“Hoy ikaw, Natalie! Huwag ka ng pumunta dito para manglandi! Isa sa mga pinaka-ayaw ko ay ang mga babaeng tulad mo!”
Iyon ang huling alaala ni Natali tungkol kay Stefan, ang nakatatandang lalaki mula sa tabi ng bahay nila. Kasalanan ba niya kung nakita niya ito bilang isang prinsipe? Na siya ang pinangarap niyang maging kanya? Wala siyang ibang tinitingnan na lalaki maliban kay Stefan. Ang alam lang niya ay mahal niya ito, hinahangaan niya ito. Iyon lang ang nasa isip niya noon.
“Nakakainis ka! Pwede bang tigilan mo na ang kakasunod-sunod sa akin!’”
Noon, inaamin ni Natalie na nakakatawa para sa kanya ang mga salita ni Stefan. Hindi man lang siya nakaramdam ng kahihiyan. Kahit nang nagkaroon ng kasintahan si Stefan, hindi pa rin siya tumigil sa pagiging anino nito.
Wala siyang pinakikinggan, ni ayaw tanggapin ang sinasabi ng iba. Ang iniisip lang niya ay siya ang nauna, at walang sinuman ang may karapatang agawin iyon. Ngunit nagkamali siya. Nang siya ay labing-walong taong gulang, pinarusahan siya ni Stefan nang matindi at mula noon ay halos hindi na niya gustong lumapit pa rito.
“Iniisip mo pa rin ba ang nakaraan, Natalie?” tanong ng kanyang ina na may ngiti habang nakatingin sa anak na tila lumilipad ang isip.
“Kaunti lang po, Mama. Ang tagal ko nang hindi nakakabalik dito. Ang dami nang nagbago,” tugon ni Natalie, na ngayon ay dalawampu’t limang taong gulang na. Kagagaling lang niya mula sa probinsya matapos pumanaw ang kanyang ama. Ngumiti siya sa kanyang ina na ngayo’y kitang-kita na ang tanda ng edad.
“Pero ang kwarto mo, anak, ganoon pa rin. Halika, tignan natin,” anyaya ni Aling Criselda habang inaakay siya paakyat sa ikalawang palapag ng kanilang bahay na yari pa rin sa kahoy. Sa ibaba, pinalitan na ng sementong bahagi dalawang taon na ang nakararaan, habang sa itaas ay may puting balkonaheng nakapalibot sa buong bahay.
Pagpasok nila sa kanyang silid, agad na ngumiti si Natalie. Maliit ang kama na may puting kurtina, at mayroon lamang isang aparador at tokador. Mula sa bintana, tanaw ang paligid ng katabing bahay.
Noon, paborito niyang tumambay sa puwesto roon upang palihim na silipin ang isang tao. Ngunit ngayon, nag-iba na ang lahat. Ang dating lumang bahay na yari sa kahoy ay napalitan na ng isang modernong dalawang palapag na mas mataas kaysa kanilang bahay. Kailangan pang tumingala para makita ang ikalawang palapag nito.
“Kailan po nagtayo ng bagong bahay si Tita Sally, Mama?”
“Mga limang taon na siguro. Ang negosyo ng Tita Sally mo ay talagang umunlad, yumaman sila nang biglaan.”
“Kung gano’n, dahil mataas na ang bakod, hindi na kayo nagkakaupo at nagkukukwentuhan ni Tita Sally gaya ng dati, ano po?”
“Parang ganoon na nga, Natty. Si Tita Sally mo nagtatrabaho na sa kumpanya, hindi na gaya ko na nanatiling isang maybahay. Pero magaling siya, naitaguyod niya ang kumpanya hanggang sa nakilala ito ng marami. Lalo na nang si Stefan na ang tumulong at nag-alaga roon, mas lalo pa itong umunlad.”
