช่นโลโก้ผู้ผลิตบนฐานหรือกล่อง ส่วนบูธป๊อปอัพในห้างใหญ่ตอนมีงานคอลแลบก็เป็นโอกาสดีที่จะได้ของใหม่แท้ในจำนวนจำกัด ฉันมีเคล็ดลับว่าอย่าซื้อตามแผงที่ราคาถูกผิดปกติ เสียงของผู้ขายและสภาพกล่องบอกได้เยอะ อีกวิธีที่ฉันใช้คือติดตามเพจกับอินสตาแกรมของตัวแทนจำหน่ายในไทย เพราะมักประกาศของเข้าและการจัดงานพิเศษ การเดินไปจับของจริงยังให้ความมั่นใจมากกว่าภาพถ่ายเดียว และเมื่อได้ชิ้นที่ถูกใจ ความสุขจากการแกะกล่องจะต่างไปเลย

หลายคนคงรู้ว่า 'ชิน จัง' เริ่มต้นจากมังงะของโยชิโตะ อุสึอิ ที่เต็มไปด้วยมุกกวนๆ และมุมมองชีวิตครอบครัวแสบๆ คันๆ ซึ่งต่อมาแปลงร่างเป็นอนิเมะโทรทัศน์ที่มีจำนวนตอนมากมายจนเกินพัน ตอนทีวีส่วนใหญ่ถูกผลิตโดยสตูดิโอที่ชื่อว่า Shin-Ei Animation และออกอากาศทางช่อง TV Asahi ในญี่ปุ่น โดยฝั่งมังงะนั้นตีพิมพ์กับสำนักพิมพ์ Futabasha บทบาทของ Shin-Ei ทำให้บุคลิกตัวการ์ตูนคงอยู่ต่อเนื่อง แม้จะมีการเปลี่ยนทีมงานและผู้กำกับบ่อยครั้ง ผมโตมากับตอนที่เปิดทุกเย็นและเห็นการขยายแฟรนไชส์ทั้งเป็นซีรีส์ทีวี ภาพยนตร์โรง และสินค้า สิ่งที่ควรรู้คือผู้สร้างต้นฉบับคือโยชิโตะ อุสึอิ ส่วนการผลิตอนิเมะทีวีหลักๆ อยู่ที่ Shin-Ei Animation ร่วมกับหน่วยงานออกอากาศอย่าง TV Asahi และบริษัทที่เกี่ยวข้องด้านการผลิตและการตลาดเช่น ADK (Asatsu-DK) กับสำนักพิมพ์ Futabasha ในส่วนของภาพยนตร์โรงมักมีบริษัทอย่าง Toho เข้ามารับหน้าที่จัดจำหน่าย ใครที่ติดตามจะเห็นเครดิตเหล่านี้วนเวียนมาตลอด ทำให้การมีอายุยืนยาวของ 'ชิน จัง' ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่เป็นผลของเครือข่ายการผลิตที่แข็งแรงและคงเส้นคงวา

