ใครบ้างคือพระเอก จีน ทั้งหมดที่ได้รับรางวัลนักแสดงยอดเยี่ยม?

ย้อนไปดูประวัติรางวัลแบบกว้างๆ แล้วผมจะพูดในมุมของคนชอบดูหนังที่ชอบสังเกตการแสดง: รายชื่อพระเอกจีนที่เคยได้รางวัลนักแสดงยอดเยี่ยมมีมากและกระจัดกระจายตามเวทีต่าง ๆ แต่ถ้าจะให้ยกอีกชุดตัวอย่างที่ต่างจากครั้งก่อน ผมอยากชี้ให้เห็นคนที่สร้างความประทับใจด้วยสไตล์เฉพาะตัว เช่น ดอนนี่ เยน (Donnie Yen) ผู้ที่จากนักบู๊กลายเป็นนักแสดงที่ได้รับการยอมรับ, เสฉวน เชียงเสวิน (Leslie Cheung) ผู้ซึ่งงานของเขาทิ้งร่องรอยในประวัติศาสตร์ภาพยนตร์, โจวซิงฉือ (Stephen Chow) ที่ความสามารถแบบคอมเมดี้–ดราม่าทำให้กรรมการบางเวทียกย่อง, หูจวิ่น (Hu Jun) ที่บทละครดราม่าของเขามักถูกมองว่าเข้มข้นและคว้าเกียรติยศได้บ่อยครั้ง

สไตล์การพูดของผมตอนนี้จะสั้นและตรงไปตรงมา: เหล่านักแสดงที่ยกมาล้วนแต่มีผลงานที่กรรมการให้คะแนนและคนดูยกย่อง แตกต่างกันที่เวทีและช่วงเวลา แต่สิ่งที่เหมือนกันคือการใช้ทักษะการแสดงถ่ายทอดความเป็นมนุษย์ ทำให้พวกเขากลายเป็นพระเอกที่ได้รับรางวัล นักดูหนังอย่างผมชอบสังเกตว่าแต่ละคนมีช่วงเวลาที่เปล่งประกายของตัวเอง ซึ่งถ้าคนอยากเก็บลิสต์แบบครบจริง ๆ คงต้องแบ่งตามเวที (ฮ่องกง จีนแผ่นดินใหญ่ ไต้หวัน และเทศกาลนานาชาติ) แล้วค่อยไล่เก็บชื่อทีละรายการ—แต่ถ้าจะให้พูดสั้น ๆ ว่าใครเด่น ๆ จากมุมผม ก็ต้องนึกถึงคนที่กล่าวมาเหล่านี้ในชุดตัวอย่างนี้เป็นหลัก

ลองจินตนาการถึงชั้นหนังสือรางวัลภาพยนตร์ที่เต็มไปด้วยปกโปรแกรมและรูปถ่ายเหล่าพระเอกจีนที่ผ่านร้อนผ่านหนาวมาแล้ว; ในมุมมองของผม รายการ "ทั้งหมด" ของพระเอกที่เคยคว้ารางวัลนักแสดงยอดเยี่ยมนั้นแทบจะเป็นมหาสมุทร—เพราะมีเวทีมากมายทั้งบนแผ่นดินใหญ่ ฮ่องกง ไต้หวัน รวมทั้งเทศกาลต่างประเทศที่ยกย่องการแสดงภาษาจีน ฉะนั้นผมจึงอยากหยิบเอาชื่อที่โผล่บ่อยและมีน้ำหนักทางประวัติศาสตร์มาเล่าเป็นภาพรวมให้เห็นความหลากหลายมากกว่าจะอ้างตัวเลขหรือปีอย่างเคร่งครัด

ผมมักนึกถึงคนที่เปลี่ยนมุมมองของคนดูได้ด้วยการแสดงเพียงครั้งเดียว เช่นนักแสดงที่คนไทยคุ้นหน้าคุ้นตาและมักได้รับรางวัลบ่อยครั้ง ได้แก่ชื่ออย่าง โทนี่ เลือง (Tony Leung Chiu-wai) ผู้มีการแสดงที่ละเอียดอ่อนจนคณะกรรมการต้องยกนิ้วให้, โจวเหวินฟะ (Chow Yun-fat) ซึ่งเคยขึ้นแท่นเป็นตัวแทนแนวหน้าในยุคทองของฮ่องกง, แอนดี้ เลา (Andy Lau) ที่เปลี่ยนลุคได้ตั้งแต่นักบู๊ถึงดราม่า, รวมถึงนักแสดงจากจีนแผ่นดินใหญ่อย่าง เกอ โหย่ว (Ge You) ที่มีผลงานระดับสากลและชนะใจกรรมการ นอกจากนี้ก็ยังมีนักแสดงยุคใหม่ที่ได้รับรางวัลใหญ่ซ้ำแล้วซ้ำเล่าเพราะการตีความตัวละครที่ไม่เหมือนใคร เช่น จางฮั่นหยู่ (Zhang Hanyu) กับเสน่ห์ที่ทะมัดทะแมง หรือ เจียงเวิ่น (Jiang Wen) ที่ทั้งแสดงและกำกับจนได้รับคำชมในหลายเวที

เมื่อมองแบบแฟนคลับ ผมรู้สึกว่ารางวัลนักแสดงยอดเยี่ยมไม่ได้วัดแค่ฝีมือเท่านั้น แต่มันวัดการกล้าทดลอง การรับความเสี่ยงของบท และการสะท้อนสังคมผ่านหน้าจอ รายชื่อนักแสดงที่ผมยกมาเป็นเพียงบางส่วนจากกองทัพพระเอกจีนที่เคยได้รับการยกย่อง—แต่ละคนมีเส้นทางและเหตุผลที่แตกต่างกันในการได้รับรางวัล ซึ่งน่าสนใจตรงที่แม้บริบทต่างกัน ผลงานของพวกเขากลับทำให้คนดูทั่วภูมิภาคสัมผัสความจริงใจได้เหมือนกัน นี่แหละที่ทำให้การตามล่ารายชื่อทั้งหมดเป็นเรื่องสนุกสำหรับคอหนัง แต่ก็เป็นงานยาวที่ต้องกำหนดขอบเขตก่อนจะรวบรวมให้ครบ