Napatigil si Natalie sa pagbanggit ng pangalang iyon. Para bang ang kapalaran mismo ang nagsadya para mas lalo silang paglayuin. Dati, simpleng pagdaan lang sa lumang bakod na yari sa kahoy ay pwede na siyang makapasok at makipaglaro sa bahay katabi nila. Pero ngayon, isang makapal at mataas na pader na halos dalawang metro ang naghihiwalay sa kanila.
Paano pa siya makakatawid? Kailangan na niyang tanggapin na iba na ang sitwasyon, at kailangang mamuhay silang magkahiwalay.
“Gutom ka na ba, Natty? Ang layo ng byahe mo, siguradong pagod ka na,” sambit ni Aling Criselda habang hinahaplos ang balikat ng anak na nakatitig pa rin sa pader ng kabilang bahay.
“Sanay na po ako, Mama. Noong nasa hacienda pa ako ni Papa, madalas din akong bumiyahe ng malayo,” tugon ni Natalie na may bahagyang ngiti. Mayroon nang sariling pamilya ang kanyang ama, pero itinaguyod pa rin siya hanggang makapagtapos ng kolehiyo.
Hanggang sa bawian ito ng buhay dahil sa malubhang sakit. Dahil doon, nagpasya si Natalie na ibigay ang kalahati ng mana, ang bahay at lupa sa hacienda sa bagong asawa ng kanyang ama.
“Anak, gusto ko lang ipaalala na hindi naman ako nagalit sayo na ibinigay mo ang kalahati ng kayamanan ng Papa mo kina Mama Emilia at sa anak nilang si Helena.” Sabi ng ina.
“Kung ibinigay iyon ng papa mo sayo, ibig sabihin nagtitiwala siya na magiging makatarungan ka sa paghawak nito. Kung gano’n, bakit naman ako magagalit sa’yo, anak?”
“Si Mama Emilia ay naging mabuti sayo, si Helena naman ay mabait na bata. Ayokong mahirapan sila ng dahil sa akin,” sabi naman ni Natalie. Masakit man na iniwan ng kanyang ama ang kanyang ina, tinanggap din niya ang katotohanan. Sa paglipas ng panahon, natutunan na rin niyang pakawalan ang sakit.
“Alam ko, anak.”
“Pero ikaw pa rin ang Mama ko. Ikaw ang pinakamahalaga sa buhay ko,” dagdag pa niya at nilapitan ang ina para yakapin.
Alam niya kung bakit siya ipinadala noon para manirahan sa kanyang ama dahil bilang isang tindera lamang ng kakanin ang ina, hindi nito kakayanin na tustusan ang pag-aaral niya sa kolehiyo. Kahit pambayad ng kuryente at tubig ay halos sakto-sakto lang noon.
“Sabi ni Papa, hindi niya ako susuportahan kung hindi ako sasama sa kanya. Sabi niya, nilalamangan niya raw po kayo sa pagpapalaki sa akin.”
Noon, hindi kailanman natuwa si Natalie sa kundisyong iyon ng kanyang ama. Pero dahil sa ilang pangyayari, hindi na rin niya gustong manatili roon. Ang pagpunta sa kanyang ama ang naging tanging natitirang paraan.
“Ngayon, Mama, dito na ako maninirahan nang tuluyan. Ang bahay sa kabila, ibinigay ko na kay Mama Emilia, pero ang ipon ni Papa, kalahati nandoon pa rin sa akin.”
“Natutuwa ako na pinili mong tumira kasama ako, anak. Pero sanay ka sa buhay sa hacienda at bukirin, anong trabaho ang gagawin mo dito?” tanong ng ina na may halong tuwa at pangamba.
“Hindi ko pa rin alam, Mama. Pero sa ngayon, gusto ko munang magpahinga. May ipon naman ako, lalo na may iniwan si Papa, kaya mabubuhay tayo nang maayos, Mama.”