พอได้ติดตาม 'ชินจัง' มาตั้งแต่เด็ก ๆ เลยรู้สึกว่าคำถามเรื่องจำนวนตอนและลำดับการฉายเป็นเรื่องคลาสสิกสำหรับแฟนรุ่นเก่าอย่างเรา เราอยากพูดตรง ๆ ว่าในญี่ปุ่นอนิเมะทีวีของ 'ชินจัง' ถูกฉายต่อเนื่องมายาวนานและมีการให้หมายเลขตอนอย่างต่อเนื่อง ทำให้ยอดรวมตอนขยับไปเรื่อย ๆ จนเกินพันตอนได้จริง แต่การบอกว่า "รวม 1000 ตอน" แล้วจะหมายถึงชุดเดียวที่ครบทุกภาคทุกตอนนั้นไม่ตรงนัก เพราะมีองค์ประกอบหลายอย่างที่แยกออกจากกัน เช่น ตอนทีวีปกติกับภาพยนตร์พิเศษกับตอนสั้นที่ออกเป็นรายการพิเศษหรือโฆษณา อีกประเด็นสำคัญคือเวอร์ชันต่างประเทศมักจัดเรียงและตัดต่อไม่เหมือนต้นฉบับ บางประเทศเอาตอนมารวมกัน เปลี่ยนลำดับ หรือเอาตอนที่มีเนื้อหาอ่อนไหวออก ทำให้ถ้าหมายถึง "ครบทุกภาค" ในความหมายของการมีลำดับฉายแบบญี่ปุ่นเดิม ก็ต้องไปดูแหล่งข้อมูลจากญี่ปุ่น (เช่นหน้ารายการตอนของสถานีโทรทัศน์หรือสตูดิโอผู้ผลิต) เป็นหลัก ฉะนั้นถ้าตั้งใจสะสมครบแบบต้นฉบับจริง ๆ ต้องแยกชัดเจนระหว่างตอนทีวี ตอนไพเรทพิเศษ และภาพยนตร์ (อย่างเช่นชื่อหนังที่แฟน ๆ ชื่นชมกันอย่าง 'The Adult Empire Strikes Back' ก็ถูกนับแยกจากตอนไทย), และเตรียมใจว่าวิธีย่อยหรือบรรจุภัณฑ์ในดีวีดีหรือสตรีมมิ่งแต่ละที่อาจไม่เท่ากัน สรุปคือมีจำนวนรวมที่ทะลุพันได้ แต่การได้ชุดเดียวที่ "ครบทุกภาค" ตามความหมายทุกแบบนั้นค่อนข้างหาได้ยากและต้องเลือกนิยามของคำว่า "ครบ" ให้ชัดก่อน

แค่เห็นคำว่า 'ชินจัง' ก็ทำให้หัวใจเต้นแปลก ๆ เหมือนย้อนกลับไปตอนเด็ก ๆ ที่หัวเราะกับมุกซ้ำ ๆ แต่ก็ร้องไห้ได้กับตอนจริงจังบางตอน เราโตมากับซีรีส์นี้และติดตามมายาวนานจนจำได้ว่าแม้เป็นการ์ตูนสายตลกหลัก แต่มีจุดหักมุมและสปอยล์สำคัญที่คนดูไม่ควรพลาด ถ้าจะย้อนไปในมากกว่า 1,000 ตอน ขอไฮไลต์เป็นกลุ่ม ๆ จะได้เห็นภาพรวมชัดขึ้น: การมาของสมาชิกใหม่ในครอบครัว—น้องสาวของชินคือตัวเปลี่ยนโทนเรื่องที่สำคัญ เพราะช่วงที่ครอบครัวปรับตัวกับเด็กทารกมีทั้งมุกตลกและฉากอ่อนโยนที่โชว์มิติของพ่อแม่มากขึ้น อีกเรื่องคือตอนหรือภาพยนตร์พิเศษที่ฉีกจากมุกประจำเรื่องไปสู่โทนอารมณ์ลึก ๆ ซึ่งบางตอนผู้ใหญ่ในเมืองถูกพาไปสำรวจอดีต มีการตั้งคำถามถึงความหมายของชีวิตผู้ใหญ่และหน้าที่ครอบครัว (ซึ่งทำให้หลายคนจุกและเห็นความสำคัญของคนรอบตัว) นอกจากนั้นยังมีสปอยล์ที่เกี่ยวกับตัวละครรองที่ถูกขยายความ เช่นเบื้องหลังความเครียดของพ่อบ้าน ความอดทนและความกลัวที่แม่แอบเก็บไว้ และมิตรภาพของกลุ่มเด็กที่บางครั้งโดนทดสอบด้วยเหตุการณ์แปลกประหลาดหรือการแยกจากชั่วคราว แม้ตอนส่วนใหญ่จะกลับสู่จังหวะชวนหัว แต่พอเจอฉากจริงจังทีไรผลกระทบยาวนาน เพราะเนื้อหาสะท้อนเรื่องครอบครัว การเติบโต และความทรงจำได้อย่างไม่คาดคิด สรุปสปอยล์หลัก ๆ ที่จะเจอเมื่อย้อนไปดูย้อนหลังคือ: สมาชิกครอบครัวเพิ่มขึ้น ฉากผู้ใหญ่เผชิญอดีตอย่างเจ็บปวด และหลายตอนพิเศษที่เปลี่ยนโทนจากขำเป็นซึ้งจนรู้สึกติดอยู่ในใจ

เริ่มดูจากต้นฉบับเลยแล้วกัน เพราะนั่นคือหัวใจของมุกตลกและเคมีตัวละครที่ทำให้ 'Crayon Shin-chan' ยืนยาวในใจคนดูหลายรุ่น การดูตั้งแต่ตอนแรกๆ ทำให้ตระหนักว่ามุกหลายอย่างที่ดูแผ่ว ๆ ในภายหลังเกิดจากการวางคาแรกเตอร์และความสัมพันธ์ในครอบครัวของชินโนะสุเกะกับมิสาเอะ โฮะโระอิ และฮิโรชิ มากกว่าจะเป็นแค่กิมมิกเดียว ๆ ฉันมักจะชอบการเปรียบเทียบระหว่างตอนสั้น ๆ สมัยก่อนกับการเล่าเรื่องที่เข้มข้นในมูฟวี่ จึงมักจะแนะนำให้คนใหม่เริ่มจาก 1–30 เพื่อรับอารมณ์ดิบ ๆ ของซีรีส์ ถัดไปลองขยับมาดูมูฟวี่ที่ดังเรื่องบรรยากาศแบบจริงจังอย่าง 'Crayon Shin-chan: The Adult Empire Strikes Back' เพื่อเห็นว่าซีรีส์นี้สามารถเล่นกับความเหงาและความ nostalgia ได้ด้วย มูฟวี่เรื่องนั้นทำให้เข้าใจว่าทำไมแฟนรุ่นเก่าถึงผูกพันกับตัวละครมากกว่าแค่หัวเราะกับมุกแป๊บเดียว แนวทางที่ฉันมักแนะนำคือผสมระหว่างตอนสั้น ๆ กับมูฟวี่ไฮไลต์ แล้วค่อย ๆ เติมตอนระหว่างทางตามความสนใจ จะได้ไม่รู้สึกท่วมและยังเก็บความอร่อยของมุกแต่ละยุคได้ครบ

ฉากหนึ่งใน 'รักจังวะ ผิดจังหวะ' ที่ยังวนเวียนอยู่ในหัวฉันคือฉากสารภาพความในใจท่ามกลางงานเทศกาล ซึ่งไม่ได้เป็นแค่การสารภาพธรรมดา แต่เป็นการระเบิดของความเงียบที่อยู่มาตลอดทั้งเรื่อง ฉันมองว่าสิ่งที่ทำให้ฉากนี้สำคัญคือการรวมกันขององค์ประกอบเล็ก ๆ ที่เรื่องวางไว้ตั้งแต่ต้นเรื่อง—นาฬิกาที่เดินไม่ตรงกับจังหวะหัวใจของตัวละคร การตัดต่อภาพที่แทรกภาพแฟลชแบ็กของเหตุการณ์เล็ก ๆ อย่างการทิ้งหนังสือไว้บนม้านั่ง หรือการส่งสายตาที่หลุดพ้นไปก่อนจะกลับมาทุกครั้ง—ทั้งหมดนี้ถูกนำมาประกอบจนกลายเป็นภูเขาที่รอการระเบิด ตอนที่ทั้งคู่ยืนตรงนั้น เสียงพลุและเพลงพื้นหลังกลายเป็นฉากหลังที่ขับให้การเงียบของพวกเขามีความหมายยิ่งกว่าใครจะพูดอะไรได้ การเล่าในช็อตนี้ทำให้เห็นการเติบโตของตัวละครชัดเจน: คนที่เคยหลบตาและตีความหมายผิด ถูกบังคับให้เผชิญกับความจริงของตัวเอง ส่วนคนที่เคยพยายามปรับจังหวะให้เข้ากับอีกฝ่ายก็ต้องตัดสินใจว่าจะรอหรือจะเดินต่อ ฉากนั้นไม่ได้จบลงด้วยการยิ้มหวานตลอดไป แต่เป็นการยอมรับว่าทั้งคู่เคยพลาดจังหวะและจะพยายามจัดจังหวะใหม่ร่วมกัน ฉันรู้สึกว่ามันเป็นการให้รางวัลทางอารมณ์แก่ผู้ชม ทุกฉากย่อยที่เคยเป็นแค่จุดเล็ก ๆ ถูกเชื่อมเข้าด้วยกันจนเกิดความสะเทือนใจที่แท้จริง สุดท้ายแล้ว ฉากสำคัญไม่ใช่เพียงเพราะคำพูดหรือการกระทำอย่างเดียว แต่มาจากการที่ผู้สร้างหยิบโครงเรื่องเรื่อง 'ความไม่ลงรอยของเวลา' มาใช้เป็นโครงสร้างให้ฉากนั้นหนักแน่นขึ้น พินิจดูแล้วจะพบว่าทุกภาพและเสียงมีความตั้งใจ เพื่อบอกว่าแม้จะผิดจังหวะ แต่ก็ยังมีจังหวะใหม่ให้ค้นพบ และการได้เห็นตัวละครเริ่มปรับจังหวะเข้าหากันแบบไม่รีบเร่ง นั่นแหละที่ทำให้ฉันยังคงคิดถึงฉากนี้เสมอ