“Walang problema. Kung gusto mong magpahinga, sige lang. Ako naman, patuloy pa rin sa pagtitinda ng kakanin. Pero nitong mga araw, mas madalas na may nag-oorder para iparating sa mga tindahan. Kaya hindi na rin ako gano’n kadalas nakakapagtinda sa palengke. Ganito na lang, Natty. Habang nagpapahinga ka, tulungan mo ako sa paggawa ng kakanin. Para hindi ka rin mainip. Ang dami ko nang tinanggihan na order kasi hindi ko kayang gawin mag-isa. Karamihan, gusto nila ng kakanin sa umaga. Hindi ko kayang magising ng ganoon kaaga para matapos. Pero kung tutulungan mo ako, siguradong kakayanin.”
Nakita ni Aling Criselda ang posibilidad ng mas malaking kita kung may katuwang na siya.
“Kung gano’n, sige po, Mama. Para hindi rin ako mainip, tulad ng sabi mo,” tugon ni Natalie na sanay na ring abala sa trabaho.
“Kung magtutulungan tayo, baka makapagbukas tayo ng sariling tindahan. Ano sa tingin mo, Natalie?”
“Ha, totoo ba, Mama? Aba, magandang ideya iyon! Marami ka nang suki. Kapag may sarili tayong tindahan at may mga katulong, baka hindi natin mamalayan, yumaman na tayo!”
“Oo nga,” tugon ng ina.
Nagkatitigan ang mag-ina at sabay na tumawa, puno ng kasiyahan sa kanilang simpleng pangarap. Kahit wala silang malaking bahay o kahit hindi nakapagtrabaho sa kompanyang matatag ang kanyang anak, hindi kailanman nakaramdam ng panghihinayang si Aling Criselda.
“Iayos mo muna ang mga damit mo sa aparador, Natalie. Ako naman, magluluto na ng hapunan. Pagkatapos mong ayusin at maligo, magpahinga ka na muna. Tatawagin na lang kita kapag kakain na tayo.”
“Opo, Mama.” Ngumiti si Natalie habang pinagmamasdan ang ina na palabas ng silid. Napuno ng tuwa ang kanyang puso.
Hindi man nakapunta sa libing ng kanyang ama si Aling Criselda, alam ni Natalie na matagal nang pinatawad nito ang dating asawa. Kapag ang pag-ibig ay naglaho, wala nang magagawa kundi maghiwalay at mamuhay nang magkahiwalay. Hindi maaaring ipilit ang damdamin ng isang tao. Sa pag-iisip na iyon, nakaramdam siya ng hiya sa sarili.
Noon, bata pa siya at makasarili. Marami siyang nagawa nang hindi iniisip ang damdamin ng iba. Kung mababalikan lang ang nakaraan, hinding-hindi na niya gagawin ang ganoon.
“Anong ginagawa mo rito, Natalie!”
“May sakit ka Stefan, kaya aakyat ako para alagaan siya.”
“Ito ang silid ko!”
“Pinayagan ako ni Tita Sally na pumasok.’
“At ano iyang suot mo? Loko kang bata!”
“Ehh…”
“Sino ang nagturo sa’yo na akitin ang lalaki sa mismong silid niya? Bumaba ka! Umuwi ka sa bahay niyo, ngayon din!”
Hindi niya rin alam kung anong pumasok sa isip niya noon at naglakas-loob siyang umakyat sa kwarto ng isang lalaki nang walang suot na bra. Hindi iyon alam ni Tita Sally dahil may suot siyang manipis na robe sa labas. Pero pagpasok sa silid ni Stefan, hinubad niya ang robe at naiwan na lang ang manipis na nightgown na halos lantad ang lahat.
“Anong klaseng utak meron ka noon, Natalie? Paano mo nagawang magpakababoy ng ganoon?” Inis niyang tanong sa sarili.
Hindi niya alam kung saan niya nakuha ang ideya ng “pangangakit” na iyon. Karapat-dapat lang siyang pagalitan at murahin ni Stefan. At matapos noon, basta na lang siya nitong itinapon palabas ng silid kasama ang kanyang robe.
“Hoy ikaw, Natalie! Huwag ka ng pumunta dito para manglandi! Isa sa mga pinaka-ayaw ko ay ang mga babaeng tulad mo!”
Comments