นี่เป็นคำตอบจากคนที่สะสมหนังสือจนเต็มชั้นแล้วบอกเลยว่าชื่อผู้เขียนของ 'คนบาปที่ฮักอ้าย' มักจะปรากฏชัดบนปกหน้าและหน้าคำนำ ถ้าถือเล่มอยู่จะเห็นชื่อผู้เขียนกับสำนักพิมพ์อย่างชัดเจน พอรู้ชื่อผู้เขียนแล้ว การตามหาฉบับพิมพ์หรืออีบุ๊กก็ไม่ยุ่งยาก: ร้านหนังสือใหญ่ๆ ในไทยเช่น SE-ED, Naiin หรือ B2S มักมีทั้งเล่มจริงและลิงก์สั่งซื้อออนไลน์ ส่วนแพลตฟอร์มอีบุ๊กที่คนอ่านนิยายไทยใช้กันบ่อยคือ Meb และ Ookbee ซึ่งสะดวกถ้าอยากอ่านทันที ถ้าอยากได้ฉบับลิมิเต็ดหรือเซ็นลายเซ็น เจ้าของผลงานหรือต้นสังกัดมักแจ้งในเพจของสำนักพิมพ์ หรือบูธงานหนังสือที่มีการจัดจำหน่าย พวกร้านมือสองและกลุ่มแลกเปลี่ยนหนังสือในเฟซบุ๊กหรือแอป Shopee/Lazada ก็เป็นทางเลือกเมื่อเล่มหายาก ประสบการณ์ส่วนตัวคือการเช็คปกและ ISBN ก่อนสั่งเสมอ จะได้ไม่สับสนกับชื่อเรื่องที่คล้ายกัน เหมือนเวลาเทียบความรู้สึกจากการอ่าน 'บุพเพสันนิวาส' เล่มอื่นที่ฉันสะสมไว้ เพลินดีและได้ไอเดียในการหาเล่มที่ต้องการ

เพลงหลักของ 'คนบาปที่ฮักอ้าย' มักถูกพูดถึงที่สุดเมื่อคนดูนึกถึงฉากตัดสินใจหรือฉากย้อนอดีตที่หนักหน่วง ผมมองว่าพลังของเพลงธีมหลักไม่ได้อยู่แค่ทำนอง แต่มาจากการวางเสียงประสานที่ทำให้ความรู้สึกแบบเศร้าแต่มั่นคงชัดเจนขึ้น ตอนเพลงขึ้นมาระหว่างฉากสำคัญ มันเหมือนดันอารมณ์ให้สูงขึ้นไปอีกระดับ จังหวะเบสที่ค่อย ๆ ก่อตัวกับสายเปียโนบาง ๆ ทำให้ฉากที่ตัวละครต้องเผชิญความผิดพลาดรู้สึกมีมิติมากขึ้นกว่าเดิม สิ่งที่ฉันชอบเป็นการส่วนตัวคือตอนที่เพลงธีมเปลี่ยนเป็นเวอร์ชันบรรเลงสั้น ๆ ในมอนทาจของเรื่อง เพราะมันให้ความหมายใหม่ ๆ กับซีนเดิม ใช้วิธีเรียบง่ายแต่ทรงพลัง ทำให้เพลงกลายเป็นอีกตัวละครหนึ่งในเรื่อง และนั่นทำให้เพลงนี้กลายเป็นเพลงที่คนจำได้และแชร์ต่อกันบ่อย ๆ